Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 130, 1-4-2004

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ
(1974 - 2004)

 

Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται ἐφέτος ἀπό τίς θλιβερές ἐκεῖνες ἡμέρες τοῦ 1974, κατά τίς ὁποῖες διαπράχθηκε, μέσα στό πυκνό σκοτάδι τῆς δικτατορίας τοῦ Ἰωαννίδη, τό μεγάλο ἐκκλησιαστικό ἀτόπημα, ἴσως τό μεγαλύτερο καί τό τραγικότερο στή σύγχρονη ἐκκλησιαστική ἱστορία, μέ τήν αὐθαίρετη, τή βίαιη, τήν ἀντικανονική καί τήν πραξικοπηματική ἔκπτωση δώδεκα ἔντιμων καί ἄξιων Ἀρχιερέων, οἱ ὁποῖοι, κατά γενική παραδοχή καί ὁμολογία, μέ τό γνήσιο ἐκκλησιαστικό τους φρόνημα, τήν ἁγία βιωτή τους καί τήν πνευματική τους προσφορά λάμπρυναν τό ἐπισκοπικό λειτούργημα. Καί σάν νά μήν ἔφτανε μόνο αὐτό, ἡ ἐκκλησιαστική μας διοίκηση, μέ τίς σκόπιμες μεθοδεύσεις της καί τά γνώριμα τεχνάσματά της, τό μετέφερε καί τό διατηρεῖ ἀπό “στιγμιαῖο ἔγκλημα” σέ “διαρκές καί ἰσόβιο” μέχρι τίς ἡμέρες μας, μέ τίς ὅποιες θλιβερές παραλλαγές καί τίς ὅποιες κατασκευασμένες παραμέτρους του. Καί πρέπει ἐδῶ νά τονιστεῖ ὅτι γιά τή δημιουργία, τή συντήρηση καί τή διατήρηση τοῦ πελώριου αὐτοῦ προβλήματος θεωροῦμε συμμέτοχη καί συνυπεύθυνη ὅλη τή χορεία τῆς Ἱεραρχίας “τήν τε γεγονυῖαν, τήν τε παροῦσαν καί τήν ἐσομένην”. Ἀξίζει κατά καιρούς καί “ἐπετειακά” νά ἐπαναφέρουμε τά γεγονότα στή μνήμη ὅλων μας, ἔστω καί ἐπιγραμματικά, γιά ἕνα κυρίως σκοπό. Νά τά γνωρίσουν οἱ νέοι, οἱ ἐπιγενόμενοι καί νά ἀποτελέσουν γι᾿ αὐτούς παράδειγμα πρός ἀποφυγή, γιά νά μήν ταλαιπωρηθεῖ τό σῶμα τῆς ἐκκλησίας στό μέλλον μέ ἄλλες ὅμοιες καί θλιβερές περιπέτειες.

