†Mητροπολίτης Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικόδημος

† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

  • Ἀρχική
  • Καλῶς ὁρίσατε
  • Βιογραφικά στοιχεῖα
  • Κανονικότης ἐκλογῆς
  • Νεκρολογίες
  • Φωτογραφίες
  • Ἠχητικά κηρύγματα
    • Εὐαγγελικά Ἰωάννου
    • Εὐαγγελικά Ματθαίου
    • Εὐαγγελικά Λουκᾶ
    • Εὐαγγελικά Μάρκου
    • Εὐαγγελικά Μηναίου
    • Ἀποστολικά Πεντηκοσταρίου
    • Ἀποστολικά Κυριακῶν
    • Ἀποστολικά Τριωδίου
    • Ἀποστολικά Μηναίου
    • Παρακλήσεις
    • Χαιρετισμοί
    • Ἐπέτειος Χειροτονίας
  • Ραδιοφωνικές συζητήσεις
  • Ἄρθρα
    • Ἐκκλησιαστικό Πρόβλημα
    • Ἐκκλησιαστική Ἱστορία
      • Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ
      • Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος
      • Ἀρχιερεῖς
    • Ἐκκλησιαστική δικαιοσύνη
    • Σχέσεις Ἐκκλησίας-Πολιτείας
    • Ἐκκλησία
    • Σύνοδος
    • Ἐπίσκοπος
    • Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο
    • Θεολογικά
    • Θεία Εὐχαριστία
    • Ἑορτολογικά
    • Χριστούγεννα
    • Πάσχα
    • Παναγία
    • Ἀνθρωπολογία
    • Σύγχρονη ἐποχή
    • Πρόοδος ἤ συντήρηση;
    • Παράδοση
    • Παγκοσμιοποίηση καί Παράδοση
    • Ἀθεΐα
    • Ἀπολογητική: Ὀρθός λόγος-Πίστη
  • Ἐκδόσεις "ΣΠΟΡΑ"
    • Εἰσαγωγικά
    • Λειτουργική Θεολογία (7)
    • Ἱερατικά (6)
    • Ἐκκλησιολογία (3)
    • Μοναχικός βίος (3)
    • Ὁμιλητικά βοηθήματα (5)
    • Πατέρες καί σύγχρονη ζωή (6)
    • Σύγχρονη ἐκκλησιαστική ἱστορία (8)
    • Ὀρθόδοξοι προσανατολισμοί (4)
    • Σχολιασμός ἐκκλ. ἐπικαιρότητας (9)
    • Ὑπαρξιακές άνησυχίες (10)
    • Διηγήματα (13)
    • Νεανικά θέματα (2)
    • Ἄλλοι συγγραφείς (1)
  • Περιοδικό "Ἐλεύθερη Πληροφόρηση"
  • Ἱερά Μονή Νέου Στουδίου
    • Ἱστορικό
    • Φωτογραφίες
    • Δραστηριότητες
  • 12 Μητροπολίτες
    • Ἀττικῆς & Μεγαρίδος Νικόδημος
      • Βιογραφικό
      • Φωτογραφίες
    • Λαρίσης Θεολόγος
      • Βιογραφικά στοιχεῖα
      • Νεκρολογίες
      • Ἱστορικά
      • Φωτογραφίες
    • Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντῖνος
      • Βιογραφικό
      • Προσωπικότητα
      • Φωτογραφίες
    • Θεσσαλονίκης Λεωνίδας
      • Φωτογραφίες
      • Νεκρολογίες
    • Ἀλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιος
      • Βιογραφικό
      • Βιογραφικά στοιχεῖα
      • Φωτογραφίες
    • Διδυμοτείχου Κωνσταντῖνος
      • Φωτογραφίες
    • Κιλκισίου Χαρίτων
      • Φωτογραφίες
    • Χαλκίδος Νικόλαος
      • Ἱστορικά
      • Προσωπικότητα
      • Φωτογραφίες
    • Δημητριάδος Ἠλίας
      • Φωτογραφίες
    • Παραμυθίας Παῦλος
      • Φωτογραφίες
    • Ζακύνθου Ἀπόστολος
      • Φωτογραφίες
    • Τρίκκης & Σταγῶν Σεραφείμ
      • Φωτογραφίες
    • Δημοσιεύματα
  • Διαχρονική ἐπικαιρότητα
  • Κηρύγματα πατέρων Μονῆς
    • π.Εἰρηναῖος Μπουσδέκης (ΗΧ)
    • π.Εἰρηναῖος Μπουσδέκης (ΚΕΙΜ)
    • π.Μάξιμος Ἀναστόπουλος
    • μ.Ἰγνάτιος Βερβέρης
    • Ἄλλοι ὁμιλητές
  • Ἄρθρα ἄλλων συγγραφέων
    • Ἐλευθέριος Χ. Οἰκονομάκος
    • π. Alexander Schmemann
    • Ἄλλοι συγγραφεῖς
  • Ἀπάνθισμα πνευματικῶν βιβλίων
    • Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ
    • Θυσίαν αἰνέσεως
    • Σπουδή ἀγάπης
    • Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου
    • Συναγμένοι στήν Εὐχαριστία
    • Τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ
    • Τό «τραῦμα» τῆς ἀγάπης
    • Ἡ ἱκεσία ἑνός ἁγίου
    • Ἁγία Γραφή
    • Ἀναστάσιμοι ὕμνοι
    • Διάφορα

Ἐπικοινωνία

ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ!
Κυκλοφόρησε τό νέο βιβλίο τοῦ Ἀρχιμ. Εἰρηναίου Μπουσδέκη, ἡγουμένου τῆς Ἱ. Μονῆς Νέου Στουδίου:
"ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Μητροπολίτης Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος"
Ὁ ἐπίσκοπος, Ὁ θεολόγος καί ὁ ἀγωνιστής γιά τήν κανονική τάξη στήν Ἐκκλησία
Μιά ἱστορική καί νομοκανονική μελέτη τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Προβλήματος (1974-2013), πού ἀναδεικνύει τή μαρτυρική μορφή τοῦ Ἐπισκόπου Νικοδήμου.
5 NIKODIMOS Mitropolitis Attikis kai Megaridos
Δημοσιεύθηκε : 27 Μαρτίου 2020

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό "Ἐλεύθερη Πληροφόρηση" (τεῦχος 262 -1 Οκτωβρίου 2009)

Μισή ἀλήθεια...
γεμάτο ψέμα

photo 118

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Φαινόμενο τῆς ἐποχῆς μας... ῾Η στέρεη θεμελίωση, ἡ χαρισματική διαλεκτική καί ἡ πειστική εὐκρίνεια τοῦ Πατερικοῦ Θεολογικοῦ λόγου δέ φωτίζουν καί δέν εὐαισθητοποιοῦν τή σύγχρονη ἐπισκοπική συνείδηση. ᾿Οφείλεται τό γεγονός στίς ἄναρχες ἐπιρροές τῶν κοσμικῶν σχημάτων, πού διακινοῦνται, μονότροπα, στίς τροχιές τῆς σκοπιμότητας καί τῆς ἀνταγωνιστικότητας; Εἶναι σύνδρομο ἰσχαιμικῆς ᾿Εκκλησιολογικῆς καί Πατερικῆς κατάρτισης; ῎Η εἶναι ἀπόληξη ἑνός ἀρρωστημένου ὠφελιμισμοῦ, πού μεταπλάθει τήν ἱστορική πραγματικότητα καί τήν προσαρμόζει στίς προδιαγραφές τῶν δικῶν του ὁραμάτων;

Εἶναι γεγονός, ὅτι ἕνα μικρό κατάλοιπο ἐπισκοπικῆς ἐγρήγορσης ψαύει, μέ συνείδηση ἐξαγιασμένη, τό θησαυρό τῆς Πατερικῆς ἔλλαμψης. Καί τόν μεταφέρει, διακριτικά καί σεβαστικά, στά διψασμένα πλήθη.

῞Ομως, οἱ πολλοί, ἐραστές τῆς ἐξουσίας καί τῆς ἐπίδειξης, ἐξαντλοῦνται στή νομή καί στή μέθη τῶν «δωρημάτων» τοῦ θώκου τους. Φεύγουν τό μόχθο. Κυνηγοῦν τή χλιδή. Εἰσπράττουν τή δοξολόγηση. Καί ἐκεῖ, στό ψηλό βάθρο τῆς φτηνῆς, κοσμικῆς ἀναγνώρισης, ἀναπνέουν τήν πλαστή «ὁλοκλήρωση»(!!) τῆς ἀποστολῆς τους.

Τό ἀποτέλεσμα εἶναι αὐτόδηλο. ῾Η πενία βαθύτερης γνώσης καί ἁγιαστικῆς ἐμπειρίας ἀποτυπώνεται, σοκαριστικά, στό ἀκατέργαστο ἐπισκοπικό λογίδριο καί στό «ἀδόκιμο» θεολογικό δοκίμιο. Περνάει, μέ τόν ἐπενδύτη τῆς θρασύτητας, στά παράθυρα τῆς Τι.Βι. Κλώθει, μέ πλαστή ταυτότητα αὐθεντίας, στούς διαλόγους, πού ἐπεργάζονται τίς σύγχρονες ἀνησυχίες καί χαράσσουν πνευματικό ἀζιμούθιο. Καί ἀπολήγει στήν ἐξέδρα τῆς χλεύης ἤ στή χαράδρα τῆς ἀπαξίωσης τοῦ συγκεκριμένου προσώπου καί, κατ᾿ ἐπέκταση, ὁλόκληρης τῆς ἐπισκοπικῆς ἡγεσίας. 

Τό φάσμα τῶν συμπεριφορῶν, πού προσφέρεται, γιά ἔρευνα καί γιά ἀνάλυση, εἶναι εὐρύτατο. Μέ διαστάσεις καί χρονικές καί ποιοτικές. Καί εἶναι ἐπιτακτικό χρέος ἡ Συνοδική διοίκηση νά τό φέρει κάποτε στό τραπέζι τῶν συζητήσεών της. Καί νά τό μελετήσει σέ πλάτος καί βάθος. 

***

Μέ τοῦτο τό σύντομο καί λιτό κείμενο, θά φέρω στήν κρίση τῶν ἀναγνωστῶν μου μιά καί μόνη πτυχή. Θά ἐπισημάνω τή θαυμαστική ἀναφορά σύγχρονων ᾿Επισκόπων, σέ συγκεκριμένη φυσιογνωμία τοῦ Πατερικοῦ Συναξαρίου καί σέ ἀποκλειστικά ἐπιλεγμένη διδαχή του, πού προβάλλεται, ὁμόφωνα, ὡς ὁδηγητική διδαχή πρός τό σύγχρονο ἐκκλησιαστικό ποίμνιο, ἀλλά ὄχι καί ὡς ἀφυπνιστικός ἔλεγχος πρός τό κύκλωμα τῶν ράθυμων καί ἐπίορκων σημερινῶν ποιμένων.

