† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Στόν κολοφώνα τῆς «ὀρθοπολιτικῆς» ζούγκλας
Τοῦ Ἐ. Χ. Οἰκονομάκου
Στό παλιὸ τὸ λιοτριβεῖο/ ... / στὰ λιθάρια ποὺ γυρίζαν
κι ἐλιῶναν τὸν καρπὸ/ πέταξαν ἕνα παιδί, ... /
γιὰ νὰ λιώσει νὰ χαθεῖ./... / οἱ ἀνθρῶποι οἱ κακοὶ/ .../
τὸ λουλούδι τὸ σεμνὸ/λιώσαν τὸ παιδὶ μὲ βία/
καὶ δὲν εἶναι αὐτὸ ἱστορία.
Μιχάλης Κατσαρός «Στά λιθάρια»(1).
Ὁ Σύλλογος Προστασίας τοῦ Ἀγέννητου Παιδιού «Ἀφῆστε με νά ζήσω», εἶχε ἀναρτήσει πρόσφατα σέ σταθμό Μετρό τῶν Ἀθηνῶν, μιά ἀφίσα. Εἰκόνιζε ἕνα ἔμβρυο καί ἔδινε κάποια ἐπιστημονικά στοιχεία, πού ἔδειχναν ὅτι τό ἔμβρυο, κατά τή διάρκεια τῆς κύησής του, εἶναι ζωντανό πλάσμα σέ πορεία ταχείας ἀνάπτυξης. Προφανῶς, τό μήνυμα πού ἤθελε νά προωθήσει ἡ δημοσίευση, ἦταν ὅτι τό ἔμβρυο εἶναι ἕνας νέος ἄνθρωπος, σέ ἀρχικό στάδιο σωματικῆς ἀνάπτυξης, ἡ ὁποία, ἄν δέν ἀνακοπεῖ, θά συνεχισθεῖ καί μετά τή γέννησή του, μέχρι τήν πλήρη ψυχοσωματική του ὁλοκλήρωση. Ἀναγκαία δέ λογική συνέπεια αὐτῆς τῆς φυσιολογικῆς δυναμικῆς πορείας εἶναι ὅτι τό δικαίωμα ζωῆς γιά κάθε ἄνθρωπο δέν μπορεῖ παρά νά στοιχειοθετεῖται πλήρως ἀπό τό ἐμβρυϊκό στάδιο τῆς ὕπαρξής του. Γιατί ἄν σ' ὁποιαδήποτε φάση της αὐτή ἡ πορεία ἀνακοπεῖ, ἀκόμα καί στήν ἀρχική ἐμβρυϊκή της φάση, ὁ συγκεκριμένος ἄνθρωπος(2) στερεῖται τῆς δυνατότητας νά ἀναπτυχθεῖ, νά ὁλοκληρωθεῖ καί νά ζήσει στό μέλλον. Χάνει ὁριστικά καί ἀμετάκλητα κάθε δικαίωμα ζωῆς.
Σέ παλαιότερες ἐποχές αὐτό ἦταν αὐτονόητο. Στό ἔμβρυο ἔβλεπαν τά πρῶτα βήματα μιᾶς νέας ἀνθρώπινης ζωῆς. Σήμερα τά πράγματα ἔχουν ἀλλάξει. Μέσα στό κλίμα τοῦ κυρίαρχου νεωτερικοῦ ἀτομοκεντρικοῦ δικαιωματισμοῦ, ἡ ἔξωθεν προκαλούμενη «διακοπή κύησης» τοῦ ἔμβρύου (ἔκτρωση), ἐδῶ καί δεκαετίες, ἔχει θεσμοθετηθεῖ ὡς «νόμιμη» (μή ποινικῶς κολάσιμη) πράξη γιά τή μητέρα καί τούς συνεργούς της, σέ πολλά μέρη τοῦ κόσμου, καί στήν Ἑλλάδα, μετά ἀπό συντονισμένες προσπάθειες «προοδευτικῶν» κινημάτων ὅλο τόν περασμένο αἰῶνα(3). Οἱ ἐκτρώσεις βέβαια ἦταν γνωστές ἀπό πολύ παλιά, ὅμως δέν εἶχαν τήν κοινωνική ἀνοχή ἤ ἀποδοχή, πού ἔχουν σήμερα. Θεωροῦνταν πράξεις περιθωριακές καί ἀπαξιωτικές. Ἔμεναν κρυφές, «σκελετοί στό ντουλάπι» τῆς συνείδησης κάθε ἐμπλεκόμενου. Φυσικά ἦταν παράνομες καί, ἄν ἀποκαλύπτονταν, διώκονταν ποινικῶς.