Ἡ δοκιμασία αὐτή γιά τούς δώδεκα ἀγωνιστές Ἱεράρχες ἦταν μιά νέα εὐκαιρία δράσης καί προσφορᾶς. Ὅλα τά χρόνια, πού ἀκολούθησαν, καί ἦταν πολλά, ἀφοσιώθηκαν ἀθόρυβα, ὅπως πάντα, στό πνευματικό τους ἔργο, πού ἦταν ὁ μοναδικός σκοπός καί στόχος τῆς ζωῆς τους. Καί ὅταν μετά δεκατέσσερα χρόνια ἦλθε ἡ πλήρης δικαίωση ἀπό τό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας, οἱ δικαιωθέντες Ἱεράρχες δέ θριαμβολόγησαν, δέν ὕψωσαν σημαία νίκης. Μέ ἄκρα ταπείνωση καί βαθειά συναίσθηση τῆς καταστάσεως, ἀπό τήν πρώτη κιόλας ἑβδομάδα ἀπό τήν ἔκδοση, στίς 30-10-1990, τῶν πανηγυρικῶν ἀκυρωτικῶν ἀποφάσεων, οἱ ὁποῖες ἐξαφάνισαν καί κατέστησαν ἀνύπαρκτες ὅλες τίς ἐκπτωτικές πράξεις ὡς παράνομες καί ἀντικείμενες στό Σύνταγμα καί στούς ἐκκλησιαστικούς νόμους, ἀπέστειλαν στή Σύνοδο Γράμμα μέ διάχυτο τό πνεῦμα ἀδελφικῆς ἀγάπης καί καταλλαγῆς, στό ὁποῖο, μεταξύ ἄλλων, ἔγραφαν καί τοῦτα: “Ἐπιθυμοῦμε νά δηλώσωμεν εἰς ὅλους τούς ἀδελφούς Ἱεράρχας, ὅτι πρόθεσίς μας καί διακαής πόθος μας εἶναι ἡ ἐπούλωσις τῶν πληγῶν καί ἡ ἀποκατάστασις τῆς ἑνότητος τοῦ σώματος τῆς Ἑλληνικῆς Ἱεραρχίας... Παραμερίζομεν τάς πικρίας, τάς ὁποίας ἐκέρασεν εἰς ἡμᾶς ἡ δεκαπενταετής περιπέτεια καί ὁραματιζόμεθα τήν ἐν ἀγάπῃ καί ἀληθινῇ κοινωνίᾳ Χριστοῦ συμμετοχήν εἰς τό ζωοπάροχον Ποτήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας” (5-11-1990).

Καί ἀντί ἡ παραπάνω ἀμετάκλητη δικαστική ἀποκατάσταση, καί ἀντί τό πνεῦμα ἀγάπης καί καταλλαγῆς, πού ἐπέδειξαν οἱ τόσο ἄδικα δοκιμασθέντες Ἀρχιερεῖς, νά ἀφυπνίσει καί νά συνεγείρει τίς ἀρχιερατικές συνειδήσεις τῶν Ποιμένων μας καί νά ἀποτελέσει τή βάση γιά τήν ἐπανόρθωση τῶν πραγμάτων, ἡ ἀπάντηση πού δόθηκε ἦταν οἱ νέες διώξεις καί οἱ νέες περιπέτειες. Τό πνεῦμα ἄλλωστε τῆς ἐχθρικῆς διάθεσης καί ἀνειλικρίνειας φάνηκε ξεκάθαρο ἀπό τήν πρώτη στιγμή σέ μιά ἀνακοίνωση τῆς Συνόδου πού ἐκδόθηκε κάτω ἀπό τήν πίεση καί ἀπαίτηση τοῦ εὐσεβοῦς πληρώματος γιά τήν ἐπίλυση τοῦ προβλήματος. Μέ τήν ἀνακοίνωση αὐτή συγκροτεῖτο μιά ἄτυπη Ἐπιτροπή γιά τή μελέτη τοῦ ζητήματος. Καί ἐνῶ τά ὁρισθέντα μέλη τῆς Συνόδου ἀναγράφονταν ἐπωνύμως καί μέ τόν τίτλο τῆς Μητρόπολης, γιά τά ἄλλα δυό μέλη, πού ὁρίσθηκαν ἀπό τό χῶρο τῶν ἐμπερίστατων Ἀρχιερέων, ἡ ἀνακοίνωση ἀνέφερε ὅτι “μετέχουν καί οἱ δυό Ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι προσφάτως ἐπεσκέφθησαν τά γραφεῖα τῆς Συνόδου”!! Οὔτε τίτλος Μητρόπολης, οὔτε ὄνομα Ἀρχιερέως. Καί νά σκεφθεῖ κανείς ὅτι οἱ δυό αὐτοί Ἀρχιερεῖς ἦταν ὁ ταπεινός καί ἀθόρυβος μακαριστός Μητροπολίτης Παραμυθίας Παῦλος καί ὁ τότε Μητροπολίτης Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ. Ὁποία προσβολή καί περιφρόνηση! Ἡ ἔκβαση ἦταν προκαθορισμένη καί ἡ ἀπόφαση προειλημμένη. Καί ἀποτέλεσμα ΟΥΔΕΝ.

