Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 149, σελ. 8-10, 16-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (β)-4

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἡ ἑνότητα κλήρου καί λαοῦ 

Ὁ διαχωρισμός κλήρου καί λαοῦ, ὅπως ἐξελίχτηκε καί ὅπως παγιώθηκε στή ροή τῶν αἰώνων, εἶναι σχῆμα ἀπαράδεκτο. Ἀποτελεῖ κακή κληρονομιά καί κάκιστη μετάλλαξη, πού μαρτυρεῖ τή σταδιακή ἐκκοσμίκευση τῆς Ἐκκλησίας. Δάνειο ἀπό τήν ἐξουσιαστική καί δυναστική δομή τῶν αὐτοκρατοριῶν τοῦ παρελθόντος καί τῶν κρατικῶν μηχανισμῶν τῶν τελευταίων αἰώνων. Ἡ σχέση μέ τήν ἐξουσία, ἡ ἀντιγραφή τῆς ἐξουσίας καί ἡ νοσταλγία τῆς ἐξουσίας ἀνύψωσαν τούς Ἐπισκόπους σέ ὑπερυψωμένους θρόνους καί ἔσπρωξαν τό λαό στή θέση τῆς ὑποταγῆς. Ὁ Ἐπίσκοπος προβλήθηκε ὡς... δεσπότης. Ὡς ἀπόλυτη αὐθεντία. Καί ὡς ἀπόλυτη ἐξουσία.

Ἡ τεχνητή (πέρα γιά πέρα κοσμική) ἀποστασιοποίηση τῶν ποιμένων ἀπό τό ποίμνιο, τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος ἀπό τήν ἐκκλησιαστική ἡγεσία, καταλύει τή βασική ἀρχή τῆς Ἐκκλησιολογίας. Λύει τήν ὀργανική σύνδεση καί ἑνότητα τῶν μελῶν τοῦ Σώματος Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καταστρέφει τήν ἀμεσότητα καί τή λειτουργικότητα, πού ἐκφράζονται στήν Παύλεια διαλεκτική τοῦ Σώματος. Τό σχῆμα τοῦ ἑνιαίου Σώματος, μέ τή διασύνδεση καί τήν ἐξάρτηση ἀπό τήν Κεφαλή, πού εἶναι ὁ Χριστός, ἀποσυντονίζεται καί διαλύεται. Μένει ἡ σχέση τοῦ ἄρχοντα καί τοῦ ἀρχόμενου. Τοῦ δεσπότη καί τοῦ δούλου.

Δεῖγμα τραγικό, αὐτῆς τῆς ἀποσύνδεσης καί τῆς ἀποσύνθεσης, εἶναι ἡ “ἐκ προμελέτης” ἀπόκρυψη τῆς διαδικασίας λειτουργίας τῶν Συνοδικῶν Σωμάτων ἀπό τό λαό. Τά Συνοδικά ὄργανα λειτουργοῦν πάντοτε “κεκλεισμένων τῶν θυρῶν”. Σέ κανένα δέν παραχωρεῖται δικαίωμα πρόσβασης. Καί κανένας δέν πετυχαίνει μιά ἄμεση, αὐθεντική ἐνημέρωση, γιά ὅσα θετικά ἤ ἀρνητικά πραγματοποιοῦνται στή Συνοδική αἴθουσα. Στό λαό μεταφέρονται ἀλλοιωμένες πληροφορίες. Ἄκρες-μέσες. Καί ἀναμορφωμένες, σύμφωνα μέ τίς θελήσεις καί τίς ἐπιδιώξεις τοῦ κατεστημένου προεδρείου.