Αὐτοί οἱ ποιμένες -ὅσοι κι ἄν εἶναι- δείχνουν, «ἐπ᾿ ἐσχάτων», ἕνα βαθύ θαυμασμό καί μιά ἐξειδικευμένη ἀφοσίωση στόν ἥρωα καί μάρτυρα ᾿Επίσκοπο τῆς ἀρχαίας ᾿Αντιόχειας, στόν ἅγιο ᾿Ιγνάτιο τό Θεοφόρο, πού σύρθηκε, δεμένος, στή Ρώμη καί πότισε μέ τό ἁγνό, μαρτυρικό του αἶμα τή γῆ τῆς ρωμαϊκῆς εἰδωλομανίας, τό Δεκέμβριο τοῦ 107 μ.Χ.

᾿Ατέλειωτος ὁ πίνακας τῶν ᾿Επισκόπων μαρτύρων. ῾Η ἀφοσίωση, ὅλων αὐτῶν, στό πρόσωπο τοῦ στραυρωμένου ᾿Ιησοῦ, τοῦ Κυρίου μας, μένει θησαυρισμένη στό πανάγιο Θυσιαστήριο, ὡς σπονδή ὁλόψυχης ἀφοσίωσης καί στόν ἄμβωνα τῆς διδαχῆς καί στήν Τράπεζα τῆς Εὐχαριστίας.  Τό ἰδιότυπο καί ἄξιο διερεύνησης εἶναι, ὅτι οἱ σημερινοί ποιμένες δέν ἀφυπνίζονται καί δέ στρατεύονται, νά ἀγγίξουν, μέ δίψα μάθησης, τούς κρίκους τῆς μακρᾶς αὐτῆς ἁλυσίδας τῶν μαρτύρων-ποιμένων.  ᾿Επικεντρώνουν τό ἐνδιαφέρον τους, ἐπιλεκτικά, στόν ἅγιο ᾿Ιγνάτιο. Τόν ἀναγνωρίζουν -χωρίς νά ἱστοροῦν ὅλες τίς πτυχές τῆς μαρτυρικῆς ζωῆς του- λαμπρό, πολύφωτο ἀστέρα «τοῦ νοητοῦ στερεώματος». Καί τόν προβάλλουν ὡς αὐθεντικό ὁδηγητή τοῦ ποιμνίου στήν ἀλήθεια καί στή γνησιότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βιώματος.

Θά ὑπογραμμίσω τήν ἐντυπωσιακή ἰδιοτυπία τῆς σύγχρονης αὐτῆς θαυμαστικῆς προσέγγισης τοῦ μάρτυρα ᾿Επισκόπου τῆς ᾿Αντιόχειας. ῾Ο συγκεκριμένος κύκλος τῶν μελετητῶν τοῦ βίου του καί τῶν διδαχῶν του, δέν μπαίνει στόν κόπο νά μελετήσει καί νά ἑρμηνεύσει ὁλόκληρη τή Θεολογική καί τήν ᾿Εκκλησιολογική διαλεκτική του καί νά τή μεταφυτεύσει στήν τρέχουσα πραγματικότητα.  

Τά κείμενα, πού ἔχει ἀφήσει ὁ ἅγιος ᾿Ιγνάτιος στά θυλάκια τῆς ᾿Εκκλησίας καί στίς καρδιές τοῦ πληρώματος, δέν εἶναι οὔτε πολλά, οὔτε μακρά. Εἶναι ἑπτά ἐπιστολές, πού τίς ἔχει συντάξει καί τίς ἔχει στείλει σέ ᾿Εκκλησίες τῆς Μικρασίας καί στόν ἁγιασμένο ποιμένα τῆς Σμύρνης, στόν ἅγιο Πολύκαρπο. Εὔκολα θά μποροῦσαν νά  τίς διεξέλθουν οἱ θαυμαστές τοῦ Θεολογικοῦ στοχασμοῦ του, νά ἀφομοιώσουν τά ἀποκαλυπτικά νοήματά τους καί νά ἐμπλουτίσουν τή δική τους διδαχή μέ τίς Θεοφώτιστες ἀναλύσεις τοῦ μεγάλου μυστηρίου τῆς Εὐχαριστίας καί τῆς Εὐχαριστιακῆς διασύνδεσης τῶν πιστῶν στό ἕνα, ἁγιασμένο Σῶμα τῆς ᾿Εκκλησίας.

Οἱ σύγχρονοι ποιμένες, προσεγγίζοντας τόν ᾿Επίσκοπο τῆς ᾿Αντιόχειας ᾿Ιγνάτιο καί σκύβοντας στίς ᾿Επιστολές του, σταματοῦν σέ μιά καί μόνη φράση. Τή διαβάζουν καί τήν ξαναδιαβάζουν. Τήν ἀποσποῦν ἀπό τό νοηματικό της πλαίσιο, πού καλύπτει, στό σύνολό της, τή ζωή τῆς ᾿Εκκλησίας καί τή μορφοποιοῦν σέ μήνυμα, πού καλεῖ τό λαό νά προσδεθεῖ καί νά μείνει πιστός στήν ἀφοσίωσή του καί στήν ἐξάρτησή του ἀπό τόν ᾿Επίσκοπο, τόν πρόεδρο τῆς Εὐχαριστιακῆς Σύναξης.

Μεταφέρω κάποια στοιχεῖα, ἀπό τή δέσμη τῶν διδαχῶν, πού συγκίνησαν καί συνήγειραν τούς εὐκαιριακούς μελετητές τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου:

«Πάντες τῷ ἐπισκόπῳ ἀκολουθεῖτε, ὡς ᾿Ιησοῦς Χριστός τῷ πατρί, καί τῷ πρεσβυτερίῳ ὡς τοῖς ἀποστόλοις... ὅπου ἄν φανῇ ὁ ἐπίσκοπος, ἐκεῖ τό πλῆθος ἔστω· ὥσπερ ὅπου ἄν ᾖ Χριστός ᾿Ιησοῦς, ἐκεῖ ἡ καθολική ἐκκλησία. οὐκ ἐξόν ἐστιν χωρίς τοῦ ἐπισκόπου οὔτε βαπτίζειν οὔτε ἀγάπην ποιεῖν· ἀλλ᾿ ὅ ἄν ἐκεῖνος δοκιμάσῃ, τοῦτο καί τῷ Θεῷ εὐάρεστον, ἵνα ἀσφαλές ᾖ καί βέβαιον πᾶν ὅ πράσσεται» (πρός Σμυρναίους VΙΙΙ).

Μέ τήν προτροπή του αὐτή, ὁ ἅγιος ᾿Ιγνάτιος καλεῖ τούς πιστούς τῆς Σμύρνης, νά καλλιεργοῦν, μέ ἰδιαίτερη σπουδή, τήν ἑνότητα, μένοντας πιστοί στίς διδαχές καί στίς προτροπές τοῦ ᾿Επισκόπου τους (πού κείνη τήν ἐποχή ἦταν ὁ ἡρωϊκός Πολύκαρπος). Νά βρίσκονται συνεχῶς πλάϊ του. Νά ἐνστερνίζονται τίς διδαχές του. Καί νά μή κάνουν τίποτα, πού νά κλονίζει τήν ἁγιασμένη, Εὐχαριστιακή τους ἑνότητα.

«...ἐν ᾿Ιησοῦ Χριστῷ ἀλλήλους διά παντός ἀγαπᾶτε, μηδέν ἔστω ἐν ὑμῖν, ὅ δυνήσεται ὑμᾶς μερίσαι, ἀλλ᾿ ἑνώθητε τῷ ἐπισκόπῳ καί τοῖς προκαθημένοις εἰς τύπον καί διδαχήν ἀφθαρσίας» (πρός Μαγνησιεῖς ΦΙ). (Σᾶς συμβουλεύω... νά ἀγαπᾶτε ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί νά μή βλέπετε ποτέ μέ μάτι σαρκικό τόν πλησίον, ἀλλά νά τόν ἀγαπᾶτε μέσα στό πνεῦμα καί στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Νά μήν ὑπάρχει τίποτα, ἀνάμεσά σας, πού νά μπορεῖ νά σᾶς χωρίσει, ἀλλά νά ἐνωθεῖτε μέ τόν ἐπίσκοπο καί μέ τούς προκαθημένους τῆς ᾿Εκκλησίας, σέ προτύπωση τῆς ἑνότητας, πού θά ἔχετε στήν ἄφθαρτη βασιλεία τοῦ Θεοῦ).

«Τέκνα φωτός ἀληθείας, φεύγετε τόν μερισμόν καί τάς κακοδιδασκαλίας· ὅπου δέ ὁ ποιμήν ἐστιν, ἐκεῖ ὡς πρόβατα ἀκολουθεῖτε. πολλοί γάρ λύκοι ἀξιόπιστοι ἡδονῇ κακῇ αἰχμαλωτίζουσιν τούς θεοδρόμους· ἀλλ᾿ ἐν τῇ ἑνότητι ὑμῶν οὐκ ἔχουσι τόπον» (᾿Ιγνάτιος πρός Φιλαδελφεῖς, ΙΙ).

(Τέκνα τῆς ᾿Εκκλησίας, πού εἴσαστε λουσμένα στό φῶς τῆς ᾿Αλήθειας, ἀποφεύγετε τούς διχασμούς καί τίς κακοδιατυπωμένες διδασκαλίες. ᾿Ακολουθεῖτε τίς θεοφώτιστες διδαχές τῶν ποιμένων σας. Γιατί ὑπάρχουν πολλοί λύκοι, πού μέ τήν παρουσίαση καί τή διδαχή τῆς κακῆς ἡδονῆς, αἰχμαλωτίζουν αὐτούς, πού τρέχουν στό δρόμο τοῦ Θεοῦ. Αὐτοί δέν ἔχουν καμμιά θέση στή δική σας, ἁγιασμένη ἑνότητα).

