Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 30, 1 Φεβρουαρίου 2000

Ἐκσυγχρονισμός ἤ  ἐξανδραποδισμός;

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἡ γιγαντοαφίσα τῆς νέας χιλιετίας. Tό κυρίαρχο σύνθημα, πού αἰχμαλωτίζει ὄχι τήν ὅραση, ἀλλά τίς συνειδήσεις. Δαχτυλοδειχτεῖ, μέ περιφρονητική κίνηση, τό παρελθόν. Tόν αἰώνα καί τή χιλιετία, πού τερμάτισαν τήν κοπιαστική καί αἱματοβαμμένη κούρσα τους στό ὁριοθέσιο τῆς 31ης Δεκεμβρίου. Kαί τόν κρίνει συντήρηση καί μούχλα. Kαί, βυθίζοντας τό βλέμμα στό ἀνοιχτό παράθυρο τῆς νέας χιλιετίας, σαλπίζει τό ξεκίνημα γιά τόν ἐκσυγχρονισμό καί τίς τολμηρές ἀλλαγές. Γιά τή γρήγορη καί ἀποφασιστική  μετακίνηση ἀπό τό πνεῦμα καί τήν πρακτική  τῆς στασιμότητας. Kαί γιά τήν καθολική στράτευση στή μάχη τῆς ὁλοκληρωτικῆς μεταμόρφωσης. Στό σχεδιασμό νέων δομῶν. Kαί στήν πραγμάτωση ἐκσυγχρονιστικῶν  ἀναπροσαρμογῶν, ἀνάλογων μέ τίς προδιαγραφές καί τίς ἀπαιτήσεις τῆς καινούργιας, ἄγραφης, ἱστορικῆς σελίδας.

Ὁ συναγερμός ἀκούγεται ἀπ᾽ ἄκρη σ᾽ ἄκρη τοῦ πλανήτη. Kαί ὁ ξεσηκωμός ἐμφανίζεται στά MME ὡς οἰκουμενικός. Tό ὅραμα τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ καί τῆς προσαρμογῆς στή νέα χιλιετία διοχετεύεται σάν ἠλεκτρική κένωση στίς ἀνθρώπινες μάζες καί τίς διεγείρει. Tίς ξεκόβει ἀπό τίς πνευματικές ρίζες τους. Ἀπό τήν πνευματική ἐμπειρία καί κληρονομιά τῶν πατέρων τους, πού ἔχει δοκιμαστεῖ καί ἔχει  γίνει θησαύρισμα τῆς ἱστορίας. Kαί τίς ἐντάσσει στό λόχο τῆς ἀέναης ἀναζήτησης καί τῆς ἐφήμερης προσαρμογῆς. Tῆς στιγμιαίας δοκιμῆς. Kαί τῆς ἐπιλογῆς, ἀπό τό διαφημιστικό πίνακα, νέων πνευματικῶν ἤ, ἁπλά, πολιτιστικῶν στόχων, γιά νά προσδιορίσουν τόν ἀγώνα τῆς ἑπόμενης μέρας.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 70, 1-10-2001 

Προοδευτικότητα ἤ ἀντιγραφή;

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Σημαία εὐκαιρίας ἡ προοδευτικότητα, ἀνεμίζει στά γήπεδα τῆς διαπλοκῆς καί στά παράθυρα τῆς διαφήμισης. Σπότ, πού πουλάει, ἐρεθίζει ἀδιάκοπα τό ὀπτικό νεῦρο τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου καί τόν σπρώχνει ἐκβιαστικά στό στρατόπεδο τῆς ὑποταγῆς. Ὅλοι, ἀκόμα καί οἱ πιό ἀπίθανοι, μιλοῦν γιά τήν προοδευτικότητα. Ὅλοι καταθέτουν στήν τράπεζα τοῦ δημόσιου βίου τά διαπιστευτήρια τῆς προοδευτικότητας. Ὅλοι ἐμπορεύονται τήν προοδευτικότητα.

