Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 124, 1 Ἰανουαρίου 2004

Εὐμάρεια καί εὐτυχία

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Μέ βασανίζει τό ἐρώτημα. Ὑπάρχει ἄνθρωπος στόν πλανήτη μας, πού ταυτίζει τήν εὐμάρεια, τήν ἄμετρη κτήση καί τήν πλουσιοπάροχη χρήση τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, μέ τήν εὐτυχία; Ἤ, γιά νά θέσω μέ ἄλλη διάταξη τό ἐρώτημα τῆς συνείδησής μου καί τῆς καρδιᾶς μου: Ὑπάρχει ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ἀπό αὐτές, πού ἔφτασαν στήν ἀκρότατη γεύση τοῦ πλούτου καί τῆς ἀπόλαυσης, πού βιώνει, ἀνόθευτη καί ἀσάλευτη, τήν πληρότητα τῆς εὐτυχίας; Πού ἡ νομή τῆς χαρᾶς του δέ διακόπηκε, κατά τή διαδρομή τοῦ βίου του, ἀπό τή βαρυθυμία τοῦ κορεσμοῦ ἤ ἀπό τίς ἀναπάντεχες καταιγίδες τοῦ σωματικοῦ πόνου του, τῆς διάψευσης τῶν ὀνείρων του καί τῆς κακότροπης συμπεριφορᾶς τοῦ περιβάλλοντός του; Ὑπάρχει, ἄραγε, καί κυκλοφορεῖ στό ἱστορικό πάλκο τό νοητά σχηματοποιημένο δεῖγμα τοῦ εὐτυχισμένου ἀνθρώπου, πού τό πανηγύρι τῆς εὐδαιμονίας του δέν σκιάστηκε οὔτε γιά κλάσμα τοῦ χρόνου, ἀπό τό μαῦρο φάσμα τῆς ἀποτυχίας καί ἀπό τό θρῆνο τῆς ἀπόγνωσης;

Ἄν τά ἀδέλφια μας, οἱ συνοδίτες στό ὅραμα καί στήν πάλη τοῦ βίου, πού πέτυχαν νά συνάξουν πλησμονή ἀγαθῶν καί παραδόθηκαν, “ἄνευ ὅρων” στήν ἀπόλαυση τῆς ὕλης καί τῆς σάρκας, τυπώνουν στόν ἰσολογισμό τῆς ζωῆς τους σελίδες τραγικῆς ἀποτυχίας καί ἐμπειρίες ἀφόρητης θλίψης, ἡ ἐξίσωση τῆς εὐμάρειας μέ τήν εὐτυχία ἀποδεικνύεται ἡ μεγαλύτερη καί τραγικότερη οὐτοπία. Μύθος, ὁλότελα ἀσύμβατος μέ τήν πραγματικότητα. Ὄνειρο ἀνώριμης ψυχῆς, πού δέν γίνεται πράξη καί ἱστορία. Σχεδιασμός δρομολογίου ἀγώνων καί θυσιῶν, πού δέν τερματίζει στόν παράδεισο τῆς ἀσκίαστης εὐτυχίας.

Ἴσως, σέ παλιότερες ἐποχές, σέ φάσεις σκληρῆς βιοπάλης, πού ἡ ἐμπειρία τῆς πλειονότητας τῶν ἀνθρώπων δέν ἄγγιζε τίς παρυφές τῆς εὐμάρειας, ἀλλά γυρόφερνε στίς γειτονιές τῆς φτώχειας ἤ καί τῆς μιζέριας, ψάχνοντας γιά τόν “ἐπιούσιο”, τό τρανταχτό γέλιο τῶν λίγων, τῶν νομέων τοῦ ἄμετρου πλούτου καί τῆς προκλητικῆς χλιδῆς, νά ἐντυπωσίαζε. Ἴσως νά γεννοῦσε στά βάθη τῶν ψυχῶν τή ζηλόφθονη ἀντιπαράθεση καί τήν ὁρμή γιά κατάκτηση τοῦ ὀνειρεμένου θησαυροῦ. Σήμερα, στό μεγάλο κομμάτι τῆς γῆς, πού νέμεται ἀκόρεστα τό φυσικό καί τόν τεχνολογικό πλοῦτο, τά ὑλικά ἀγαθά πέρασαν στούς πολλούς. Ἡ στυγνή φτώχεια ἔχει περιοριστεῖ στά τελευταῖα κρησφύγετα τῶν θυμάτων της. Καί ἡ συντριπτική πλειοψηφία ἀσχολεῖται μέ τό ἀδιάκοπο ἄνοιγμα τῆς ψαλίδας τῶν ἀπολαύσεών της καί μέ τήν ὁριστική κατακύρωση τῆς εὐμάρειάς της. Οἱ ἐξυπηρετήσεις τῆς τεχνολογίας μείωσαν, κατά πολύ, τό μόχθο. Ἡ ἄνεση καί ἡ διασκέδαση καί ἡ ἐμπορευματοποιημένη ὑπερπλήρωση τῶν αἰσθήσεων μέ τήν κονσερβαρισμένη χαρά, ἔγιναν τό κύριο μέρος τοῦ καθημερινοῦ προγράμματος τῆς “ἐλίτ”, ἀλλά καί τῆς πλατειᾶς μάζας.

Ὡστόσο, (δέν εἶναι μόνο δική μου ἐμπειρία, ἀλλά γενικευμένη διαπίστωση), στίς οἰκονομικά ἀναπτυγμένες κοινωνίες μας, ἀντί νά ἀνθεῖ ἡ εὐτυχία καί νά πρυτανεύει τό μελώδημα τῆς ἄκρας ἱκανοποίησης, σπαθίζουν τούς αἰθέρες οἱ οἰμωγές τῶν ἀδελφῶν μας, πού νοιώθουν ἀποτυχημένοι καί καταδικασμένοι σέ περιθωριοποίηση ἤ σέ ἀνεπίστροφη ἐξουθένωση.

Ὅλοι μας, καθώς περπατοῦμε καί μοχθοῦμε, συναντᾶμε τά σκυθρωπά, κουρασμένα πρόσωπα, τά ἀναμένα καί ἐπαναστατημένα νειάτα, τούς φυγάδες πρός τήν ἀπατηλή εὐφορία τῆς χώρας τῶν ναρκωτικῶν, τούς αὐτόχειρες, πού ἀποτολμοῦν τήν αὐτοκτονία, γιά νά τερματίσουν τήν πανάθλια ἐμπειρία τους. Μέ τέτοια φαινόμενα, τόσο πυκνά καί τόσο δραματικά, πῶς νά ξεθαρρέψει κανείς καί νά στηρίξει τό σύνθημα τῆς διαφήμισης, ὅτι ἡ εὐμάρεια ἐκβάλλει, ὁπωσδήποτε, στούς λειμῶνες τῆς εὐτυχίας;