***

Αὐτές τί Θεοφώτιστες, παραινέσεις τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου καί κάποιες ἄλλες, ἀποσαφηνιστικές τῶν ἴδιων ἐκκλησιολογικῶν ἀρχῶν του, τίς ἀπομονώνουν, τίς ἀναμασοῦν καί τίς διατυμπανίζουν, ὅπου συναντοῦν μικρή ἤ μεγάλη ὁμάδα τοῦ πληρώματος, οἱ «νεοφώτιστοι»(!!!), ἀλλά «ἀφώτιστοι» ᾿Επίσκοποι. Τίς ἐκμεταλλεύονται, γιά νά πειθαναγκάσουν τό ἀπρόθυμο καί ἀπείθαρχο ποίμνιο νά σκύψει τόν αὐχένα καί νά τούς ἀποδεχτεῖ ὡς γνήσιους πατέρες καί ὡς ἀνύστακτους ποιμένες. Αὐτό καί τίποτα περισσότερο. Τό εὐρύ ἄνοιγμα τῶν ἐκκλησιολογικῶν διδαχῶν τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου δέν τούς ἐντυπωσιάζει καί δέν τούς προβληματίζει. Τίς ἐγκαταλείπουν στό περιθώριο καί στή σιωπή. Μόνο τους ὅραμα καί μόνη τους διδαχή· οἱ πιστοί νά μή γυρίζουν τήν πλάτη στόν τοπικό ᾿Επίσκοπο καί νά μήν ἀποθέτουν τήν ἐμπιστοσύνη τους σέ ἄλλο, «χαρισματοῦχο» ἐκκλησιαστικό λειτουργό. Νά ἀναγνωρίζουν, ὡς μόνο πνευματικό τους πατέρα καί ποιμένα, αὐτόν πού φοράει τή δεσποτική μίτρα καί κραδαίνει τήν ποιμαντική του ράβδο. Νά σκύβουν τό κεφάλι καί νά ὑποτάσσονται στίς δεσποτικές ἐντολές του, ἔστω καί ἄν εἶναι ἰσχνές ἤ στρεβλές ἤ ἄν φτάνουν στίς ἀκοές τους καί στίς καρδιές τους ὡς ἀδόκιμες πενιές σπασμένης κιθάρας.

***

῾Η σοβαρή μελέτη τῶν ἀτίμητων ἐπιστολῶν τοῦ Θεοφόρου ᾿Ιγνατίου μᾶς φέρνει σέ ἄλλο ἄνοιγμα. Στήν ἀποστολικότητα τοῦ συνειδησιακοῦ του θησαυρίσματος. Στήν παραδείσια καθαρότητα τῆς ψυχῆς του. Στόν καυτό ἔρωτά του πρός τό Πρόσωπο τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Στόν πλοῦτο τῶν ποιμαντικῶν ἐμπειριῶν του.

Καί πέρα ἀπό τήν ἐπισήμανση καί ἀνάδειξη τῶν προσωπικῶν βιωμάτων τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου, οἱ ἐπιστολές αὐτές μᾶς φέρνουν, προσκυνητές καί σπουδαστές, στό χαρισματικό κλίμα ὅλων τῶν ᾿Εκκλησιῶν, πού ἀξιώθηκαν νά γίνουν ἀποδέκτες τῶν ἐπιστολῶν του. Στήν ποιότητα τῆς πνευματικῆς κοινωνίας, πού εἶχαν ἀναπτύξει οἱ Μικρασιατικές, τοπικές ἐκκλησιαστικές κοινότητες. Στήν ἔλλαμψη καί τήν ἀκτινοβολία τῶν προκαθημένων ᾿Επισκόπων τους.

Τά ἑπτά αὐτά κείμενα, λίγα σέ σχέση μέ τόν ὄγκο τῶν Πατερικῶν συγγραφῶν, ἀποτελοῦν προσδιορισμό καί ἀνάλυση τῆς «ἀποστολικότητας», τῆς φόρτισης τῶν χαρισμάτων, πού ζωογόνησαν καί καθοδήγησαν τούς ποιμένες καί τά ποίμνια, κατά τήν ἀποστολική καί τήν μεταποστολική περίοδο καί ἔκαναν νά λάμψει ἡ ᾿Εκκλησία τοῦ Θεοῦ, ὡς λύχνος «ἐπί τήν λυχνίαν» (Ματθ. ε΄ 16), μέσα στά τραγικά σκοτάδια τῆς εἰδωλολατρίας.          

***

Αὐτή τήν ποιότητα τῶν βιωμάτων, πού ἀναδύεται ἀπό τίς ἐπιστολές τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου, αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά τήν ἀναλύσω καί νά τήν τονίσω ἀκόμη περισσότερο. Καί θά παρακαλέσω τούς ἀναγνῶστες μου νά μέ παρακολουθήσουν μέ διακριτική προσοχή.

1. ῾Ο ἅγιος ᾿Ιγνάτιος ἦταν ἕνα ἄνθος τοῦ ἀποστολικοῦ ἀνθοκηπίου. ῾Οδηγήθηκε στό μαρτυρικό θάνατο τό ἔτος 107 μ. Χ. Μόλις στήν αὐγή τῆς δεύτερης ἑκατονταετίας. Καί, τή στιγμή ἐκείνη, βρισκόταν στό 86ο ἔτος τῆς ἡλικίας του. Μέ τά σημάδια τῶν βαθειῶν γηρατειῶν στό κουρασμένο κορμί του. Καί μέ τή νεότητα τῆς ψυχῆς του σέ πλήρη ἀνθοφορία.

Τά πολλά του χρόνια, τά χρόνια τῆς νειότης καί τῆς ὡριμότητας, τά ἔζησε μέσα στό ἀποστολικό κλίμα τῆς πρώτης ἑκατονταετίας. Μαθήτευσε στά πόδια τοῦ μαθητή τῆς ἀγάπης, τοῦ ᾿Αποστόλου καί Εὐαγγελιστή ᾿Ιωάννη. Πῆρε τίς ἀποστολικές ἐμπειρίες καί τίς ἔκανε δικές του.  Καί ὅλα αὐτά τά ἱερά ἀποκτήματα τά ἀπόθετε στίς μυστικές τράπεζες τῶν ἀνθρώπινων καρδιῶν, δημιουργώντας, μέ τήν προσφορά του αὐτή, τό βίωμα τῆς καθολικῆς, ἀποστολικῆς ᾿Εκκλησίας.

2. ῾Ο ᾿Επίσκοπος τῆς ᾿Αντιόχειας ᾿Ιγνάτιος ἦταν ὁ γενναῖος ἀγωνιστής, πού δέ φοβόταν, ἀκόμα καί στά 86 του χρόνια, τή μανία τῶν διωκτῶν καί δέν ἐπέτρεψε στόν ἑαυτό του τή φυγή ἀπό τό μαρτύριο.

Τή μιά ἀπό τίς ἐπιστολές του, τή γράφει ἐνῶ τό στρατιωτικό ἀπόσπασμα τόν ἔσερνε, δεμένο, στή Ρώμη, γιά νά δικαστεῖ ἐκεῖ καί νά προσφερθεῖ, βορά, στά ἐξαγριωμένα θηρία. Οἱ πληροφορίες, πού τοῦ μεταδόθηκαν, ἔλεγαν ὅτι οἱ πιστοί τῆς Ρώμης εἶχαν συγκινηθεῖ καί συγκλονιστεῖ ἀπό τήν εἴδηση, πώς συνέλαβαν τόν ξακουστό, ἅγιο γέροντα καί πώς τόν ὁδηγοῦσαν στή ρωμαϊκή πρωτεύουσα, γιά νά τόν θανατώσουν. Καί ἄρχισαν νά κινοῦνται μέ δραστηριότητα, γιά νά πετύχουν τήν ἀπελευθέρωσή του. ῾Ο ῾Ιγνάτιος, δέν ἀναπαύτηκε μέ αὐτή τήν εἴδηση. ᾿Αντίθετα, ἐνοχλήθηκε. ᾿Αφοσιωμένος στόν σταυρωμένο ᾿Ιησοῦ, δέν ἐπέτρεψε στόν ἑαυτό του, ἀκόμα καί τή σκέψη, πώς ἦταν δυνατό, μέ τή μεσολάβηση τῶν Χριστιανῶν τῆς Ρώμης, νά ἀποφύγει τή θυσία τῆς ὕπαρξής του γιά τήν ἀγάπη καί τήν πιστότητά του στόν ἀρχηγό τῆς ᾿Εκκλησίας.

Στή μέση τῆς ἐπώδυνης διαδρομῆς, γράφει στούς Ρωμαίους ἀδελφούς καί τούς καθικετεύει νά μήν ἐπιμείνουν σ᾿ αὐτή τους τήν προσπάθεια. Σᾶς ἱκετεύω -τούς γράφει- μήν προσπαθήσετε νά μέ κρατήσετε σέ τούτη, τήν πρόσκαιρη, ζωή. Γιατί αὐτό θά εἶναι, γιά μένα, θάνατος. Θά κερδίσω τό γήϊνο καί πρόσκαιρο. Καί θά χάσω τό οὐράνιο καί αἰώνιο.

«Ζῶν γάρ γράφω ὑμῖν, ἐρῶν τοῦ ἀποθανεῖν, ὁ ἐμός ἔρως ἐσταύρωται»· (Τό Πρόσωπο, πού ὑπεραγαπῶ, ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός, σταυρώθηκε γιά μένα καί γιά τούς ἀδελφούς μου. Θέλω νά πεθάνω καί νά βρεθῶ κοντά Του).

«Παρακαλῶ ὑμᾶς, μή εὔνοια ἄκαιρος γένησθέ μοι, ἄφετέ με θηρίων εἶναι βοράν, δι᾿ ὧν ἔστιν Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. σῖτός εἰμι Θεοῦ, καί δι᾿ ὀδόντων θηρίων ἀλήθομαι, ἵνα καθαρός ἄρτος εὑρεθῶ τοῦ Χριστοῦ». (Σᾶς παρακαλῶ, μή γίνετε ὁμάδα, ἄκαιρα φιλική καί εὐνοϊκή ἀπέναντί μου. ᾿Αφεῖστε με νά γίνω βορά τῶν θηρίων, γιά νά πετύχω τήν ἕνωσή μου μέ τό Θεό. Εἶμαι σιτάρι τοῦ Θεοῦ καί ἀλέθομαι ἀπό τά δόντια τῶν θηρίων, γιά νά γίνω καθαρό ψωμί τοῦ Χριστοῦ). 

3. ῾Υπάρχει, ὅμως καί ἄλλη χαρισματική πτυχή σ᾿ αὐτή τήν ἐπιστολική καθοδήγηση. ᾿Απευθύνεται σέ ζωντανές ᾿Εκκλησίες τῆς Μικρασίας. Σέ κοινότητες, πού εἶχαν δεχτεῖ τήν πίστη ἀπό κορυφαίους ᾿Αποστόλους καί εἶχαν ποτιστεῖ, ἴσαμε τά βάθη τῶν ὑπάρξεών τους, ἀπό τήν κρυστάλλινη ἀποστολική παράδοση.

Γράφει στήν ᾿Εκκλησία τῆς Σμύρνης, «ἐκκλησία Θεοῦ πατρός καί τοῦ ἠγαπημένου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ἠλεημένῃ ἐν παντί χαρίσματι, πεπληρωμένῃ ἐν πίστει καί ἀγάπῃ, ἀνυστερήτῳ οὔσῃ παντός χαρίσματος (πού δέ στερεῖται ἀπό κανένα πνευματικό χάρισμα), Θεοπρεπεστάτῃ καί ἁγιοφόρῳ...».

