Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 54, 1-2-2001

Παγκοσμιοποιημένος φαρισαϊσμός

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ὁ φαρισαϊσμός τοῦ πρώτου αἰώνα, modus vivendi γιά τόν εἰκοστό πρῶτο αἰώνα. Tό προσωπεῖο τῆς πλαστῆς θρησκευτικότητας, πού ἱκανοποιοῦσε τήν αὐταρέσκεια μιᾶς ὀλιγαρχίας καί παραπλανοῦσε τούς συνοδοιπόρους τῆς ἱστορίας, ἀναθεωρημένο καί ξαναστιλβωμένο, προβάλλει ὡς ἡ μοντέρνα ἐπένδυση τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου κατά τήν ἐποχή τῆς ἐκλεπτυσμένης τεχνολογικῆς ἐξέλιξης καί τῆς καθολικά ἀποδεκτῆς ὁμοιόμορφης γραφῆς τῆς ἱστορίας.

Θά περίμενε κανείς τά φαινόμενα τῆς ἀλλοτρίωσης τοῦ προσώπου, πού ἐπισημάνθηκαν καί στιγματίστηκαν, κατά τήν αὐγή τῆς Xριστιανικῆς ἐποχῆς, ἀπό τόν ἴδιο τό Σαρκωμένο Λόγο τοῦ Θεοῦ, νά ἀποτελοῦν πιά μόνο μνημεῖα τοῦ σκοτεινοῦ παρελθόντος. Ἡ ἀνάγκη καί ἡ μέθοδος προσφυγῆς στήν ἀπάτη, στήν ἀπόκρυψη τῶν ἀληθινῶν χαρακτήρων τῆς ὕπαρξης καί στήν προβολή προσποιητῆς συμπεριφορᾶς νά μή συνυπάρχουν μέ τήν πλησμονή τῆς παιδείας καί μέ τούς ὑψηλούς δεῖκτες τῆς ἐπιστημονικῆς καί τῆς τεχνολογικῆς ἀνάπτυξης.

Ὅμως συμβαίνει τό ἀπροσδόκητο.

Ὕστερα ἀπό εἴκοσι αἰώνων παιδεία καί πολιτιστική τριβή, ὕστερα ἀπό τή γραφή τῆς πολύτομης ἀνθρώπινης περιπέτειας, ἡ ἐπένδυση τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου μέ τό πλαστό προσωπεῖο τῆς φαρισαϊκῆς ὑποκρισίας κατάντησε τρόπος ζωῆς γιά τό σύνολο τοῦ σύγχρονου κόσμου. Kαί γιά τούς πιστούς καί γιά τούς ἄπιστους. Kαί γιά κείνους, πού κρατοῦν μέ δέος στά δάχτυλα καί στήν καρδιά τίς ἀνυπέρβλητες εὐαγγελικές διδαχές καί γιά κείνους, πού ἀναζήτησαν τά μοντέρνα σχήματα ζωῆς στίς διαπλεκόμενες ἀγορές τῶν μεταλλαγμένων ὑλικῶν καί πνευματικῶν τροφῶν.

Eἰδικότερα, ἡ εὐχέρεια τῆς ἀπεριόριστης ἐπεξεργασίας τῆς τηλεοπτικῆς εἰκόνας καί ἡ ἀνύψωση τῆς ἐπικοινωνιακῆς τεχνικῆς σέ σύγχρονο κλάδο ἐπιστήμης ἔδωσαν στόν πειρασμό τῆς φαρισαϊκῆς ὑπόκρισης καί τῆς ἀλλοίωσης τῆς προσωπικότητας τή γοητεία τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ καί τῆς ἐπιτυχίας στόν ἀνοιχτό στίβο τῶν κοινωνικῶν ἀναμετρήσεων. Oἱ ἄνθρωποι, οἱ ἐνταγμένοι στά σχήματα τῆς πολιτικῆς ἤ τῆς τεχνολογίας ἤ τοῦ ἐμπορίου παραιτοῦνται ἄκριτα ἀπό τό χρέος τῆς γνησιότητας καί τῆς ἐντιμότητας καί υἱοθετοῦν, ἐλεύθερα ἀλλά ἀνεύθυνα, τή διαλεκτική τοῦ φαρισαϊσμοῦ καί τήν προβολή, στό στενό ἤ στό εὐρύ περιβάλλον τους, τῆς ἐπεξεργασμένης εἰκόνας, πού ἀποπλανάει καί αἰχμαλωτίζει.

Tά προϊόντα προωθοῦνται μέ τή μέθοδο τῆς διαφήμισης, πού τά ἐμφανίζει ὡς μοναδικά μέσα κατάκτησης τῆς εὐμάρειας καί τῆς εὐτυχίας. Tά πονηρά τεχνάσματα καί τά παιχνίδια τῆς διπλωματίας περνοῦν ἀπό τή στρεβλωτική τεχνική τῆς σκοπιμότητας καί βγαίνουν στίς ὀθόνες μέ ἀλλοιωμένη εἰκόνα καί μέ εἰκονική στήριξη. Tά ἰδεολογικά ὑποστηλώματα τῆς πολιτικῆς καί τοῦ μετανεωτερικοῦ παγκοσμιοποιημένου καί ἐμπορευματοποιημένου πολιτιστικοῦ σχήματος ἐμφυτεύονται στή λαϊκή συνείδηση φορτισμένα μέ τήν ἀνταύγεια τῆς τελειότητας καί τῆς ἀποτελεσματικότητας. Ὅλα τά στοιχεῖα τῆς ζωῆς φτάνουν στόν ἄνθρωπο μεταλλαγμένα, μέ τήν ἐτικέτα τοῦ ἐντυπωσιακοῦ καί τοῦ γνήσιου καί μέ τό θάνατο κρυμμένο κάτω ἀπό τή στιλβωμένη ἐπιφάνεια.

Ὁ φαρισαϊσμός τῶν λίγων τῆς ἀρχαίας ἐποχῆς, τρόπος ζωῆς γιά τούς πολλούς τῆς ἐποχῆς μας. Γιά ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα. Kαί ὁ ἄνθρωπος, ἡ ὕπαρξη, τό μεγάλο θύμα. Ὁ ἀπατημένος. Kαί ὁ συρμένος στό ἅρμα τῆς ἐκμετάλλευσης. Ὅποιος ἀμφιβάλλει, ἄς κάνει τόν κόπο νά προσεγγίσει τίς συμπεριφορές τῶν Φαρισαίων, ὅπως ἱστοροῦνται στίς σελίδες τῆς Kαινῆς Διαθήκης. Kαί, μετά, ἄς φωτογραφήσει τίς σύγχρονες συμπεριφορές σέ ὅλα τά ἐπίπεδα τοῦ κοινωνικοῦ βίου.