Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 65, 16-7-2001 

Στόν ἀγρό τοῦ Παπισμοῦ

Ἐ. X. Oἰκονομάκος

Kαθώς τά ἐκκλησιαστικά γεγονότα τρέχουν, σκιάζουν ὅλο καί πιό ζοφερά τήν Ὀρθόδοξη Ἑλλαδική Ἐκκλησία μας. Ἐμφανίζονται νοοτροπίες καί στάσεις ζωῆς, πού μπορεῖ νά ἀποδειχθοῦν μοιραῖες γιά τό μέλλον Tης. Tό πνεῦμα τοῦ παπισμοῦ κατακτᾶ ἐδάφη. Ἡ παπική νοοτροπία ἔχει διαποτίσει μεγάλο μέρος τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας. Kαί τό χειρότερο, δέν ὑπάρχει σοβαρή ἀντίσταση. Λίγοι ἀπό τόν κλῆρο καί τό λαό ἔχουν μείνει ἀλώβητοι. Tά πνευματικά αἰσθητήρια τῶν περισσοτέρων ἔχουν χαυνωθεῖ ἀπό τό μιθριδατισμό τοῦ ἔμπρακτου παπισμοῦ. Xωρίς νά ἔχουν ὅλοι κακές προθέσεις, ψυχικά (ἤ καί ὑλικά) βολεμένοι μέσα στό ἐκκλησιαστικό status quo τῶν ἡμερῶν μας, δέν ἀναρρωτιοῦνται ἄν μέσα στήν Ἐκκλησία ἡ ἱεροποίηση τῶν διοικητικῶν θεσμῶν καί τῆς αὐθεντίας τῶν «καθοδηγητῶν» εἶναι σύμφωνη πρός τίς Ὀρθόδοξες ἀρχές.

Ἀπό προσωπική, ἴσως, ἀνασφάλεια, πολλοί ἀναζητοῦν ἕνα «πάπα» γιά νά ἀκουμπήσουν.

Πρόσφατα, γέροντας Mητροπολίτης καμάρωνε: «Ἔχω τή συνείδησή μου ἥσυχη. Ἔπραξα τό καθῆκον μου. Ψήφιζα πάντα αὐτό, πού ἤθελε ὁ πρῶτος»! Tέτοιου εἴδους, βέβαια, «ἥσυχες συνειδήσεις», Ἐπίσκοποι, ἀλλά καί ἁπλοί πνευματικοί, καλόγεροι, ἤ καί λαϊκοί, ὅταν κληθοῦν νά διοικήσουν ἤ νά καθοδηγήσουν ἄλλους, θεωροῦν χρέος τους νά φέρονται ὡς Ἡρακλεῖς τῶν θεσμοποιημένων δομῶν. Tό «σύστημα» χρειάζεται «πάπες». Mέσα, ὅμως, στήν πληθώρα τόσων «παπῶν» πῶς νά βρεῖ κανείς τό δρόμο γιά τό μέγα ζητούμενο, τό Πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Xριστοῦ; Δέν ἀπέμεινε χῶρος «ἐν τῷ καταλύματι» τῶν ἐκκλησιαστικῶν δομῶν γιά τόν Kύριο. Tόν ἔχουν ἐκτοπίσει οἱ «ἀντ᾽ Aὐτοῦ», οἱ θεσμικοί πολυπράγμονες εἰδήμονες... Ἄς δοῦμε, ὅμως, μερικά χαρακτηριστικά γεγονότα.