Γράφει στόν Πολύκαρπο «᾿Επισκόπῳ ᾿Εκκλησίας Σμυρναίων, μᾶλλον ἐπισκοπημένῳ ὑπό Θεοῦ πατρός καί κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ» (πού, δέν ἐπισκοπεῖ ἁπλῶς τά μέλη τοῦ Σώματος τῆς ᾿Εκκλησίας, ἀλλά, κατά κυριολεξία, ἐπισκοπεῖται ἀπό τόν Θεό Πατέρα καί ἀπό τόν Κύριο ᾿Ιησοῦ Χριστό). Καί μέ ἀδελφική ἐγκαρδιότητα, ἀνάμεσα στίς φωτισμένες συμβουλές, τοῦ ὑπογραμμίζει καί τό χρέος του νά στέκεται πάντοτε, ὡς πόλος ἕλξης καί ὡς ὁδηγός γιά ὁλόκληρο τό ποίμνιο. «Μηδέν ἄνευ γνώμης σου γινέσθω, μηδέ σύ ἄνευ Θεοῦ τι πρᾶσσε· ὅπερ οὐδέ πράσσεις. εὐστάθει... Στῆθι ἑδραῖος ὡς ἄκμων τυπτόμενος (στάσου ὄρθιος, σάν τό  ἀμόνι, πού χτυπιέται), μεγάλου ἐστίν ἀθλητοῦ τό δέρεσθαι καί νικᾶν, μάλιστα δέ ἕνεκεν Θεοῦ πάντα ὑπομένειν ἡμᾶς δεῖ, ἵνα καί αὐτός ἡμᾶς ὑπομείνῃ».

Γράφει στούς ᾿Εφεσίους, βαθειά συγκινημένος καί ἀνοίγοντας τήν καρδιά του, ἐπισημαίνει· «᾿Εγώ μέν οὖν τήν πολυπλήθειαν ὑμῶν ἐν ὀνόματι Θεοῦ ἀπείληφα ἐν ᾿Ονησίμῳ τῷ ἐπ᾿ ἀγάπῃ ἀδιηγήτω, ὑμῶν δέ ἐπισκόπῳ, (τήν πολυπληθέστατη κοινότητά σας τήν ἔνοιωσα κοντά μου καί τή χάρηκα, στό πρόσωπο  τοῦ ᾿Επισκόπου σας, πού τόν ἀγαπῶ μέ ἀγάπη ἀπερίγραπτη), ὅν εὔχομαι κατά Χριστόν ᾿Ιησοῦν ὑμᾶς ἀγαπᾶν, καί πάντας ὑμᾶς ἐν ὁμοιώματι αὐτοῦ εἶναι».

Γράφει στούς Μαγνησιεῖς καί, ἀνάμεσα στίς πατρικές συμβουλές, σημειώνει· «Εἰδώς ὑμᾶς πεπληρωμένους παντός ἀγαθοῦ, συντόμως παρεκάλεσα ὑμᾶς ἐν ἀγάπῃ ᾿Ιησοῦ Χρισοῦ, μνημονεύετέ μου ἐν ταῖς προσευχαῖς ὑμῶν, ἵνα Θεοῦ ἐπιτύχω καί τῆς ἐν Συρίᾳ ᾿Εκκλησίας, ἧς οὐκ ἄξιός εἰμι καλεῖσθαι ἐπίσκοπος» (XIV). (Μνημονεύετε στίς προσευχές σας καί τήν ᾿Εκκλησία τῆς Συρίας, πού μοῦ τήν ἐμπιστεύτηκε ὁ Θεός, ἀλλά δέν εἶμαι ἄξιος νά ὀνομάζομαι ᾿Επίσκοπός της).  

Σταχυολόγησα μερικά ἀποσπάσματα ἀπό τίς ᾿Επιστολές τοῦ Θεοφόρου ᾿Ιγνατίου, τίς γεμάτες πνεῦμα Θεοῦ καί ποτισμένες μέ τήν ἀγάπη. Στόχος μου δέν ἦταν μόνο ἡ προσωπική μας διασύνδεση μέ τόν ἱερομάρτυρα ᾿Επίσκοπο τῶν ἀποστολικῶν χρόνων, ἀλλά καί ἡ γνωριμία τῶν αὐθεντικῶν καί θερμῶν βιομάτων ὅλων τῶν νεοσύστατων, τοπικῶν ᾿Εκκλησιῶν, πού ἀναπτύσσονταν καί ἁπλώνονταν, μέ κύρια λαχτάρα τήν ἀφοσίωση στό Πρόσωπο τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καί μέ κύρια ἐπιδίωξη τήν καλλιέργεια τῆς ἀγάπης.

4. Πρόδηλο -ἀπό ὅσα παράθεσα ἴσαμε τώρα- ὅτι ἡ ζωή, μέσα στήν ἀποστολική ᾿Εκκλησία, δέν ἐκφράζεται καί δέν ἐμπλουτίζεται μόνο μέ τήν τυπική ὑποταγή στά προστάγματα τοῦ ᾿Επισκόπου. ῾Ο ἅγιος ᾿Ιγνάτιος τονίζει, μέ ἔντονες ἐπαναλήψεις τό χρέος τῆς ὑπακοῆς, ἀλλά τοποθετεῖ ὅλη αὐτή τήν πνευματική διασύνδεση καί ἐξάρτηση, μέσα στό ῾Αγιοπνευματικό κλίμα τῆς Εὐχαριστίας. ῾Ο πιστός δέν εἶναι ἕνας ὑπηρέτης τοῦ ᾿Επισκόπου, πού τόν ἀκούει μέ προσοχή καί πού ὑποτάσσεται στό θέλημά του, δίχως τόν παραμικρό δισταγμό. ῾Η ἑνότητα ποιμένα καί ποιμνίου χαλκεύεται μέσα στό δεῖπνο τῆς Εὐχαριστίας καί ἡ ὑπακοή καλλιεργεῖται ὡς ἀποτέλεσμα καί ὡς προέκταση τῆς ἀγαπητικῆς κοινωνίας ὅλων τῶν μελῶν τοῦ ἱεροῦ Σώματος.

Γράφει στούς Μαγνησιεῖς·

«...Παραινῶ, ἐν ὁμονοίᾳ Θεοῦ σπουδάζετε πάντα πράσσειν, προκαθημένου τοῦ ἐπισκόπου εἰς τύπον Θεοῦ καί τῶν πρεσβυτέρων εἰς τύπον συνεδρίου τῶν ἀποστόλων καί τῶν διακόνων, τῶν ἐμοί γλυκυτάτων, πεπιστευμένων διακονίαν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ... Πάντες οὖν, ὁμοήθειαν Θεοῦ λαβόντες, ἐντρέπεσθε ἀλλήλους, καί μηδείς κατά σάρκα βλεπέτω τόν πλησίον, ἀλλ᾿ ἐν ᾿Ιησοῦ Χριστῷ ἀλλήλους διά παντός ἀγαπᾶτε» (VI). (῞Ολοι, ὅσοι ἀποκτήσατε τό ἴδιο ἦθος, ἑνωμένοι μέ τόν ᾿Ιησοῦ Χριστό, νά σέβεστε ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί κανένας νά μή βλέπει μέ μάτι σαρκικό τόν πλησίον, ἀλλά νά ἀγαπᾶτε πάντοτε ἀλλήλους, στό ὄνομα τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ).

Στούς Φιλαδελφεῖς κάνει τή σύσταση· «Σπουδάσατε οὖν μιᾷ εὐχαριστίᾳ χρῆσθαι· μία γάρ σάρξ τοῦ κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, καί ἕν ποτήριον εἰς ἕνωσιν τοῦ αἵματος αὐτοῦ» (ΙV).  

Καί τούς Σμυρναίους τούς συμβουλεύει, νά μετέχουν στήν μιά καί μοναδική Εὐχαριστία, στήν ὁποία προΐσταται ὁ ᾿Επίσκοπος· «᾿Εκείνη βεβαία εὐχαριστία, ἡγείσθω, ἡ ὑπό τόν ἐπίσκοπον οὖσα, ἤ ᾧ ἄν αὐτός ἐπιτρέψῃ».

 ῾Ο σύνδεσμος καί ἡ ἐξάρτηση τοῦ πλήθους ἀπό τόν ᾿Επίσκοπο, τόν προϊστάμενο τῆς λατρευτικῆς, Εὐχαριστιακῆς Σύναξης, ἑνώνει τό πλῆθος στό ἕνα Σῶμα τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καί συγκροτεῖ τήν καθολική ᾿Εκκλησία. Χωρίς αὐτό, τόν Εὐχαριστιακό σύνδεσμο, δέν ὑπάρχει ᾿Εκκλησία.  

5. ῾Η ἑνότητα τῶν μελῶν τῆς ᾿Εκκλησίας μέ τόν ᾿Επίσκοπο πραγματοποιεῖται καί ὁλοκληρώνεται στήν ἀτμόσφαιρα καί στήν πράξη τῆς Εὐχαριστίας. Καί ἡ ἑνωμένη Εὐχαριστιακή κοινότητα προσφέρεται, ὡς κοινότητα ἀγάπης  καί ἀφοσίωσης, στόν Σταυρωμένο Υἱό τοῦ Θεοῦ.

῎Εχοντας αὐτή τήν ἀνεκτίμητη ἐμπειρία στή σκέψη καί στήν καρδιά, συμβουλεύει ὁ ἅγιος ᾿Ιγνάτιος τούς ᾿Εφεσίους· «῞Οθεν πρέπει ὑμῖν συντρέχειν τῇ τοῦ ἐπισκόπου γνώμῃ, ὅπερ καί ποιεῖτε, τό γάρ ἀξιονόμαστον ὑμῶν πρεσβυτέριον, τοῦ Θεοῦ ἄξιον, οὕτως συνήρμοσται τῷ ἐπισκόπῳ, ὡς χορδαί κιθάρᾳ. διά τοῦτο ἐν τῇ ὁμονοίᾳ ὑμῶν καί συμφώνῳ ἀγάπῃ ᾿Ιησοῦς Χριστός ἄδεται» (ΙV). (Τό πρεσβυτέριο, τό ἄξιο τοῦ ὀνόματός του καί ἄξιο μπροστά στό Θεό, βρίσκεται συναρμοσμένο μέ τόν ῾Επίσκοπο, ὅπως οἱ χορδές βρίσκονται ἁρμοσμένες στήν κιθάρα. Καί στήν ἀτμόσφαιρα αὐτῆς τῆς ὁμόνοιας καί στή συμφωνία τῆς ἀγάπης, ὑμνεῖται καί δοξολογεῖται ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός).

῾Η Εὐχαριστία, ἡ λατρεία στό σύνολό της καί ἡ ἐκκλησιαστική ζωή, μέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις τῆς ἀγάπης, διαμορφώνουν τό ἦθος τοῦ Σώματος τῆς ᾿Εκκλησίας, πού εἶναι ἄνοιγμα στή θεϊκή ᾿Αγάπη καί ἀνταπόκριση καρδιᾶς, μέ τήν ἐναρμόνια, δοξολογική ἀναφορά στό Πρόσωπο τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καί μέ τή μεταφορά τῆς ἀγάπης στήν καθημερινή ἐπικαιρότητα.       

6. ῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιγνάτιος, διαγράφοντας αὐτόν τόν ὁρίζοντα τῆς Εὐχαριστιακῆς, δοξολογικῆς κοινωνίας τοῦ πληρώματος τῆς ᾿Εκκλησίας μέ τόν ᾿Επίσκοπό του, δέν ἰχνογραφεῖ μιά δεοντολογία, ἄγνωστη στούς ἀποδέκτες τῶν ἐπιστολῶν του. Χαίρεται τό πνεῦμα, πού κυριαρχεῖ. Καί τό ἐμπλουτίζει μέ τίς διδαχές του. Γνωρίζει τούς ᾿Επισκόπους τῶν γύρω περιοχῶν. Τόν καθένα μέ τά προσωπικά του χαρίσματα καί μέ τήν ἀτίμητη προσφορά, πού εἰσφέρει στό ποίμνιό του. Γνωρίζει ἀκόμα, καί τίς ἀνάγκες τῶν ποιμνίων. Καί τούς κινδύνους, πού ἐλοχεύουν γύρω ἀπό τήν ἐκκλησιαστική τους αὐλή. Καί τούς ὁδηγεῖ ὅλους στήν ὁμόνοια καί στή δοξολογική ἐνατένιση.

Μεταφέρω ἕνα σχετικό ἀπόσπασμα, ἀπό τήν «Πρός ᾿Εφεσίους» ἐπιστολή του. Εἶναι χαρακτηριστικό. ᾿Αναδεικνύει τό ἦθος τῶν Ποιμένων, πού στέκονταν «ἐπικεφαλῆς» τῶν τοπικῶν ᾿Εκκλησιῶν. Καί καλεῖ ὅλο τό πλήρωμα νά τούς σέβεται, νά τούς ὑπακούει καί νά συναρμόζεται μαζί τους στήν κοινή λατρεία καί στήν κοινή ὑποταγή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

«Εἰ γάρ ἐγώ ἐν μικρῷ χρόνῳ τοιαύτην συνήθειαν ἔσχον πρός τόν ἐπίσκοπον ὑμῶν, οὐκ ἀνθρωπίνην οὖσαν, ἀλλά πνευματικήν, πόσῳ μᾶλλον ὑμᾶς μακαρίζω, τούς ἐνκεκραμένους αὐτῷ  ὡς ἡ ἐκκλησία ᾿Ιησοῦ Χριστῷ, καί ὡς ᾿Ιησοῦς Χριστός τῷ πατρί, ἵνα πάντα ἐν ἑνότητι σύμφωνα ᾖ». (᾿Εγώ εἶχα μιά τέτοια, ὄχι ἀνθρώπινη, ἀλλά πνευματική κοινωνία μέ τόν ᾿Επίσκοπό σας, ἔστω καί ἄν αὐτή ἔτρεξε σέ μικρό χρονικό διάστημα. Πόσο περισσότερο πρέπει νά μακαρίζω σᾶς, πού εἴσαστε δεμένοι μέ τόν ποιμένα σας καί πατέρα, ὅπως ἡ ᾿Εκκλησία εἶναι δεμένη καί συναρμοσμένη μέ τόν ᾿Ιησοῦ Χριστό).      

***

Μελετώντας τόν ὑπέροχο καί ἀνεκτίμητο αὐτό ἱστορικό πίνακα τῆς πρώτης ᾿Εκκλησίας καί ρίχνοντας ματιές ἀγάπης, σεβασμοῦ καί μαθητείας στίς ἐξαϋλωμένες καί θεωμένες φυσιογνωμίες τῶν ᾿Επισκόπων Της καί ἰδιαίτερα τοῦ ᾿Επισκόπου τῆς ᾿Αντιόχειας ᾿Ιγνατίου τοῦ Θεοφόρου, αὐθόρμητα, θέτω στόν ἑαυτό μου καί στούς γύρω μου τά ἐρωτήματα: ῾Υπάρχει ἀντιστοιχία ἐκείνης τῆς ἐποχῆς μέ τήν τρέχουσα; Οἱ σημερινοί ᾿Επίσκοποι εἶναι φύλακες τοῦ πνεύματος, τῆς παράδοσης, τῆς ἁγιότητας καί τῆς αὐθεντικότητας τῶν ᾿Επισκόπων τῆς ἀποστολικῆς περιόδου; Μποροῦν νά μιλήσουν, μέ τό κύρος τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου; Δικαιοῦνται νά φωνάξουν καί νά καλέσουν τό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα, νά προσδεθεῖ στή φροντίδα τους καί στίς ἐντολές τους καί νά ὑποταγεῖ, δίχως ἀντίρρηση ἤ ἐπιφύλαξη, στή διδαχή τους; Βρίσκουν τό θάρρος νά ἀποφανθοῦν, ὅτι ἐκεῖ, πού βρίσκονται αὐτοί, ἐκεῖ, πού ἀποθέτουν τούς πόθους τους καί τίς δραστηριότητές τους, βρίσκεται ἡ ζωντανή, ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία; ῾Η συνέχεια τῆς Εὐχαριστιακῆς Σύναξης τῶν ἀποστολικῶν χρόνων; ῾Ο μυρίπνοος κῆπος τῆς ἀποστολικῆς ἁγιότητας, πού εὐωδιάζει καί ἐμπνέει, ἀκόμα καί σήμερα, μέσα ἀπό τίς ἐπιστολές τοῦ Θεοφόρου ᾿Ιγνατίου καί μέσα ἀπό τή χρονογραφία, πού μᾶς κληροδότησαν οἱ αἰῶνες;

Τά ἐρωτήματα αὐτά μέ μπλοκάρουν καί μέ παγιδεύουν. Δέ βρίσκω μέσα μου τήν ἀπόκριση, πού θά μποροῦσε νά ἀποδώσει πιστά τή σημερινή πραγματικότητα, δίχως νά πλήξει τό γόητρο τοῦ ἐπισκοπικοῦ περιβάλλοντός μου.

῎Εντρομος ἀποσύρομαι στό ρεῖθρο τοῦ θεατή καί στοχαστή. ᾿Οφειλετικά, ὅμως, ἀφήνω νά ἀκουστεῖ ἡ αὐθεντική μαρτυρία -καί διαμαρτυρία- ἑνός χτεσινοῦ ἡγέτη τῆς ἐπισκοπικῆς ὁμήγυρης. ῎Αν οἱ δικές μου, μελαγχολικές καί ἐπικριτικές ἀπόψεις ἤ οἱ ἀπόψεις ὁποιουδήποτε ἄλλου, γνώστη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπικαιρότητας, μποροῦν νά σηκώσουν θύελλα διαμαρτυρίας, οἱ δικές του ἀποφάνσεις δέν ἐπιδέχονται ἀμφισβήτηση. ᾿Επίσημες οἱ ἀνακοινώσεις του, «ἐν Συνόδῳ». Συγκρατημένες καί διακριτικές οἱ κρίσεις του. Φωτογραφίζουν τό πλαστό προφίλ καί τό ἐξαχρειωμένο βάθος κάποιων δαιτυμόνων τῆς Συνοδικῆς τράπεζας. ῾Ομολογοῦν, ἐνώπιον ὅλου τοῦ πληρώματος, ὅτι βρισκόμαστε σέ τραγική, ἠθική κρίση. Καί ὅτι, ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς ἐκτροπῆς, δέν εἴμαστε σέ θέση νά ἀνταποκριθοῦμε στήν ἐπισκοπική μας ὑπευθυνότητα. Δέν ἔχουμε τά φόντα νά ὁδηγήσουμε τό λαό τοῦ Θεοῦ στήν ἐξαγιασμένη Σύναξη τῆς Εὐχαριστίας καί τῆς ᾿Αγάπης. Καί, κατά προέκταση, δέν μᾶς πέφτει λόγος νά πιάσουμε στό στόμα μας τήν παραίνεση τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου καί νά φωνάξουμε· «῞Οπου ὁ ποιμήν ἐστιν, ἐκεῖ ὡς πρόβατα ἀκολουθεῖτε» (᾿Ιγνατίου, πρός Φιλαδελφεῖς).           

῾Ο ἡγέτης, στόν ὁποῖο ἀναφέρομαι, εἶναι ὁ μακαριστός Χριστόδουλος.

Κατά τήν ἔκτακτη Συνέλευση τῆς ῾Ιεραρχίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, πού πραγματοποιήθηκε στίς 18-19 Φεβρουαρίου τοῦ 2005, ὁ πρόεδρος τοῦ Σώματος Χριστόδουλος, μέ ἔκφραση σκυθρωπή, ἀνέβηκε στό βῆμα καί εἶπε, μεταξύ ἄλλων· «῞Οπως ἀποδεικνύεται, ὑπάρχουν σέ ὅλες τίς βαθμίδες κάποιοι κληρικοί, πού ἔχουν προδώσει τήν ἱερή ἀποστολή των, ἤ ἔχουν συμπεριφερθεῖ κατ᾿ ἐπιταγήν τῶν ἐπιληψίμων ἀδυναμιῶν των. Δύο εἶναι τά βασικά ἀδικήματα τῶν κληρικῶν αὐτῶν· ἡ φιληδονία καί ἡ φιλαργυρία. Καί θά πρέπει νά παραδεχθοῦμε πώς σέ κάποιο βαθμό εἴμαστε ὅλοι ἔνοχοι, γιατί, ἀπό ὅ,τι φαίνεται, ἀνεχθήκαμε αὐτές τίς καταστάσεις, ὅπου ὑπάρχουν, ἐφ᾿ ὅσον τίς γνωρίζαμε, πού ἔχουν διαβουκολήσει τίς συνειδήσεις καί ἔχουν ἐκθέσει πρόσωπα καί τόν ἱερό θεσμό, πού ὑπηρετοῦμε... Εἴμαστε ὑπεύθυνοι ὅσοι ὄχι μόνον ἐπροστατεύσαμεν, ἀλλά καί ἀνεχθήκαμε νά ὑπάρχουν στήν τοπική μας ᾿Εκκλησία κληρικοί ἀσυνεπεῖς πρός τήν ἀποστολήν των καί μετατρέψαμε τίς Μητροπόλεις μας σέ θερμοκήπια ἀθλιοτήτων...».

Αὐτά εἶπε καί διακήρυξε, δημόσια, ὁ Χριστόδουλος, κατά τό Φεβρουάριο τοῦ 2005. Καί μέ αὐτά ἄνοιξε τά στόματα τῶν πολυώνυμων ἐπικριτῶν καί σφράγισε τίς ἀναιδεῖς γλῶσσες τῶν διεφθαρμένων ρασοφόρων.

