Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 149, σελ. 8, 16-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (β)-3

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἡ κοσμική μεθοδολογία τῶν δημοσίων σχέσεων 

Ὑπάρχει μιά τρομακτική ἀπόσταση ἀπό τήν πρακτική τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν φωτισμένων Πατέρων μας, πού πλησίαζαν τόν ἄνθρωπο μέ ἀμεσότητα, μέ θέρμη καρδιᾶς καί μέ καθοδήγηση καί ἔμπνευση τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἀπό τήν πρακτική τῆς ἐποχῆς μας, πού καταφεύγει στή χρήση τῶν κοσμικῶν μεθόδων τῆς πολυδιαφημισμένης ἐπιστήμης τῶν δημοσίων σχέσεων, γιά νά ἑλκύσουν τίς λαϊκές μάζες. Οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Πατέρες εἶναι γεμάτοι μηνύματα, πού βγαίνουν ἀπό τήν καρδιά. Οἱ παράγοντες τοῦ σημερινοῦ κατεστημένου κινοῦν, μέ κάθε τους ἐμφάνιση, ὑπόνοιες ἐκμετάλλευσης τῆς ἐμπιστοσύνης τοῦ πλήθους.

Σημειώνω τήν ὁμολογιακή ὑπόμνηση τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πού βρίσκεται θησαυρισμένη στήν Ἐπιστολή του πρός τούς Θεσσαλονικεῖς: “Ἡ παράκλησις ἡμῶν οὐκ ἐκ πλάνης οὐδέ ἐξ ἀκαθαρσίας, οὔτε ἐν δόλῳ, ἀλλά καθώς δεδοκιμάσμεθα ὑπό τοῦ Θεοῦ πιστευθῆναι τό εὐαγγέλιον, οὕτω λαλοῦμεν, οὐχ ὡς ἀνθρώποις ἀρέσκοντες, ἀλλά τῷ Θεῷ τῷ δοκιμάζοντι τάς καρδίας ἡμῶν” (Α΄ Θεσσ. β΄ 3-4).

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 149, σελ. 6-8, 16-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (β)-2

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Οἱ ἀλλοιώσεις

α) Πρῶτο σύμπτωμα τῆς ἀλλοίωσης τοῦ Συνοδικοῦ σχήματος εἶναι ἡ πρόσδεση καί ἐξάρτηση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος στήν κρατική ἐξουσία καί στό γραφειοκρατικό μηχανισμό της. Κατά τήν περίοδο τῆς Βυζαντινῆς συναλληλίας, τόν τελευταῖο λόγο στά ἐκκλησιαστικά θέματα, τόν εἶχε ὁ αὐτοκράτορας. Ἐκεῖνος μποροῦσε νά ἐκδίδει Νεαρές, πού νά ρυθμίζουν ἐκκλησιαστικά προβλήματα καί νά ἐπιλύουν τίς διαφορές. Καί ἐκεῖνος, “ὡς ἐπίσκοπος τῶν ἔξω”, εἶχε τό δικαίωμα νά συγκαλεῖ Συνόδους καί νά ἐπικυρώνει τίς Συνοδικές ἀποφάσεις.

Οἱ κρατικές ἐπεμβάσεις, κεῖνο τόν καιρό, ἦταν ἀμφίπλευρες. Σέ πλῆθος περιπτώσεων καί σέ ἔκταση συνεπειῶν, ἦταν ἀρνητικές. Προκαλοῦσαν ἀνατροπές τῶν ἰσορροπιῶν καί σχίσματα στόν αὐλόγυρο τῆς Ἐκκλησίας. Σέ κάποιες κρίσιμες στιγμές, μετρημένες στά δάχτυλα, θεράπευαν τίς πληγές καί ἀποκαθιστοῦσαν τή γαλήνη καί τήν ὁμαλή πορεία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος.

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 149, σελ. 3-6, 16-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (β)-1

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Τό διοικητικό μας σύστημα

Ἡ ὑπέρβαση τῆς ἐπιλεκτικῆς ἀνάγνωσης τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας φέρνει, ὡς δεύτερη προτεραιότητα, τό χρέος ἐπανελέγχου τοῦ διοικητικοῦ μας συστήματος. Τήν ὑποχρέωση καί τήν εὐθύνη νά ξεχωρίσουμε τά παρείσακτα στοιχεῖα, γιά νά μείνει καθαρή καί ἀνόθευτη ἡ Ἀποστολική καί Πατερική μας παράδοση.

