†Mητροπολίτης Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικόδημος

† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

  • Ἀρχική
  • Καλῶς ὁρίσατε
  • Προσωπικότητα
    • Βιογραφικό
    • Βιογραφικά στοιχεῖα
    • Νεκρολογίες
    • Φωτογραφίες
  • Ἠχητικά
    • Κηρύγματα
      • Ἰωάννης
      • Ματθαῖος
      • Λουκᾶς
      • Μάρκος
      • Μηναῖο
      • Ἀποστολικά
        • Πεντηκοστάριο
        • Κυριακῶν
        • Μηναῖο
        • Τριώδιο
      • Παρακλήσεις
      • Χαιρετισμοί
      • Ἐπέτειος Χειροτονίας
    • Ραδιοφωνικές συζητήσεις
  • Ἄρθρα
    • Ἐκκλησία
    • Σύγχρονη ἐποχή
    • Ἐπίσκοπος
    • Χριστούγεννα
    • Θεολογικά
    • Πάσχα
    • Παναγία
    • Σύνοδος
    • Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο
    • Ἀνθρωπολογία
      • Ἀνθρωπολογικά
      • Τί ἐστιν ἄνθρωπος;
    • Ἀθεΐα
    • Παράδοση
    • Πρόοδος ἤ συντήρηση;
    • Παγκοσμιοποίηση καί Παράδοση
    • Ἀπολογητική: Ὀρθός λόγος-Πίστη
    • Ἐκκλησιαστική δικαιοσύνη
    • Σχέσεις Ἐκκλησίας-Πολιτείας
    • Ἐκκλησιαστική Ἱστορία
      • Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ
      • Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος
      • Ἀρχιερεῖς
    • Ἑορτολογικά
    • Θεία Εὐχαριστία
  • Ἐκδόσεις "ΣΠΟΡΑ"
    • Εἰσαγωγικά
    • Λειτουργική Θεολογία
    • Ἱερατικά
    • Ἐκκλησιολογία
    • Μοναχικός βίος
    • Ὁμιλητικά βοηθήματα
    • Πατέρες καί σύγχρονη ζωή
    • Σύγχρονη ἐκκλησιαστική ἱστορία
    • Ὀρθόδοξοι προσανατολισμοί
    • Σχολιασμός ἐκκλησ. ἐπικαιρότητας
    • Ὑπαρξιακές άνησυχίες
    • Διηγήματα
    • Ἄλλοι συγγραφείς
  • Περιοδικό "Ἐλεύθερη Πληροφόρηση"
    • Εἰσαγωγικά
    • Εὐρετήριο τευχῶν
  • Ἱερά Μονή Νέου Στουδίου
    • Ἱστορικό
    • Κηρύγματα
      • π. Είρηναῖος Μπουσδέκης
        • Ἠχητικά
        • Κείμενα
      • π. Μάξιμος Ἀναστόπουλος
      • μ. Ἰγνάτιος Βερβέρης
    • Δραστηριότητες
    • Φωτογραφίες
  • ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
    • Ἄρθρα
    • 12 Μητροπολίτες
      • Ἀττικῆς & Μεγαρίδος Νικόδημος
        • Βιογραφικό
        • Φωτογραφίες
      • Λαρίσης Θεολόγος
        • Βιογραφικά στοιχεῖα
        • Νεκρολογίες
        • Ἱστορικά
        • Φωτογραφίες
      • Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντῖνος
        • Βιογραφικό
        • Προσωπικότητα
        • Φωτογραφίες
      • Θεσσαλονίκης Λεωνίδας
        • Φωτογραφίες
        • Νεκρολογίες
      • Ἀλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιος
        • Βιογραφικά στοιχεῖα
        • Φωτογραφίες
      • Διδυμοτείχου Κωνσταντῖνος
        • Φωτογραφίες
      • Κιλκισίου Χαρίτων
        • Φωτογραφίες
      • Χαλκίδος Νικόλαος
        • Ἱστορικά
        • Προσωπικότητα
        • Φωτογραφίες
      • Δημητριάδος Ἠλίας
        • Φωτογραφίες
      • Παραμυθίας Παῦλος
        • Φωτογραφίες
      • Ζακύνθου Ἀπόστολος
        • Φωτογραφίες
      • Τρίκκης & Σταγῶν Σεραφείμ
        • Φωτογραφίες
      • Δημοσιεύματα
  • ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
  • ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ
    • Ἐλευθέριος Χ. Οἰκονομάκος
    • π. Alexander Schmemann
    • Ἄλλοι συγγραφεῖς
  • ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗ
    • Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ
    • Θυσίαν αἰνέσεως
    • Σπουδή ἀγάπης
    • Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου
    • Συναγμένοι στήν Εὐχαριστία
    • Τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ
    • Τό «τραῦμα» τῆς ἀγάπης
    • Ἁγία Γραφή
    • Διάφορα
  • ΠΑΤΕΡΙΚΑ
    • Ἡ ἱκεσία ἑνός ἁγίου
    • Διάφορα Πατερικά

Ἐπικοινωνία

Δημοσιεύθηκε : 26 Νοεμβρίου 2020

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 236, 1-9-2008

Κριτική-αὐτοκριτική

0158 βουλή12

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἕνα ἀπό τά καυτά ἐρωτήματα, πού ἀναδύεται ἀπό τά συνειδησιακά βάθη τοῦ σύγχρονου, εὐρύτατου, κοινωνικοῦ διαστρώματος, εἶναι τοῦτο· πῶς λειτουργεῖ τό δίδυμο κριτική-αὐτοκριτική στούς χώρους καί στά ὄργανα τῆς κατεστημένης σήμερα ἐκκλησιαστικῆς μας διοίκησης; Πῶς δομεῖται, πῶς διατυπώνεται καί πῶς ἐκφέρεται στό ἀνοιχτό φόρουμ τοῦ δημόσιου διαλόγου ὁ κριτικός λόγος τῆς ᾿Εκκλησίας μας, πού ἀναλύει, ἀξιολογεῖ, κατακυρώνει ἤ ἀπαξιώνει τά ποικίλα ρεύματα τῆς ἐποχῆς καί πού φωτίζει σταθερά τό ἀνέσπερο φῶς τῆς Εὐαγγελικῆς ἀλήθειας καί τήν ποιότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βιώματος; Καί, παράλληλα, σέ ποιά ἔκταση, μέ ποιά ἔνταση θάρρους καί μέ ποιά διαύγεια εἰλικρίνειας, οἱ σημερινοί ποιμένες ἀσκοῦν αὐτοκριτική; Πόσο ἐμπνέονται, πόσο ἐπηρεάζονται καί πόσο εὐθυγραμμίζονται στήν πρακτική τῆς ταπεινότητας τοῦ μεγάλου μας ᾿Αποστόλου, τοῦ Παύλου, πού, ἀνοίγοντας διάπλατα τήν καρδιά του, ἐκβάλλει στή δημόσια ἐξαγόρευση:  “᾿Εγώ γάρ εἰμι ὁ ἐλάχιστος τῶν ἀποστόλων, ὅς οὐκ εἰμί ἱκανός καλεῖσθαι ἀπόστολος, διότι ἐδίωξα τήν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ” (Α΄ Κορινθ. ιε΄ 9); (᾿Εγώ εἶμαι ὁ τελευταῖος, ὁ ἐλάχιστος στήν ὁμάδα τῶν ἀποστόλων, πού δέν εἶμαι ἄξιος καί ἱκανός οὔτε κἄν νά ὀνομάζομαι ἀπόστολος, γιατί πολέμησα τήν ᾿Εκκλησία τοῦ Θεοῦ;). Καί πόσο διατηροῦν στή συνείδησή τους ἄσβεστη τήν Παύλεια εὐαισθησία εὐθύνης, πού ἀποτυπώνεται στήν αὐτοβιογραφική του κατάθεση: “ἀνέβην κατά ἀποκάλυψιν (στά ῾Ιεροσόλυμα) καί ἀνεθέμην αὐτοῖς τό εὐαγγέλιον ὅ κηρύσσω ἐν τοῖς ἔθνεσι, κατ᾿ ἰδίαν δέ τοῖς δοκοῦσι, μήπως εἰς κενόν τρέχω ἤ ἔδραμον” (Γαλατ. β΄ 2); (᾿Ανέβηκα στά ῾Ιεροσόλυμα, μετά ἀπό ἀποκάλυψη, πού μοῦ ἔκανε ὁ Θεός. Καί ἐξέθεσα στή σύναξη τῆς ᾿Εκκλησίας τῶν ῾Ιεροσολύμων τό Εὐαγγέλιο, πού κηρύσσω στούς ᾿Εθνικούς. Καί, “κατ᾿ ἰδίαν” ἐξέθεσα τή δραστηριότητά μου στούς ἐπιφανεῖς καί διακεκριμένους ᾿Αποστόλους, γιά νά ἀκούσω τήν ἄποψή τους καί νά ἔχω τήν πληροφορία, ὅτι δέν ἔτρεξα καί δέν κοπίασα μάταια).

***

Στίς σύγχρονες κοινωνίες ἡ ἀνάγκη καί τό αἴτημα τῆς κριτικῆς καί τῆς αὐτοκριτικῆς ἔχει πάρει διαστάσεις ἀδήριτης προτεραιότητας καί ἔχει ἐνταχτεῖ στή λειτουργικότητα τῶν δημοκρατικῶν θεσμῶν.

Εἶναι ἀδιανόητη ἡ λειτουργία τοῦ Δημοκρατικοῦ Πολιτεύματος, σέ ὁποιαδήποτε χώρα τοῦ πλανήτη μας, δίχως τήν καθολική ἐξασφάλιση τοῦ δικαιώματος κριτικῆς σέ ὅλους τούς παράγοντες, πού προεξάρχουν καί πρωτοστατοῦν στήν προάσπιση τῶν θεσμῶν καί στή δίκαιη ὀργάνωση τῆς καθημερινότητας. ῾Η ἄσκηση τῆς ἀνώτατης βαθμίδας τῆς πολιτειακῆς καί πολιτικῆς ἐξουσίας, εἶναι ἀνοικτή στήν ἐλεύθερη κρίση καί στόν ἔλεγχο. Τά νομοθετικά σχήματα, πού τροχιοδρομοῦν τήν κοινωνική καί πολιτιστική ἀνάπτυξη καί οἱ μεθοδεύσεις, πού ἐνεργοποιοῦν τίς νομικές ἐπιταγές καί τά λαϊκά ὁράματα, ἐκδιπλώνονται, ὑποχρεωτικά καί ἀναλυτικά, στίς συνελεύσεις τῶν Κοινοβουλίων κάθε χώρας. Καί δέν ἀποκρυσταλλώνονται σέ δεσμευτικές ἀποφάσεις, ἄν δέν περάσουν ἀπό ἐλεύθερη καί συχνά, δριμύτατη κριτική καί ἄν δέν συγκεντρώσουν τήν πλειοψηφία τῆς συναίνεσης.

᾿Αλλά καί μετά τήν Κοινοβουλευτική διεργασία καί ἔξω ἀπό τόν ἐπίσημο χῶρο τοῦ δημοκρατικοῦ διαλόγου, τό δικαίωμα τῆς κριτικῆς δέν ἀκυρώνεται καί ὁ σκληρός ἤ ὁ φαρμακερός λόγος δέν  ἐλλείπει ἀπό τά ρεπορτάζ τῆς δημοσιογραφικῆς ἐπικαιρότητας. ῾Ο ”καθημερινός Τύπος” ἀσκεῖ κριτική. ῾Η τηλεόραση διαπομπεύει τούς ἐργάτες τοῦ σκότους καί τούς καταχραστές τοῦ δημόσιου πλούτου. ῾Η θεσμοθετημένη Δικαιοσύνη στήνει στά ἑδώλια τῶν κατηγορούμενων ὅλους ἐκείνους, πού προδίδουν τήν ἀποστολή τους καί τό χρέος τους. ῾Η φιλική συνάντηση στό κάθε σπίτι καί ἡ ἀναστροφή στήν καφετέρια ἐπεξεργάζονται τά πλάνα τῆς καθημερινῆς εἰδησεογραφίας  καί διατυπώνουν ἐλεύθερη  ἄποψη.

Γιά ὅλο αὐτό τό πολυσχιδές σχῆμα τοῦ ἐλεύθερου, δημοκρατικοῦ διαλόγου καί τῆς κριτικῆς, πού ἐκπορεύεται ἀπό κάθε αἴθουσα θεσμικῆς ἁρμοδιότητας καί ἀπό κάθε παλόμενη καρδιά, ἔχω νά κάνω δυό παρατηρήσεις.

