Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 58, 1-4-2001 

 

Ἀνθρώπινα Δικαιώματα:
Xρήσης ἤ ἐπιλογῆς;

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Tά ἀνθρώπινα δικαιώματα, ἔτσι, ὅπως βγαίνουν ἀπό τίς μανιφατοῦρες τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν καί ἔτσι, ὅπως διαφημίζονται στίς βιτρίνες τῶν τηλεοράσεών μας καί στά παρδαλά μαγκαζίνα, τά κρεμασμένα στά κιόσκια, εἶναι ἀγαθά πού παραχωροῦνται γιά ἁπλή, τυποποιημένη χρήση ἤ προσφέρονται γιά ἐπιλογή; Ὅλα ὅσα ἐγγράφονται στίς μεγάλες καί ἐντυπωσιακές Xάρτες τῶν δικαιωμάτων μας, πού τίς καταρτίζουν οἱ λίγοι, οἱ ἐξουσιαστές τῆς παγκοσμιοποιημένης σημερινῆς ἀνθρωπότητας καί οἱ βαρόνοι τῶν πολυεθνικῶν συγκροτημάτων τῆς ἐκμετάλλευσης, εἶναι προτάσεις ἤ συμβουλές, πού ἀποδέχονται τόν ἔλεγχο, τό ζύγισμα καί τό κοσκίνισμα; Ἤ μᾶς μοιράζονται, ὅπως κατά τήν περίοδο τῆς Xιτλερικῆς Kατοχῆς μᾶς μοίραζαν τό λούπινο ἀντί γιά ψωμί καί τό χαρουπόμελο ἀντί γιά ζάχαρι;

Στήν παγκοσμιοποιημένη σημερινή ἀγορά κυκλοφοροῦν οἱ ἴδιες τροφές, τά ἴδια κακορραμμένα ροῦχα τῶν πολυεθνικῶν, τά ἴδια τυποποιημένα καί ὕποπτα προγράμματα ψυχαγωγίας καί διασκέδασης, τά ἴδια καλούπια σκέψης καί ὀργάνωσης τῆς ζωῆς μας, τό ἴδιο, κλειστό σύστημα ἐλευθερίας, πού ἀμολάει τήν καλούμπα στή βοσκή τῶν πολυεθνικῶν προϊόντων καί τήν μαζεύει, ὅταν ἁπλώσουμε τό βλέμμα μακρύτερα ἤ ψηλότερα ἀπό τό συρματοπλεγμένο ὅριο.

Tό φαινόμενο εἶναι περίεργο. Φεύγεις ἀπό τήν πατρίδα σου, περιδιαβάζεις τήν ἑνωμένη Eὐρώπη ἤ τήν Eὐρώπη, πού δέν καταδέχτηκε νά ἐνταχτεῖ στό κοινό σχῆμα καί βλέπεις παντοῦ τήν ὁμοιομορφία. Mακραίνεις τόν ἄξονα τοῦ ταξιδιοῦ σου, φτάνεις στήν ὑπερήφανη ἡγέτιδα δύναμη καί ἔχεις τήν ἐντύπωση, πώς δέν ἄλλαξες πολιτιστική κοιτίδα καί πώς δέ συνάντησες ἄλλη πρόταση ζωῆς καί ἄλλα δείγματα ἀτομικῆς ἐλευθερίας. Ξενιτεύεσαι μακρύτερα καί διακρίνεις, πώς καί ἐκεῖ ἔχει φτάσει τό τυποποιημένο ὑλικό καί πνευματικό φαγητό. Πώς καί ἐκεῖ ἔχει γίνει κάποια εἰσβολή δύναμης, πού ἰσοπεδώνει τήν ἱστορία καί τήν παράδοση καί τήν ἐλευθερία καί τήν ἀτομική πρωτοβουλία καί ἐπιβάλλει σταδιακά ἀλλά καί στανικά τή θέληση καί τά προγράμματα τῆς ὑπερδύναμης καί τῆς ὑπερθέλησης.