᾿Εγώ, ὅπως παραπάνω δήλωσα, θά ἀποφύγω τόν καταλογισμό εὐθυνῶν.

Θά κλείσω τήν ἐκδίπλωση τῶν ἱστορικῶν δεδομένων, μέ μιά ἐπί πλέον ἀναφορά στίς διδαχές τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου:   «῎Αμεινόν ἐστιν σιωπᾶν καί εἶναι, ἤ λαλοῦντα μή εἶναι. καλόν τό διδάσκειν, ἐάν ὁ λέγων ποιῇ... εἰ οὖν οἱ κατά σάρκα ταῦτα πράσσοντες ἀπέθανον, πόσῳ μᾶλλον, ἐάν τις πίστιν Θεοῦ ἐν κακῇ διδασκαλίᾳ φθείρῃ, ὑπέρ ἧς ᾿Ιησοῦς Χριστός ἐσταυρώθη; ὁ τοιοῦτος, ρυπαρός γενόμενος, εἰς τό πῦρ τό ἄσβεστον χωρήσει, ὁμοίως καί ὁ ἀκούων αὐτοῦ» (πρός ᾿Εφεσίους XV). (Εἶναι καλύτερο νά σιωπᾶ κανείς, ἀλλά νά εἶναι ἁγιασμένη προσωπικότητα, παρά νά μιλάει, χωρίς νά εἶναι. Εἶναι καλό νά διδάσκει κανείς, ἀλλά μέ τήν προϋπόθεση νά ἐφαρμόζει αὐτά, πού διδάσκει). 

                                                      

Print Friendly, PDF & Email

† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)

  • Βιογραφικά στοιχεῖα
    • Βιογραφικό
    • Ἰδιόχειρος Διαθήκη
    • Αὐτοβιογραφικά
    • Προσωπικότητα
    • Νεκρολογίες
  • Ἐκλογή
  • Ἐκλογή Ἐπισκόπων
  • Ἱστορικά
  • Ἱερώνυμος - Δικτατορία
  • Ποιμαντικό Ἔργο
    • Ποιμαντικό Ἔργο ὡς Ἀρχιεπίσκοπος
      • Σχέδιο ἀναδιοργανώσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
      • Ἑτερόδοξοι
    • Ἐκκλησιαστική περιουσία
  • Ὁμιλίες
    • Ποιμαντικές
    • Ἐπετειακές
    • Ὁμιλίες περιστασιακές
  • Ἄρθρα
    • Ὁ ἀγώνας Ὀρθοδοξίας κατά ἀθεΐας
    • Πρός μαθητές...
  • Συγγραφικό Ἔργο
  • Ἐπιστολές