῾Η πρώτη παρατήρηση: ῾Η κριτική εἶναι πάντοτε ἐξωστρεφής. Στοχεύει στόν ἔλεγχο τῶν ἄλλων. Τῶν προσώπων ἤ τῶν ὁμάδων, πού διαχειρίζονται ἤ καταχρῶνται τήν κοινή εὐημερία. ᾿Απουσιάζει παντελῶς ἡ αὐτοκριτική. ῾Η ὁμολογία τῶν λαθεμένων ἐπιλογῶν. Τῆς κακοδιαχείρισης τοῦ ἐξουσιαστικοῦ προνομίου. Καί τῆς κατασπατάλησης τοῦ κοινοῦ πλούτου. ῞Ολα αὐτά ἐπισημαίνονται καί στιγματίζονται ἀπό τήν ἀντίπερα ἔπαλξη, ἀλλά δέν ὁμολογοῦνται καί δέν ἀποκηρύσσονται ἀπό τό κύκλωμα τῶν δραστῶν.        

῾Η δεύτερη παρατήρηση: Κοινή ἐμπειρία, πού ἀποτυπώνεται στίς συμπεριφορές καί στίς καθημερινές ἀντιδράσεις τῆς πλατειᾶς λαϊκῆς μάζας, εἶναι, πώς ἡ ἐπεξεργασία τῶν σχεδιασμῶν τῆς ἐξουσίας καί ἡ πολυεπίπεδη ἐνημέρωση, περνοῦν -μέ ἀκοίμητο μάτι- ἀπό τούς μηχανισμούς τῆς πολιτικῆς ἤ τῆς πολιτιστικῆς σκοπιμότητας. Καί διαμορφώνονται σέ ὀργανογράμματα καί σέ δημοσιογραφική διαφήμιση, ἀφοῦ ἐξασφαλιστεῖ ἡ συναίνεση καί, συχνά, ἡ χρηματοδότηση ἐκ μέρους τῶν κυρίαρχων πολιτικῶν καί οἰκονομικῶν κεφαλῶν. Καμμιά πληροφορία, πού φτάνει στά τυπογραφικά πιεστήρια τῆς δημοσιογραφίας καί καμμιά ἀνακοίνωση, πού ἀκούγεται ἀπό τό ὀρθάνοιχτο παράθυρο τῆς τηλεόρασης, δέν ἐκφράζει, μέ πιστότητα ἀδιαπραγμάτευτης εἰλικρίνειας, τήν παθογένεια τοῦ συστήματος καί τήν πηγαία, λαϊκή ἐκτίμηση τῆς πραγματικότητας. Καί καμμιά σφυγμομέτρηση δέν εἶναι ἀνεξαρτητοποιημένη ἀπό πολιτικά ἤ οἰκονομικά συμφέροντα, δέ δημοσιοποιεῖται, ἐνισχυμένη μέ τήν ἔμφαση θαρρετοῦ φρεναρίσματος τῆς διάχυτης, ὁρμητικῆς, διαφθορᾶς καί δέ σηματοδοτεῖται ὡς ἀφετηρία γιά καινούργια, ἔντιμη καί διάφανη πορεία.

Μέ αὐτά τά κουσούρια, ἡ δημόσια κριτική, πού γεμίζει τήν καθημερινότητα καί καταπιέζει τίς καρδιές, δέ δίνει τό στίγμα τῆς προόδου, ἀλλά τό σῆμα τῆς κατακρύμνισης στό χάος τῆς ἀπελπισίας.             

***

0159 iera sinodos2

Μετά ἀπό τή σύντομη αὐτή σκιαγραφία τῆς λειτουργίας τοῦ συστήματος “κριτική-αὐτοκριτική” στήν κοινωνικοπολιτική μας ἐπικαιρότητα καί μέ ἐφόδιο τήν πλούσια, κοινή μας ἐμπειρία, ἄς ἀνοίξουμε καί τόν ἄλλο φάκελλο, πού περιέχει τίς ἔμπονες, προσωπικές καί κοινές μας ἐκκλησιαστικές ἐμπειρίες. Τίς ἀνησυχίες μας καί τά ὁράματά μας, γιά τό “σήμερα” καί γιά τό “αὔριο”  τοῦ ἱεροῦ σκάφους, πού ξεκίνησε τό ἱστορικό του ταξίδι, μέ Κυβερνήτη τόν Σταυρωμένο καί ᾿Αναστημένο Κύριό μας καί μέ συγκυβερνῆτες τούς ἐκλεγμένους διακόνους Του καί λειτουργούς Του ᾿Επισκόπους καί ποιμένες.

Τό ἱστορικό θησαύρισμα, πού κληροδοτήθηκε, ἀπό τήν ᾿Αποστολική ὁμήγυρη, στίς διάδοχες γενιές τῶν ᾿Επισκόπων, εἶναι ἡ ἀπόλυτη διαφάνεια στά ὁράματα καί στίς κινήσεις. ῾Η ταπεινή, “κατενώπιον τοῦ Θεοῦ” καί ἐξομολογητική ἀναγνώριση τῶν σφαλμάτων. Καί ἡ προσεκτική, “ἐν φόβῳ Θεοῦ” ἄσκηση τῆς κριτικῆς στίς περιπτώσεις ἀλλοίωσης ἤ ἀλλοτρίωσης τῆς διδαχῆς ἤ στά φαινόμενα νόθευσης τοῦ χαρισματικοῦ, ἐκκλησιαστικοῦ βιώματος.

᾿Από τήν Κ.Δ. στούς ἐκλεκτούς ᾿Αποστόλους τοῦ Κυρίου μας, ἀπό τή Θεοφώτιστη ἀποστολική ὁμάδα στίς διάδοχες γενιές τῶν σεμνῶν καί διάφανων φυσιογνωμιῶν τῶν ποιμένων καί διδασκάλων τῆς ᾿Εκκλησίας μας καί ἀπό αὐτούς στήν ἐποχή μας ἔχει κληροδοτηθεῖ, ὡς πράξη καί ὡς ἐντολή, τό θεσμοθετημένο ἀπό τόν Σαρκωμένο λόγο τοῦ Θεοῦ χρέος τῆς ἀπόλυτης διαφάνειας. Στήν ἐξαγγελία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ λόγου καί στήν ἄσκηση τοῦ ποιμαντικοῦ λειτουργήματος δέν ἀφήνεται τό παραμικρό περιθώριο γιά τή φαρισαϊκή ὑποκρισία. Δέν ἐπιτρέπεται σέ κανένα ἀπό τούς παραστάτες τοῦ ῾Ιεροῦ Θυσιαστηρίου νά καμουφλάρει, μέ ὡραιολογίες καί μέ πράξεις κοσμικῆς ἐπίδειξης, τό σκοτεινό βάθος τῆς ψυχῆς του καί τίς δόλιες προθέσεις του καί νά διακινεῖται στό δημόσιο χῶρο μέ τήν ἐπιτηδευμένη τεχνική τῆς φαρισαϊκῆς αὐτοπροβολῆς καί μέ τόν πλαστό φωτισμό τῆς σκοτεινῆς ἐπικαιρότητας.              

***

Στήν ἐκκλησιαστική μας ἱστορία διακρίνει κανείς ὁλοκάθαρα τή διακίνηση τοῦ ἀπόλυτου σεβασμοῦ στήν ἀλήθεια καί τήν ἐλεύθερη, ἄσκηση τῆς κριτικῆς καί πρός τούς “ἔξω” καί πρός τούς “ἐντός” τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ περιβόλου.  

῎Εχουμε μπροστά μας εἴκοσι αἰῶνες ἐκκλησιαστικοῦ βίου. Μέ διακυμάνσεις ποικίλες. Θετικές καί ἀρνητικές. Μέ τήν παρουσία τῶν φωτισμένων Πατέρων μας πού στοιχήθηκαν, μέ ἀκρίβεια, στά προστάγματα τοῦ Κυρίου μας καί στό βηματισμό τῶν ἁγίων ᾿Αποστόλων. Καί μέ τίς διαδρομές τῶν ἀποτυχημένων νοσταλγῶν καί κυνηγῶν τῶν ἀξιωμάτων, πού λέκιασαν, μέ τίς συμπεριφορές τους, τίς σελίδες τῆς ἱστορικῆς ἀπομνημόνευσης καί ναρκοθέτησαν τή ἑνότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος.

῾Η ἀναφορά τῶν κατοπινῶν γενεῶν στίς προσωπικότητες τῶν ἁγίων Πατέρων προκαλοῦσε, αὐτόματα καί προκαλεῖ ἴσαμε σήμερα, ἕνα κέντρισμα ἐλέγχου τῶν δικῶν μας, ἀτυχῶν ἐπιλογῶν καί μιά ἔμπνευση σέ συστοιχία καί συμπόρευση.

Μεταφέρω μιά χαρακτηριστική φράση τοῦ Διδύμου τοῦ ᾿Αλεξανδρέως, συγγραφέα τοῦ τέταρτου αἰώνα, πού ἔζησε τό μεγαλεῖο τῶν Πατερικῶν ὁραμάτων καί -παράλληλα- τίς μικρότητες τῶν παραγόντων τῆς μειοδοσίας, τόσο στήν πίστι, ὅσο καί στό ἦθος. 

Τυφλός, στά μάτια τοῦ σώματος καί γεμάτος φῶς, στά μάτια τῆς ψυχῆς του, γράφει ὁ Δίδυμος στόν ἀποδέκτη τῶν θεολογικῶν στοχασμῶν του· “Εἰ δ᾿ ἄν πᾶσι προσεῖχες καί εἰ ἐπίστευες αὐτῷ τῷ Θεῷ Πατρί καί τῷ μονογενῇ αὐτοῦ Υἱῷ, ἔτι δέ καί τοῖς τοσούτοις ἁγίοις, ὧν οἱ ὀφθαλμοί τῆς διανοίας οὕτως ἐγρηγόρουν, ὡς οἱ Χερουβικοί, οὕς ἡμεῖς, ὅσῳ πλέον αἰσχυνόμεθα καί τιμῶμεν, τοσούτῳ μᾶλλον τήν ἔργῳ γενομένην τε παρ᾿ αὐτῶν συμβολήν καί διδαχήν καί τήν ἐπιδειχθεῖσαν πίστιν ὀρθῶς δεχόμεθα” (Περί τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, Η΄ α΄). (῎Αν προσεῖχες σέ ὅλους καί σέ ὅλα καί ἄν πίστευες στό Θεό Πατέρα καί στό Μονογενή Υἱό Του, καί, ἀκόμα, ἄν ἔσκυβες καί μελετοῦσες τούς βίους τῶν τόσων ἁγίων, πού τά μάτια τῆς διάνοιάς τους ἦταν σέ τέτοια κατάσταση ἐγρήγορσης, ὅπως εἶναι τά Χερουβικά, θά πίστευες στήν ἀποκαλυμμένη ᾿Αλήθεια, ὅπως πιστεύουμε καί μεῖς, πού ὅσο πιό πολύ συστελλόμαστε ἀπό σεβασμό καί ὅσο τούς τιμᾶμε, τόσο περισσότερο ἐκτιμοῦμε τήν ἔμπρακτη συμβολή τους στό ἔργο τῆς ᾿Εκκλησίας καί τή διδαχή τους καί δεχόμαστε, μέ ἀκρίβεια, τήν ἔκφραση τῆς πίστης τους).      

᾿Αντίστροφα, ἡ διακίνηση στήν αὐλή τῆς ᾿Εκκλησίας καί ἡ εἰσπήδηση στό ῾Ιερό Θυσιαστήριο προσώπων μέ κοσμικά ὁράματα, μέ ἀκόρεστη καί ἀκυβέρνητη τή δίψα τῆς ἐξουσίας, μέ ἐκφυλισμένο τό ἦθος καί μέ ἀνεπαρκή τό θεολογικό ὁπλισμό, προκάλεσε διαδοχικούς σπασμούς στό Σῶμα ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καί πληγές, πού, ἀκόμα καί σήμερα, λειτουργοῦν ὡς δυνάμεις ἀνασταλτικές τῆς πορείας Του.

***

῾Η ἱστορική ἀνέλιξη τῆς ᾿Εκκλησίας ἔχει πυκνές καί βαθειές τίς διακυμάνσεις της. ᾿Αλλά πλαισιώνεται σταθερά, ἀπ᾿ ἀρχῆς μέχρι τέλους, ἀπό τήν ῞Ωρα τῆς Πεντηκοστῆς, ἴσαμε τούτη, τή σκοτεινή καί τραγική ὥρα, ἀπό πρόσωπα ἁγιασμένα, πού διαθέτουν ἀνίκητο θάρρος γνώμης καί ἐπιβλητική παρρησία λόγου. ῞Ολοι αὐτοί, εὐσυνείδητοι διαχειριστές τοῦ ποιμαντικοῦ χαρίσματος, τολμοῦν καί ἐγγίζουν τό δάχτυλο στίς ἀδυναμίες καί στά λάθη τῶν συλλειτουργῶν τους καί συμποιμένων τους. Συχνά μέ δάκρυ συντριβῆς καί μέ γλωσσάριο ἐξομολογητικό. Καί, κάποιες φορές, μέ πόνο διαμαρτυρίας καί μέ ἐπιχειρήματα ἀφυπνιστικά, πού ἀναλύουν τήν πλάνη καί καλοῦν σέ ἐπιστροφή, καί σέ πιστή εὐθυγράμμιση μέ τό κήρυγμα τῶν ἁγίων ᾿Αποστόλων καί μέ τήν ῾Αγιοπνευματική παράδοση τῶν σεπτῶν Πατέρων.  

