Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 292, 1 Ἰανουαρίου 2011

«Ἐπαμύνειν τοῖς ἀδικουμένοις»

(Τό κείμενο, πού ἀκολουθεῖ εἶναι μιά ὀμιλία, πού βρέθηκε στά κατάλοιπα ἀείμνηστης φίλης  τοῦ περιοδικοῦ αὐτοῦ, στρατευμένης στόν περί δικαίου  καί κανονικῆς τάξεως ἀγῶνα τοῦ ἐκδότου του. Γραμμένο πρίν ἀπό δέκα χρόνια τό κείμενο εἶναι καί πάλι στήν ἐπικαιρότητα μετά τίς πρόσφατες ἐξελίξεις τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ προβλήματος , στίς ὁποῖες ἀναφέρθηκε τό περιοδικό μας σέ σειρά τευχῶν τοῦ 2010 καί οἱ ὁποῖες εἶναι πιστή συνέχεια  τῶν ἀθλιοτήτων, πού  συμβαίνουν ἐδῶ καί 36 χρόνια μέσα στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας μας).

    Εἶναι ἱστορικά βεβαιωμένο ὅτι ὁ Σόλων ὁ Ἀθηναῖος μέ τίς καθεστωτικές καί τίς νομοθετικές του μεταρρυθμίσεις ἔθεσε τίς βάσεις τοῦ μετέπειτα μεγαλείου τῆς Ἀθηναϊκῆς Δημοκρατίας. Τό 594-93 π.Χ. ἐξελέγη ἐπώνυμος ἄρχων μέ εὐρύτατες δικαιοδοσίες. Ἕνας ἀπό τούς πιό σπουδαίους νόμους του ἔδινε τό δικαίωμα σέ ὅλους τούς πολίτες νά κινοῦν δίκη ἐναντίον ὁποιουδήποτε, ἀκόμη καί ἄρχοντος, πού ἔβλαπτε ἤ ἀδικοῦσε ὄχι μόνο Ἀθηναῖο πολίτη ἀλλά ἀκόμη καί δοῦλο. Τό "ἐπαμύνειν τοῖς ἀδικουμένοις", ἡ ὑποχρέωση δηλαδή τοῦ κάθε Ἀθηναίου νά ὑπερασπίζεται μέ νόμιμη διαδικασία τόν ἀδικούμενο, μαρτυρεῖ τόν ἀνθρωπιστικό χαρακτήρα τῆς νομοθεσίας τοῦ Σόλωνα. Τό νά μένει κάποιος σιωπηλός καί ἀδιάφορος μπροστά στήν ἀδικία, εἶναι σά νά συμμαχεῖ μέ τόν ἀδικοῦντα καί σά νά ἀθωώνει τόν ἐγκληματία. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, ποιηταί καί φιλόσοφοι, εἶδαν τή δικαιοσύνη ὡς κορυφαία ἔννοια: "ἐν τῇ δικαιοσύνῃ συλλήβδην πᾶσα ἀρετή ἐστιν".           

    Στήν Ἁγία Γραφή ἡ δικαιοσύνη εἶναι ταυτόσημη μέ τήν τήρηση τοῦ θείου νόμου καί τήν ἀποδοχή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ἡ πίστη στό Θεό καί ἡ συμμόρφωση μέ τό ἅγιο θέλημά Του καθιστᾶ τόν ἄνθρωπο δίκαιο καί τόν ἀναδεικνύει φορέα ὅλων τῶν ἀρετῶν. Ἡ δικαιοσύνη σέ τελική ἀνάλυση μέσα στό Χριστιανισμό εἶναι τρόπος ζωῆς. Μέ αὐτήν τήν ἔννοια ὁ Ἰησοῦς εἶναι "ὁ ἐν ἀγκάλαις τοῦ δικαίου Συμεών βασταχθείς", μέ αὐτήν τήν ἔννοια ὁ μνήστωρ Ἰωσήφ, "δίκαιος ὤν", λειτούργησε, κατά τή δεδομένη ἱστορική στιγμή, ὡς ὄργανο τοῦ Θεοῦ.           