Ἡ ἄδικη αὐτή ἀντιμετώπιση τῶν δικαιωθέντων Ἀρχιερέων ἐπέτεινε τήν ἀξίωση τοῦ εὐσεβοῦς ποιμνίου. Καί κάτω ἀπό τήν πίεση αὐτή ἡ Ἐκκλησία τόν Μάρτιο τοῦ 1991 συγκρότησε νέα Ἐπιτροπή. Αὐτή τή φορά μόνο ἀπό ἐν ἐνεργείᾳ Ἀρχιερεῖς. Ἡ νέα αὐτή ἐπιτροπή, γιά νά εἴμαστε εἰλικρινεῖς στίς ἐκτιμήσεις μας, κατέβαλε σοβαρή προσπάθεια νά ἑξευρεθεῖ λύση στό πρόβλημα, ὅσο αὐτό ἦταν ἐφικτό μπροστά στά ποικίλα προσκόμματα καί τίς ἀνίερες σκοπιμότητες. Ἦλθε σέ ἐπαφή μέ τούς ἐμπερίστατους Ἀρχιερεῖς καί οἱ τελευταῖοι ἀντιμετώπισαν τό ζήτημα μέ πλήρη ἐπίγνωση τῶν εὐθυνῶν καί τῆς ἀποστολῆς τους. Καί κατέληξαν οἱ δυό πλευρές σέ μία κοινῶς ἀποδεκτή πρόταση σέ γενικές τουλάχιστον γραμμές. Καί ἐνῶ τό πρόβλημα ὅδευε πρός τή λύση του, πού θά ἔφερε τήν πολυπόθητη ἠρεμία στήν Ἐκκλησία μας, ἔστω καί μέ σοβαρές προσωπικές θυσίες τῶν δικαστικῶς δικαιωθέντων Ἀρχιερέων, τό παντοδύναμο ἐκκλησιαστικό παρασκήνιο ἔδρασε καί πάλι. Καί ἡ προσπάθεια αὐτή κατέληξε, ὅπως ἀναμενόταν, σέ ἀποτυχία. Τό σχέδιο τῆς κοινῆς ἀποδοχῆς πετάχθηκε στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων καί τό μόνο ἀποτέλεσμα ἦταν ἡ ἵδρυση μιᾶς καί μόνο Μητρόπολης, τῆς “Μητρόπολης Πύλης καί Μεσοχώρας” κάπου στή θεσσαλική γῆ, μέ κέντρο τά χωριά Πύλη καί Μεσοχώρα καί περιφέρεια τά “προάστειά” τους! Ὁποῖος ἐμπαιγμός καί ὁποία περιφρόνηση καί στήν κανονική τάξη καί στίς δικαστικές ἀποφάσεις καί στίς ἀγωνίες καί στά αἰσθήματα προσδοκίας τοῦ πιστοῦ λαοῦ.

Οἱ μεθοδεύσεις καί τά τεχνάσματα συνεχίστηκαν, ἔτσι γιά νά συντηρεῖται τό θέμα, καί κατέληξαν πολύ ἀργότερα στή δημιουργία νέων “προσωποπαγῶν” (βλ. ἀντικανονικῶν), Μητροπόλεων. Τή διαποίμανση δυό ἀπ᾿ αὐτές ἀνέλαβαν δυό ἀπό τούς παραπάνω Ἀρχιερεῖς. Σεβόμαστε τήν ἐπιλογή τους, χωρίς νά κρίνουμε, ἄν αὐτή ἡ ἐπιλογή, ἐνόψει τῶν ὅσων ἀκολούθησαν, ἦταν ἡ ἐνδεδειγμένη καί ἡ προσήκουσα.