Ἡ νομιμοποίηση τῶν ἐκτρώσεων θεωρήθηκε θρίαμβος ἀπό τήν νεωτερική νοοτροπία τῶν «προδευτικῶν» κύκλων, πού ποδηγετοῦν τίς σύγχρονες κοινωνίες. Τό «ἀγέννητο παιδί» (ἔμβρυο) χωρίς πολύ σκέψη ὑποβαθμίστηκε ἀξιολογικά. Θεωρεῖται πιά ὄχι «ἐντελῶς» ἄνθρωπος, ἡ δέ ἐξαφάνισή του δικαιολογεῖται σάν ἀδήριτη κάποτε «παράπλευρη ἀπώλεια» στήν μάχη, πού δίνουν τά ἄτομα γύρω του γιά καταξίωση, μέσα στήν ἄκρως ἀνταγωνιστική κοινωνία μας, ἤ σάν ἀναπόδραστη διέξοδος ἀπό παγίδες, πού στήνει ἡ παγιωμένη κοινωνική νοοτροπία καί πρακτική. Ἔτσι σήμερα ἡ νομιμοποίηση τῶν ἐκτρώσεων προβάλλεται σάν τεκμήριο προόδου γιά τίς κοινωνίες. Κυρίως ὅμως θεωρεῖται σάν «εὐεργεσία» στή σύγχρονη «χειραφετημένη» γυναίκα, πού σηκώνει τά βάρη τῆς μητρότητας. Σάν «ἐπίτευγμα», πού τήν ἐλευθερώνει ἀπό ἄγχη, πού τῆς δίνει τόν «ἀέρα» ὅτι διαχειρίζεται, αὐτή μόνη της, χωρίς ἔξωθεν παρεμβάσεις ἤ ἠθικούς ἐξαναγκασμούς, τό σῶμα της! (Ὅλ' αὐτά, ἴσως, κατ' εὐφημισμό, γιατί ... ποιός ξέρει τί γίνεται στά ἐσώψυχα τῶν ἀνθρώπων!...).
Ἦταν φυσικό λοιπόν ἡ ἐμφάνιση τῆς ἀφίσας σέ δημόσιο χῶρο νά ξεσηκώσει θύελλα διαμαρτυριῶν ἀπό τίς κυρίαρχες ἐλίτ, ἐντός καί ἐκτός κυβέρνησης, οἱ ὁποῖες ἀπό χρόνια προωθοῦν καί στηρίζουν ὡς «κόρην ὀφθαλμοῦ» τήν νομιμότητα τοῦ δικαιώματος στήν ἔκτρωση. Ἡ προβολή τῆς θέσης ὅτι τό ἔμβρυο, ὡς ἄνθρωπος σέ ἀρχικό στάδιο ἀνάπτυξης, ἔχει δικαιώματα ζωῆς ἀνάλογα μέ ἐκεῖνα, πού θά ἀπολαμβάνει, ἄν τοῦ ἐπιτρέψουν νά γεννηθεῖ, κρίθηκε ἐκ προοιμίου ὡς «πολιτικῶς τοξική» καί ὡς διασπορά «κακόβουλων ... fake news», πού ὑπονόμευε τό κατεστημένο ἰδεοπολιτικό τους Imperium. Ἔπρεπε νά καταπνιγεῖ. Μέ ὑπουργική ἐντολή λοιπόν ἡ ἀφίσα κατέβη αὐθημερόν ὡς προκλητική. Ἡ πολεμική ὡστόσο γύρω ἀπό τό μήνυμα τῆς ἀφίσας φούντωσε καί κυριάρχησε γιά ἀρκετές ἡμέρες στόν ἠλεκτρονικό κυρίως τύπο καί στά μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης.