῾Η παρουσία καί ἡ δραστηριότητα αὐτῶν τῶν ἀσυμβίβαστων μέ τίς ἴντριγκες καί μέ τήν ποικίλη διαφθορά ἐκκλησιαστικῶν λειτουργῶν εἰκονογραφεῖ μέ πιστότητα καί μέ ἀκρίβεια τίς διακυμάνσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας. Φωτίζει τήν ἁγιότητα καί τήν εὐπρέπεια. ῾Υπογραμμίζει, ὅμως καί στιγματίζει καί τίς ἐκτροπές, πού ἀλλοτριώνουν τή Συνοδική ἀγνότητα καί τήν καταντοῦν “Συνέδριο ἀνόμων”.

Εἶναι χαρακτηριστικό καί -θά τολμοῦσα νά πῶ- ἀποκλειστικό, τό φαινόμενο. Στή μακρότατη ἐκκλησιαστική διαδρομή, ἡ φωνή καί ὁ κάλαμος, πού λειτουργοῦν “ἐν ἐπιγνώσει” τῆς εὐθύνης τους, ἐνημερώνουν μέ ἀδιαμφισβήτητη ἀντικειμενικότητα τήν ἐποχή τους καί διαβιβάζουν τίς χαρές καί τίς ἀπογοητεύσεις τῆς Εύχαριστιακῆς τους Σύναξης στίς διάδοχες γενιές, εἶναι ἡ πηγαία μαρτυρία τῶν ἁγίων Πατέρων μας καί ἡ ἔντιμη καί ἀσάλευτη γραφίδα τους. Τίς σκοτεινές πτυχές τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μας βίου τίς μαθαίνουμε ἀπό τίς διδαχές καί ἀπό τίς ἱστορικές συγγραφές τῶν ἁγίων μας. Δέν μας κρύβουν καμμιά σκιά. Δέν ἀποσιωποῦν κανένα ἔκτροπο. Δέν ἐπιδίδονται σέ εἰκονικό ἀγώνα ὡραιοποίησης τῆς φαυλότητας ἤ έκκλησιοποίησης τοῦ κοσμικοῦ φρονήματος.

῎Ετσι γράφτηκε ἡ ἱστορία τῆς διακίνησης τῆς ᾿Εκκλησίας μας στά ἀφρισμένα κύματα τῆς κοσμικῆς ἀντιπαλότητας. Καί ἔτσι παραδόθηκε στά δικά μας χέρια καί στίς δικές μας καρδιές τόσο ἡ καθημερινή πρακτική, ὅσο καί ἡ ἱστορική ἀποδελτίωση τῶν θετικῶν καί τῶν ἀρνητικῶν συμπεριφορῶν.

***

῾Η σημερινή ἡγεσία τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἔχει ὅλο αὐτό τό θησαύρισμα ὡς ἐμπνευστή καί ὁδηγό στήν ἄσκηση τοῦ λειτουργήματός της. ῎Εχει, ὅμως, ἐπί πλέον καί τή σύγχρονη νομική δέσμευση, πού τήν ὑποχρεώνει νά ἀσκεῖ ἀνυπόκριτο αὐτοέλεγχο καί, κατά προέκταση, κριτική καί ἔλεγχο ὅλων τῶν παραγόντων, πού ἐνεργοποιοῦνται στό ἔργο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί στήν ποιμαντική διακονία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.

Τό ἄρθρο 4 παράγρ. στ΄ τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ὁρίζει: ῾Η ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος “ἀσκεῖ τήν ἀνωτάτην ἐποπτείαν καί τόν ἔλεγχον ἐπί τῶν πράξεων τῆς Δ.Ι.Σ., τῶν ᾿Αρχιερέων, τῶν διοικητικῶν ὀργάνων τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ὡς καί τῶν ἐπί μέρους ᾿Εκκλησιαστικῶν Νομικῶν Προσώπων, κατά τάς κειμένας διατάξεις”.

῾Η διατύπωση τοῦ ἄρθρου εἶναι σαφέστατη. ῾Η Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος, πού εἶναι τό μόνιμο Συνοδικό ὄργανο τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος λειτουργεῖ κάτω ἀπό τήν ἐποπτεία καί τόν ἔλεγχο τοῦ ἀνώτατου διοικητικοῦ ὀργάνου, πού εἶναι ἡ Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος καί οἱ ᾿Αρχιερεῖς, πού διαποιμαίνουν τό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα τῆς ἐπαρχίας τους, δέ διακονοῦν αὐτόνομοι καί ἀσύδοτοι. Δεσμεύονται νά λογοδοτοῦν στό ἀνώτατο διοικητικό Σῶμα, κατά τήν τακτική ἤ τήν ἔκτακτη Συνέλευσή του καί νά δέχονται, μέ ταπείνωση, τόν ὁποιοδήποτε ἔλεγχο. Καί ὅλα τά ἐπί μέρους Νομικά Πρόσωπα τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καί ὅλα τά ἐκκλησιστικά διοικητικά ὄργανα, πού λειτουργοῦν στά πέρατα τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας, ὑπάγονται στήν ἐποπτεία καί στόν ἔλεγχο τοῦ ᾿Ανώτατου Συνοδικοῦ Σχήματος.

Αὐτό σημαίνει, πώς ἡ ῾Ιεραρχία τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, εἶναι θεσμικά ὑποχρεωμένη, κατά τήν τακτική Της γενική Συνέλευση, σέ ἀτμόσφαιρα ἐνσυνείδητης περισυλλογῆς καί μέ πνεῦμα ταπεινόφρονης μετάνοιας, νά ἀφιερώνεται, πρώτιστα, σέ μιά διαδικασία γόνιμης αὐτοκριτικῆς. Νά ἐλέγχει, στό σύνολό του καί στά ἐπί μέρους του, τήν ποιότητα τοῦ ποιμαντικοῦ της μόχθου, πού προγραμμάτισε καί πού ἄσκησε κατά τήν ἐνδιάμεση χρονική περίοδο. Καί νά διερευνᾶ “μή τις ὑστερῶν ἀπό τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, μή τις ρίζα πικρίας ἄνω φύουσα ἐνοχλῇ καί διά ταύτης μιανθῶσι πολλοί”(῾Εβρ. ιβ΄ 15).  

Δέν εἶναι ἐπιτρεπτή καί δέν εἶναι νοητή ἡ περιθωριοποίηση αὐτῆς τῆς ὑποχρέωσης. ῾Η ῾Ιεραρχία τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, εἶναι δέσμια τῆς νομικῆς ἐντολῆς, νά ἐντάσσει στήν ἡμερήσια διάταξή της καί τόν ἀπαραίτητο ἔλεγχο τῶν πράξεων τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου καί τῶν ἄλλων διοικητικῶν ὀργάνων τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος. ῾Ο πρόεδρος τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου καί τά μέλη της νά λογοδοτοῦν. Οἱ ἄλλοι ὑπεύθυνοι νά ἐκθέτουν τίς δραστηριότητές τους καί νά δέχονται, μέ ταπείνωση καί μέ διάθεση ἐπανόρθωσης, ὅλη τήν κριτική καί τίς συμβουλές τοῦ Σώματος τῆς ῾Ιεραρχίας.

Σαφές, σαφέστατο, ὅτι κανένας μέσα στόν ἱερό περίβολο τῆς ᾿Εκκλησίας δέν εἶναι αὐτόνομος καί ἀνεξάρτητος. Κανένας δέν ἔχει τό δικαίωμα νά αὐτοσχεδιάζει καί νά αὐτενεργεῖ, μέ κίνητρα σκοτεινῆς σκοπιμότητας καί μέ στόχους, πού δέν ἐντάσσονται καί δέν καταξιώνονται ἐκεῖ, πού ἱερουργεῖται τό Μυστήριο τῆς ἀγαπητικῆς, Σταυρικῆς Θυσίας.

Αὐτή, ἡ νομική δέσμευση. Διαμετρικά διάφορη ἡ πράξη. ῾Η Συνοδική λειτουργία δείχνει, ὅτι τό ᾿Ανώτατο διοικητικό Σῶμα ἀγνοεῖ ἤ ἔχει διαγράψει σκόπιμα τό χρέος τῆς γόνιμης αὐτοκριτικῆς καί τό καθῆκον τοῦ εὐρύτερου ἐλέγχου τῶν στεγαζόμενων στήν ἁρμοδιότητά του καί στήν εὐθύνη Του κλαδικῶν ὑπηρεσιῶν.

Στήν ἡμερήσια Διάταξη τῆς ῾Ιεραρχίας δέν ἀναγράφεται κριτική καί ἔλεγχος. Τά θέματα, πού καθορίζονται γιά μελέτη, εἶναι γενικά καί θεωρητικά. ῾Η ἐπιλογή τους γίνεται μέ ἕνα καί μοναδικό κριτήριο. Νά καλύψουν τό χρόνο τῆς Συνέλευσης. Νά μήν ἀφήσουν περιθώρια γιά κριτική καί γιά πρόκληση σάλου. Νά φτάσει τό Σῶμα στό τέλος τῆς Συνοδικῆς ἀπασχόλησης, δίχως νά ἐνοχληθεῖ κανένας καί δίχως νά δοθεῖ ἀφορμή στά παραφυλάγοντα μέσα τῆς ἐνημέρωσης καί τοῦ κουτσομπολιοῦ νά στραπατσάρουν τό ἴματζ τῆς ἐπηρμένης δεσποτικῆς ἡγεσίας.

῎Αν σέ κάποια στροφή τῆς Συνοδικῆς διαδρομῆς καί σέ φάση ἀναμόχλευσης τῶν προσωπικῶν ἀντιπαθειῶν, θολώσει ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς τεχνητῆς εὐπρέπειας καί ἐκτοξευτοῦν φαρμακερά λεκτικά βέλη ἀπό ἀδελφό ῾Ιεράρχη σέ ἀδελφό ῾Ιεράρχη, ἡ παρείσακτη στιχομυθία φρενάρεται μέ ἐπιτακτική ἤ καί μέ βίαιη παρέμβαση. Πετιέται στό καλάθι τῆς λησμοσύνης. Καί δέν καταγράφεται, οὔτε ὡς ἀπευκταῖο συμβάν στά Πρακτικά τῆς Συνόδου, γιά νά μή τυπωθεῖ ὁ λεκές στήν τεχνητά -καί ὑποκριτικά- ἄψογη σύμπνοια τοῦ Συνοδικοῦ Σώματος.

***

Παραμένει ἀνοιχτό καί ἀναπάντητο καί τό ἄλλο σκέλος τοῦ προβλήματος. ῾Η σοβαρή μελέτη καί ὁ κριτικός λόγος τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Εκκλησίας μας γιά τά ποικίλα ρεύματα ἰδεῶν καί προτύπων ζωῆς, πού προβάλλονται καί διαφημίζονται στήν εὐρύτατη, παγκοσμιοποιημένη, πολιτιστική σκηνή, ὡς τά καταξιωμένα εὑρήματα τῶν “προοδευτικῶν” ὁμάδων καί πού διεκδικοῦν τήν ἐτικέτα τῆς μοναδικότητας καί τῆς ἀποκλειστικότητας.

Κατά τίς διασκέψεις τόσο τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου ὅσο καί τῆς Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος τά προβλήματα τῆς καταιγιστικῆς ἰδεολογικῆς ἀναταραχῆς καί οἱ ἀγωνίες τῶν πιστῶν μελῶν τῆς ᾿Εκκλησίας, πού νοιώθουν τό πνευματικό θησαύρισμα τῆς καρδιᾶς τους νά διακυβεύεται στό φανταχτερό παζάρι τῶν νέων σχημάτων, δέν ἐρεθίζουν τό ἐνδιαφέρον τῶν Συνοδικῶν μελῶν καί δέν καταστρώνονται στό τραπέζι τῆς ἔρευνας, τῆς προσεκτικῆς μελέτης καί τῆς διατύπωσης χαρισματικῆς ῾Αγιοπνευματικῆς ἀπόκρισης.

Κάποιοι ᾿Επίσκοποι, ἐδῶ κι᾿ ἐκεῖ, φιλοτιμοῦνται νά διατυπώσουν ἕνα λόγο κριτικό, πού ἐπισημαίνει τήν κατολίσθηση τῆς ἀνθρώπινης ἀξίας καί εἰσάγει ἄλλο ὅραμα. ᾿Αλλά ὁ ἀντιρρητικός αὐτός λόγος εἶναι τόσο πρόχειρος καί τόσο φτωχός, πού ἀντί γιά τήν προσοχή καί τό ἐνδιαφέρον διεγείρει τήν ἀρνητική κρίση ἤ καί τό εἰρωνικό μειδίαμα.