Ἡ τότε ἐκκλησιαστική διοίκηση μέ αὐτή τή μερική ψευτοτακτοποίηση ἔκλεισε τό θέμα. Ἀκολούθησαν γιά τούς ὑπόλοιπους νέες διώξεις καί νέες ταλαιπωρίες, ἀλλά καί μεγάλος ἀριθμός ἀποφάσεων τοῦ Ἀνώτατου Δικαστηρίου μας (ΣτΕ), μέ τίς ὁποῖες ἀκυρώθηκαν ὡς παράνομες, ἡ μία μετά τήν ἄλλη, οἱ πράξεις καί οἱ ἐνέργειες τῆς Ἐκκλησίας. Μέχρι πού φθάσαμε, γιά νά τεθεῖ φραγμός στίς δικαστικές προσβάσεις, στά ἀνυπόστατα καί ἀντικανονικά “ἐπιτίμια ἀκοινωνησίας”, πού ἐπιβλήθηκαν στούς τρεῖς πλέον ἐναπομείναντες Μητροπολῖτες Σεβασμιωτάτους Θεολόγο, Κωνσταντῖνο καί Νικόδημο.

Δέν θά προχωρήσουμε στήν καταγραφή ὅλων ἐκείνων τῶν μεθοδεύσεων, πού ἀκολούθησαν μέχρι τόν ὁριστικό ἐνταφιασμό τοῦ ζητήματος ἀπό τή σημερινή ἐκκλησιαστική ἡγεσία παρά τίς πολλές “προεκλογικές” της ὑποσχέσεις καί τή σκόπιμη ἐπίδειξη “δῆθεν” καλῆς διάθεσης. Ὁ χρόνος ὅμως ἔρχεται καί παρέρχεται. Τά γεγονότα εἶναι ἐκεῖνα πού μένουν καί καταγράφονται. Καί μαζί μέ τά γεγονότα σημαδεύονται καί τά πρόσωπα ἐκεῖνα πού συνδέθηκαν καί μέ τή δημιουργία καί μέ τή συντήρηση τοῦ προβλήματος. Καί ὅλοι αὐτοί, οἱ δημιουργοί, οἱ συμμέτοχοι καί οἱ συνυπεύθυνοι, θά πρέπει νά αἰσθάνονται βαρύ τόν ἔλεγχο τῆς συνείδησής τους. Εἰδικότερα μάλιστα ἐκεῖνοι ἀπό τούς πρωταγωνιστές, οἱ ὁποῖοι μέ τό πέρασμα τῶν ἐτῶν εὑρίσκονται πολύ κοντά στή θύρα τῆς ἐξόδου ἀπό τήν παροῦσα ζωή. Γιατί εἶναι κοινή διαπίστωση ὅτι ὅλα ὅσα τραγικά καί παράδοξα ἐκδιπλώθηκαν μέσα σ᾿ αὐτή τήν τριακονταετία, ἀποτελοῦν πράγματι ὄνειδος πού στιγματίζει τή διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί ἔτσι ἀσφαλῶς θά τό καταγράψει καί ὁ ἐκκλησιαστικός ἱστορικός τοῦ μέλλοντος.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ. Ἄς ξεφύγουμε κάποτε ἀπό τούς ἑορτασμούς τῶν ἐπετείων γιά τή συμπλήρωση κάποιων ἐτῶν ἀρχιερατείας, πού μέ κοσμικό πνεῦμα καί ἐγωιστική διάθεση προβάλλονται ἀπό τίς περιοδικές ἐκδόσεις τῶν οἰκείων Μητροπόλεων, μάλιστα δέ τά τελευταῖα χρόνια πάρα πολύ συχνά, καί ἄς σταματήσουμε μέ δέος καί περίσκεψη πολλή στή θλιβερή ἐπέτειο τῶν τριάντα ἐτῶν ἀπό τότε πού διαπράχθηκε, μέ συνεχῆ ροή, τό μεγαλύτερο ἐκκλησιαστικό ἀνοσιούργημα. Καί ἄς προσπαθήσουμε νά ἐπαναφέρουμε τά πράγματα, ὅσο ὑπάρχει ἀκόμη καιρός, στήν κανονική τους τροχιά “ὡς λόγον ἀποδώσοντες”.

Συν.