Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 145, 16 Νοεμβρίου 2004

Τό κόστος τῆς ἐλευθερίας

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Ὅταν ἀκοῦτε γιά κόστος τῆς ἐλευθερίας, μή ἀφήνετε τό λογισμό σας νά πλανηθεῖ στό μακρό ἱστορικό χρονικό, πού καταγράφει τίς περιπέτειες τοῦ γένους μας, παλιές καί νεότερες, ἤ στίς ἀφόρητες ταλαιπωρίες τῶν καταπιεσμένων λαῶν τῆς σημερινῆς οἰκουμένης. Γῆ καί θάλασσα, ὁλάνθιστοι κάμποι καί ἀπρόσιτες κορφές ἐναλλάσσουν τό θρῆνο μέ τόν παιάνα τῆς δόξας, γιά κείνους, πού πάλαιψαν καί θυσιάστηκαν γιά τῆς πατρίδας τήν ἐλευθερία ἤ γιά τήν κατάλυση τῶν δομῶν τῆς κοινωνικῆς ἐκμετάλλευσης. Ἡ ἐλευθερία, ἄν ὑπάρχει καί ὅπου ὑπάρχει, εἶναι στάλαγμα τῆς θυσίας. Τοῦ πόνου. Τῆς ἄμετρης στέρησης. Τῆς αἱματηρῆς ἀντιπαράθεσης μέ τόν ἐχθρό. Τῆς γενναίας πάλης μέ τό θάνατο. Ἡ ἱστορική ἐμπειρία ὅλων μας εἶναι τόσο δυνατή καί τόσο πειστική, πού δέν ἀφήνει περιθώρια γιά ἀμφισβήτηση ἤ γιά διάφορη ἐκτίμηση τοῦ καταγραμμένου πληροφοριακοῦ ὑλικοῦ.

Ἡ ἀμφισβήτηση ἀρχίζει νά λειτουργεῖ καί νά κατατρώγει τή συνείδηση, ἀπό τή στιγμή πού ἐπιχειροῦμε τό τόλμημα νά ἀναμετρηθοῦμε μέ τά προσωπικά μας ὄνειρα καί τήν προσωπική μας συμπεριφορά. Ὅταν ἀφήνουμε τό λογισμό μας νά τεχνολογήσει τήν πολυτραγουδισμένη χαρά τῆς ἐλεύθερης γραφῆς τοῦ δικοῦ μας ἐγκόσμιου περπατήματος. Κάπου ἐκεῖ, στό ξεκίνημα τοῦ δρόμου μας ἤ σέ κάποια αἰνιγματική διασταύρωση, ἡ πινακίδα μέ τό καυτό ἐρώτημα στήνεται μπροστά μας. Ποιό πνευματικό χάραγμα ἔχουμε μέσα μας, πού τυπώνει τό ὑπαρξιακό ὅραμα τῆς ἐλευθερίας; Καί ποιό βίωμα μπορεῖ νά ἀναλυθεῖ καί νά ἑρμηνευτεῖ σάν ἐνεργοποίηση τοῦ μεγάλου ὁράματος;

Κάποιοι γύρω μου, θά βιαστοῦν νά προσδιορίσουν τό προνόμιο τῆς ἐλευθερίας τους, ὡς τήν ἀδέσμευτη διακίνηση στόν ἱστορικό χωροχρόνο καί ὡς τή δυνατότητα πρόσβασης καί πρόσκτησης ὅλων τῶν ἀγαθῶν, πού ἀναπτύσσει και προβάλλει στή βιτρίνα του τό κοινωνικό καί πολιτιστικό κατεστημένο τῆς ἐποχῆς. Ὅμως, ποιός δέ γνωρίζει, ὅτι τά πολυδιαφημισμένα δῶρα τοῦ πολιτισμοῦ μας εἶναι, ταυτόχρονα καί ἐμπορεύματα; Κάποιοι τά ἐμπορεύονται. Κάποιοι ἐκμεταλλεύονται τή δική μας πεῖνα γιά ἀπελευθέρωση καί γιά ἐκσυγχρονισμό καί πλουτίζουν μέ τή σταδιακή ὑποδούλωσή μας στήν προπαγάνδα τους καί μέ τήν ἔνταξή μας στά σχήματά τους. Ἄν κανείς τό ψάξει, πλατειά καί βαθειά, θά ἀνακαλύψει, πώς ὅλες οἱ ταμπέλες, πού διαφημίζουν “ἀπελευθέρωση”, βρίσκονται ἀναρτημένες στά στρατόπεδα τῆς κοινωνικῆς καί ὑπαρξιακῆς αἰχμαλωσίας μας. Μᾶς ὑπόσχονται νά μᾶς κάνουν ἐλεύθερους. Καί μᾶς καταντοῦν “ἐξαρτημένους”.

Ἡ ἄλλη θεώρηση καί ἡ ἄλλη ἄποψη,  ἀνακαλύπτει τήν ἐλευθερία στήν ἀκριβῶς ἀντίστροφη δρομολόγηση τῶν ὁραμάτων τῆς προσωπικότητας. Ἐλεύθερος εἶσαι, ὅταν μπορεῖς νά ἀρθρώσεις τήν ἄρνηση στήν προπαγάνδα καί στή διαφήμιση τοῦ περιβάλλοντός σου. Ὅταν εἶσαι σέ θέση νά προβάλεις τό “βέτο” σου στόν ἐκχυδαϊσμένο μοντερνισμό. Ὅταν ἔχεις τήν ἱκανότητα νά ἀναπτύξεις τά προσωπικά σου κριτήρια, μέ γνώμονα ὄχι τό ρεῦμα τῆς ἐποχῆς, ἀλλά τήν κοσκινισμένη καί καταξιωμένη ἐμπειρία τῶν προγόνων σου καί τῶν γύρω σου. Τό δεῖγμα, πού μᾶς παραδίνεται, ὄχι ὡς ἐμπόρευμα, προορισμένο νά πλουτίσει τούς λίγους. Ἀλλά ὡς θησαύρισμα πνεύματος, ἱκανό νά ἐξαγιάσει καί νά ὑπερπληρώσει τήν ψυχή μέ εὐτυχία καί ἱκανοποίηση.