Στό “χθές” καί στό “προχθές” τῆς ᾿Εκκλησίας, κατά τή μακρά περίοδο,πού κύλησε ἀπό τή δυναμική ἀποστολική ἐξάπλωση στά διαμερίσματα τοῦ γνωστοῦ τότε κόσμου, ἴσαμε τίς μέρες μας, οἱ μεγάλοι καί φωτισμένοι Πατέρες μας καί οἱ σοβαρά καί γόνιμα διανοούμενοι παράγοντες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου στάθηκαν, μέ βαθύ ἐρευνητικό πνεῦμα, ἀλλά καί μέ γνήσιο σεβασμό στήν ἀνθρώπινη προσωπικότητα, μπροστά στούς ἀλλεπάλληλους κυματισμούς τῶν κοσμικῶν ἰδεολογιῶν καί τῶν κοινωνικῶν μεταλλαγῶν. Καί διατύπωσαν ἄποψη σοφῆς κριτικῆς, υἱοθετώντας ὅ,τι θετικό καί ἀποτελεσματικό πρότειναν οἱ εἰσηγητές τῶν ἀλλαγῶν καί σταθμίζοντας μέ εὐθυκρισία τά ἐλλείμματα, πού ἀποπροσανατόλιζαν τόν ἄνθρωπο, τόν καθήλωναν στή γῆ καί στήν ὕλη  καί τοῦ ἔκλειναν τόν ὁρίζοντα τῆς αἰωνιότητας. Τά κείμενα, πού σώθηκαν, μᾶς μεταφέρουν τό πνεῦμα τῆς ἐλευθερίας, τήν ἱκανότητα τοῦ διαλόγου καί τή φωτισμένη διαλεκτική τῶν ἀνθρώπων τῆς πίστης, πού στάθηκαν, γενναῖοι, μπροστά στά στίφη τῶν εἰδωλολατρῶν ἤ τῶν ἀθέων καί μελώδησαν, μέ τά κριτικά ἤ τά ἀπολογητικά τους ἐπιχειρήματα τή χαρισματική ὀμορφιά τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βιώματος καί τήν πληρότητα τῆς χαρᾶς καί τῆς ἱκανοποίησης, πού θρονιάζονται στά βάθη τῆς ὕπαρξης, ὅταν διαλέγεται μέ τό Δημιουργό καί Πατέρα της.

Πρέπει νά ὁμολογηθεῖ, μέ συνοχή ψυχῆς, ὅτι τό θάρρος τῆς ῾Αγιοπνευματικῆς πληρότητας, ἡ εὐχέρεια τῆς ἄρτιας θεολογικῆς κατάρτισης καί ἡ ἐξωνυχιστική διερεύνηση τῶν ἰδεολογημάτων καί τῶν τάσεων τῆς κάθε ἱστορικῆς περιόδου, πού χαρακτήριζε τούς Πατέρες καί τούς ἄλλους ἀπολογητές, δέν πλεονάζουν σήμερα στά κεντρικά καί στά περιφερειακά στέκια τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοίκησης. Πειστικό ἀποδεικτικό στοιχεῖο αὐτῆς τῆς στέρησης εἶναι τά δημοσιογραφικά ὄργανα, πού ἐκπορεύονται τόσο ἀπό τό Συνοδικό κέντρο, ὅσο καί ἀπό τίς, ἀνά τή χώρα, Μητροπολιτικές ἐπάλξεις. Τά φυλλάδια καί τά περιοδικά, πού ἐκδίδονται κάθε μήνα, εἶναι, πραγματικά δυσεξαρίθμητα. ῎Ογκος πού ἐντυπωσιάζει καί βαρύνει. Τό περιεχόμενο, ὅμως, ὅλου αὐτοῦ τοῦ ὄγκου δέν ξεπερνάει, σέ βάθος καί δύναμη, τόν ἀτέλειωτο ἀλλά ἀφελή διάλογο, πού ἐκδιπλώνεται στό καφενεῖο ἑνός ἀπόμακρου ἑλληνικοῦ χωριοῦ. Οἱ πληροφορίες γιά τίς κινήσεις καί τίς παραστάσεις τοῦ Μητροπολίτη καί οἱ ἀτέλειωτες φωτογραφίες -ἀπό σαράντα ἴσαμε πενήντα σέ κάθε φύλλο- πού ἐπικυρώνουν τήν πραγματοποίηση τῶν ἐμφανίσεων καί φέρουν σέ εὐρύτερη ἐπίδειξη τόν πλοῦτο τῆς δεσποτικῆς γκαρνταρόμπας, δέν ἀποτελοῦν μήτε κριτική τῆς τρέχουσας πνευματικῆς καί ἰδεολογικῆς σύγχυσης, μήτε αὐτοκριτική τῶν ἐλλείψεων τῶν κατεστημένων ποιμένων. Εἶναι λόγος αὐτοθαυμαστικός καί ὄχι καθοδηγητικός καί ἀποκαλυπτικός. Λειτουργεῖ ὡς πασαρέλα ἐκκλησιαστικῆς μόδας καί ὄχι ὡς σχολή ἀλήθειας καί ὡς διάλογος ἐξαγιασμένης ἀγάπης.

Οἱ ἐκφορεῖς τῆς φλύαρης αὐτῆς αὐτοκολακείας γνωρίζουν πολύ καλά, ὅτι οἱ λόγοι τους καί τά κείμενά τους δέν ἐγγίζουν τούς ἀποδέκτες καί δέ λειτουργοῦν ὡς ἀγαπητική χειραγωγία στήν αὐλή τῆς θεϊκῆς πατρότητας. ᾿Ενῶ, ὅμως, διαπιστώνουν αὐτή τήν ἀδυναμία τους, δέ διαθέτουν τή δύναμη καί τήν ἀπαραίτητη πνευματική θωράκιση, γιά νά μετακινηθοῦν ἀπό αὐτή τή στεῖρα αὐτοδιαφήμιση καί νά ἀναπτυχτοῦν στήν περιπέτεια τῆς γόνιμης, ἀνανεωτικῆς αὐτοκριτικῆς καί στή διατύπωση λόγου, πού θά χειραγωγήσει τό ποίμνιο στά ἀπέραντα λειβάδια τῆς θείας γνώσης καί τῆς θαλπωρῆς τῆς θείας ἀγάπης.

***

Θά ὁλοκληρώσω τήν κατάθεση τῶν προβληματισμῶν μου μέ τήν παρουσίαση ἑνός ἀποσπάσματος τῆς ἀνήσυχης καρδιᾶς καί τῆς ὀξύτατης γραφίδας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης·

“Γενόμεθα τοίνυν κατά τόν παροιμιώδη λόγον ῾Εαυτῶν ἐπιγνώμονες. (Παροιμ ιβ΄ 26 “ἐπιγνώμων δίκαιος ἑαυτοῦ φίλος ἔσται”) τό γάρ ἑαυτόν γνῶναι καθάρσιον τῶν ἐκ τῆς ἀγνοίας πλημμελημάτων γίνεται. ἀλλ᾿ οὐκ ἔστι ράδιον ἑαυτόν κατιδεῖν τόν γε ἀληθῶς ἑαυτόν ἰδεῖν βουλόμενον μή τινος ἐπινοίας δυνατόν ποιούσης ἡμῖν τό ἀδύνατον” (“Λόγος εἰς τούς κοιμηθέντας”, Jaeger IX, 40). (῎Ας γίνουμε, λοιπόν, σύμφωνα μέ τό λόγο τῶν Παροιμιῶν, στοχαστικοί ἐρευνητές τοῦ ἑαυτοῦ μας. ῾Η ἐπίγνωση αὐτή τοῦ ἑαυτοῦ μας μᾶς κάνει ἱκανούς νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τά πλημμελήματα, πού ὀφείλονται στήν ἄγνοια. ᾿Αλλά δέν εἶναι εὔκολο νά δεῖ κανείς τόν ἑαυτό του, δέν μπορεῖ νά τόν ἐξερευνήσει ἐκεῖνος, πού πραγματικά ποθεῖ νά τόν μάθει, ἄν κάποια δυναμική γνώση καί ἐμπειρία δέν τόν καταστήσει ἱκανό νά πετύχει τό ἀδύνατο).

 

Print Friendly, PDF & Email

† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)

  • Βιογραφικό
    • Βιογραφικό
    • Ἰδιόχειρος Διαθήκη
    • Αὐτοβιογραφικά
    • Προσωπικότητα
    • Νεκρολογίες
  • Ἐκλογή
  • Ἐκλογή Ἐπισκόπων
  • Ἱστορικά
  • Ἱερώνυμος - Δικτατορία
  • Ποιμαντικό Ἔργο
    • Ποιμαντικό Ἔργο ὡς Ἀρχιεπίσκοπος
      • Σχέδιο ἀναδιοργανώσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
      • Ἑτερόδοξοι
    • Ἐκκλησιαστική περιουσία
  • Ὁμιλίες
    • Ποιμαντικές
    • Ἐπετειακές
    • Ὁμιλίες περιστασιακές
  • Ἄρθρα
    • Ὁ ἀγώνας Ὀρθοδοξίας κατά ἀθεΐας
    • Πρός μαθητές...
  • Συγγραφικό Ἔργο
  • Ἐπιστολές