Τό κίνημα, πού εἶχε τήν πρωτοβουλία τῆς καμπάνιας ὑπέρ τῆς ζωῆς τοῦ ἔμβρύου, ἀποτελεῖ σύμπραξη Ὀρθόδοξων Χριστιανικῶν Σωματείων καί ἔχει τήν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ διδασκαλία ὄντως τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι ἐν προκειμένω σαφής(4): «ἐξ ἄκρας συλλήψεως» τό ἔμβρυο εἶναι ἕνας πλήρης ἄνθρωπος, ἐκεῖνος, πού ἔχει τήν προοπτική νά ζήσει ὡς συγκεκριμένο ὥριμο μέλος τοῦ κόσμου. Φυσικό ἐπακόλουθο ἦταν νά βρεθεῖ ἡ Ἐκκλησία καί ἡ διδασκαλία της στό στόχατρο ὀξείας κριτικῆς ἐκ μέρους τῆς ἐμπεδωμένης ἰδεοπολιτικῆς νοοτροπίας. Ἀπ' αὐτή τήν κριτική, ξεχωρίζω μιά ἀνάρτηση στό διαδίκτυο, πού νομίζω δίνει ἐναργέστατη εἰκόνα ἑνός βαθέος αὐταρχικοῦ «κόσμου», πού βλέπουμε νά ἀναδύεται(5). Κατ' ἀρχάς, οἱ συντάκτες τῆς κριτικῆς, ἐγκαλοῦν τούς διοργανωτές τῆς καμπάνιας ὅτι, μέ τή δράση τους εὐτελίζουν τόν κόσμο, στόν ὁποῖο ὁδηγοῦν τά ἔμβρυα νά ζήσουν, καί τόν καθιστοῦν ... «μεσαίωνα, ἑπόμενη στάση σκοταδισμός»(6)! Πῶς αὐτό; Ἐπεξηγοῦν: εἶναι «ἀντιφατικοί», διότι ἐνῶ «αὐτοχαρακτηρίζονται» ὡς «Κίνημα ὑπέρ τῆς Ζωῆς», δέν θέλουν νά δοῦν ὅτι «ἡ ζωή προϋποθέτει ὄχι τό τί ὁρίζει ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά ἡ ἐλευθερία καί ἡ βούληση τῶν ὑποκειμένων»! Ἄρα κατ' αὐτούς, ἡ «ἐλευθερία καί ἡ βούληση τῶν ὑποκειμένων» (ἀτόμων), εἶναι αὐτές καί κανείς ἄλλος, πού δικαιοῦνται νά ὁρίζουν πότε μιά ζωή εἶναι ζωή καί πότε ἕνας θάνατος εἶναι θάνατος!
