† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Γίνε ἱερεύς μου», γ΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ»), σελ. 7-8 καί 58-63
ΓΙΝΕ ΙΕΡΕΥΣ ΜΟΥ
Στίς σελίδες, πού ἀκολουθοῦν, μπορεῖ νά βρῇ κανείς μερικές σκέψεις, πού ἀναφέρονται στήν πρόσκλησι, πού ὁ Χριστός ἀπευθύνει στούς Λειτουργούς του: «γίνε ὁ ἱερεύς μου»...
... Δέν πρόκειται γιά μιά πραγματεία τοῦ ἱερατικοῦ λειτουργήματος. Οἱ λεπτομέρειες, δογματικῆς, ἠθικῆς, ποιμαντικῆς καί λειτουργικῆς φύσεως ἀπουσιάζουν. Ἐκεῖνο, πού μπορεῖ κανείς νά βρῇ, εἶναι μερικοί γενικοί προσανατολισμοί, μερικές ἀρχές...
6. Ὁ ἱερεύς καί ὁ Κύριός του.
Στό διάστημα τῆς ἐπιγείου ζωῆς τοῦ Ἰησοῦ οἱ Ἀπόστολοί του καί οἱ Μαθηταί του δέν ξεχώριζαν πρῶτα–πρῶτα ἀπό τό ὅτι εἶχαν ἀποσταλῆ ἀπό Ἐκεῖνον, γιά νά εὐαγγελισθοῦν τά πλήθη, ἀλλά ἀπό τό γεγονός ὅτι ζοῦσαν κοντά Του, μαζῆ Του, ἀπολαμβάνοντας κάθε μέρα τήν παρουσία Του καί τό Λόγο Του.
Ὅλα ὅσα ἔχουμε πῆ γιά τόν ἱερέα στά προηγούμενα κεφάλαια προϋποθέτουν μιά μυστική πραγματικότητα, ἡ ὁποία ὑπονοεῖται, ἀλλά γιά τήν ὁποία δέν ἔχουμε μιλήσει μέ σαφήνεια· τήν μυστική ζωή τοῦ ἱερέως μέ τόν Διδάσκαλό του καί τό πρότυπό του, τόν Κύριο καί Σωτῆρα Ἰησοῦ Χριστό.
Ἡ ἁγιότης τοῦ ἱερέως –καί κάθε ἱερεύς ἔχει χρέος, ὅσο ἀδύνατος κι’ ἄν εἶναι, νά διατηρῇ μπροστά στά μάτια του τό ἰδεῶδες τοῦ Ἁγίου– δέν διαφέρει βασικά ἀπό τήν ἁγιότητα ὅλων τῶν ἄλλων Χριστιανῶν. Ἐπιδίωξί της εἶναι πάντοτε νά ἀποκτήσῃ καί νά διατηρήσῃ τή Θεία Χάρι, πού μᾶς δίνει τή δύναμι ν’ ἀγαποῦμε τό Θεό μ’ ὅλη τήν καρδιά μας καί τόν πλησίον μας σάν τόν ἑαυτό μας. Μ’ ὅλη μας τήν καρδιά, σάν τόν ἑαυτό μας... Μέσα σ’ αὐτές τίς λέξεις βρίσκεται ὁ ὁρισμός τῆς ὁποιασδήποτε ἁγιότητος, τῆς ἁγιότητος τοῦ Ἀποστόλου, ἀλλά καί τῆς ἁγιότητος τοῦ κάθε ἀνθρώπου, τοῦ περισσότερο ἁπλοῦ καί τοῦ λιγώτερο γνωστοῦ.
Μ’ ὅλο τοῦτο, οἱ δυό μεγάλες ἀρχές τοῦ Εὐαγγελίου περιβάλλονται, στήν περίπτωσι τοῦ ἱερέως, μέ ὡρισμένες εἰδικές πτυχώσεις.