Ἡμερολόγιο Ἄρθρων

  • ► 2023 (6)
    • ► Μάρτιος (2)
      • • Ποιότητες συνάντησης με τον Κύριο Κήρυγμα
      • • Η Παναγία χαρά μας- Β' Χαιρετισμοί
    • ► Ιανουάριος (4)
      • • Ιεροί Κανόνες και επικαιρότητα πρόλογος
      • • Η ιερατική λειτουργία του Προδρόμου
      • • Η κόπωση
      • • Εκκοσμίκευση και επαγγελματισμός
  • ► 2022 (135)
    • ► Δεκέμβριος (7)
      • • Το αδικαίωτο πάθος
      • • Στιχηρό του Εσπερινού των Χριστουγέννων
      • • "Αυγούστου μοναρχήσαντος..."
      • • Για να μην ξεχνούν οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεώτεροι
      • • Αυτονομία ή θεονομία;
      • • Μελαγχολική αναδρομή στην πορεία του Εκκλησιαστικού προβλήματος χθες και σήμερα
      • • Κήρυγμα και ευτελισμός
    • ► Νοέμβριος (13)
      • • Οι δημοσκοπήσεις και ο Αρχιεπίσκοπος
      • • Κλέφτες όλου του κόσμου ενωθήτε...
      • • Επιβάλλεται άμεση αποκατάσταση
      • • Το κλειστό κύκλωμα
      • • Ορθοδοξία Η εν διωγμοίς αντίστασις των Αγίων Πατέρων
      • • Η εμπορευματοποιημένη αλήθεια
      • • Ερώτημα στον Μακαριώτατο κ. Χριστόδουλο (2)
      • • Περιοδεύων θίασος
      • • Εκσυγχρονισμός ή εξανδραποδισμός;
      • • Ερώτημα στον Μακαριώτατο κ. Χριστόδουλο
      • • Η εκκλησιαστική δικαιοσύνη στις ημέρες μας
      • • Το μαύρο κουτί
      • • Πανηγυρίσαμε και μετά;
    • ► Οκτώβριος (7)
      • • Ποιός θα "κονταροχτυπηθεί με το κακό...";
      • • Το ζητούμενο
      • • "Εδώ και τώρα..."
      • • Η μεταλλαγμένη θρησκευτικότητα (2)
      • • Εξοχώτατε κύριε Πρόεδρε
      • • Το θανάσιμο τρόπαιο
      • • Η ηχορρύπανσι
    • ► Σεπτέμβριος (2)
      • • Με το βλέμμα στον Εσταυρωμένο
      • • Το επιτίμιον της ακοινωνησίας
    • ► Αύγουστος (10)
      • • Η ακόρεστη πείνα
      • • Τα 25 χρόνια της εκκλησιαστικής ανωμαλίας
      • • Το χάος του παρασκηνίου
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...11
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...10
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...9
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...8
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...7
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (7)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (6)
    • ► Ιούλιος (6)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (5)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (4)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (3)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (2)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων!
      • • Η λυτρωτική αγάπη του Θεού-Αποστολικό κήρυγμα 3ης Κυριακής-σ Νικόδημος
    • ► Ιούνιος (11)
      • • Ο έμφυτος ηθικός Νόμος-Αποστολικό κήρυγμα 2ης Κυριακής π Ειρηναίος
      • • Αποστολικό κήρυγμα 2ης Κυριακής σ Νικόδημος
      • • Ο δρόμος των Αγίων, δρόμος Σωτηρίας Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής αγίων Πάντων μον. Ιγνάτιος Βερβέρης
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Αγίων Πάντων
      • • Κανονικότητα χρήσεως του τίτλου του: "Αττικής και Μεγαρίδος"
      • • Γεύση Πεντηκοστής, εμπειρία Γολγοθά
      • • Υποθήκες προς πρεσβυτέρους-αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 6ο
      • • Εγρήγορση της Εκκλησίας
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 5ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 5ο (2)
    • ► Μαϊος (27)
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 4ο
      • • Δαιμονική αντιπαράθεση-αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Τυφλού
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Τυφλού
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 3ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 3ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 2ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 1ο
      • • Αγαπητική και όχι εξουσιαστική παρουσία στις τοπικές Εκκλησίες
      • • Κυριακή Σαμαρείτιδος
      • • Το χρέος της Ιεραρχίας: η μετά θάνατον αναγνώριση των αδικηθέντων 12 μητροπολιτών
      • • Το χρέος της Ιεραρχίας: η μετά θάνατον αναγνώριση των αδικηθέντων 12 μητροπολιτών (2)
      • • Εκτεθειμένη η Σύνοδος
      • • Το ιστορικό στίγμα του μάρτυρα
      • • Διωγμός Μητροπολιτών
      • • Η Αγάπη γίνεται Ανάσταση
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Αποστολικό κήρυγμα εορτής Ιωάννου Θεολόγου
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (7)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (6)
      • • Κυριακή Μυροφόρων
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (5)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (4)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (3)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (2)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (1)
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Θωμά
      • • Ειρήνη και χαρά
    • ► Απρίλιος (15)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής του Θωμά
      • • Α΄ και γ΄ ωδή του Κανόνα του Πάσχα (κείμενο-μετάφραση)
      • • Πάσχα 2022
      • • Αναστάσιμη εμπειρία
      • • "Σταυρέ πανσεβάσμιε..."
      • • Αγωνία στη Γεθσημανή και αγωνία στο σύγχρονο κόσμο
      • • Άνθη από την ποίηση του Γολγοθά-Μεγάλη Τρίτη
      • • Η Ιερά Εξέταση
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Βαΐων
      • • Η αλλοπρόσαλλη τακτική του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Χριστοδούλου
      • • Το υπόμνημα της ντροπής
      • • "Εις" και η αλήθεια
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Ε' Νηστειών-2
      • • Από την επιφάνεια στο βάθος
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Δ' Νηστειών_2
    • ► Μάρτιος (7)
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως (Γ' Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
      • • Θεολογία...
      • • Το θύμα και... ένας από τους θύτες
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Β' Νηστειών
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Ορθοδοξίας (Α' Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Τυρινής
    • ► Φεβρουάριος (11)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Απόκρεω
      • • Προς Μακαριώτατο...
      • • Λαός του Θεού-Θεμελιακά χαρακτηριστικά της Λειτουργικής, "Θεωρητικής" και Μυστηριακής ζωής
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 34ης Κυριακής (Ασώτου)
      • • Διάλογοι και Θεολογία
      • • Λατρεία και Βίβλος-Η πρώτη ακτίνα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Τελώνου και Φαρισαίου σ Νικόδημος
      • • Το σπασμένο πηδάλιο
      • • Τα μηνύματα του πένθους
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 17ης Κυριακής
      • • Κήρυγμα Υπαπαντής
    • ► Ιανουάριος (19)
      • • Εύρος γνώσης ή έπαρσης;
      • • Η Πύλη του Ουρανού-Μπροστά στη μυστική Τράπεζα
      • • Καιροί παρακμής
      • • Μπαλόνια... ή καρδιές;
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΔ' Λουκά (Τυφλού Ιεριχούς)
      • • Αναζητείται επιμόνως Ιερός Κανών
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Αγίου Αντωνίου
      • • Ο ρατσισμός του αντιρατσισμού
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Λουκά (Δέκα λεπρών)
      • • Εξόδιο
      • • Θεολογία-Εξουσία
      • • Πειρασμοί του εκκλησιαστικού σώματος
      • • Υπόμνησι στους σύγχρονους πλαστογράφους
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα-Ιωάννου Προδρόμου
      • • Θρίλερ στη Μητρόπολη
      • • Ένα αλλοιώτικο γαμήλιο δώρο
      • • Κανονικές και Νομικές επισημάνσεις σε αρχιερατικές δηλώσεις
      • • Το ειδικό βάρος της Συνοδικής αξιοπρέπειας
      • • Ο χρόνος
  • ► 2021 (347)
    • ► Δεκέμβριος (29)
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ Φώτων
      • • Η υπακοή
      • • Η συμπαράσταση των εγκαλουμένων κληρικών με λαϊκό συνήγορο ενώπιον των εκκλησιαστικών δικαστηρίων
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου-Θα σκύψω στο καινό μνημείο
      • • Η έκθεση-ντοκουμέντο ενός γενναίου Αρχιερέα πριν από το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων
      • • Στη Φάτνη...
      • • Το χαμένο μονοπάτι
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Χριστού Γέννηση
      • • Επιστολή στο Μητροπολίτη, που πλαστογραφήθηκε η ψήφος του
      • • Προοδευτικότητα ή αντιγραφή;
      • • "Ήλθε... και απήλθε"
      • • Ο Ιούλιος του 1974 και το σήμερα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής προ Χριστουγέννων
      • • Η υπόθεση των επιτιμίων ενώπιον του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου
      • • Οι δυο κόσμοι
      • • Ο Αμβρόσιος κρίνει το Χριστόδουλο
      • • Συναγμένοι στην Ευχαριστία-Άγιοι του Θεού
      • • Προς τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος
      • • Η πορεία της πτώσεως
      • • Η πλαστογραφία στην ανώτατη δικαιοσύνη
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Λουκά
      • • Έκθεση γραφολογικής και γραφοτεχνικής γνωμοδότησης
      • • Εκζήτηση εξηγήσεων και απάντησης για αδικία
      • • Χάραγμα βαρυτάτου πένθους
      • • Αιχμαλωσία συνειδήσεων
      • • Μεταμοντέρνα θρησκευτικότητα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ι' Λουκά
      • • Η λειτουργία του συνοδικού συστήματος στο χώρο της διοικήσεως της εκκλησιάς
      • • Θλιβερές αναμνήσεις
    • ► Νοέμβριος (32)
      • • Χριστόδουλε, λησμόνησες τους σταυρωμένους
      • • Χριστόδουλε, λησμόνησες τους σταυρωμένους (2)
      • • Το σιωπηλό μεγαλείο
      • • "εωράκαμεν..."
      • • Στον αγρό του Παπισμού
      • • Η προσφυγή κληρικών παντός βαθμού στα πολιτειακά δικαστήρια
      • • Κήρυγμα Κυριακής 23ης σ Νικόδημος
      • • Ο Μακαριστός Λαρίσης Θεολόγος σε δικαστική εκκρεμότητα
      • • "Για μια φούχτα δολλάρια"
      • • Ο Μεσσιανισμός της τεχνολογίας
      • • Όταν οι πηγές μιλούν
      • • Κήρυγμα Εισοδίων της Θεοτόκου
      • • Το μαρτύριο ενός σύγχρονου αγίου ιεράρχη
      • • Μοναξιά και μοναξιά
      • • Αφανείς ή αιχμάλωτοι;
      • • Μυστικισμός και ρεαλισμός
      • • Οι πληγές
      • • Ομιλία προ της εξορίας Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου
      • • Μια είδησι, που δε βγήκε στον αέρα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 10ης Κυριακής
      • • Μ. Βασίλειος: Προς Ευστάθιον τον Σεβαστηνόν
      • • Μια επιστολή του αγίου Νεκταρίου
      • • Ποιος έχει το πρόβλημα
      • • Ποιος έχει το πρόβλημα (2)
      • • Το παράτολμο πήδημα
      • • «Θεοδίδακτοι...»
      • • Η φωνή της Εκκλησίας πρέπει να ακούγεται
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 20ής Κυριακής
      • • Εν ου παικτοίς Πράξι δεύτερη
      • • Τα όρια του ανθρωπισμού μας
      • • Εν ου παικτοίς Πράξι πρώτη
      • • Τα είδωλα της TV
    • ► Οκτώβριος (30)
      • • Μεταβίβαση της ευθύνης
      • • Ανθρώπινα Δικαιώματα: Χρήσης ή επιλογής;
      • • Το όνειδος
      • • Σύμβολα και εμπειρίες
      • • Πρόσκληση σε υπακοή
      • • Το λάβαρο ή την εμπειρία;
      • • Συνοδικά Πρακτικά, πλαστογραφίες και γραφικότητες
      • • Κορεσμός-πείνα
      • • Η σύγχυση που επικρατεί σήμερα περί τα επιτίμια ακοινωνησίας
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 18ης Κυριακής
      • • Ο συνήγορος των δυο Μητροπολιτών γράφει:
      • • Παγκοσμιοποιημένος φαρισαϊσμός
      • • Η αποτρόπαιη καταδίκη
      • • Παγκοσμιοποίηση και Εκκλησία-2
      • • Η σιωπή του Αρχιεπισκόπου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Πατέρων Ζ' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Συνθήματα μιας χρήσεως
      • • Κραυγές αγωνίας... άγονες
      • • Ο Καλαβρύτων Αμβρόσιος γράφει:
      • • Μοναχική Κουρά
      • • Η δύναμη της προσευχής
      • • Αξιοκρατία ή φαυλοκρατία;
      • • Η αρνητική αυτοσυνειδησία