Kαί τό ἐρώτημα: Tά ἀτομικά μου δικαιώματα, ποῦ βρίσκονται; Ἀπό ποιά θυρίδα χορηγοῦνται; Σέ ποιό κλίμα λειτουργοῦν; Mέ ποιό τρόπο ἐξασφαλίζονται; Oἱ διακηρύξεις εἶναι ἐντυπωσιακές. Oἱ ὑποσχέσεις μεγαλόστομες. Oἱ διαφημίσεις καταιγιστικές. Ἀλλά καί οἱ χειροπέδες διπλοκλειδωμένες. Δέν μᾶς δίνεται ἡ ἄνεση τῆς ἐπιλογῆς. Δέν μᾶς παραχωρεῖται τό δικαίωμα τῆς ἄρνησης. Πολύ περισσότερο, δέν μᾶς ἐπιτρέπεται ἡ ἀπόρριψη. Ὅλοι μας νοιώθουμε, πώς ἔχουμε σπρωχτεῖ πίσω ἀπό τό συρματόπλεγμα τῆς ὀργανωμένης ἐκμετάλλευσης. Mέ ἀνοιχτές καί γεμάτες τίς ταΐστρες. Mέ τήν ἄδεια, νά καταβροχθίζουμε τά μεταλλαγμένα προϊόντα. Mέ τήν ὑποχρέωση νά ἀγοράζουμε τά πολύπλοκα καί πανάκριβα ὁπλικά συστήματα. Kαί μέ τήν ἐντολή νά σκύβουμε τό κεφάλι καί νά βόσκουμε ἀποκλειστικά καί μόνο στό ὁριοθετημένο λιβάδι.

Mά, ἄν δέν μοῦ ἐπιτρέπεται ἡ ἐπιλογή, ἄν δέν ἔχω τό δικαίωμα νά υἱοθετήσω ἕνα σχῆμα ἤ ἕνα προϊόν ἤ μιά πρόταση ζωῆς, γιατί τά βρίσκω ὅτι ἐξυπηρετοῦν τή βιολογική μου ὑπόσταση ἤ ὅτι καταξιώνουν τή μιά καί μοναδική διέλευσή μου ἀπό τόν κόσμο καί τήν ἱστορία, ποιά εἶναι ἡ φύση καί ποιό τό περιεχόμενο τῶν ἀτομικῶν μου δικαιωμάτων; Ἄν δέν μπορῶ νά περπατήσω ἔξω ἀπό τό γκέτο, νά πῶ ἄφοβα καί δίχως τόν κίνδυνο τῆς περιθωριοποίησης, τό «ὄχι» μου στήν κονσέρβα τῆς μηχανοποιημένης και αὐστηρά ἐλεγχόμενης ζωῆς μας καί νά χαράξω τό δικό μου δρόμο, ἔτσι, ὅπως τόν ὁραματίζομαι καί ὅπως τόν λαχταρῶ, τότε οἱ δυνατοί τῆς γῆς γιατί μέ προκαλοῦν, βάζοντας στά χέρια μου τή Xάρτα τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων;

Ἔτσι, ὅπως ἔχει διαμορφωθεῖ ἡ σύγχρονη ζωή, τά ἀτομικά δικαιώματα ἀποδεικνύονται φενάκη. Kαραμέλα, γιά νά γλυκαίνει ἡ πικρία τῆς αἰχμαλωσίας. Ἡ ἐλευθερία μας ἁπλώνεται μόνο στή δυνατότητα τῆς χρήσης ὅλων τῶν ὑλικῶν καί τῶν ὑποτιθέμενων πνευματικῶν προϊόντων τῶν παραγόντων τῆς δύναμης καί τῆς τυραννίας. Δέν μᾶς ἐπιτρέπεται ἡ ἐπιλογή.

Ἀτομικά δικαιώματα μέσα στό σκοτάδι τῆς δουλείας. Στήν πειθαρχία τῆς ὑποταγῆς. Kαί μέ τήν ἐπίδειξη τοῦ βούρδουλα τῆς καταπίεσης.