Ἡ κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (5)

Προβλήματα τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Ἀμερική

Τό κανονικό πρόβλημα

Ἀπό τόν μακαριστό π. Alexander Schmemann

 

Μετάφραση: Ἀρχιμ. Εἰρηναῖος Μπουσδέκης

Ἡ λύσι: Ἡ ἐνορία

Μέσα στήν ἐνορία ἡ ἐθνική πολιτισμική ἑνότητα (πού, εἴτε μᾶς ἀρέσει εἴτε ὄχι, ἀποτελεῖ ἀκόμα μιά ζωτική ἀναγκαιότητα στήν Ἀμερικανική Ὀρθοδοξία) ἐκπληρώνει τήν ἐκκλησιαστική της λειτουργία. Εἶναι πιθανό ὅτι γιά ἀρκετό χρονικό διάστημα οἱ ἐνορίες θά παραμείνουν κύρια, ἂν ὄχι ἀποκλειστικά, χρωματισμένες ἀπό τό ἐθνικό τους ὑπόβαθρο. Αὐτό φυσικά δέν ἀποκλείει τήν καθιέρωσι  «πανορθοδόξων» ἐνοριῶν, ὁπουδήποτε μιά ἐθνική ὁμάδα εἶναι πολύ ἀσθενής νά διατηρεῖ τή δική της (σέ νέα προάστεια, γιά παράδειγμα). Ἀλλά, σάν γενικός κανόνας, μιά ἐνορία δέν μπορεῖ νά ζήση μέ μιά «ἀφηρημένη» Ὀρθοδοξία. Στήν πραγματικότητα πάντοτε διαπλάσσεται μέ αὐτήν ἢ ἐκείνη τή λειτουργική παράδοσι καί εὐσέβεια, πού ἀνήκει στή συγκεκριμένη «ἔκφρασι» τῆς Ὀρθοδοξίας. Καί καλῶς ἔχει ἔτσι τό πράγμα. Σ’ αὐτή τή φάσι τῆς ἱστορίας τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Ἀμερική θά ἦταν πνευματικά ἐπικίνδυνο -καί ἔχουμε ἐξηγήσει γιατί- νά διαρρήξει κανείς αὐτή τήν ὀργανική συνέχεια τῆς εὐσέβειας καί τῆς κουλτούρας, τῆς μνήμης καί τῶν ἐθίμων.

Ὑπάρχουν μερικοί ἀνάμεσά μας πού ὀνειρεύονται «ὀμοιομορφία» στό κάθετί, ἐπειδή θεωροῦν ὅτι ὀμοιομορφία καί ἑνότητα εἶναι ἔννοιες ταυτόσημες. Αὐτό ὅμως εἶναι λάθος, καί ἀντανακλᾶ μιά τυπική καί ὄχι πνευματική θεώρησι τῆς ἑνότητας. Θά μποροῦσε νά εἶναι μιά πηγή πολλῶν πλουσίων εὐλογιῶν γιά τήν ἀναπτυσσόμενη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στήν Ἀμερική, ὅτι θά ὠφεληθῆ ἀπό τά καλύτερα ἐθνικά πολιτισμικά στοιχεῖα, ὅτι θά «οἰκειοποιηθῆ» ὁλόκληρη τήν κληρονομιά τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Γιατί μέσα ἀπό τήν ἑνότητά της μέ τίς ἐνορίες ὅλων τῶν ἄλλων ἐθνικῶν ὑποβάθρων μέσα στόν ………… σκελετό, κάθε ἐθνική ἐνορία θά μοιράση τά «πλούτη» της μέ τίς ἄλλες καί μέ τή σειρά της, θά πάρη ἀπό τίς ἄλλες τά δῶρα τους -καί αὐτό εἶναι ἀληθινά ἡ πραγματική καθολικότητα! Ἡ ἐθνική κουλτούρα μιᾶς ὁμάδας θά παύση νά εἶναι ἕνα στοιχεῖο διαχωρισμοῦ, ἀποκλειστικότητας, αὐτό-ἐπικεντρώσεως (αὐτοπροβολῆς), θά παύση ἔτσι νά ἐπιδεινώνεται σέ ἕναν ψυχολογικό καί πνευματικό «ἀπομονωτισμό».

Στήν τελευταία ἀνάλυσι οἱ ἀπαιτήσεις τῆς Ὀρθόδοξης κανονικῆς μας παραδόσεως, ἡ λύσι τοῦ κανονικοῦ μας προβλήματος συμπίπτει, κι ἄς φανεῖ παράξενο, μέ τήν πιό πρακτική λύσι, μέ τόν κοινό νοῦ. Δέν εἶναι ὅμως παράξενο. Διότι Παράδοσι δέν εἶναι μιά νεκρή ἀνάπαυσι μέ τό παρελθόν. Παράδοσι εἶναι ζωή καί ἀλήθεια καί ἡ πηγή τῆς ζωῆς. «Γνώσεσθε τήν Ἀλήθεια καί ἡ Ἀλήθεια ἐλευθερώση ὑμᾶς», ἐλεύθεροι νά ἀκολουθήσουμε τή δοξασμένη Ἀλήθεια καί νά ἐκπληρώσουμε σ’ αὐτή τή μεγάλη χώρα τήν ἀποστολή τῆς Ὀρθοδοξίας.

(ΤΕΛΟΣ)

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύτηκε πρωτοτύπως στό St. Vladimir’s Theological Quarterly τό 1964. Ἀναδημοσιεύτηκε στήν Ἀμερικάνικη ἐφημερίδα “The Christian Activist” (A Journal of Orthodox Opinion) Spring/Summer 1998 ἀπό τήν ὁποία τό μεταφράσαμε καί τό ἀναδημοσιεύσαμε σέ συνέχειες λόγω τοῦ μεγίστου θεολογικοῦ ἐνδιαφέροντος πού παρουσιάζει.