Ἀπαραίτητη ἡ διευκρίνιση. Ἡ προοδευτική ἀνάπτυξη τῆς ἐπιστήμης καί τῆς τεχνολογίας δέν ἀποτελοῦν μεγέθη, πού προσφέρονται γιά ἰδιοποίηση καί ἐκμετάλλευση. Ἀποτελοῦν τρένο, πού κινεῖται, μέ ἰλιγγιώδη ταχύτητα στίς ράγες τῆς ἱστορίας, μέσο κοινόχρηστο γιά ὅλους τούς ταξιδιῶτες τῆς ζωῆς, πού κανένας δέ δικαιοῦται νά τό χαρακτηρίσει ἰδιόκτητο. Ὅσο καί ἄν κάποιοι, σφετεριστές τῆς δύναμης καί τοῦ πλούτου, μονοπωλοῦν τήν εὐθύνη δρομολόγησης τοῦ τρένου, οἱ ἐπιβάτες, πού ἀξιοποιοῦν τίς δυνατότητές του, προέρχονται ἀπό κάθε περιοχή καί φυλή καί γλώσσα. Kανένας δέν μπορεῖ νά χαρακτηριστεῖ λιγότερο προοδευτικός, γιά μόνο τό λόγο, ὅτι δέν ἔχει τήν οἰκονομική δυνατότητα νά κάνει διακοπές στό ἀχανές διάστημα, ἤ νά γεμίσει τήν κατοικία του μέ ὅλα τά παράγωγα τῆς τεχνολογίας.

Στήν κούρσα τῆς πνευματικῆς ἀνάπτυξης διαφοροποιοῦνται οἱ ἄνθρωποι. Kαί ἐκεῖ λειτουργοῦν, μέ ἔμφαση καί μέ ἔνταση, οἱ ἐτικέτες τῆς προοδευτικότητας καί τοῦ σκοταδισμοῦ.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 241, 16 Νοεμβρίου 2008

“Τί ἐστιν ἄνθρωπος;”

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Δικαιοῦμαι ἐγώ, ὁ ἀμέτοχος τῶν σημερινῶν “προοδευτικῶν” ὁραμάτων, ὁ “καθυστερημένος”, ὁ “προσκολλημένος” στίς συντηρητικές(!) διδαχές τῆς Ἐκκλησίας Ἰησοῦ Χριστοῦ, νά ὑποβάλω ἕνα καίριο ἐρώτημα στό συνοδοιπόρο, πού ἐπαγγέλλεται ἀπόδραση ἀπό ὁποιοδήποτε δεσμευτικό κανόνα ζωῆς, ὁλοκάρδια ἀποδοχή καί ἔνταξη στά προοδευτικά ρεύματα τῆς ἐποχῆς καί ἐλεύθερο ξάνοιγμα στά ὑπερόρια πελάγη τῆς προσωπικῆς εὐτυχίας. Φίλε, συνταξιδιώτη στό μονοπάτι τοῦ βίου, πού γυρίζεις πλάτη στήν ᾿Εκκλησία καί θεοποιεῖς τήν ἐφήμερη σάρκα σου, πού ταυτίζεις τό Εὐαγγέλιο Ἰησοῦ Χριστοῦ μέ τόν πνιγηρό σκοταδισμό καί τήν ἀθεΐα μέ τήν ἀέναη ἐξέλιξη, πού περιφρονεῖς τό “χθές” καί τίς πολλαπλές ἐμπειρίες του, φωτίζοντας τό ἄδηλο “αὔριο”, σάν τό ἀδιαμφισβήτητο, διάδοχο ὅραμα στήν κλίμακα τῆς προόδου, στάσου, γιά λίγο, στοχαστικός. Βύθισε τό βλέμμα σου στό μέσα σου κόσμο. Συμμάζεψε τίς γνώσεις σου καί τίς ἐμπειρίες σου. Καί δῶσε μου μιά ἀπόκριση στό καυτό, κοινό μας, ὑπαρξιακό ἐρώτημα: “Τί ἐστιν ἄνθρωπος;”. Τί εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξη;

