† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ, 1993
Η αυθεντία της Εκκλησίας
Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
Η παρουσία του αγίου Νεκταρίου σφραγίζει, τον αιώνα μας. Γεμίζει τις καρδιές μας με θαυμασμό. Μας κάνει να νοιώθουμε την αγιαστική δύναμι της Εκκλησίας μας. Μας αναπαύει πνευματικά, καθώς στο πρόσωπό του αναγνωρίζουμε τον γνήσιο ποιμένα των λογικών προβάτων.
***
Ιδιαίτερη εντύπωσι προκαλεί το γεγονός, ότι στο μακρό διάστημα του εικοστού αιώνα η Εκκλησία, δεν ξεχώρισε κανέναν άλλο ποιμένα της, γιά να τον ανυψώσει στην τιμημένη χορεία των αγίων της, παρά τον διωγμένο και περιφρονημένο επίσκοπο της Πενταπόλεως της Αιγύπτου, τον άγιο Νεκτάριο. Στα εκατό ταραγμένα αυτά χρόνια αναδείχτηκαν Πατριάρχες και Μητροπολίτες και Επίσκοποι, που κάλυψαν τις διοικητικές ανάγκες της Εκκλησίας στην ευρύτατη περιοχή της ελληνικής Ορθοδοξίας. Άλλοι με μέτρια μόρφωσι κι άλλοι με θεολογική συγκρότησι υψηλής στάθμης. Άλλοι δίχως όραμα ποιμαντικής διακονίας κι άλλοι με την λαχτάρα της γνήσιας αγάπης. Ωστόσο κανένας απ' αυτούς δεν καταχωρήθηκε στά δίπτυχα των αγίων της Εκκλησίας μας. Ήρθαν, μόχθησαν και διάβηκαν στην αιωνιότητα, δίχως να αφήσουν πίσω τους την ευωδία της αγιότητας. Χωρίς η Εκκλησία να κρατήση, θησαυρό πολύτιμο, τα άγια λείψανά τους και την μνήμη του παραδείγματος τους.
Ο άγιος Νεκτάριος απωθήθηκε από τους αδελφούς του Αρχιερείς στο περιθώριο και στην αφάνεια. Όμως, ο παντοδύναμος Θεός τον ανύψωσε και τον ανάδειξε κανόνα της πίστεως και αληθινό ποιμένα των ψυχών. Άγιο παράδειγμα βίου και προστάτη των διωγμένων και πονεμένων.
Όλοι μας, καθώς προσβλέπουμε στο πρόσωπό του, ανακαλύπτουμε και χαιρόμαστε την γνησιότητα. Τον καθαρό ήχο της λατρείας και της αγάπης. Το διαφανές κρύσταλλο της αγιότητας και της ασκήσεως.
Αυτή η παρουσία, σιωπηλή, αλλά δυναμική, εκδιπλώνει μπροστά μας ένα σημαντικό εκκλησιολογικό πρόβλημα. Μας αποκαλύπτει ποιές είναι οι εστίες της αυθεντίας μέσα στον στίβο της Εκκλησίας. Οι πηγές της αλήθειας και οι οδηγητικοί φάροι του βίου. Οι εικόνες του Θεού, που προβάλλονται γιά μίμησι και αντιγραφή.
***
Είναι γνωστό, πως η πρώτη και ανεπανάληπτη πηγή της εκκλησιαστικής αυθεντίας είναι, η Οικουμενική Σύνοδος. Οι Επτά Οικουμενικές Σύνοδοι, που συγκροτήθηκαν με την συμμετοχή αγίων Πατέρων και μελέτησαν κάτω από τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος τα μεγάλα θέματα της Εκκλησίας. Το δόγμα και την εκκλησιαστική ευταξία.