Μέ αὐτές τίς συνθῆκες, πῶς νά δεχτεῖ ὁ λαός, ὅτι ἡ σχέση ποιμένα καί ποιμνίου εἶναι ζωντανή; Πῶς νά ἀναπνεύσει τήν ἀτμόσφαιρα τῆς πνευματικῆς οἰκογένειας; Καί πῶς νά προσφέρει, ἀνεπιφύλακτα, τήν ἐμπιστοσύνη του σ᾿ αὐτά, πού λανσάρονται ὡς θεοφώτιστο consensus τῆς δῆθεν ὁλομέλειας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου;

Ἐπιτρέπουμε στά λαϊκά μέλη τήν παθητική μετοχή στή λατρεία. Συνιστοῦμε τή σιωπηλή ἀκρόαση τῆς “ὑποτιθέμενης” διδαχῆς. Καί φωνασκοῦμε ὑποδεικνύοντας τό χρέος μετοχῆς τους στά ποικίλα ἔξοδα τοῦ Ναοῦ ἤ τῆς Ἐπισκοπῆς. Καί τίποτα περισσότερο. Τήν προέκταση τῆς κοινωνίας καί τῆς σχέσης ἐκκλησιαστικῶν λειτουργῶν καί πληρώματος, τήν ἀποσιωποῦμε ἤ καί τήν παγώνουμε.

Αὐτή ἡ κατάσταση πρέπει νά ἀλλάξει. Νά ξαναγυρίσουμε στήν ἀμεσότητα καί στή θερμότητα, πού μᾶς κληροδότησαν οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Πατέρες.

Οἱ ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου δίνουν τό πανόραμα. Τή θερμότητα. Τήν ἀμεσότητα. Τήν κοινωνία. Τή συμπορεία. Τή συνάθληση.

Μαζί, ποιμένες καί ποιμενόμενοι, θά προσφέρουμε τήν ἀναίμακτη Ἱερουργία. “Ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ”.

Μαζί θά μεταφέρουμε τό μήνυμα τῆς Ἐκκλησίας στόν κόσμο, πού μᾶς περιβάλλει.

Μαζί θά προβληματιζόμαστε γιά τίς δυσχέρειες, πού φέρνουν μπροστά μας οἱ σύγχρονοι καιροί.  

Μαζί θά συνθέτουμε τήν κοινή ἐκκλησιαστική ἐμπειρία καί αὐθεντία, πού θά τήν παραδώσουμε στίς διάδοχες γενιές. (Ὅταν οἱ ποιμένες ἔχουν τήν πρωτοβουλία τοῦ σχεδιασμοῦ καί τῆς πραγματοποίησης τοῦ ἔργου καί τούς ἀκολουθεῖ, μέ σύμφωνη γνώμη, ὁ λαός τοῦ Κυρίου, ποιός μπορεῖ νά ἀμφιβάλλει, ἄν ἡ ἀπόφαση λήφθηκε σέ κοινωνία μέ τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, πού ἔχυσε τό Αἶμα Του γιά χάρη τῶν Ἐκκλησιῶν;) (Μ. Βασιλείου, Ἐπιστολή 91/ 229, Ε. Π. Ε. τ. 2, σ. 136).

 

Τά ἄλλα προβλήματα; 

Θά μέ ρωτήσετε, τί πρέπει νά γίνει, γιά ὅλα τά ἄλλα προβλήματα, πού ἐμφανίζονται σήμερα μέ ὀξύτητα στό προσκήνιο καί πού περιμένουν ἀπάντηση. Γιά τόν ἐκσυγχρονισμό τῆς Ἐκκλησίας. Γιά τήν προσέγγιση τῆς νέας γενιᾶς. Για τίς ἀποκρίσεις, πού χρωστᾶμε στούς γύρω μας.

Ἐγώ σᾶς μίλησα γιά προτεραιότητες. Δέν εἶναι δυνατόν νά προχωρήσουμε στήν ἀντιμετώπιση τῶν “ἔξωθεν” δυσχερειῶν, ἄν δέ ρυθμίσουμε πρῶτα βασικά θέματα τοῦ ἐσωτερικοῦ μας χώρου.

Πρῶτα θά εὐθυγραμμιστοῦμε ἐμεῖς μέ τίς προδιαγραφές τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί μέ τήν ἐξαγιασμένη καί δοκιμασμένη Παράδοση τῶν Πατέρων μας καί μετά θά ἁπλώσουμε στό τραπέζι τῶν συζητήσεών μας καί τῶν διερευνήσεών μας τούς κυματισμούς τῆς σύγχρονης ἐποχῆς.