    Ἐδῶ θά πρέπει νά ὁμολογήσουμε μέ ταπείνωση ὅτι, στή μακρόχρονη ἐκκλησιαστική μας ἱστορία, ὑπάρχουν μελανές σελίδες, πού περιγράφουν διωγμούς δικαίων ἀνθρώπων, ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ, ἀπό φθόνο ἤ κακία κοσμικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν ἀρχόντων. Οἱ ἐποχές αὐτές μοιάζουν μέ τήν πορεία τοῦ Ἰσραήλ μέσα στήν ἔρημο. Ὁ λαός τοῦ Θεοῦ πορεύεται στήν ἔρημο λιμοκτονῶν, μέ κούραση καί ὀδύνη καί ἀναμένει τό μάνα ἐξ οὐρανοῦ. Οἱ διωκόμενοι δίκαιοι ἀντιτάσσονται στήν ὅποια ἐξουσία, ἀρνούμενοι νά συμπράξουν στή θεσμοθέτηση τῆς ἀδικίας στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου κανένα πρόσωπο καί κανένα διοικητικό ὄργανο δέν νομιμοποιεῖται νά θεσμοθετεῖ τήν ἀδικία.

    Τά κείμενα διαμαρτυρίας ὅλων αὐτῶν τῶν δικαίων εἶναι ἴδια, ἀκόμα κι ὅταν ἀπέχουν χρονικά δεκάδες ἤ καί ἑκατοντάδες χρόνων. Διαβάζουμε γιά παράδειγμα σέ ἐπιστολή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης πρός τόν Φλαβιανό: «Ἀκόμη καί ἄν δεχθοῦμε ὅτι εἶναι ἀληθινές οἱ κατηγορίες, ποιό δικαστήριο συγκροτήθηκε ἐναντίον μου, γιά νά κρίνει τά πραγματικά ἤ ὑποθετικά λάθη μου; "Τίς ἀπόδειξις τήν ἀδικίαν ἀπήλεγξεν; Τίνες κανόνες καθ᾿ ἡμῶν ἀνεγνώσθησαν;" Ποία ἐπισκοπική ἀπόφαση σύμφωνη μέ τούς κανόνες ἐπεκύρωσε "τήν καθ᾿ ἡμῶν κρίσιν";

Ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 85, 16 Μαίου 2002.

Ἀποστολική παράδοση

καί παραχάραξη

Ἐλευθερίου Χ. Οἰκονομάκου

Πολλοί νοσταλγοῦν τήν ᾿Εκκλησία τῶν ᾿Αποστόλων καί τῶν ἀποστολικῶν Πατέρων, τό διαχρονικό ἐκεῖνο πρότυπο καί σημεῖον ἀναφορᾶς γιά τίς ᾿Εκκλησίες κάθε τόπου καί κάθε ἐποχῆς. ῾Η νοσταλγία, ὅμως, αὐτή εἶναι συνάμα καί ἀγκάθι στή συνείδηση ὅσων ἀναζητοῦν τή γνησιότητα: ῾Η ᾿Εκκλησία μας σήμερα, πού τόσο διαφέρει ἐξωτερικά ἀπό ἐκείνη τῶν πρώτων αἰώνων, μήπως περιπλανιέται μακριά ἀπό τή γνήσια ἀποστολική παράδοση; Μήπως ἔχουν παρεισφρήσει στοιχεῖα ξένα, πού παραχαράσσουν τή γνησιότητά Της; ῾Η ἀποστολικότητα τῆς ᾿Εκκλησίας εἶναι ἕνα ἀπό τά γνωρίσματά Της, πού διακηρύσσεται στό “Σύμβολο τῆς Πίστεως”. ῾Η ᾿Εκκλησία εἶναι καί λέγεται ᾿Αποστολική στό μέτρο πού μένει ἀναλλοίωτη, ὅπως Τήν παρέδωσε ὁ θεῖος ῾Ιδρυτής Της, ὁ Χριστός, στούς ᾿Αποστόλους καί μέσῳ αὐτῶν στόν κόσμο. ῾Ο χαρακτήρας τῆς ᾿Εκκλησίας εἶναι μυστηριακός. ῾Η ᾿Εκκλησία χαρακτηρίζεται ὡς τό “μυστικό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ”. Εἶναι ἡ θεία Ζωή Του, πού παραμένει στόν κόσμο σ᾿ ὅλη τήν ἱστορική πορεία του. ῞Ολη ἡ ᾿Εκκλησία εἶναι ἕνα Μυστήριο. Καί αὐτό τό Μυστήριο τό διασφαλίζει γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου ἡ ἀποστολικότητά Της.