      • • Κήρυγμα Κυριακής Γ' Λουκά
      • • Τα επιτίμια της ακοινωνησίας μετά τις αποφάσεις ΔΙΣ και ΙΣΙ
      • • Ποιμένες πολλοί διέφθειραν τον αμπελώνα...
      • • Ο Πειραιώς Καλλίνικος για το "επιτίμιο ακοινωνησίας"
      • • Η φθορά των θεσμών
      • • Προς το δευτεροβάθμιο για τους αρχιερείς δικαστήριο
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 15ης Κυριακής
    • ► Σεπτέμβριος (26)
      • • Μηδέν άγαν...
      • • Η ευθύνη του "ορθοτομείν" και η υπακοή των επισκόπων
      • • Η επιστολή μου προς τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο
      • • Η επιστολή μου προς τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο (2)
      • • Η γνώμη των πλειόνων
      • • Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων γράφει για τα επιτίμια...
      • • Η καπηλεία
      • • Καταγγέλω...
      • • Η εισήγηση του Μητροπολίτου Κονίτσης Ανδρέα
      • • Ευσεβιστές-ασεβιστές
      • • Παγκοσμιοποίηση και Εκκλησία
      • • Αρετές
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Ύψωση-2
      • • Δογματική διδασκαλία και πνευματικός βίος
      • • Μέτρο κρίσεως
      • • Μη πυροβολείτε τους θεσμούς
      • • Η πλαστή "παραίτησι"
      • • Η αυθεντία της Εκκλησίας
      • • Λαρισαίων δικαίωσι
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Υψώσεως-2
      • • Το εξάμβλωμα Κακλαμάνη
      • • Αμφίπλευροι δεσμεύσεις
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Ματθαίου
      • • Το βαθύ τραύμα (1)
      • • Ένα ψευδοπρόβλημα
      • • Μαθητεία και θητεία
    • ► Αύγουστος (30)
      • • Υπέρβαση της συμβατικότητας
      • • Άκυρο...
      • • Κήρυγμα Αρχής Ινδίκτου
      • • Συνοδική συνείδησι
      • • Στον Επίσκοπο της Εκκλησίας
      • • Οι αντιστασιακοί ακροβολίζονται
      • • Η ευθύνη της ηγεσίας
      • • Θεέ μου και Σωτήρα μου
      • • Εν τη Κοιμήσει...
      • • Ηγεσία της Εκκλησίας
      • • Η βοήθεια του Θεού
      • • Κήρυγμα Κυριακής Θ' Ματθαίου
      • • Καλά έργα
      • • Παιδιά της "Πλατυτέρας"
      • • Ενάρετος και συνάνθρωποι
      • • Στον τάφο της Θεοτόκου...
      • • Εξομολόγηση και μετάνοια
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...6
      • • Ταπεινοί δούλοι
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...5
      • • Φαντασία
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...4
      • • Μελωδία και ύμνοι
      • • Χαρισματούχοι
      • • Εάν αγαπάτε με
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...3
      • • Για την ταπείνωση
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...2
      • • Επίσκοπε της αγάπης και της θυσίας, φώτισε τους σημερινούς διαδόχους σου
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...1
    • ► Ιούλιος (27)
      • • Σχέδιο διχασμού
      • • Αξιύμνητε Μιχαήλ Αρχάγγελε...
      • • Κήρυγμα Κυριακής Στ' Ματθαίου-Παραλυτικού
      • • Ο συμπαθής επισκέπτης των διωκομένων
      • • Ευρώπη και Ορθοδοξία
      • • Σταυρός: Σφραγίδα ελευθερίας και ζωής
      • • Εκκλησιαστική δημοσιογραφία
      • • Η ευπρέπεια εμπνέει την υπακοή
      • • Φιλάνθρωπος προς τους μετανοούντες
      • • Δημοσιογραφία και Εκκλησία
      • • Η στρέβλωση των ιερών κειμένων
      • • Κήρυγμα Προφήτου Ηλιού
      • • Εκκλησία ή "Χριστιανικός Πολιτισμός";
      • • Η θαυμαστή αλιεία των λαών
      • • Κήρυγμα Κυριακής Πατέρων Δ' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Έσχατη κατάπτωσι
      • • Θεμελιακή πράξη
      • • Χριστιανισμός και Ευρώπη
      • • Κυριακή Γ' Ματθαίου
      • • Η ανθρώπινη φύση μας στην αγκαλιά του Θεού
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Στέλιος Αλλαμανής
      • • Ο Σεραφείμ φοβάται τους έντιμους
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Ξενοφών Ζολώτας
      • • Παναγία
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 2ης Κυριακής
      • • Το μέγεθος της επισκοπικής ευθύνης
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Κωνσταντίνος Μανιαδάκης
    • ► Ιούνιος (29)
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Μιμηταί μου γίνεσθε καθώς καγώ Χριστού
      • • Πρόγευση
      • • Κήρυγμα Αγίων Αποστόλων
      • • Ύψωση Ιερού Ευαγγελίου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Αγίων Πάντων
      • • Σταυρός και Ανάσταση
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Κωνσταντίνος Τσάτσος
      • • Κρυμμένοι επίσκοποι
      • • Προσκόληση καρδιάς στον πλούτο
      • • Πάσιν εμαυτόν εδούλωσα
      • • Οι μεγιστάνες
      • • Ιεραποστολή εν μέσω διωγμών
      • • Ανάγκη επισκοπικού προτύπου!
      • • Το κόστος της ελευθερίας
      • • Η χιονοστιβάδα
      • • Κατενώπιον του λαού του Θεού
      • • Το ναρκωτικό
      • • Κήρυγμα Κυριακής των Αγίων Πατέρων
      • • Πίστη: όραμα και πράξη
      • • Τα τρία δείγματα
      • • Μίμηση Ιησού Χριστού
      • • Ιεροί κανόνες και επικαιρότητα
      • • Πρόσθες ημίν πίστην
      • • Κήρυγμα Κυριακής του τυφλού
      • • Αναπνοή ελπίδας
      • • Οι βιαστές της ελευθερίας μας
      • • Η ένοχη σιωπή
      • • Πίστις και έρευνα
    • ► Μαϊος (28)
      • • Τραγούδι ή θρήνος;
      • • Η μεγάλη κλήση
      • • Η προς το Έθνος παρακαταθήκη του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
      • • Η ανασφάλεια
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής της Σαμαρείτιδος
      • • Ειπέ τη Εκκλησία...
      • • Είμαστε άφοβοι;
      • • Ελεύθερος ή σε γκέττο;
      • • Κρίσις εις τας σχέσεις Αθηνών-Φαναρίου
      • • Κήρυγμα Κυριακής Παραλύτου
      • • Χέρι ευλογίας ή χέρι βίας;
      • • Αντίθετα στο ρεύμα
      • • Τριγμοί εις τας σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως
      • • Η σκυταλοδρομία της αγάπης
      • • Επίλογος κακότητας και ντροπής ενός συγχρόνου μητροπολίτου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής των Μυροφόρων
      • • Το εκκλησιαστικό πρόβλημα
      • • Χωρίς προκλητικότητα
      • • Σε καιρό πειρασμού
      • • Η ανεκτίμητη επένδυση
      • • Επαναφορά στην πρώτη ζωή
      • • Μοιρολατρεία ή αγών;
      • • Οι ψυχές δεν νιώθουν κορεσμό
      • • Στα προπύλαια της Ολυμπιάδας
      • • Αγάπη προς τόν Θεό
      • • Χριστός Ανέστη!
      • • Αναστηθήκαμε μαζί με το Χριστό
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου (2)
    • ► Απρίλιος (31)
      • • Προσευχή χωρίς περισπασμό
      • • Άνθη από την ποίηση του Γολγοθά
      • • Οι άγιοι
      • • Το "χθές" και το "σήμερα" και το "αιώνιο"
      • • Και νέο φράγμα
      • • Αποκαλυπτικά σημειώματα
      • • Κήρυγμα Κυριακής των Βαΐων
      • • Ο Καστορίας Δωρόθεος
      • • Έγγραφα Ιακώβου Βαβανάτσου
      • • Κατάλοιπα πρωταγωνιστών
      • • Η ευχή
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (5)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (4)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Ε' Νηστειών
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (3)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (2)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (1)
      • • Ανήκουμε σ' Αυτόν
      • • Το βαθύ χάσμα
      • • Συμπόσιον των δέκα Παρθένων
      • • Το μάθημα του Σταυρού
      • • Προσφορά και αντιπροσφορά
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Δ' Νηστειών
      • • Ο ακατάληπτος Θεός
      • • Η συνθηματολογία της άρνησης
      • • Ηθική
      • • Ομάδα αγάπης
      • • Συγγνώμη χωρίς αντίκρυσμα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Γ' Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)
      • • Το σύνδρομο της εξωστρέφειας
      • • Κήρυγμα Γ' Χαιρετισμών
    • ► Μάρτιος (27)
      • • Προσέγγιση στο μυστήριο της Εκκλησίας-2
      • • Το θησαύρισμα των γενεών
      • • Πειρασμοί
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β' Νηστειών
      • • Σύναξη Θεού και ανθρώπων
      • • Κήρυγμα Β' Χαιρετισμών
      • • 150 χρόνια από την επανάσταση του 1821
      • • Δοξολογία
      • • Κατανόηση και βοήθεια
      • • Το πνεύμα της 28 Οκτωβρίου
      • • Γογγυσμός
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ορθοδοξίας (Α' Νηστειών)
      • • Υπερβαίνοντας την ατομικότητα
      • • Η Κανονικότητα της εκλογής μου
      • • Το χρυσό κύκλωμα
      • • Η δική σας συμμετοχή
      • • Ευρωπαϊκός πειρασμός (β)
      • • Κήρυγμα Κυριακής Τυροφάγου
      • • Εκγύμναση και ευσέβεια
      • • Ευρωπαϊκός πειρασμός (α)
      • • Καχεκτικό το όραμα
      • • Αττικής Νικόδημος προς Αγωνιζομένους Λαρισαίους
      • • Κήρυγμα Κυριακής Απόκρεω
      • • Προς νοσταλγούς της γαλήνης
      • • Ομάδα ψυχαγωγίας
      • • Συνάντηση και κοινωνία
      • • Αρνούμαι τη μοναξιά
    • ► Φεβρουάριος (28)
      • • Προσδοκίες καρδιών
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΖ' Λουκά (Ασώτου υιού)
      • • Ο μεγάλος εξόριστος
      • • Η εκμετάλλευση των ονείρων
      • • Φυγή από το χρέος;
      • • Ευκαιρίες αμέτρητες
      • • Η ανδρεία των εκκλησιαστικών ανδρών
      • • Κατηγορώ κι απολογούμαι
      • • 5. Η θύελλα μετά την αδιαλλαξία του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΣΤ' Λουκά (Τελώνου και Φαρισαίου)
      • • 4. Το ναυάγιο της Ιεραρχίας της 7ης-3-1991
      • • Ο παραγωγός
      • • 3. Η εννεαμελής επιτροπή
      • • Ποιό ήταν το λάθος
      • • 2. Οι πρώτες προσπάθειες Η πρώτη επιτροπή-ο Δωρόθεος
      • • Η εξομολόγηση μιας γενιάς
      • • 1. Μετά τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε.
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΖ' Ματθαίου (Χαναναίας)
      • • Το υπέροχο πλάσμα
      • • Η μάζα και ο ένας
      • • Πατέρες
      • • Πατέρες (2)
      • • Το ολέθριο λάθος
      • • Πλάνες και Εκκλησία
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 16ης
      • • Χαρακτηριστικά Κυρίου
      • • Ιερώνυμος Κοτσώνης. Ο Αρχιεπίσκοπος των αποστολικών οραματισμών.
      • • 20 Χρόνια "Ελεύθερη Πληροφόρηση"
    • ► Ιανουάριος (30)
      • • Η διάδοσις του Χριστιανισμού κατά τους χρόνους των Τριών Ιεραρχών
      • • Προφητεία και θαύμα
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΕ' Λουκά (Ζακχαίου)
      • • Εξήγηση προς τους λίγους
      • • Κορεσμός ακόρεστος
      • • Καθυστερημένο ξύπνημα
      • • Επιτάφιος και συντομή του αυτού βίου
      • • Μαρτυρία απ' τα σπλάχνα της γης
      • • Η παρουσία Του
      • • Προσευχή εις Χριστόν
      • • Ευμάρεια και ευτυχία
      • • Το μυστήριο
      • • Κήρυγμα Αγίου Αθανασίου
      • • Προς Χριστόν (2)
      • • Η ολοκληρία της ζωής
      • • Η ολοκληρία της ζωής (2)
      • • Αρχίζοντας αμέσως
      • • Παρακλητικόν
      • • Εκκλησία σήμερα; (2)
      • • Η νέμεση της ιστορίας
      • • Πόσο θα περιμένουμε;
      • • Η μυστική χάρη
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα
      • • Το οδοιπορικό μιας μοναχής
      • • Η ιερατική λειτουργία του Προδρόμου
      • • Το ένα και σπουδαίο
      • • Η παθολογία της Συνοδικής απορρύθμισης
      • • Λατρεία και Βίβλος
      • • Δἐησις εν τη νόσω
      • • “Τι εστιν άνθρωπος;”
  • ► 2020 (322)
    • ► Δεκέμβριος (36)
      • • Ποιό από τα τρία;
      • • Ξόδεμα;
      • • Ξόδεμα; (2)
      • • Το πρόσωπο του Ιησού
      • • Άλλη
      • • Σκοταδιστική πτώχευση
      • • Ένα μέρος για τους φτωχούς
      • • Το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων
      • • Η πύλη της αγάπης
      • • Η πύλη της αγάπης (2)
      • • Τρία σπουδαία πράγματα
      • • Δέησις προς τον Χριστόν
      • • «Εις εαυτόν»
      • • Η μεγάλη εκτροπή
      • • Η μεγάλη εκτροπή (2)
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως
      • • Η "ανία" της ευμάρειας
      • • Εις εαυτόν
      • • Ποιό βάζουμε πρώτο;
      • • Έλλειμμα κρίσης ή έλλειμα συνέπειας;
      • • Η ελπίδα μου