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 240, 1 Νοεμβρίου 2008 

Σκοταδιστική πτώχευση

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Φαινόμενο πολιτιστικῆς ἀναβάθμισης ἤ σκοταδιστικῆς πτώχευσης; Στόν ἰδεολογικό καί πολιτιστικό ἀναβρασμό τῆς ἐποχῆς μας, προέκυψε καί τό εἶδος τοῦ “προοδευτικοῦ”, πού προσδιορίζει τό ἄθλημά του στήν ἐπίμονη καί ὑπερφίαλη ἀπόρριψη τοῦ Θεοῦ. Δέν εἶναι ὁ ἀκάματος ἐρευνητής στούς διάφορους κλάδους τῆς ἐπιστήμης, πού ἐντάσσει τόν ἑαυτό του στή στρατιά τῶν φίλων καί τῶν ἐργατῶν τῆς προόδου. Δέν εἶναι ὁ χαρισματοῦχος χειριστής τοῦ λογοτεχνικοῦ καλάμου ἤ τοῦ χρωστήρα ἤ τῆς σμίλης. Δέν εἶναι ὁ πιστός, ἀλλά ἀφανής διάκονος τῆς ἀγάπης, πού ἁπαλύνει τόν πόνο καί σφουγγίζει τό δάκρυ. Δέν εἶναι ὁ δάσκαλος τῆς ἀνθρωπιᾶς καί στηλοβάτης τοῦ πολιτισμοῦ. Εἶναι ὁ “ἄθεος”, ὁ μεταλλαγμένος τύπος τῆς νεωτερικότητας, πού περιφέρει “εἰς τάς ὁδούς καί τάς ρύμας” τήν ἔπαρση τοῦ “προοδευτικοῦ” μοντέλου τῆς ἐποχῆς μας. Πού σαλπίζει σέ κάθε στιγμή καί πρός ὅλες τίς κατευθύνσεις, ὅτι ἔχει ξεπεράσει τά ταμπού τῆς “σκοταδιστικῆς ἀμάθειας”(!) καί ἔχει ἀπελευθερωθεῖ ἀπό τό δουλικό φρόνημα τῶν περασμένων γενεῶν.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 239, 16 Ὀκτωβρίου 2008

Ἡ “ἀνία” τῆς εὐμάρειας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Κοινά διαφημιστικά σπότς σ᾿ ὅλες τίς γωνιές τοῦ παγκοσμιοποιημένου πλανήτη μας καί κοινά ἀκούσματα ὅλων τῶν κατοίκων τῆς αἱματοβαμμένης γῆς μας, πασκίζουν νά πείσουν τίς αἰσθήσεις μας, ὅτι ἡ “εὐμάρεια”, τό ὅραμα καί ἡ δίψα τῶν αἰώνων, εἶναι πιά χειροπιαστή πραγμτικότητα. Ἁπλώνεται, ὁλοένα καί εὐρύτερα, ὁλοκληρώνεται μέ ταχύ ρυθμό καί μεταβολίζει τό βαρύ μόχθο καί τόν “ἱδρώτα τοῦ προσώπου” σέ ἄρωμα καί δροσιά εὐτυχίας. Ἡ ἐπιδέξια ἀξιοποίηση τῆς συνεχῶς ἐμπλουτιζόμενης ἐπιστημονικῆς γνώσης καί ἡ εὐρύτατη χρήση τῆς ραγδαία ἀναπτυσσόμενης τεχνολογίας, προσφέρονται -κατά τή διαφήμιση καί κατά τήν προπαγάνδα- στό σύγχρονο ἄνθρωπο, ὡς καρπός τῆς “ἀδιαμφισβήτητης” προόδου. Τοῦ ἀναμορφώνουν τά πλάνα τῆς καθημερινότητας. Τόν ἀπαλλάσσουν ἀπό τήν ἐξουθενωτική φτώχεια. Γεμίζουν τήν ἀγκαλιά του καί τήν καρδιά του μέ τόν πλοῦτο τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν. Τοῦ δίνουν τήν εὐχέρεια νά περιδιαβάζει, ἀτέλειωτα, στίς χλιδάτες ἀγορές. Νά κάνει κτῆμα του καί χαρά του τήν ἐκλεπτυσμένη παραγωγή. Καί νά μακιγιάρει τό πρόσωπό του μέ τήν καύχηση τοῦ μοντέρνου καί τοῦ χρήστη ὅλων τῶν παροχῶν, πού ἐξασφαλίζει ἡ προοδευτική ἐποχή μας.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 238, 1 Ὀκτωβρίου 2008

Τά δυό μοτίβα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Τά δυό μοτίβα τῶν ὁραμάτων καί τῶν ἐμπειριῶν, πού διακινοῦνται, τούτη τήν ἐποχή, στό στίβο τῆς ἀντιπαλότητας, θέλω νά τά ἰχνογραφήσω μέ τήν ἀνήσυχη γραφίδα μου καί νά τά καταθέσω στήν τράπεζα τῶν καθολικῶν, ἐπίκαιρων προβληματισμῶν μας. Ἐκπορεύονται καί τά δυό, ἀπό τήν ἴδια πηγή. Ἀπό τήν ὑπαρξιακή, ἐναγώνια στόχευση, γιά σταθερή, γόνιμη κοινωνία “ἀγάπης” καί “ἀφοσίωσης” μέσα στό ὀνειρικό ἀνάκτορο τοῦ γάμου. Ἀπό τή λαχτάρα γιά ἀποκλειστικότητα καί πληρότητα τῆς “σχέσης” τῶν δυό προσώπων, πού ἀποφασίζουν νά συνοδοιπορήσουν, νά συμπονέσουν καί νά συνευφρανθοῦν κατά τό μεγάλο καί ἀποφασιστικό ταξίδι τῆς ἔγγαμης περιπέτειας.