Ὄχι μόνο ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί πανανθρώπινες ἐμπειρίες αἰώνων διαγράφονται. Γιατί πράγματι πολύ πρίν ἐμφανισθεῖ στήν ἱστορία ἡ Ἐκκλησία μέσα στόν κόσμο, ἡ ἀνθρωπότητα βίωνε ὀντολογικά τίς ἐμπειρίες τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου(7). Οἱ πανάρχαιες αὐτές ἐμπειρίες ἀποτυπώνονται ξεκάθαρα καί αὐθεντικά στήν ἀρχαία γραμματεία. Στόν περίφημο, π.χ., «Ὅρκο» τοῦ πατέρα τῆς Ἰατρικῆς Ἰπποκράτη, σέ ἕνα τμῆμα του διαβάζουμε(8): «Θά χρησιμοποιῶ τή θεραπεία γιά νά βοηθήσω τούς ἀσθενείς ... Δέν θά δώσω θανατηφόρο φάρμακο σέ κάποιον πού θά μοῦ τό ζητήσει, οὔτε θά τοῦ κάνω μιά τέτοια ὑπόδειξη. Παρομοίως, δέν θά ἐμπιστευτῶ σέ ἔγκυο μέσο πού προκαλεῖ ἔκτρωση»! Ἀπόλυτος σεβασμός στή ζωή σ' ὅλα της τά στάδια, ἀκόμα καί ἀντίθετα πρός στή «βούληση τοῦ ὑποκειμένου»! Ἐξάλλου, τό Ἀρχαῖο Ρωμαϊκό Δίκαιο προέβλεπε ὅτι, ἄν κάποια ἐγκυμονοῦσα γυναίκα καταδικαζόταν σέ θάνατο γιά ἐγκληματική πράξη, ἡ ἐκτέλεση τῆς θανατικῆς ποινῆς ἀναβάλονταν ἔως ὅτου γεννήσει καί τῆς πάρουν τό παιδί. Ὁ Ρωμαῖος νομοθἐτης ἔκρινε ὅτι τό ἔμβρυο ἔπρεπε νά προστατευθεῖ ὡς ἀθῶο ἀνεξάρτητο πρόσωπο καί νά μήν ὑποστεῖ τίς συνέπειες τῆς ὅποιας, κατά τήν ἰσχύουσα τότε νομοθεσία, ἔκνομης συμπεριφορᾶς τῆς μητέρας. Μαρτυρίες γι' αὐτήν τήν πρακτική ἔχουμε, ἐκτός τῶν ἄλλων, καί σέ ἀρχαῖα μαρτυρολόγια ἁγίων γυναικῶν τῶν Ρωμαϊκῶν χρόνων, οἱ ὁποῖες τύχαινε νά ἐγκυμονοῦν(9) κατά τή διάρκεια ἑνός διωγμοῦ. (Ὡς γνωστό, ἡ ὁμολογία πίστης στό Χριστό διωκόταν τότε ἀπό τό καθεστώς ὡς «ἔγκλημα καθοσιώσεως» κατά τῆς Ρώμης. Πολλοί χριστιανοί, ἄνδρες καί γυναῖκες, εἶχαν ριχτεῖ τότε στά θηρία ἕνεκα αὐτῆς τους τῆς ὁμολογίας).
Στίς «μετανεωτερικές» ἐποχές, πού ζοῦμε, οἱ κυρίαρχες ἐλίτ θριαμβολογοῦν ὅτι ἔχουν ἐλευθερώσει τίς κοινωνίες ἀπό βαριά «ταμπού» καί «προκαταλήψεις» ἄλλων ἐποχῶν. Ὅτι ἔχουν προικίσει τά μέλη τους μέ πρωτόγνωρα δικαιώματα. Ἀλλά τί δικαιώματα εἶναι αὐτά; Καί τελικά, τί εἴδους κοινωνίες χτίζουν; Στήν προκειμένη περίπτωση, ἔχουν θεσμοθετήσει γιά τά ἐνεργά μέλη τῶν κοινωνιῶν τό «δικαίωμα» νά «ὁρίζουν» αὐτά, κατά τήν «ἐλευθερία καί τή βούλησή τους», ποιά ἀπό τά ἀναπτυσσόμενα νέα μέλη (τά ἔμβρυα), θά γεννηθοῦν καί ποιά ὄχι. Αὐτοί δηλαδή, οἱ ἰσχυροί, πού ἔχουν νομικῶς ἑδραιωμένο τό δικαίωμα ζωῆς γιά τόν ἑαυτό τους τό στεροῦν ἀπό ἄλλους, πού δέν ἔχουν ἀκόμα τή δύναμη νά τό διεκδικήσουν καί νά τό προστατεύσουν... Τό δίκαιο τοῦ ἰσχυροτέρου στό μεγαλεῖο του!
Αὐτός τελικά εἶναι ὁ νέος κόσμος, πού οἱ ἐλίτ ἐπαγγέλονται: μιά «ὀρθοπολιτική» ζούγκλα στόν κολοφώνα της!...