α) Ἄν ρωτήσετε κάποιον ἀπό μᾶς, πού διακονοῦμε, ὡς ἀχθοφόροι, στή μεταφορά τῆς πνευματικῆς, τῆς λειτουργικῆς καί τῆς ποιμαντικῆς παράδοσης, θά σπεύσουμε νά σᾶς ἀπαντήσουμε (μέ κάποια χαλάρωση τῆς συνειδησιακῆς μας πληρότητας), πώς τό Συνοδικό μας σύστημα στοιχεῖ στό πνεῦμα καί στίς προδιαγραφές τῆς Ἀποστολικῆς Παράδοσης. Πώς εἶναι αὐτούσιο καί ἀπαραχάρακτο, ὅπως τό θεμελίωσαν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καί ὅπως τό ἀνέπτυξαν καί τό κατακύρωσαν, μέ τούς ῾Ιερούς Κανόνες, οἱ κορυφαῖοι, σέ γνώση καί ἁγιότητα, Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας μας.

Ὡστόσο, ἡ ἔντιμη καί προσεκτική μελέτη τῆς ἱστορίας, τῆς παλιᾶς καί τῆς σύγχρονης, μᾶς δίνει ἄλλο φάσμα.

Ὑπάρχει ἕνα γεγονός, πού ἐπηρέασε βαθειά τή Συνοδική συνείδηση τῶν ἐκκλησιαστικῶν λειτουργῶν καί ἄνοιξε παρακάμψεις καί παραπλανητικές διεξόδους στήν ἄσκηση τῆς ὑπευθυνότητάς τους. Πρόκειται γιά τήν μετα-Κωνσταντίνεια προσέγγιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας στήν κοσμική ἐξουσία καί τήν καταλυτική εἰσροή τοῦ ὑπεροχικοῦ, ἐξουσιαστικοῦ φρονήματος στόν ἱερότατο χῶρο τῶν Συνοδικῶν διασκέψεων.

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 148, σελ. 9-11, 1-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (α)-4

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Τά ὅρια τῆς αὐθεντίας

1. Ἡ Ἐκκλησία Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι φορέας τῆς ἀλήθειας. Κεφαλή Της εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Τά πρόσωπα, ὅμως, πού διακινοῦνται στό χῶρο Της, δέν εἶναι ἀλάθητα. Μήτε οἱ ποιμένες. Μήτε τό ποίμνιο. Τό χρέος τῆς μετάνοιας καί τῆς συντριβῆς εἶναι καθολικό. Εἶναι ὁ μόνος συνοδός, ἀκριβέστερα, ὁ μόνος προπομπός, κατά τήν πρόσβασή μας στό μυστήριο τῆς θείας Ἀγάπης.

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 148, σελ. 7-9, 1-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (α)-3

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ὁ προσδιορισμός τῆς Παράδοσης

1. Ἐμεῖς, τό κάθε τι, πού ἔρχεται ἀπό τό “χθές” ἔχουμε τήν τάση νά τό ἀποκαλοῦμε “παράδοση”. Καί νά τό ὑπερασπιζόμαστε.

Σ᾿ αὐτή τήν παραδοχή μας καί τήν ἐξαγγελία μας ἐνσωματώνουμε τά πάντα. Καί, δίνουμε στόν ἑαυτό μας τό δικαίωμα νά ἀναπαράγει τά πάντα.

Ἡ ταύτιση ἱστορίας καί παράδοσης εἶναι λάθος μας. Μείξη τῶν ἄμεικτων. Περιεχόμενο πίστης καί στάση ζωῆς, πού δέ θεμελιώνονται στά γεγονότα καί στίς διδαχές τῆς Καινῆς μας Διαθήκης, μήτε τά βρίσκουμε, σάν σταθερή προοπτική, στήν κληρονομημένη Ἀποστολική καί Πατερική αὐτοσυνειδησία.  

Ἡ Ἐκκλησιαστική μας ἱστορία, δηλαδή τά τυπώματα τῶν προσώπων, πού διακινοῦνται συνειδητά ἤ ὑστερόβουλα στήν αὐλή τῆς Ἐκκλησίας, δέν εἶναι οὔτε μόνο δόξα, οὔτε μόνο αἰσχύνη. Οὔτε μόνο ἁγιότητα, οὔτε μόνο σκάνδαλα. Εἶναι πορεία τῆς ἀνθρώπινης παρεμβολῆς. Μέ τά χαρίσματά της καί μέ τίς ἀδυναμίες της.