Ἡμερολόγιο Ἄρθρων

  • ► 2025 (99)
    • ► Ιούνιος (4)
      • • Το Μυστήριο της Συνειδήσεως της Εκκλησίας
      • • Το Μυστήριο της Εκκλησίας
      • • Ποιός ερευνάει τις παρενέργειες;
      • • Αιώνια ζωή | Κυριακή Αγίων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου
    • ► Μαϊος (18)
      • • Νουθεσία μετά δακρύων | Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Μέγα θαύμα! Τριαδική προσκύνηση
      • • Το θαύμα: η φανέρωση των έργων του Θεού σε μας | Κυριακή του τυφλού
      • • Κατεστημένο εναντίον των Αποστόλων | Κυριακή του τυφλού
      • • Ανάσταση και το Φως (6)
      • • Ανάσταση και το Φως (5)
      • • Απ' το πηγάδι στην Πηγή | Κυριακή της Σαμαρείτιδος
      • • Ανάσταση και το Φως (4)
      • • Το παντοδύναμο Χέρι του Θεού | Κυριακή της Σαμαρείτιδος
      • • Ανάσταση και το Φως (3)
      • • Εξομολόγηση μπρος στον πνευματικό πατέρα
      • • Διά της πίστεως στην κοινωνία και στη σωτηρία | Κυριακή του Παραλύτου
      • • Ανάσταση και το Φως (2)
      • • Καρτερία για αποκάλυψη του Θεού | Κυριακή του Παραλύτου
      • • Ανάσταση και το Φως (1)
      • • Οι Άγιοι της τόλμης | Κυριακή των Μυροφόρων
      • • Η Κανονικότητα της εκλογής μου (2)
      • • Η ευθύνη όλων μας στη ζωή της Εκκλησίας | Κυριακή των Μυροφόρων
    • ► Απρίλιος (22)
      • • "ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος" | Νέο βιβλίο
      • • "ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος" | Νέο βιβλίο (2)
      • • Βιογραφικό Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • "Εξ απιστίας εις πίστιν" | Κυριακή του Θωμά
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (2) Αυτοβιογραφικό (2)
      • • Προτροπή του Ουρανού: Κηρύξατε | Κυριακή του Θωμά
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (1) Αυτοβιογραφικό (2)
      • • Εκ βαθέων...(3) Αυτοβιογραφικό (2)
      • • Η εμπειρία, η μαρτυρία και το μαρτύριο ενός Αγίου | Εορτή Αγ. Γεωργίου
      • • Ιδιόγραφη Διαθήκη του Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου (2)
      • • Πέρασμα στην αιώνια ζωή | Κυριακή του Πάσχα
      • • Η απουσία
      • • "Στέφανον εξ ακανθών"
      • • Άνθη από την ποίηση του Γολγοθά - Μεγάλη Πέμπτη
      • • Άνθη από την ποίηση του Γολγοθά-Μεγάλη Τρίτη
      • • "Φως Χριστού φαίνει πάσι" | Κυριακή των Βαΐων
      • • Πρόγραμμα Μεγάλης Εβδομάδος 2025
      • • Το επιεικές των χριστιανών | Κυριακή των Βαΐων
      • • Αυτάρκεια ή ευμάρεια;
      • • Ιερωσύνη: Άσκηση εξουσίας ή διακονία του λαού του Θεού; | Κυριακή Ε΄ Νηστειών
      • • Το Αίμα του Χριστού | Κυριακή Ε΄ Νηστειών
      • • Κέντρο αναφοράς...
    • ► Μάρτιος (19)
      • • Αντιφώνηση Σεβ. Μητροπολίτου Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρου στη χειροτονία του π. Δοσιθέου Κώτση
      • • Χειροτονητήριος λόγος π. Δοσιθέου Κώτση
      • • Δευτέρα δημιουργία, ανάπλαση διά της Θεοτόκου | Δ΄ Χαιρετισμοί
      • • Η βέβαιη και ασφαλής ελπίδα στο Χριστό | Κυριακή Δ΄ Νηστειών
      • • Τις σημαίες ή το Σταυρό;
      • • Ο Σταυρός μέσον σωτηρίας | Κυριακή Γ΄ Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)
      • • Όχημα και οίκημα του Θεού | Γ΄ Χαιρετισμοί
      • • Ο συμπαθής Μέγας Αρχιερέας | Κυριακή Γ΄ Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)
      • • Η ασυμβατότηττα
      • • Καρποί της αγαπητικής προσφοράς | Κυριακή Β΄ Νηστειών
      • • Αστέρος αδύτου Μήτηρ, αυγή μυστικής ημέρας | Β΄ Χαιρετισμοί
      • • Η προσωπική ευθύνη για τη σωτηρία | Κυριακή Β΄ Νηστειών
      • • Ο βηματισμός της Εκκλησίας
      • • Αληθής πίστις - Ορθοδοξία | Κυριακή Α΄ Νηστειών (Ορθοδοξίας)
      • • Κλίμαξ δι' ης κατέβη ο Θεός | Α΄ Χαιρετισμοί
      • • Πίστη: άλλη θεώρηση ζωής | Κυριακή Α΄ Νηστειών (Ορθοδοξίας)
      • • Ο άλλος ορίζοντας
      • • Ο στοργικός Πατέρας και η εν κρυπτώ ζωή του πιστού | Κυριακή της Τυρινής
      • • Ευαγγελισμός στον άδη
    • ► Φεβρουάριος (16)
      • • Παρουσία του πιστού στον κόσμο | Κυριακή Τυρινής
      • • Το εύρος του προβληματισμού
      • • Έγκαιρη προειδοποίηση | Κυριακή Απόκρεω
      • • Εις άδου κάθοδος. Δώρο στον άνθρωπο τον Παράδεισο.
      • • Αδελφοσύνη στην Εκκλησία | Κυριακή Απόκρεω
      • • Προβληματισμοί
      • • Ο φιλόστοργος Πατέρας | Κυριακή του Ασώτου υιού
      • • Θέωση των ανθρώπων διά σταυρού
      • • Ελευθερία και δουλεία | Κυριακή του Ασώτου υιού
      • • Αγωγή... Μιθριδατισμού
      • • Φαρισαϊκό ψυχογράφημα | Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου
      • • Δοξολογία και λογική λατρεία στον Θεό του ηλεημένου
      • • Διδασκαλία και διαγωγή | Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου
      • • ΕΡΩΣ-ΑΓΑΠΗ
      • • Όραμα ζωής: να δεχτούμε τον σωτήρα Χριστό στην καρδιά μας | Εορτή Υπαπαντής του Χριστού
      • • Ο κενωτικός Σταυρός. Η άπειρη συγκατάβαση του Θεού
    • ► Ιανουάριος (20)
      • • "Νυν απολύεις τον δούλον Σου..." | Εορτή Υπαπαντής
      • • Το πικρό άνθος
      • • Η αναζήτηση του Χριστού | Κυριακή Ζακχαίου
      • • Αγαλλίαση στον κόσμο διά της Αναστάσεως
      • • Η ατομική ανέλιξη μέσα στην Εκκλησία
      • • Τραγική αντινομία
      • • «Tαυτότητα» καί ταυτότητα
      • • Η πίστη ως κοινωνία με τον Κύριο εν ευχαριστία | Θεραπεία δέκα λεπρών
      • • Ο Χριστός δίνει την Ανάσταση στο γένος των ανθρώπων
      • • Υπακοή στους ανύστακτους Πατέρες | Εορτή Αγίου Αντωνίου
      • • Η ΚΑΠΗΛΕΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
      • • Θύμα ο άνθρωπος
      • • Θύμα ο άνθρωπος (2)
      • • Μετάνοια το κλειδί της επιστροφής (Κυριακή μετά τα Φώτα)
      • • Ανθρωπολογικές συνέπειες του Σταυρού και της Ανάστασης του Χριστού
      • • Ιερωσύνη: δώρο και αντίδωρο | Κυριακή μετά τα Φώτα
      • • Η μεγάλη στέρηση
      • • Ο λόγος του Βαπτιστή στους αμαρτωλούς (Κυριακή προ Φώτων)
      • • Βρέφος βλέπω και Θεόν μου γνωρίζω
      • • Η απελευθέρωση της ερήμου (Κυριακή προ των Φώτων)
  • ► 2024 (143)
    • ► Δεκέμβριος (21)
      • • Ο χρόνος
      • • Το σύνδρομο του Ηρώδη (Κυριακή μετά τη Γέννηση του Χριστού)
      • • Έργο της οικονομίας του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου
      • • Σιωπή και υποταγή στο Θείο Πρόσταγμα (Κυριακή μετά την Χριστού Γέννηση)
      • • Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μπροστά στη Φάτνη-Εις τον μακάριον Φιλογόνιον
      • • Η συγκατάβαση του Θεού στο γένος των ανθρώπων (Κυριακή προ Χριστουγέννων)
      • • Θάνατος που χαρίζει αθανασία
      • • Πάροικοι ή κάτοικοι | Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως
      • • ΔΥΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΥΟ ΣΤΑΘΜΑ-2
      • • ΔΥΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΥΟ ΣΤΑΘΜΑ-1
      • • Κατάφαση στο κάλεσμα του Θεού
      • • Η Θεϊκή παρουσία Σου
      • • Προφάσεις εν αμαρτίαις
      • • Η εισήγηση του "πραξικοπηματία"
      • • Πίστη μέσα στη δοκιμασία (Κυριακή συγκύπτουσας)
      • • Χαρισματική ποιμαντορία
      • • Ευθύνη των δημοσιογράφων
      • • Ραγιά ξύπνα
      • • Η αξία της μικρής θυσίας
      • • Ειδική μέριμνα υπερηλίκων
      • • Πίστις δι' αγάπης ενεργουμένη (36ο μνημόσυνο αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου Α΄)
    • ► Νοέμβριος (19)
      • • Εκκλησία
      • • Τα interna της Εκκλησίας
      • • Σύγχρονοι Ορθόδοξοι Τούρκοι-2
      • • Τα βαρίδια του πλούτου που μας στερούν την αιώνια ζωή
      • • Σωτηρία από τον θάνατo διά της Αναστάσεως
      • • Η αμεσότητα με τον Θεό στη λατρεία
      • • Σύγχρονοι Ορθόδοξοι Τούρκοι-1
      • • Μακριά από κάθε μορφής πλεονεξία (Παραβολή του άφρονος πλουσίου)
      • • Αύριο θα ηχήσουν καμπάνες
      • • Εκκλησία και πολιτική στις μέρες μας
      • • Αυτοπροδοσία και αυτοεξευτελισμός-2
      • • Αυτοπροδοσία και αυτοεξευτελισμός-1
      • • Εγώ είμαι πλησίον; (Παραβολή του καλού Σαμαρείτη)
      • • Γιατρευτήκαμε με το τραύμα του
      • • Φαρμακερές μνήμες (β) - 2
      • • Φαρμακερές μνήμες (β) - 1
      • • Αν έχουμε σπλάχνα οικτιρμών κερδίζουμε τον παράδεισο (Παραβολή πλουσίου και πτωχού Λαζάρου)
      • • Θα σκύψω στο καινό μνημείο
      • • Η αγάπη στο σώμα της Εκκλησίας
    • ► Οκτώβριος (20)
      • • Επιτίμιο Ακοινωνησίας-Επιβολή και μεθοδευόμενη άρση του
      • • Πίστη στην ανάσταση και στην αιώνια ζωή (Ανάσταση κόρης Ιαείρου)
      • • Ελεύθεροι από τον θάνατο
      • • Εκκλησία και πολιτική
      • • Φαρμακερές μνήμες (α) - 3
      • • Φαρμακερές μνήμες (α) - 2
      • • Η πάλη και η νίκη κατά των δαιμονικών δυνάμεων (δαιμονισμένος Γαδαρηνών)
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου (2)
      • • Εθισμός και εμπόριο. (δαιμονισμένος Γαδαρηνών)
      • • Φαρμακερές μνήμες (α) - 1
      • • Σε ποιούς απευθύνεσθε;
      • • Χρέος καλλιέργειας της ψυχής (Κυριακή Σπορέως)
      • • Ευχαριστία και ευγνωμοσύνη προς τον Κύριο
      • • Πρόσβαση στους Ιερούς κανόνες
      • • Δει τον επίσκοπον ανεπίληπτον είναι
      • • Ποιός τελικά είναι ο αδικούμενος;
      • • Το πέρασμα στην ανάσταση και στην αιώνια ζωή
      • • Οστράκινα σκεύη Ιησού Χριστού
      • • Τα της Εκκλησίας αποίμαντα (ε)
      • • Μιναρέδες στην Ελβετία
    • ► Σεπτέμβριος (13)
      • • Η καινούργια συμπεριφορά
      • • Τα της Εκκλησίας αποίμαντα (δ)-3
      • • Ευνοεί η Εκκλησία τον φανατισμό;
      • • Τα της Εκκλησίας αποίμαντα (δ)-2
      • • Τα της Εκκλησίας αποίμαντα (δ)-1
      • • Η χριστιανική οικογένεια στον κόσμο
      • • Καιρός να αφήσουμε το δρόμο του Ηλί
      • • Ο Σταυρός είναι η αληθινή ελευθερία
      • • Τα της Εκκλησίας αποίμαντα (γ)-3
      • • Υπεραγία Θεοτόκος: απαρχή καρποφορίας της Χάριτος
      • • Τα της Εκκλησίας αποίμαντα (γ)-2
      • • Τα της Εκκλησίας αποίμαντα (γ)-1
      • • Ο Μεσσίας είναι ο Χριστός
    • ► Αύγουστος (17)
      • • ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, και ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
      • • Ο Μέγας Βασίλειος μάς δίνει το μήνυμα
      • • Επίκαιρες διδαχές από τον Άγιο Κοσμά
      • • Άγιος Ειρηναίος
      • • Κίνηση ζωής
      • • Η Παναγία διάκονος στο μυστήριο της σωτηρίας των ανθρώπων
      • • Οι ζάλες του βίου
      • • Χαρά
      • • Μεσιτεία
      • • Πίσω απ' το παραπέτασμα
      • • Ελπίδα
      • • Αθυμία
      • • Το μήνυμα της Μεταμορφώσεως
      • • Βοήθεια
      • • Ο σιωπηλός μόχθος
      • • Θεία Αγάπη
      • • Παρρησία
    • ► Ιούλιος (6)
      • • Ζήλος Θεού χωρίς επίγνωση
      • • Κήρυγμα Επετείου Χειροτονίας εις Διάκονον Μητρ. Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Οι Πατέρες ποιητές του θελήματος του Θεού
      • • Πράξη και λόγος
      • • Τί είναι οι Απόστολοι
      • • Ποιητές νόμου
    • ► Ιούνιος (5)
      • • Οι Άγιοι ως Ομολογητές
      • • Γνήσια Αποστολικότητα
      • • Η αιώνια ζωή
      • • Το προβάδισμα της Αγάπης
      • • Η προσωπική σχέση με τον Χριστό
    • ► Μαϊος (4)
      • • Η ανάσταση του πεπτωκότος ανθρώπου
      • • Ακόλουθοι του Χριστού
      • • Ο Αναστημένος Χριστός στη Σύναξη των πιστών
      • • Πάσχα: Πέρασμα στην Αιώνια Βασιλεία του Θεού
    • ► Απρίλιος (13)
      • • Πρόγραμμα Μεγάλης Εβδομάδος 2023-24 
      • • Συμπεριφορές: για μίμηση ή αδιαφορία
      • • Η ειρήνη του Θεού στην ψυχή μας
      • • Εκκλησιαστική διάσταση της αμαρτίας και της μετανοίας_2
      • • Εκκλησιαστική διάσταση της αμαρτίας και της μετάνοιας
      • • Η Δύναμη της μεγάλης θυσίας
      • • Διαβάθμιση της πίστεως και τρόποι ενίσχυσής της
      • • Η Παναγία προστάτης στις συμφορές
      • • Άνοιγμα του Παραδείσου με το ξύλο του Σταυρού
      • • Η Παναγία τύπος της Αναστάσεως
      • • Η εγγύτητα του Θεού στην ύπαρξη μας 
      • • Οι ανησυχίες και οι αγωνίες ενός ποιμένος της Εκκλησίας
      • • Θεραπεία με την απαλλαγή από τις αμαρτίες
    • ► Μάρτιος (9)
      • • Η πέτρα της πίστεως
      • • Ο Δημιουργός το κέντρο της ζωής μας