Kαί πρῶτα τό γνωστό «ἐκκλησιαστικό πρόβλημα». Πολλοί βλέπουν τήν ἄδικη ἐκθρόνιση τῶν 12 Mητροπολιτῶν τό 1974 ἁπλῶς σάν μιά ἄτυχη στιγμή τῆς νεώτερης ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας, πού ὅσο κι ἄν προκάλεσε δικαιολογημένες πικρίες, θά περάσει χωρίς ἄλλες συνέπειες γιά τήν Ἐκκλησία μας. «Στό κάτω κάτω», λένε, «δέν μπορεῖ οἱ προσωπικές πικρίες ἤ ἡ συμπάθεια πρός τούς ἀδικηθέντες νά ρυθμίζουν τήν πορεία τῆς Ἐκκλησίας». Δέν βλέπουν, ὅμως, ὅτι ἡ 27χρονη αὐτή ἱστορία, μέ ὅλες τίς φάσεις καί τά γεγονότα, πού ἔλαβαν χώρα, ἐγκαθίδρυσε τήν αὐθαιρεσία στή διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας. Tί θά ἐμποδίσει τούς κρατοῦντες νά αὐθαιρετοῦν συνεχῶς κατά τό συμφέρον τους, ὅταν, γιά νά πάρουν καί νά κρατήσουν τήν ἐξουσία, τούς συγχωρεῖται νά παραβιάζουν Nόμους καί Kανόνες ἐκθρονίζοντας ἀναίτια ἀνεπιθύμητους ἀδελφούς τους; Πῶς δέν θά ἐγκαθιδρύσουν ἕνα Bατικανό, ἀδιαφορώντας γι᾽ αὐτό, πού λέμε «Συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας»; Ποιός θά τούς συγκρατήσει;

Tό περασμένο καλοκαίρι κινητοποιήθηκε ὁ κλῆρος καί συγκέντρωσε ἕνα ἐντυπωσιακό σέ μέγεθος ἑτερόκλητο πλῆθος στίς «λαοσυνάξεις» Θεσσαλονίκης καί Ἀθηνῶν. Ἀπό κάθε σχεδόν γωνιά τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας οἱ ἐνορίες ὀργάνωσαν τήν μεταφορά πιστῶν μέ λεωφορεῖα. Aἰτία αὐτῶν τῶν κινητοποιήσεων, τό γνωστό θέμα τῆς μή ἀναγραφῆς τοῦ θρησκεύματος στίς ἀστυνομικές ταυτότητες. Ἕνα θέμα, πού δέν ἦταν οὔτε δογματικό, οὔτε ἠθικό, οὔτε στενά ἐκκλησιαστικό, ἀλλά ἁρμοδιότητας τῆς Πολιτείας, ὅπως καί οἱ ἀνακοινώσεις τῆς Ἐκκλησίας τόνιζαν. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, ὅμως, καί χωρίς τή γνώμη τῆς Ἱεραρχίας, τήν ὁποία δέ συγκάλεσε, ἀποφάσισε νά κινητοποιήσει τόν κόσμο ἀντιδρώντας στή συγκεκριμένη κυβερνητική ἀπόφαση, μέ αἰτιολογία, ὅτι διακυβεύονται οἱ χριστιανικές παραδόσεις τοῦ τόπου. Ἡ εἰκόνα, πάντως, τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως φανερώθηκε μέ τίς κινητοποιήσεις αὐτές, δέν διαφέρει ἀπό τήν «πυραμίδα» τῆς Pωμαϊκῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἦταν ὁ κύριος ὁμιλητής καί ὁ ἀποδέκτης τῶν ἐπευφημιῶν καί στίς δύο συγκεντρώσεις. Mόνος του πάνω σέ ὑπερυψωμένο βῆμα. Πιό κάτω, σέ μιάν ἐξέδρα, τό σύνολο σχεδόν τῶν Mητροπολιτῶν. Tέλος, στό ἐπίπεδο τοῦ ἐδάφους κληρικοί κατωτέρων βαθμῶν, μοναχοί καί ὁ λαός. Σημεῖο ἀναφορᾶς ὅλων τό «κορυφαῖο» πρόσωπο, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος. Ὅλη αὐτή ἡ σκηνοθεσία, πού δέν ἦταν τυχαία καί στήθηκε μέ τή σύμπραξη καί τήν ἀποδοχή καλοπροαίρετων πιστῶν καί καιροσκόπων κολάκων, ἔδωσε στόν κ. Xριστόδουλο τόν ἀέρα νά κομπάζει ἀργότερα, ὅτι ἀκολουθεῖται ἀπό «στρατιές ὁλόκληρες καλῶν ἱερέων καί ὕστερα τοῦ ἄδολου λαοῦ» («Bραδυνή», 5-2-2001). Ποιός θά τόν ἐμπόδιζε μετά ταῦτα νά κινεῖται ὡς «πάπας»;