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 148, σελ. 5-7, 1-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (α)-2

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἀνάγνωση τῆς ἱστορίας

Πρώτη προτεραιότητα θά θέσω μιά κίνηση, πού κάποιοι θά τή θεωρήσουν ἀνατροπή ἤ καί πλήρη ἀπόρριψη τοῦ αἰτήματος, πού θέτει ἡ ἐκμοντερνιστική ἐποχή μας.

Τήν “ἐκ νέου” προσεκτική καί κριτική ἀνάγνωση τῆς ἱστορίας.

Αὐτή τήν ἀνάγνωση τή θεωρῶ ὡς θεμελιακή καί ἐπείγουσα προτεραιότητα. Διαβάζοντας τήν ἱστορία, ὄχι ρομαντικά, ἀλλά ἐρευνητικά, θά προσδιορίσουμε τό φωτεινό στίγμα μας καί θά μπορέσουμε νά σηματοδοτήσουμε τή νέα πορεία μας.

Ἡ ἀνάγνωση τῆς ἱστορίας μας δέν εἶναι εὔκολο ἐγχείρημα. Δέ σημαίνει, πώς θά πάρουμε στό χέρι τούς ὀγκώδεις τόμους καί θά προσπαθήσουμε νά τούς ἀποστηθίσουμε. Εἶναι δυνατό νά ἀπομνημονεύει κανείς κείμενα καί περιστατικά ἱστορικά, καί νά μή φτάνει σέ μιά γόνιμη ἀξιοποίηση τοῦ ἱστορικοῦ ὑλικοῦ καί σέ μέθεξη τῶν μηνυμάτων του.

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 148, σελ. 3-5, 1-1-2005

Ἡ διαβάθμιση τῶν προτεραιοτήτων στήν Ἐκκλησία (α)-1

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

1. Οἱ σύγχρονοι ρυθμοί, στήν ἐναλλαγή τῶν ἱστορικῶν δεδομένων καί τῶν προσωπικῶν ἐμπειριῶν, ἔχουν μιά ταχύτητα, πού σοκάρει. Δέν προλαβαίνεις νά προσδιορίσεις τό “σήμερα” καί τό αἰσθάνεσαι, πώς ἔχει κατρακυλίσει στό “χθές”. Καί, ἡ προπαγάνδα, πού ἠχεῖ γύρω σου, σαλπίζει, πώς τό “σήμερα” ἀποκτάει νόημα καί γοητεία, μόνο ἄν βρίσκεται σέ πλήρη διάσταση μέ τό “χθές”.

Ἡ μιά γενιά νοιώθει ἐλεύθερη καί δημιουργική, ἄν ἔχει ἀποκόψει κάθε δεσμό μέ τήν προηγούμενη. Ὁ ἐκσυγχρονισμός νοεῖται καί βιώνεται ὡς συνεχής ἀνακάλυψη καί παραγωγή καινούργιων σχημάτων.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ, 1993

Η αυθεντία της Εκκλησίας

Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Η παρουσία του αγίου Νεκταρίου σφραγίζει, τον αιώνα μας. Γεμίζει τις καρδιές μας με θαυμασμό. Μας κάνει να νοιώθουμε την αγιαστική δύναμι της Εκκλησίας μας. Μας αναπαύει πνευματικά, καθώς στο πρόσωπό του αναγνωρί­ζουμε τον γνήσιο ποιμένα των λογικών προβάτων.

***

Ιδιαίτερη εντύπωσι προκαλεί το γεγονός, ότι στο μα­κρό διάστημα του εικοστού αιώνα η Εκκλησία, δεν ξεχώρισε κανέναν άλλο ποιμένα της, γιά να τον ανυψώσει στην τιμημένη χορεία των αγίων της, παρά τον διωγμένο και περιφρονημένο επίσκοπο της Πενταπόλεως της Αιγύπτου, τον άγιο Νεκτάριο. Στα εκατό ταραγμένα αυτά χρόνια αναδείχτηκαν Πατριάρχες και Μητροπολίτες και Επίσκοποι, που κάλυψαν τις διοικητικές ανάγκες της Εκκλησίας στην ευρύτατη περιοχή της ελληνικής Ορθοδοξίας. Άλλοι με μέτρια μόρφωσι κι άλλοι με θεολογική συγκρότησι υψηλής στάθμης. Άλλοι δίχως όραμα ποιμαντικής διακονίας κι άλλοι με την λαχτάρα της γνήσιας αγάπης. Ωστόσο κανένας απ' αυτούς δεν καταχωρήθηκε στά δίπτυχα των αγίων της Εκκλησίας μας. Ήρθαν, μόχθησαν και διάβηκαν στην αιωνιότητα, δίχως να αφήσουν πίσω τους την ευωδία της αγιότητας. Χωρίς η Εκκλησία να κρατήση, θησαυρό πολύτιμο, τα άγια λείψανά τους και την μνήμη του παραδείγματος τους.