Μερικές ἀπό αὐτές τίς πτυχώσεις εἶναι τυχαῖες, δευτερεύουσες. Ὑπάρχουν π.χ. καθήκοντα εἰδικά τοῦ ἱερομονάχου, ὁ ὁποῖος ἔχει ἀφιερωθῆ στήν ἀγαμία, τήν πτωχεία καί τήν ὑπακοή. Ὑπάρχουν καθήκοντα εἰδικά τοῦ ἱερέως, πού χωρίς νά εἶναι μοναχός, διατηρεῖ τήν ἀγαμία, γιά νά ἀκολουθήσῃ περισσότερο κατά γράμμα τήν ὁδό τοῦ Διδασκάλου του. Ὑπάρχουν τά καθήκοντα –ἴσως τά δυσκολώτερα ἀπ’ ὅλα– τοῦ ἐγγάμου ἱερέως, τοῦ ὁποίου ἡ συζυγική ἕνωσις θά πρέπει νά δείχνει σ’ ὅλους πῶς ὁ γάμος ἀνανεώνει τό Μυστήριο τῆς ἑνότητος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέ τήν ἀνθρώπινη φύσι. Τά καθήκοντα καθεμιᾶς ἀπό αὐτές τίς καταστάσεις συνοδεύονται ἀπό δυσκολίες καί ἀπό εἰδικές συγκρούσεις. Ὅλες αὐτές οἱ συγκρούσεις λύνονται, ἄν ἡ προσοχή καί ἡ θέλησις τοῦ ἱερέως συγκεντρώνονται στό μοναδικό αὐτό ἀντικείμενο, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Στό φῶς τοῦ Χριστοῦ θά φανοῦν οἱ λύσεις ὅλων τῶν προβλημάτων.
Ἀλλά ὑπάρχει μιά ὄψις τῆς μυστηριακῆς ἁγιότητος, πού εἶναι βασική καί κοινή σ’ ὅλες τίς καταστάσεις, στήν κατάστασι τοῦ ἐγγάμου ἱερέως καί τοῦ ἱερομονάχου καί τοῦ ἀγάμου. Νά ποιά εἶναι. Ἡ καθημερινή ζωή τοῦ ἱερέως πρέπει νά εἶναι ἕνα βύθισμα καί μιά προέκτασις τῆς ἁγίας θυσίας πού προσφέρεται στό Θυσιαστήριο. Ὁ καλύτερος ἱερεύς δέν εἶναι ὁ ἱερομόναχος, ἐπειδή εἶναι μοναχός, οὔτε ὁ ἔγγαμος, ἐπειδή εἶναι ἔγγαμος. Ὁ καλύτερος ἱερεύς εἶναι ἐκεῖνος γιά τόν ὁποῖο ἡ Εὐχαριστιακή Λειτουργία ξαναρχίζει, μ’ ἕνα ἄλλο τρόπο, στό δρόμο, καθώς βγαίνει ἀπό τήν Ἐκκλησία.
Ἡ ζωή αὐτοῦ τοῦ ἱερέως θά ἀντανακλᾷ πιστά τό Μυστήριο πού ἐτέλεσε στό Θυσιαστήριο. Ὑπό τά ἅγια δῶρα ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι παρών κατά ἕνα τρόπο φτωχό, ταπεινό, σιωπηλό. Προσφέρεται ὁλόκληρος, δίνεται στή θέλησι τῶν ἀνθρώπων, στά χέρια τῶν ἀνθρώπων. Εἶναι ἀνυπεράσπιστος. Εἶναι μόνο τό θῦμα, πού προσφέρεται. Τέτοιος πρέπει νά εἶναι ὁ ἱερεύς.
Ὁ ἱερεύς πρέπει νά λαχταράῃ κι’ ὅσο τό ἐπιτρέπουν οἱ περιστάσεις νά ζῇ μιά ζωή μυστικότητος καί σιωπῆς. Δέν πρέπει ποτέ νά ζητάῃ μιά «προαγωγή» ἤ χρήματα ἤ ἀνέσεις ἤ ἰκανοποιήσεις ἀτομισμοῦ. Γιατί κατά τό πλεῖστον δέν θά μεταδώσῃ στούς ἀνθρώπους τό Εὐαγγελικό μήνυμα μέ λόγια. Θά τό κάνῃ μεταφέροντας ἀνάμεσά τους, χωρίς κι’ αὐτοί νά τό ξέρουν, τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Ἀφήνοντας αὐτή τήν παρουσία νά ἐπιδράσῃ ἐπάνω του –καί θά ἐπιδράσῃ, παράγοντας ὄχι καρπούς εὐγλωττίας, ἀλλά καρπούς καθημερινῆς θυσίας.
Ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ θά πρέπει νά μεταβληθῇ –ἄν μπορῇ κανείς νά χρησιμοποιήσῃ αὐτή τήν εἰκόνα– στό ψιλό νόμισμα τῶν ἀναριθμήτων καθημερινῶν πράξεων τῆς θυσίας, γιά τίς ὁποῖες ἡ ζωή ἑνός ἱερέως δίνει τίς εὐκαιρίες. Ὁ ἱερεύς θά πρέπει νά εἶναι ἕνα πρόσωπο, πού προσφέρεται, ὅπως εἶναι Ἐκεῖνος, πού προσφέρει –ὅμοιος μέ τό Χριστό, ταυτόχρονα ἱερεύς καί θῦμα. Ὁ ἱερεύς πρέπει νά παρουσιάζῃ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του σάν τόν ἄρτο, πού τά χέρια τοῦ Χριστοῦ τεμαχίζουν καί διαδίδουν. Πρέπει νά παρουσιάζῃ τήν ἴδια του τή ζωή σάν τόν οἶνο πού τά χέρια τοῦ Ἰησοῦ χύνουν καί τόν δίνουν πρός πόσιν. Ὁ προσωπικός του προορισμός συμπλέκεται μέ τόν προορισμό τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.
Ὅταν ὁ ἱερεύς γίνῃ μιά ψυχή–θῦμα ἐκπληρώνει τό ἀποστολικό λειτούργημα, τό ὁποῖο διαγράφεται ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο: «ἀνταναπληρῶ τά ὑστερήματα τῶν θλίψεων τοῦ Χριστοῦ ἐν τῇ σαρκί μου» (Κολοσ. α’ 24). Γιατί γίνεται κανείς ἕνας γνήσιος ἀπόστολος ὄχι μέ τό νά κηρύττῃ, ἀλλά μέ τό νά ὑποφέρει.
Κύριε Ἰησοῦ, καθιερώνω ξανά τόν ἑαυτό μου σέ Σένα, ἤ μᾶλλον σέ παρακαλῶ νά μέ καθιερώσῃς ξανά σάν ἱερέα σου, διαγράφοντας τίς προηγούμενες ἀπιστίες καί προδοσίες μου. Ἄν εἶμαι μέχρι τώρα καθιερωμένος σέ σένα, ἀλλοίμονο, ἡ καθιέρωσί μου συχνά ἦταν ψεύτικη σάν τοῦ Ἰούδα ἤ τοῦ Ἀνανία καί τῆς γυναίκας του, ἀτελής καί ἀδύνατη σάν τοῦ Πέτρου πρίν ἀπό τήν Ἀνάστασι. Καθιέρωσέ με στό Γολγοθᾶ, ἀπό τό ὕψος τοῦ σταυροῦ σου, ὅπως καθιέρωσες τόν Ἰωάννη. Ἐμπιστεύσου με, ὅπως τόν Ἰωάννη, στή Μητέρα Σου. Δός μου τή Χάρι νά τήν πάρω στό σπίτι μου, μαζῆ μου, μέσα μου γιατί εἶναι ἡ ἐγγύησις τῆς ἀληθινῆς καθιερώσεως καί τῆς παρουσίας Σου. Κάνε με ἱκανό νά φέρω τήν παρουσία σου στούς ἀνθρώπους. Σοῦ ἐμπιστεύομαι τό σῶμα μου καί τήν ψυχή μου, τή θέλησί μου, τά αἰσθήματά μου, τή σκέψι μου. Δέν θέλω νά κρατήσω τίποτα, πού νά μή σοῦ ἀνήκῃ καί νά μή βρίσκεται σέ συμφωνία μαζῆ σου, Κύριε. Κάνε ν’ ἀκούσω ξανά αὐτόν τόν λόγο, πού ἔκρινε ἤ θά κρίνῃ τή ζωή μου: «γίνε ἱερεύς μου». Κύριε, κάνε ἀπό μένα, πραγματικά, τόν ἱερέα σου. Ἀμήν.
† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)
Ἡμερολόγιο Ἄρθρων