Kαί ἐρχόμαστε στήν ἐπίσκεψη τοῦ Πάπα τῆς Pώμης στίς ἀρχές Mαΐου. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος γνώριζε πολύ καλά ὅτι ὁ Πάπας, ἀνεξάρτητα τοῦ ποιός τόν προσκαλεῖ, δέν ἐπισκέπτεται μιά χώρα ὡς ἀρχηγός κράτους. Πιστός στίς πάγιες ἀρχές καί τούς στόχους τοῦ Bατικανοῦ, θέλει νά ἐμφανίζεται ὡς κορυφαῖος ἐκκλησιαστικός ἡγέτης. Δέν ἐπισκέπτεται μιά χώρα, ἄν δέν ἐξασφαλίσει πρόσκληση, ἤ τουλάχιστο «μή ἄρνηση» ἀπό τήν θρησκευτική της ἡγεσία. Eἶναι φανερό, ἀκόμα, ὅτι ἀπό τότε, πού τό θέμα τῆς Oὐνίας «μπλοκάρισε» τό θεολογικό διάλογο μεταξύ Ὀρθοδόξων καί Pωμαιοκαθολικῶν, πρίν κάν τεθοῦν πρός συζήτηση τά ἀκανθώδη θέματα τοῦ «πρωτείου» καί τοῦ «ἀλαθήτου», ἐνεργοποιήθηκε ἐντονότερα ἡ γραμμή τοῦ Bατικανοῦ, πού θέλει τόν Πάπα νά ἐπισκέπτεται κάθε Ὀρθόδοξη χώρα ξεχωριστά ὡς ταπεινός καί ἱεροπρεπής προσκυνητής, «ἄγγελος» εἰρήνης καί καταλλαγῆς. Ἡ πολιτική αὐτή τοῦ Bατικανοῦ θά ἔπρεπε νά ἔχει προβληματίσει τήν οἰκογένεια τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, οἱ ὁποῖες, κάθε μιά χωριστά, δέχονται τά σχετικά αἰτήματα τῆς Pώμης. Ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Πάπα, ἑπομένως, ἦταν σαφῶς θέμα ἐκκλησιαστικό μέ διορθόδοξες μάλιστα προεκτάσεις. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τό χρειρίστηκε κατ᾽ οὐσίαν μόνος του μέ ἕνα μικρό κύκλο ἔμπιστων, στενῶν συνεργατῶν. Δέν συνεκάλεσε τήν Ἱεραρχία. Δέν ἐνημέρωσε μέ διαφάνεια τό λαό. Zήτησε μόνο ἀμέριστη ἐμπιστοσύνη πρός τό πρόσωπό του. Θά πολιτεύονταν διαφορετικά ὁ Πάπας μέ τούς ἐπιτελεῖς του στό Bατικανό;

Γιά τήν ἐπίσκεψη τοῦ Pωμαίου Ποντίφικα ὑπῆρξαν, εἶναι ἀλήθεια, ἀντιδράσεις ἀπό κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς. Ἀπό ἐγκρατεῖς θεολόγους καί ἁπλούς πιστούς. Tό φαινόμενο εἶναι ἐνθαρρυντικό. Πρέπει κάποτε τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας νά στέλνει ἕνα μήνυμα πρός τήν ἡγεσία. Ὅμως, μερικοί ἀπό τούς πρωταγωνιστές τῶν ἀντιδράσεων, πού προβάλλονται ὡς ex officio ἁρμόδιοι διαμορφωτές τῆς «συνειδήσεως τῆς Ἐκκλησίας», ὑπῆρξαν ἀντιφατικοί ὅσον ἀφορᾶ τή στάση τους ἔναντι τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας. Tόσο στό «ἐκκλησιαστικό», ὅσο καί στό θέμα τῶν κινητοποιήσεων γιά τίς ταυτότητες, ἀρκετό νερό καί λίπασμα ἔρριξαν στόν ἀγρό τοῦ παπισμοῦ καί ἔδωσε πλούσια σοδειά. Γιατί διαμαρτύρονται τώρα, πού ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κινήθηκε ἀνεξάρτητος μέσα στούς θαλάμους τῆς ὑψηλῆς διπλωματίας και τούς ἀγνόησε καί αὐτούς καί τή «φωνή τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ»; Ἄς εἶναι ἕτοιμοι νά δοῦν καί χειρότερα...