Τά δυό μοτίβα πόθων καί στόχων ἐκπηγάζουν ἀπό τά ἴδια, ἀπύθμενα βάθη τῆς ἀνθρώπινης καρδιᾶς. Προβάλλονται, ὡστόσο, στήν ἐπικαιρότητα, μέ διαφορετικές ἐτικέτες χρονολόγησης καί μέ διαφορετικό look πολιτιστικῆς ἀξιολόγησης. Τό ἕνα στιγματίζεται ὡς παλιᾶς κοπῆς. Ὡς συντηρητικό, ἀσύμβατο μέ τά προοδευτικά μοντέλα τῆς ἐποχῆς μας. Καί -κατά συνέπεια- ξεπερασμένο καί ἀδόκιμο. Τό ἄλλο χρωματίζεται ὡς ἀεράτο, προοδευτικό ἀπόκτημα τῆς ἐποχῆς μας. Ἐγγύηση τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀτόμου. Καί καταξίωση τοῦ δικαιώματός του νά μή δεσμεύεται σέ ἐποχιακά σχήματα, ἀλλά νά ἐπιλέγει τή συμφερότερη πρόταση καί νά γεύεται, ἴσαμε καί τήν τελευταία γουλιά, τό ποτήρι τῆς εὐτυχίας του.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 237, 16 Σεπτεμβρίου 2008

Μοναχικοί ὁδοιπόροι

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Σύνδρομο ἀπροσδόκητης καί γενικευμένης μοναξιᾶς. Ἡ πικρή καί μελαγχολική ἐμπειρία τῆς γενιᾶς μας. Τό μελανό στίγμα τῆς “προοδευμένης” ἐποχῆς μας. Ὁ κοινός στεναγμός μας, πού ἐμβολίζει τό, ἐμφανισιακά, πλουμιστό ἀνάκτορο τῆς ἀναπτυγμένης καί ἐκσυγχρονισμένης εὐμάρειάς μας καί ἐγγράφεται ἐμφαντικά, ὡς ρέκβιεμ, στό σκληρό δίσκο τῶν βιωμάτων μας.

Περιμένατε μιά τέτοια ἔκβαση τοῦ περιπετειώδους ταξιδιοῦ τῆς ἱστορικῆς ἅμαξας; Θά μπορούσατε νά φανταστεῖτε, κατά τήν περίοδο τῶν νεανικῶν σας ὀνείρων, πώς στόν αἰώνα τῶν πολλῶν ἀγαθῶν καί τῆς ἐκλεπτισμένης τεχνολογίας, τό σκοτεινό σύννεφο τῆς ἀφόρητης ψυχικῆς καταχνιᾶς θά σκέπαζε τούς δρόμους τῆς ὑπαρξιακῆς συμπόρευσής μας, θά ἔπνιγε τή χαρά καί τήν εὐτυχία τῆς ἐγκάρδιας καί γόνιμης “κοινωνίας” μας καί θά μᾶς ἔσπρωχνε στά μονοπάτια τῆς ἀποξένωσης καί τῆς ψυχικῆς ἀπομόνωσης;

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 236, 1 Σεπτεμβρίου 2008

Πήχης προόδου!!!