Στους είκοσι αιώνες, που διάβηκαν, αναρίθμητες φορές συνάχτηκαν επίσκοποι σε συνοδικές διασκέψεις. Καμμιά, όμως, απ' αυτές δεν ανυψώθηκε σε Οικουμενική, και δεν ισχυρίστηκε, πως αποτελεί αυθεντία. Ήταν συνάξεις απλές, με σχετικό κύρος ή με σκοπιμότητα, που τις στιγμάτισε ανεξίτηλα. Μονάχα οι Επτά Σύνοδοι των αγίων Πατέρων σφραγίστηκαν με την σφραγίδα της θεοπνευστίας και της αυθεντίας, και τα δόγματα, που διατύπωσαν, παραμένουν απαρασάλευτα.
Οι αιώνες θα περνούν. Οι γενεές θα παρέρχονται, η Εκκλησία του Χριστού θα βηματίζει μέσα από τις διακυμάνσεις των εγκόσμιων μεταλλαγών και ζυμώσεων, αλλά οι αποφάνσεις και αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων θα φωτίζουν την πορεία της και θα καθοδηγούν τις φάλαγγες των πιστών.
***
Ο δεύτερος προβολέας της εκκλησιαστικής αυθεντίας, είναι τα πρόσωπα και οι βίοι των αγίων μας. Οι γνήσιες εμπειρίες τους. Τα πλούσια βιώματά τους. Αυτό, που ζουν και αυτό, που εκφράζουν. Το θησαύρισμα της καρδιάς τους και το θυμίαμα των προσευχών τους.
Ο άγιος Νεκτάριος και οι άλλοι άγιοί μας, άγγιξαν τα πόδια του Εσταυρωμένου Κυρίου μας. Αγιάστηκαν με το τίμιο Αίμα Του. Τράφηκαν με την υπερούσια Τροφή της Ευχαριστίας. Γεύτηκαν τους γλυκείς καρπούς του Παραδείσου. Γέμισαν με τη Θεία Χάρι και με τα απροσμέτρητα χαρίσματά Του. Και όλα αυτά, καθώς συγκροτούν την προσωπικότητά τους, το ήθος της Εκκλησίας και το απαύγασμα της λυτρωμένης και αγιασμένης ψυχής τους, λάμπουν και φωτίζουν και οδηγούν όλους εμάς, που λαχταρούμε να βρεθούμε συνοδοιπόροι τους και συμπολίτες τους στην Βασιλεία του Θεού.
Κοντά τους αναπαυόμαστε. Αισθανόμαστε πατρική την αγκαλιά τους. Ηχεί μέσα μας διδακτικός ο λόγος τους. Τους αναγνωρίζουμε καθηγητές μας και χειραγωγούς μας. Αφίνουμε το χέρι μας με εμπιστοσύνη στη δική τους αγνή και καθαρή παλάμη.
***
Η προπαγάνδα του αιώνα μπορεί να δείχνη άλλους οδηγούς. Τα φώτα της δημοσιότητας και της διαφήμισης μπορεί να πέφτουν σε πολλά, θολά πρόσωπα.
Για μας η μοναδική αυθεντία είναι η φωνή των Πατέρων, που ακούστηκε μέσα στην αγιασμένη ατμόσφαιρα των Επτά Οικουμενικών Συνόδων και τα παραδείγματα των αγίων μας.
Σε κανέναν άλλο δεν εμπιστευόμαστε. Σε κανένα ηχηρό παράγοντα, με θέσι ή με βία, δεν δανείζουμε το αυτί, γιά να μας σύρη στο άρμα του.
Προχωρούμε με το μάτι καθηλωμένο και την ακοή αφοσιωμένη στίς μοναδικές αυθεντίες, που μπορούν να μας οδηγήσουν στην Βασιλεία των Ουρανών, στην παρεμβολή των αγίων και των μαρτύρων.
Σ' αυτή την παρεμβολή, που δέχτηκε στην αγκαλιά της τον άγιο του αιώνα μας, τον άγιο Νεκτάριο.
† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)
Ἡμερολόγιο Ἄρθρων