      • • Επικοινωνιακή απάτη (2)
      • • Τα δυο μοτίβα
      • • Το πραξικόπημα
      • • Βαδίζοντας με τον Χριστό
      • • Το βαθύ τραύμα (2)
      • • Φωνή θρηνούντων ποιμένων
      • • Το είδωλο της εποχής μας
      • • Το είδωλο της εποχής μας (2)
      • • Μοναχικοί οδοιπόροι
      • • Θρήνος
      • • Για να γίνωμε άφοβοι
      • • 2004 μετά Χριστό...
      • • Η ενότητα της Ορθοδοξίας
      • • Εμπλοκή και διαπλοκή
      • • Πήχης προόδου!!!
    • ► Νοέμβριος (32)
      • • Στον υπουργό της Δικαιοσύνης κ. Χατζηγάκη
      • • Καμουφλαρισμένη δειλία
      • • Αδελφοσύνη
      • • Το «τραύμα» της αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΓ' Λουκά
      • • Κριτική-αυτοκριτική
      • • Ανώμαλη προσγείωση
      • • Θρήνος προς τον Χριστόν
      • • Η εκλογή του Ιερωνύμου
      • • Ο Νέος Αρχιεπίσκοπος
      • • Ιστορικά αποτυπώματα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 24ης
      • • Υπάρχει έλεγχος ποιότητας;
      • • "Η μέριμνα η καθ' ημέραν"
      • • Η αξία της μικρής θυσίας
      • • Τρία πορτρέτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος
      • • Μαθητεία στο σχολείο της ερήμου
      • • Προς Χριστόν
      • • Απόσταγμα σοφίας
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Υπόδειγμα φιλανθρωπίας
      • • Το κέντρισμα
      • • Θυσίαν αινέσεως
      • • Πόθος του θανάτου
      • • Το ιστορικό απόκτημα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ζ' Λουκά (Αιμορρούσης)
      • • Υπόδειγμα αγάπης
      • • Ο φόβος της μικρής θυσίας
      • • Ο κώδικας της αγάπης
      • • Το αλφαβητάριο της προσευχής
      • • Γνήσια αγάπη
      • • Όραμα με απόρρητη ταυτότητα
    • ► Οκτώβριος (34)
      • • Η αγωνία του Αρχιεπισκόπου
      • • Η πνοή του Θεού
      • • Καταφιλήσω...
      • • Αμοιβαία πιστότητα και εκσυγχρονισμός
      • • Πατήματα και στραβοπατήματα
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Επικήδειος Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Β'
      • • Η λαϊκή απόρριψη
      • • Εκκλησία σήμερα;
      • • Κήρυγμα Κυριακής Στ' Λουκά
      • • Ο στεναγμός ενός μάρτυρα
      • • Η αδόκιμη δοκιμή
      • • Ανήκουμε στον Εσταυρωμένο
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αθηνών Ιερώνυμος-Βιογραφικά στοιχεία
      • • Θρήνος
      • • Προσέγγιση στο μυστήριο της Εκκλησίας
      • • Το όραμα της "κοινωνίας"
      • • Επιλογές... "στο πόδι"
      • • Ελπίδα αιώνιας ζωής
      • • Προς το Δ' Πανελλήνιον Συνέδριον Θεολόγων
      • • Δἐησις προς Χριστόν τη επαύριον
      • • Λαός του Θεού
      • • Δυό πλάνα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σπορέως (Δ' Λουκά)
      • • Επικαλούμαι την κρίση σας
      • • Τό "όχι" του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου
      • • Έπεσεν η δρυς
      • • Εκλογή Μητροπολιτών επί Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η αγωνία ενός ιερέως
      • • Εκσυγχρονισμός ή μιμητισμός;
      • • Οι κοινές μας επιφυλάξεις
      • • Η άλλη δίαιτα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β' Λουκά
      • • Ομιλία αρχιεπ. Ιερωνύμου Α' σε συνέδριο Ελλήνων που ζουν στην Αμερική
    • ► Σεπτέμβριος (34)
      • • Λόγος περί διαφθοράς
      • • Μνησθείη Κύριος ο Θεός
      • • Πρόταση ζωής, ή πρόταση χλιδής;
      • • Κοινές διαδρομές
      • • Το Άγιο Πνεύμα
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος της Αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής Α' Λουκά
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι"
      • • Γράμματα σ' ένα νέο Ιερέα
      • • Το σκάφος της Εκκλησίας
      • • Σημαίες δίχως ταυτότητες
      • • Το παράσημο
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1970
      • • Η καταγγελία της σιμωνίας
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Ύψωση
      • • Γίνε ιερεύς μου
      • • Πιέσεις-εμπολκαί-αναστολαί
      • • Πρόοδος ή συντήρηση;
      • • Προς εσπέραν θρήνος
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1969
      • • Αγιασμός
      • • Η Πύλη του ουρανού
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Υψώσεως
      • • Πατριαρχικαί νουθεσίαι
      • • Λαχανιασμένοι δρομείς
      • • Τα γραπτά μένουν. Και προδίδουν.
      • • Η εκδημία του π. Αρχιεπισκόπου Αθηνών (Ιερωνύμου Α')
      • • Άλλο
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου
      • • Προσευχόμενοι
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 13ης
      • • Μάταιος μόχθος
      • • Ευχή Εωθινή
      • • Κάλεσμα σε πνευματική επιστράτευση
    • ► Αύγουστος (41)
      • • Συναγμένοι στην Ευχαριστία
      • • Κήρυγμα Αρχής Ινδίκτου
      • • Έγκληση κατά των Συνοδικών Αρχιερέων για την κηδεία του Λαρίσης Θεολόγου
      • • Το κολύμπι στην ακροθαλασσιά
      • • Τότε και τώρα!
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Ματθαίου (Πλούσιου νεανίσκου)
      • • Θύμιση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ μοχλός της δικτατορίας
      • • Γιατί οι εκρήξεις;
      • • Το "ενέχυρο"
      • • Το πολίτευμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας
      • • Ικετήριον
      • • Στην παρυφή του παράλογου
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Εμπειρίες ιατρού με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο
      • • Εις τόν πονηρόν
      • • Από το ίδιο εφαλτήριο
      • • "Ας σκεφτόμαστε τα άνω"
      • • Επιλογές ευθύνης
      • • Νοσούντος ευχή προς Χριστόν
      • • Ευθύνη των δημοσιογράφων
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Οι ζάλες του βίου
      • • Ομολογία πίστεως
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Χαρά
      • • Ενταγμένη και στρατευμένη αθεΐα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Μεσιτεία
      • • Προς τους φθονούντας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Ελπίδα
      • • Μια μεγάλη μορφή
      • • Η διελκυστίνδα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Αθυμία
      • • Η θεοποίηση της εξουσίας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Βοήθεια
      • • Τα δυό ντοκουμέντα
      • • Ομιλία στη Ριζάρειο Σχολή για τον Αθηνών Χρυσόστομο Παπαδόπουλο
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Παρρησία
      • • Κοινωνία ή απομόνωση;
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Θεία Αγάπη
      • • Ασυμμάζευτη έπαρση
      • • "Κοινωνία"... δίχως κοινωνία
      • • Ειδική μέριμνα υπερηλίκων
    • ► Ιούλιος (35)
      • • Φύλλα μητρώου
      • • Εκκλησία και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός
      • • Ο αρχιεπίσκοπος της Συγγνώμης
      • • Ο δικαιωμένος αδικαίωτος
      • • Γιατί;...
      • • Εκλογή Λαρίσης Θεολόγου
      • • Η αποστολή των Θεολόγων και η ευθύνη απέναντι στη νεολαία
      • • Προς Κανονολόγους παραχαράκτες
      • • Από την αγνωσία στη γνώση
      • • Λυπητερό!
      • • Κρίσεις στο ταμείο της ιστορίας
      • • Οι ανάγκες του ανθρώπου και η πίστη
      • • Η πλασματική παγγνωσία μας
      • • Προφήτου Ηλιού (Θ. Λειτουργία)
      • • Αρχή και τέλος
      • • Ο Προκαθήμενος της Αγάπης
      • • Ζητώ πιστή αποτύπωση της ιστορίας
      • • Η οδυνηρή εμπειρία μου
      • • Μιά γενιά χάνεται
      • • Μήνυμα για τον ιερέα του Θεού του Υψίστου
      • • Έμπονη διάγνωση
      • • Η προσωπικότης του κοινωνικού εργάτου
      • • Κυριακή Ε' Ματθαίου
      • • Αθεϊσμός σκοπιμότητας;
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Ο προσδοκώμενος
      • • Κυριακή 5η
      • • Ιστορικός ισολογισμός
      • • Ιερώνυμος ο κλητός του Θεού
      • • Διαφωτιστές και σκοταδιστές
      • • Ιδιόχειρος Διαθήκη αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η κοινή αγωνία
      • • Ό,τι και να γράψη κανείς...
      • • Κατάθεση συντριβής
      • • Κυριακή Δ' Ματθαίου
      • • Η Σύνοδος του Αρχ. Ιερωνύμου για την Οικουμενική Κίνηση
    • ► Ιούνιος (16)
      • • Μια αμερόληπτη κρίση...
      • • Μιμηταί μου γίνεσθε...
      • • Αδύνατο, χωρίς την αγάπη
      • • Οι ασεβείς και οι δίκαιοι
      • • Άλλη εις ταυτό προσευχή
      • • Απόκτηση της αληθινής πίστεως
      • • Αγάπη και πίστη
      • • Άλλη περί ευοδίας προσευχή
      • • Η πικρία του πληρώματος
      • • Επανάπαυση στο θείο έλεος
      • • Στη σκιά του Σταυρού
      • • Δόξα στο Θεό
      • • Και ένα υστερόγραφο
      • • Πάθη
      • • Μνήμη Δικαίου Ιερώνυμος Κοτσώνης Ο Αρχιεπίσκοπος της αγάπης
      • • Θεογνωσία
    • ► Μαϊος (35)
      • • Ο Τρισάγιος ύμνος
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Ιερώνυμος καί εκλογές επισκόπων 2
      • • “Ρήματα ζωής αιωνίου”
      • • Ιερώνυμος και εκλογές επισκόπων
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Εκ βαθέων...(3) Αυτοβιογραφικό
      • • Λυτρωτική Χάρη
      • • Επίκλησις προ της των Γραφών αναγνώσεως
      • • Ύπαρξη του Θεού
      • • Κυριακή Τυφλού
      • • Ο Λαρίσης Θεολόγος Ο στεφανωμένος μάρτυρας
      • • Θυμίαμα, στόν ιερομάρτυρα της Λαρίσης Θεολόγο
      • • Στόμα της Αλήθειας
      • • Μνήμη δωρεών
      • • Ευχαριστήριον
      • • Θεία Κοινωνία εν μέσω πανδημίας
      • • Αγάπη και προσφορά
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Αρετή
      • • Ύμνος άλλος
      • • Σχέση αγάπης
      • • "Θεοδίδακτοι..."
      • • Ο νους μας στο Θεό
      • • Το ήθος της Ορθοδοξίας
      • • Ισοτιμία ανθρώπων
      • • Η αλήθεια σχετικά με τά περί παραιτήσεως του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου (Χατζησταύρου)
      • • Τέλεια αγάπη
      • • "Ο πάμπλουτος επαίτης"
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Η καπηλεία...
      • • Η μεσιτεία των Αγίων
      • • Ο κοινός παρανομαστής
      • • Καθαρή συνείδηση
    • ► Απρίλιος (46)
      • • Ύμνος εις τον Θεόν
      • • Η εκζήτηση του ελέους
      • • Τα ξηλώματα
      • • Τα ξηλώματα
      • • Το έλεός σου, Κύριε
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Το Κύριε ελέησον
      • • Κυριακή του Θωμά
      • • Ο λαός έχει μνήμη
      • • Κύριε ελέησον
      • • Δυναμικό καί δυναμισμός
      • • Η ειρήνη
      • • Τα κίνητρα της αγάπης
      • • Μια προφητική φωνή
      • • Ιερά Αναγνώσματα
      • • Γευόμαστε την ειρήνη
      • • Εγκληματούν οι αρχιερείς;
      • • Δοξολογική λατρεία
      • • Tά νυσταγμένα μας μάτια
      • • Αλληλένδετα
      • • Στόν κολοφώνα της «ορθοπολιτικής» ζούγκλας
      • • Προσευχή και αγάπη
      • • Κήρυγμα Κυριακής Βαΐων
      • • Αποστολική παράδοση καί παραχάραξη
      • • Η δοξολογία του Κυρίου
      • • Συνοδικές ακυρότητες
      • • Μίμηση Χριστού
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι..."
      • • Η εκούσια στέρηση
      • • Mύρο πνευματικής ευωδίας
      • • Βιογραφικό Τρίκκης καί Σταγών Σεραφείμ
      • • Βιογραφικό Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Βιογραφικό Παραμυθίας Παύλου
      • • Βιογραφικό Δημητριάδος Ηλία
      • • Βιογραφικό Χαλκίδος Νικολάου
      • • Βιογραφικό Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Βιογραφικό Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Βιογραφικό Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Βιογραφικό Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Λαρίσης Θεολόγου
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ε΄ Νηστειών
      • • Προχωρούμε και νικάμε
      • • Ένοχη ανοχή!!!
      • • Ο αδιάσπαστος δεσμός
    • ► Μάρτιος (12)
      • • Μπροστά σέ Κείνον
      • • Mνήμη Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Κήρυγμα Κυριακής Δ΄ Νηστειών
      • • Ο Mακαριστός Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ήταν εκλεκτός τίνος;
      • • Κήρυγμα Δ' Χαιρετισμών
      • • Μισή αλήθεια... γεμάτο ψέμα
      • • Δ΄ Κυριακή Νηστειών