Ο άγιος Νεκτάριος απωθήθηκε από τους αδελφούς του Αρχιερείς στο περιθώριο και στην αφάνεια. Όμως, ο παν­τοδύναμος Θεός τον ανύψωσε και τον ανάδειξε κανόνα της πίστεως και αληθινό ποιμένα των ψυχών. Άγιο παράδειγμα βίου και προστάτη των διωγμένων και πονεμένων.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 236, 1-9-2008

Κριτική-αὐτοκριτική

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἕνα ἀπό τά καυτά ἐρωτήματα, πού ἀναδύεται ἀπό τά συνειδησιακά βάθη τοῦ σύγχρονου, εὐρύτατου, κοινωνικοῦ διαστρώματος, εἶναι τοῦτο· πῶς λειτουργεῖ τό δίδυμο κριτική-αὐτοκριτική στούς χώρους καί στά ὄργανα τῆς κατεστημένης σήμερα ἐκκλησιαστικῆς μας διοίκησης; Πῶς δομεῖται, πῶς διατυπώνεται καί πῶς ἐκφέρεται στό ἀνοιχτό φόρουμ τοῦ δημόσιου διαλόγου ὁ κριτικός λόγος τῆς ᾿Εκκλησίας μας, πού ἀναλύει, ἀξιολογεῖ, κατακυρώνει ἤ ἀπαξιώνει τά ποικίλα ρεύματα τῆς ἐποχῆς καί πού φωτίζει σταθερά τό ἀνέσπερο φῶς τῆς Εὐαγγελικῆς ἀλήθειας καί τήν ποιότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βιώματος; Καί, παράλληλα, σέ ποιά ἔκταση, μέ ποιά ἔνταση θάρρους καί μέ ποιά διαύγεια εἰλικρίνειας, οἱ σημερινοί ποιμένες ἀσκοῦν αὐτοκριτική; Πόσο ἐμπνέονται, πόσο ἐπηρεάζονται καί πόσο εὐθυγραμμίζονται στήν πρακτική τῆς ταπεινότητας τοῦ μεγάλου μας ᾿Αποστόλου, τοῦ Παύλου, πού, ἀνοίγοντας διάπλατα τήν καρδιά του, ἐκβάλλει στή δημόσια ἐξαγόρευση:  “᾿Εγώ γάρ εἰμι ὁ ἐλάχιστος τῶν ἀποστόλων, ὅς οὐκ εἰμί ἱκανός καλεῖσθαι ἀπόστολος, διότι ἐδίωξα τήν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ” (Α΄ Κορινθ. ιε΄ 9); (᾿Εγώ εἶμαι ὁ τελευταῖος, ὁ ἐλάχιστος στήν ὁμάδα τῶν ἀποστόλων, πού δέν εἶμαι ἄξιος καί ἱκανός οὔτε κἄν νά ὀνομάζομαι ἀπόστολος, γιατί πολέμησα τήν ᾿Εκκλησία τοῦ Θεοῦ;). Καί πόσο διατηροῦν στή συνείδησή τους ἄσβεστη τήν Παύλεια εὐαισθησία εὐθύνης, πού ἀποτυπώνεται στήν αὐτοβιογραφική του κατάθεση: “ἀνέβην κατά ἀποκάλυψιν (στά ῾Ιεροσόλυμα) καί ἀνεθέμην αὐτοῖς τό εὐαγγέλιον ὅ κηρύσσω ἐν τοῖς ἔθνεσι, κατ᾿ ἰδίαν δέ τοῖς δοκοῦσι, μήπως εἰς κενόν τρέχω ἤ ἔδραμον” (Γαλατ. β΄ 2); (᾿Ανέβηκα στά ῾Ιεροσόλυμα, μετά ἀπό ἀποκάλυψη, πού μοῦ ἔκανε ὁ Θεός. Καί ἐξέθεσα στή σύναξη τῆς ᾿Εκκλησίας τῶν ῾Ιεροσολύμων τό Εὐαγγέλιο, πού κηρύσσω στούς ᾿Εθνικούς. Καί, “κατ᾿ ἰδίαν” ἐξέθεσα τή δραστηριότητά μου στούς ἐπιφανεῖς καί διακεκριμένους ᾿Αποστόλους, γιά νά ἀκούσω τήν ἄποψή τους καί νά ἔχω τήν πληροφορία, ὅτι δέν ἔτρεξα καί δέν κοπίασα μάταια).