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

 Δέν μπαίνω, μέ φανατική μανία, στό γήπεδο, πού διεξάγεται ὁ διάλογος καί οἱ καυτές ἀντιπαραθέσεις γιά τή συνολική, τή σφαιρική πρόοδο τῆς ἐποχῆς μου ἤ γιά τά τολμηρά ἅλματα τῶν προοδευτικῶν κινημάτων, πού ἁπλώνουν, ὁλοένα, ψηλότερα καί μακρύτερα τόν πήχη τῶν ὁραμάτων τους καί διαφημίζουν, μέ ἔκδηλη καύχηση, τήν ἔκβαση τῶν ἀγώνων τους. Προσεγγίζω τίς παρυφές τοῦ ἀγωνιστικοῦ χώρου μέ δέος καί μέ ἔξαρση ἀγωνίας. Καί αὐτό, γιατί ποτίστηκα, μέσα στήν ᾿Εκκλησία μου, μέ τή βαθειά ἐκτίμηση τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου. Μέ τό σεβαστικό δέος στήν πορεία του. Καί μέ τήν εὐαισθησία τῆς κρίσης καί τῆς ἀποτίμησης τοῦ κάθε στοιχείου καί τῆς κάθε πρότασης, πού ἐπηρεάζει, θετικά ἤ ἀρνητικά, τήν καταξίωσή του.

Οἱ ἐποχές ἀλλάζουν. Οἱ πολιτιστικές πραμάτειες ἀνανεώνονται. Οἱ διαφημίσεις καί οἱ προπαγάνδες σαλπίζουν καινούργιο βηματισμό καί μοντέρνες συμπεριφορές. Τά ὁράματα καί ἡ καθημερινότητα μονοπωλοῦνται, μέ ἀποκλειστικότητα, ἀπό τά μεγάλα τράστ τῶν πολιτικῶν καί τῶν οἰκονομικῶν συμφερόντων. Ἡ αἰχμαλωσία τῆς λαϊκῆς μάζας, ἔκδηλη. Ἡ αὐτονομημένη ὕπαρξη δέν ἔχει δικαίωμα ἔκφρασης τῆς προσωπικῆς της ἀγωνίας. Ὁ ἔλεγχος τῆς ποιότητας τοῦ πολιτιστικοῦ ἐμπορεύματος καί τῶν ἀποτελεσμάτων του, ἀνύπαρκτος. Σ᾿ αὐτή τή διακίνηση τῶν ἰδεῶν καί τῶν προσωπικῶν ἐπιλογῶν, ἔμαθα νά στέκομαι προσεκτικός παρατηρητής καί ἀδέκαστος κριτής. Καί νά ἀπομονώνω στή χωματερή τῶν ἄχρηστων ἤ τῶν ἐπικίνδυνων, τά πολιτιστικά προϊόντα τῆς ἔντεχνης, ἀλλά καί ὕποπτης διαφήμισης, πού δηλητηριάζουν τή ζωή καί ἀκυρώνουν τήν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 234-235, 1-16 Αὐγούστου 2008

Ἀνώμαλη προσγείωση

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἄλλα τά ὁράματα, πού φωτίζει ἡ ἐλίτ τοῦ “προοδευτικοῦ” ξεφαντώματος, ἄλλοι οἱ πόθοι, πού ἐμπορεύεται τό πολιτικό καί οἰκονομικό παρασκήνιο καί... ἄλλες οἱ ἐμπειρίες, πού εἰσπράττει ὁ μέσος ἄνθρωπος κατά τήν καθημερινή του βιοπάλη. Καρφώνοντας τό βλέμμα στά πολύχρωμα, φανταχτερά πόστερς τῆς σύγχρονης “προοδευτικῆς” νομενκλατούρας, μπαίνουμε στό κλίμα τῆς μέθης καί στόν ἴλιγγο τῆς ἔπαρσης. Μᾶς συνεπαίρνει ὁ πλαστός ἐνθουσιασμός ὅτι, σάν  ἄτομα καί σάν κοινωνικό σύνολο, ἔχουμε ξεπεράσει τά μέτρα τῆς σχετικότητας καί ἔχουμε ἀνοιχτεῖ σέ πολύ προωθημένα μοντέλα ἀνθρωπιστικῆς ἀνάπτυξης. Καί ἡ φαντασία μας τρέχει καί ὁραματίζεται τό “αὔριο” καί τό “μεθαύριο” κάτι σάν ἄγγιγμα καί σά γεύση τῆς θεϊκῆς πανσοφίας καί παντοδυναμίας. Στήνουμε τό εἴδωλο τοῦ ὑπεράνθρωπου καί τό λιβανίζουμε. Συστέλλοντας, ὅμως -ἔστω καί πρός στιγμή- τό ὀνειροπόλημα, μπαίνουμε, ἀπότομα καί βίαια, στή σκοτεινιά τῆς πεζῆς καί καταθλιπτικῆς καθημερινότητας. Καί νοιώθουμε νά πνίγει τά σωθικά μας ἡ πικρία καί ἡ ἀπογοήτευση.