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως (Γ΄ Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β΄ Νηστειών
      • • "Απόφαση" χωρίς ψηφοφορία
    • ► Φεβρουάριος (1)
      • • Κηρύγματα - Επίκαιρα
  • ► 2019 (301)
    • ► Δεκέμβριος (37)
      • • Φωτογραφίες Χαλκίδος Νικολάου
      • • Φωτογραφίες Τρίκκης Σεραφείμ
      • • Φωτογραφίες Παραμυθίας Παύλου
      • • Φωτογραφίες Λαρίσης Θεολόγου
      • • Φωτογραφίες Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Φωτογραφίες Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Φωτογραφίες Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Δημητριάδος Ηλία
      • • Φωτογραφίες Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Το πλαστό όραμα
      • • Τί εστιν άνθρωπος;
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (7)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (6)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (5)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (4)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (3)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (2)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (1)
      • • Συνειδησιακός διχασμός
      • • Προσευχόμενοι με τους ύμνους της θείας Λειτουργίας
      • • Μηνύματα... με πολλούς αποδέκτες
      • • Μαζί Σου πάντοτε!...
      • • Κλήρος και λαός
      • • Η φρικτή θυσία
      • • Η συνοδικότητα της Εκκλησίας
      • • Η κοινή μας αγωνία
      • • Η δική μας προσφορά στον Κύριο
      • • Η Αναστάσιμη θεία Λειτουργία
      • • Εμπειρίες αιώνων
      • • Διάλογος με την ύπαρξή μου
      • • Βαβέλ και Πεντηκοστή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Ανάσταση όλων των αγαπημένων μας
      • • Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην...
    • ► Οκτώβριος (11)
      • • Και Συνοδική πράξι
      • • Η αποστολική γνησιότητα
      • • Κληρονομιά ο διχασμός
      • • Τα ταξίματα
      • • Περί Μοναστηριού και "Εγκλείστρας"
      • • Μια τρελή πρόταση
      • • Ελπίδα Αναστάσεως
      • • Εκκλησία και Θεσμοί
      • • Αγάπη στον άνθρωπο
      • • Η κούρσα
      • • Σχέση αδελφωσύνης
    • ► Σεπτέμβριος (35)
      • • Ουχ ούτως έσται εν υμίν...
      • • Μίσος και αγάπη
      • • Το μονοπάτι της υπέρβασης
      • • Το μίσος
      • • Απελευθέρωση από τα ειδωλικά σχήματα
      • • Το υπερούσιο φως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Το άπειρο φως
      • • Ορθός λόγος-Πίστη
      • • Αγάπη και γνώση
      • • Ιδιόγραφη Διαθήκη του Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Ο Επίσκοπος και η Εκκλησία
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (2) Αυτοβιογραφικό
      • • Ολοκληρωτικό δόσιμο
      • • Μας λείπει...
      • • Φυσική εκδήλωση
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (1) Αυτοβιογραφικό
      • • Η εμπειρία της πίστης
      • • Σταυρωμένος Μέγας Αρχιερέας και Σταυρωμένη Αρχιερωσύνη
      • • Απάθεια
      • • Θρόμβοι αίματος
      • • Η ελπίδα
      • • Άξιος εργάτης της Εκκλησίας
      • • Η εγκράτεια είναι απελευθέρωση
      • • Στον απόηχο της Κοιμήσεώς του
      • • Φόβος Θεού
      • • Σταυρωθήτω
      • • Η πνευματική λειτουργία της πίστης
      • • Στιγμές αδυναμίας
      • • Αγάπη και πνευματική ζωή
      • • Μνημόσυνο διωγμών και εξορίας
      • • Το μυστήριο της θείας Αγάπης
      • • Στην Κουκουσό της Πάρνηθας
      • • Το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος
    • ► Αύγουστος (26)
      • • Και νυν άγοις εσθλόν επί τέρμα πορείας
      • • Υποκατάστατα αγάπης
      • • Σελίδες αυτοκριτικής
      • • Οι Άγιοι
      • • Ο πόλεμος
      • • Μετοχή στην αποκάλυψη του Θεού
      • • Το ιερότερο και δυσκολότερο έργο
      • • Πίστη στην Ανάσταση
      • • Διά πίστεως περιπατούμεν...
      • • Μη στενάζετε εναντίον του άλλου
      • • Η έγκληση
      • • Όλα όσα κάνετε, ας γίνονται με αγάπη
      • • Προσωπικοί προβληματισμοί
      • • Θα καταδιωχθούν όλοι οι ευσεβείς;
      • • Προσοχή! Κυκλοφορούν σχισματικοί επίσκοποι
      • • Πειστήρια αναστάσεως
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Η αξία "άνθρωπος"
      • • Η αξία “άνθρωπος”
      • • Ο κλειστός ορίζοντας
      • • Δίψα ψυχής
      • • Άγιοι Πατέρες: φωτεινοί οδηγοί
      • • Η πλατειά αγάπη
      • • Ο παράδεισος των Γραφών
      • • Η ανταπόκριση του Κυρίου
      • • Παρακλήσεις στη Μονή Νέου Στουδίου
    • ► Ιούλιος (34)
      • • Η κατανόηση του Θεού
      • • Η απιστία και η πίστη
      • • Το παράθυρο του Θεού
      • • Η προσευχή
      • • Το αξίωμα-γέφυρα
      • • Συνδαιτημόνες, όχι θεατές
      • • Τα όρια του ορθού λόγου
      • • Το καλλιτέχνημα του Θεού
      • • Η καταξιωμένη ηγεσία
      • • Η διαφορά με την άλογη κτίση
      • • Το παρασκήνιο...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Η αποκάλυψη
      • • Η σωτήρια κίνηση
      • • Ο ανθρώπινος στεναγμός
      • • Ο κόσμος του πνεύματος
      • • Εις εαυτόν
      • • Ένα θαύμα
      • • Υπεύθυνοι διαχειριστές
      • • Το μεγαλύτερο θαύμα
      • • Άρχων επλάσθης
      • • Πληρότητα και αιωνιότητα
      • • Πανήγυρις Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Η διαλεκτική των Πατέρων
      • • Η πρωταρχική αγωνία
      • • Εκτίμηση ή υποτίμηση;
      • • Κραυγαλέα αντίφαση
      • • Η Χαοτική απόσταση
      • • Ουδέν άνθρωπος και μέγα άνθρωπος
      • • Τα πρώτα σημάδια
      • • Η ψηλάφηση του κάλλους
      • • Η αναγνώριση των προσόντων μας
      • • Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός
    • ► Ιούνιος (9)
      • • Χάρτης
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Περιφέρουμε την εικόνα του Θεού
      • • Μιλούν οι εικόνες του ναού
      • • Η κίνηση στη λατρεία
      • • Ευθύνη-Εξουσία-Ελευθερία
      • • Το ατίμητο δώρημα
      • • Η πλαστή ταυτότητα
      • • Ποίημα λογικόν
    • ► Μαϊος (26)
      • • Κηρύγματα - π. Μάξιμος
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σαμαρείτιδος
      • • Συμμετοχή στη λατρεία κυρίως με την ψυχή
      • • Μυστήριο αλλά όχι ακαθόριστο η θ. Λειτουργία
      • • Να ξαναγυρίσουμε στα λόγια του Κυρίου
      • • Το κέντρο της Εκκλησίας
      • • Εις παράταξιν μάχης
      • • Ραγιά ξύπνα
      • • Η δουλωμένη Εκκλησία. Το καταχθόνιο σχέδιο.
      • • Ξενόφερτη εισβολή
      • • Η ακαταμάχητη Ελληνική Ορθοδοξία
      • • Μαχητική Ορθοδοξία
      • • Και οι τριακόσιοι!
      • • Ημών το Πολίτευμα
      • • Και τώρα θα περιμένουμε πότε θα γίνουν εκλογές;
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Θεμέλιο μετανοίας
      • • Η αλήθεια τρομάζει
      • • Το μικρό δίπτυχο
      • • Η συμμετοχή όλης της Εκκλησίας
      • • Η ρουτίνα στην πνευματική ζωή
      • • Η Ιεραρχία. Σώμα χαρισματικό ή ομάδα ασύδοτης εξουσίας;
      • • Δυο οδηγητικά κείμενα
      • • Δικαιοσύνη δυο ταχυτήτων
      • • Ο Μοναχισμός στην Ορθοδοξία
      • • Συνδέομαι μαζί Του
    • ► Απρίλιος (30)
      • • Ο εκκολαπτόμενος «ανθρωποβόρος» Νέος Κόσμος
      • • Αναστάσιμο μήνυμα της Ιεράς Μονής Στουδίου
      • • Αργύρια ικανά έδωκαν...
      • • Μεγάλη Εβδομάδα στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Η Θεία Λειτουργία είναι πηγή ζωής
      • • Το γλωσσόκομον
      • • Κηρύγματα - μ. Ιγνάτιος
      • • Κηρύγματα - π. Ειρηναίος
      • • Ο «Εκτρωσικός» Δημογραφικός Μαρασμός των Ελλήνων
      • • Κραυγή οδύνης (2)
      • • Κραυγή οδύνης
      • • Συγχωρεί όσους τον πίκραναν
      • • Αγάπη στην Εκκλησία
      • • Περί εκκλησιολογικών και εκκλησιαστικών θεμάτων
      • • Κήρυγμα Ε΄ Νηστειών
      • • Ο λαός ξυπνάει
      • • Έμπνευσι ή καταναγκασμός;
      • • Προτεσταντισμός και Φεμινισμός
      • • Ίση αγάπη σε όλους
      • • Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Προσευχή και αγάπη στο Θεό
      • • Μεγάλος Κανόνας στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Αγάπη στα φθαρτά ή στον Κύριο;
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Κυριακή Δ΄ Νηστειών
      • • Κύρος ή γόητρο;
      • • Η έκβασι της αναστροφής
      • • Ο πειρασμός των δημοσίων σχέσεων
      • • Μίσος προς την αμαρτία
    • ► Μάρτιος (36)
      • • Ευθιξία
      • • Εξαετές μνημόσυνο Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Κήρυγμα Γ΄ Νηστειών
      • • Η ασυλία της σιωπής
      • • Χρωστάτε εξήγησι
      • • Δανεική μίτρα
      • • Χαιρετισμοί της Θεοτόκου
      • • Κάθε Κυριακή Εκκλησιασμός
      • • Άμβων ή πασαρέλα;
      • • Κυριακή Β' Νηστειών
      • • Καταργήθηκε το Αυτοκέφαλο;
      • • Το προδομένο ράσο
      • • Ο πειρασμός της «Pώμης»
      • • Αγάπη: βασική επιλογή ζωής
      • • Σημερινοί ιεραπόστολοι
      • • Ο άνθρωπος μετά την ενανθρώπιση του Θεού
      • • Πάντοτε να χαίρεστε
      • • Κυριακή της Ορθοδοξίας
      • • Το “μείζον” θέμα
      • • Γνωρίσματα πίστεως
      • • Μεταμεσονύκτια αγωνία ενός Ποιμενάρχη
      • • Γεύτηκα το γλυκό δάκρυ
      • • Δεν ήταν ο εκλεκτός της Χούντας ο Ιερώνυμος
      • • Χουντικός ο Ιερώνυμος (Κοτσώνης);
      • • Επιστημονικό και συγγραφικό έργο Ιερωνύμου
      • • Κυριακή Τυρινής
      • • Υψηλός δείκτης δημοτικότητας
      • • Η γνώσις φυσιοί, η δε αγάπη οικοδομεί
      • • Η μητρότητα στο νεωτερικό «άφυλο» κόσμο
      • • Η προσέγγιση του αοράτου
      • • Επιστροφή στις πηγές
      • • Διωγμός: γνήσιος τρόπος ζωής
      • • Η θεολογική αναιμία
      • • Μετάνοια, Mεταβίβασι της ευθύνης
      • • Το θυμίαμα της αθεΐας
      • • Το εύρος της παράδοσης
    • ► Φεβρουάριος (57)
      • • Κυριακή Απόκρεω
      • • Έχει ο Θεός
      • • Η μεταλλαγμένη θρησκευτικότητα
      • • Πρόσωπο πρός πρόσωπο
      • • Η φυγάδευση της ειρήνης
      • • Η διαπλοκή της αγάπης
      • • Αγαπάτε αλλήλους
      • • Η Χάρι της μυστικότητας
      • • Η διαφήμισι
      • • Διάσημοι και άσημοι
      • • Το όραμα της σύνθεσης
      • • Ουκ ερίσει ουδέ κραυγάσει...
      • • Η μετάνοια
      • • Μη ρυπαίνετε το καλλιτέχνημα
      • • Ερήμην του λαού;
      • • Η υπακοή
      • • Το κόστος της «ευπρέπειας»
      • • Το κόστος της «απρέπειας»
      • • Το νέο ήθος
      • • Συνδιδασκαλίτης
      • • Εν “λόγῳ” και εν “διαλόγῳ”
      • • Νεοχωρίτης
      • • Περιπατείν εν αληθεία
      • • Ιδιωτικοποίηση ή κοινωνία;
      • • Ιστορικό Ιεράς Μονής
      • • Βιογραφικό Αττικής Νικοδήμου
      • • Βιογραφικό Ιερώνυμου Κοτσώνη
      • • Κηρύγματα - Παρακλήσεις
      • • Κηρύγματα - Χαιρετισμοί
      • • Καλώς ορίσατε
      • • Εκδόσεις Σπορά - Άλλοι συγγραφείς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Διηγήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Υπαρξιακές ανησυχίες
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σχολιασμός της εκκλησιαστικής επικαιρότητας
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ορθόδοξοι προσανατολισμοί
      • • Εκδόσεις Σπορά - Πατέρες και σύγχρονη ζωή
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ομιλητικά βοηθήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Μοναχικός βίος
      • • Φωτογραφίες Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Επικοινωνία
      • • Ραδιοφωνικές Συζητήσεις
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Κυριακών
      • • Κηρύγματα - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Μάρκος
      • • Κηρύγματα - Ματθαίος
      • • Κηρύγματα - Ιωάννης
      • • Κηρύγματα - Λουκάς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Εκκλησιολογία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ιερατικά
      • • Εκδόσεις Σπορά
      • • Ελεύθερη Πληροφόρηση
      • • Φωτογραφίες Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Εκδόσεις Σπορά - Λειτουργική Θεολογία
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Πεντηκοστάριο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Τριώδιο