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Τραγούδι ἀπό τόν κύκλο «Τά τραγούδια τοῦ νέου πατέρα» τοῦ συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου, ὅλα σέ ποίηση Μιχάλη Κατσαροῦ.
2.Κάθε κυοφορούμενο ἔμβρυο ἔχει δική του ξεχωριστή ἀτομική γενετική ταυτότητα, (DNA), τήν ὁποία διατηρεῖ σ' ὅλη τή μετά τή γέννηση ζωή του.
3. Γιά τήν πορεία νομιμοποίησης τῶν ἐκτρώσεων καί τίς ἐπιπτώσεις τους στό δημογραφικό πρόβλημα στήν Ἑλλάδα, βλ. Ε. Χ. Οἰκονομάκος «Ὁ «ἐκτρωσικός» δημογραφικός μαρασμός τῶν Ἑλλήνων», Περ. Ὀρθόδοξη Μαρτυρία, Λευκωσία Κύπρος, Ἀρ. 118, Ἄνοιξη-Καλοκαίρι 2019 καί https://www.attikisnikodimos.gr/arthra-allon-sygrafeon/eleftherios-oikomakos/245-o-ektrosikos-dimografikos-marasmos-ton-ellinon
4. Γιά τή θέση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας βλ. Δρ. Γεώργιος Δ. Παναγόπουλος «Άμβλωση ή ζωή; Θεολογικό και ποιμαντικό σχόλιο», Romfea.gr. 24/02/2020.
5. Πάντοτε ἡ Ἐκκλησία καί ἡ διδασκαλία της ἦταν «σημεῖο ἀντιλεγόμενο», ἀκόμα καί μέσα στό «Χριστιανικό» κόσμο. Σήμερα ὅμως ὁ «κόσμος» ἔχει καταφέρει νά περιθωριοποιήσει τήν Ἐκκλησία, ὁπότε ἡ ἀμφισβήτηση παίρνει ὅλο καί περισσότερο τή μορφή ἰταμοῦ τελεσιγράφου: ἤ ἔρχεσαι μαζί μας σάν «καθοδηγητής» τῶν ψυχῶν, πού ἐπηρεάζεις, στίς ἀρχές τοῦ νεωτερικοῦ μας Imperium, ἤ δέν μπορεῖς πιά νά ἔχεις φωνή καί νά ἀκούγεσαι! Σημεῖα τῶν καιρῶν;...
6. Βλ., https://www.koutipandoras.gr/article/afiste-me-na-ziso-sto-mesaiona-epomeni-stasi-skotadismos
7. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει πλήρη συναίσθηση ὅτι δέν «ἐπινόησε», ὅτι δέν ἦλθε γιά νά «ὁρίσει» τή φυσική τάξη. Αὐτή τή βίωναν οἱ ἄνθρωποι ἀπ' ὅταν ἐμφανίστηκαν πάνω στή γῆ. Ἡ Ἐκκλησία δέν προσαρμόζεται βέβαια στίς ἐπιλογές τῶν ἐκάστοτε «ὑποκειμένων», πού συγκροτοῦν τίς κοινωνίες. Στηρίζει αὐτό, πού «παντοῦ, πάντοτε καί ἀπό πάντες» ἔγινε σεβαστό, νοηματοδοτώντας το κατά τίς ἀρχές της. Διδάσκει δηλαδή ποιά εἶναι ἡ αἰτία καί ἡ ἀρχή τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου, ποιό τό μέλλον τους, ποιός ὁ προορισμός τους.
8. Ἀρχαῖο κείμενο: «Διαιτήμασί τε χρήσομαι ἐπ' ὠφελείῃ καμνόντων ... Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε. Ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω».
9. Βλ., π. χ., στό Ralph Martin Novak "Χριστιανισμός & Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία", Ἐκδ. Κονιδάρη 2008, τά περί τοῦ μαρτυρίου τῶν Ἁγίων Περπέτουας καί Φηλικιτάτης, σελ. 164.
,
† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)
Ἡμερολόγιο Ἄρθρων