      • • Καύχηση αλλά και αγώνας για την Ορθοδοξία
      • • Εκστατική χαρά και δέος
      • • Σταυρός με το βλέμμα στην αιωνιότητα
      • • Ξεκίνημα του αγώνα με τη συγχώρηση
      • • Η αγάπη μας προσφορά στην Αγάπη του Θεού
      • • Οι αδελφοί του Κυρίου μαζί Του στην αιώνια Βασιλεία Του
      • • Συντελεστές γνήσιας αγάπης
    • ► Φεβρουάριος (7)
      • • Προσευχή: εγκατάλειψη του υψηλού φρονήματος
      • •  Προβληματισμοί μετά τον νόμο "περί γάμου ομοφυλόφιλων"
      • • Στοιχεία γνήσιας προσευχής
      • • Προοπτικές ενδυνάμωσης και εξαγιασμού του επισκοπικού χαρίσματος
      • • Χαρίσματα του Θεού
      • • Ο άγιος ποιμένας στο εικονοστάσι των νεομαρτύρων
      • • Φαρισαϊκή άρνηση και σύγχρονη αθεΐα
    • ► Ιανουάριος (9)
      • • Ιερωσύνη ούτε επάγγελμα ούτε ανεξέλεγχτη εξουσία
      • • Αγαπητική κλήση στις έτοιμες καρδιές
      • • Εις μνημόσυνον
      • • Ευκαιρία σωτηρίας
      • • "Γάμος" και τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών
      • • Μετάνοια: το εισιτήριο για τη Βασιλεία του Θεού
      • • Διαρκής πορεία στην τελειότητα
      • • Επαμύνειν τοις αδικουμένοις
      • • Η σωστή θέση
  • ► 2023 (55)
    • ► Δεκέμβριος (7)
      • •  Αφύπνιση για μεταστροφή
      • • Το φάρμακο κατά του θυμού
      • • Υπόδειγμα έμπρακτης αγάπης
      • • Η ετοιμασία του μεγάλου δείπνου της Βασιλείας του Θεού
      • • Πρόγραμμα Χριστουγέννων-Θεοφανείων 2023-2024
      • • Τύπος ή ουσία
      • • Πρόσβαση στο θρόνο της χάριτος του Θεού
    • ► Νοέμβριος (4)
      • • Τα τρία λάθη
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Το δώρο του Θεού στην Εκκλησία
      • • Μόνο θεωρία ή κυρίως πράξη
      • • Κόλαση για τον σκληροκάρδιο
    • ► Οκτώβριος (4)
      • • Δεσμώτες ή Ελεύθεροι
      • •  Όσα έγιναν και πρέπει να γίνουν για την πνευματική μας καρποφορία
      • • Ανασταίνονται οι νεκροί
      • • Βαθμίδες αγάπης
    • ► Σεπτέμβριος (5)
      • • Θείο κάλεσμα και ανταπόκριση
      • • Συσταύρωση με τον Χριστό
      • • Σύγχρονες επιθέσεις κατά της πίστεως
      • • Το αύριο της εκκλησίας
      • • Φιλότιμοι γεωργοί
    • ► Αύγουστος (3)
      • • Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: o Απόστολος του σκλαβωμένου γένους
      • • Περιπέτεια του αποστολικού λειτουργήματος
      • • Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στο φακό της κριτικής (Β)
    • ► Ιούλιος (4)
      • • Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στο φακό της κριτικής Α
      • • Μύθος ή πραγματικότητα
      • • Η αποστολικότητα της Εκκλησίας
      • • Πως προσερχόμαστε στην προσευχή
    • ► Ιούνιος (6)
      • • Η Αξιοκρατία στην Εκκλησία
      • • Αγωνία ή Εμπιστοσύνη
      • • Η αγάπη του Θεού ως έμπνευση και δύναμη
      • • O δυναμισμός της Oρθοδοξίας
      • • Ποιούς κάλεσε
      • • Συνείδηση ο ακατάλυτος νόμος
    • ► Μαϊος (8)
      • • Δόξα του Θεού: Το έργο της σωτηρίας των ανθρώπων
      • • Ευκαιρίες Αγάπης
      • • Κίνηση συγκετάβασης που ανυψώνει τον άνθρωπο
      • • Τά interna τῆς Ἐκκλησίας
      • • Στη μοναξιά η Παρουσία
      • • Νίκη του Θανάτου εν αδοξία
      • • Εκκλησία και πολιτική στις μέρες μας
      • • Θεόφιλος Β΄ Πατριάρχης Αλεξανδρείας προς Απολλώ τον Πελοπονήσιο
    • ► Απρίλιος (5)
      • • Εκκλησία και πολιτική
      • • Πίστη Απιστία
      • •  Ο Βασιλιάς των καρδιών μας
      • • Πρόσβαση στούς Ιερούς Κανόνες
      • •  Πρωτεία καί Πρωτείο- Κήρυγμα Κυριακής Ε Νηστιεών
    • ► Μάρτιος (5)
      • • Παναγία η χαρά μας-Δ Χαιρετισμοί
      • • Εὐνοεῖ ἡ Ἐκκλησία τό φανατισμό
      • • Κήρυγμα Κυριακῆς Σταυροπροσκυνήσεως
      • • Ποιότητες συνάντησης με τον Κύριο Κήρυγμα
      • • Η Παναγία χαρά μας- Β' Χαιρετισμοί
    • ► Ιανουάριος (4)
      • • Ιεροί Κανόνες και επικαιρότητα πρόλογος
      • • Η ιερατική λειτουργία του Προδρόμου
      • • Η κόπωση
      • • Εκκοσμίκευση και επαγγελματισμός
  • ► 2022 (132)
    • ► Δεκέμβριος (7)
      • • Το αδικαίωτο πάθος
      • • Στιχηρό του Εσπερινού των Χριστουγέννων
      • • "Αυγούστου μοναρχήσαντος..."
      • • Για να μην ξεχνούν οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεώτεροι
      • • Αυτονομία ή θεονομία;
      • • Μελαγχολική αναδρομή στην πορεία του Εκκλησιαστικού προβλήματος χθες και σήμερα
      • • Κήρυγμα και ευτελισμός
    • ► Νοέμβριος (13)
      • • Οι δημοσκοπήσεις και ο Αρχιεπίσκοπος
      • • Κλέφτες όλου του κόσμου ενωθήτε...
      • • Επιβάλλεται άμεση αποκατάσταση
      • • Το κλειστό κύκλωμα
      • • Ορθοδοξία Η εν διωγμοίς αντίστασις των Αγίων Πατέρων
      • • Η εμπορευματοποιημένη αλήθεια
      • • Ερώτημα στον Μακαριώτατο κ. Χριστόδουλο (2)
      • • Περιοδεύων θίασος
      • • Εκσυγχρονισμός ή εξανδραποδισμός;
      • • Ερώτημα στον Μακαριώτατο κ. Χριστόδουλο
      • • Η εκκλησιαστική δικαιοσύνη στις ημέρες μας
      • • Το μαύρο κουτί
      • • Πανηγυρίσαμε και μετά;
    • ► Οκτώβριος (7)
      • • Ποιός θα "κονταροχτυπηθεί με το κακό...";
      • • Το ζητούμενο
      • • "Εδώ και τώρα..."
      • • Η μεταλλαγμένη θρησκευτικότητα (2)
      • • Εξοχώτατε κύριε Πρόεδρε
      • • Το θανάσιμο τρόπαιο
      • • Η ηχορρύπανσι
    • ► Σεπτέμβριος (2)
      • • Με το βλέμμα στον Εσταυρωμένο
      • • Το επιτίμιον της ακοινωνησίας
    • ► Αύγουστος (10)
      • • Η ακόρεστη πείνα
      • • Τα 25 χρόνια της εκκλησιαστικής ανωμαλίας
      • • Το χάος του παρασκηνίου
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...11
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...10
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...9
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...8
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...7
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (7)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (6)
    • ► Ιούλιος (6)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (5)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (4)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (3)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (2)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων!
      • • Η λυτρωτική αγάπη του Θεού-Αποστολικό κήρυγμα 3ης Κυριακής-σ Νικόδημος
    • ► Ιούνιος (11)
      • • Ο έμφυτος ηθικός Νόμος-Αποστολικό κήρυγμα 2ης Κυριακής
      • • Αποστολικό κήρυγμα 2ης Κυριακής σ Νικόδημος
      • • Ο δρόμος των Αγίων, δρόμος Σωτηρίας Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής αγίων Πάντων
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Αγίων Πάντων
      • • Κανονικότητα χρήσεως του τίτλου του: "Αττικής και Μεγαρίδος"
      • • Γεύση Πεντηκοστής, εμπειρία Γολγοθά
      • • Υποθήκες προς πρεσβυτέρους-αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 6ο
      • • Εγρήγορση της Εκκλησίας
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 5ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 5ο (2)
    • ► Μαϊος (27)
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 4ο
      • • Δαιμονική αντιπαράθεση-αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Τυφλού
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Τυφλού
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 3ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 3ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 2ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 1ο
      • • Αγαπητική και όχι εξουσιαστική παρουσία στις τοπικές Εκκλησίες
      • • Κυριακή Σαμαρείτιδος
      • • Το χρέος της Ιεραρχίας: η μετά θάνατον αναγνώριση των αδικηθέντων 12 μητροπολιτών
      • • Το χρέος της Ιεραρχίας: η μετά θάνατον αναγνώριση των αδικηθέντων 12 μητροπολιτών (2)
      • • Εκτεθειμένη η Σύνοδος
      • • Το ιστορικό στίγμα του μάρτυρα
      • • Διωγμός Μητροπολιτών
      • • Η Αγάπη γίνεται Ανάσταση
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Αποστολικό κήρυγμα εορτής Ιωάννου Θεολόγου
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (7)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (6)
      • • Κυριακή Μυροφόρων
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (5)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (4)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (3)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (2)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (1)
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Θωμά
      • • Ειρήνη και χαρά
    • ► Απρίλιος (13)
      • • Α΄ και γ΄ ωδή του Κανόνα του Πάσχα (κείμενο-μετάφραση)
      • • Πάσχα 2022
      • • Αναστάσιμη εμπειρία
      • • "Σταυρέ πανσεβάσμιε..."
      • • Αγωνία στη Γεθσημανή και αγωνία στο σύγχρονο κόσμο
      • • Η Ιερά Εξέταση
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Βαΐων
      • • Η αλλοπρόσαλλη τακτική του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Χριστοδούλου
      • • Το υπόμνημα της ντροπής
      • • "Εις" και η αλήθεια
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Ε' Νηστειών-2
      • • Από την επιφάνεια στο βάθος
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Δ' Νηστειών_2
    • ► Μάρτιος (7)
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως (Γ' Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
      • • Θεολογία...
      • • Το θύμα και... ένας από τους θύτες
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Β' Νηστειών
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Ορθοδοξίας (Α' Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Τυρινής
    • ► Φεβρουάριος (11)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Απόκρεω
      • • Προς Μακαριώτατο...
      • • Λαός του Θεού-Θεμελιακά χαρακτηριστικά της Λειτουργικής, "Θεωρητικής" και Μυστηριακής ζωής
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 34ης Κυριακής (Ασώτου)
      • • Διάλογοι και Θεολογία
      • • Λατρεία και Βίβλος-Η πρώτη ακτίνα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Τελώνου και Φαρισαίου σ Νικόδημος
      • • Το σπασμένο πηδάλιο
      • • Τα μηνύματα του πένθους
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 17ης Κυριακής
      • • Κήρυγμα Υπαπαντής
    • ► Ιανουάριος (18)
      • • Εύρος γνώσης ή έπαρσης;
      • • Η Πύλη του Ουρανού-Μπροστά στη μυστική Τράπεζα
      • • Καιροί παρακμής
      • • Μπαλόνια... ή καρδιές;
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΔ' Λουκά (Τυφλού Ιεριχούς)
      • • Αναζητείται επιμόνως Ιερός Κανών
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Αγίου Αντωνίου
      • • Ο ρατσισμός του αντιρατσισμού
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Λουκά (Δέκα λεπρών)
      • • Εξόδιο
      • • Θεολογία-Εξουσία
      • • Πειρασμοί του εκκλησιαστικού σώματος
      • • Υπόμνησι στους σύγχρονους πλαστογράφους
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα-Ιωάννου Προδρόμου
      • • Θρίλερ στη Μητρόπολη
      • • Ένα αλλοιώτικο γαμήλιο δώρο
      • • Κανονικές και Νομικές επισημάνσεις σε αρχιερατικές δηλώσεις
      • • Το ειδικό βάρος της Συνοδικής αξιοπρέπειας
  • ► 2021 (345)
    • ► Δεκέμβριος (29)
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ Φώτων
      • • Η υπακοή
      • • Η συμπαράσταση των εγκαλουμένων κληρικών με λαϊκό συνήγορο ενώπιον των εκκλησιαστικών δικαστηρίων
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου-Θα σκύψω στο καινό μνημείο
      • • Η έκθεση-ντοκουμέντο ενός γενναίου Αρχιερέα πριν από το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων
      • • Στη Φάτνη...
      • • Το χαμένο μονοπάτι
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Χριστού Γέννηση
      • • Επιστολή στο Μητροπολίτη, που πλαστογραφήθηκε η ψήφος του
      • • Προοδευτικότητα ή αντιγραφή;
      • • "Ήλθε... και απήλθε"
      • • Ο Ιούλιος του 1974 και το σήμερα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής προ Χριστουγέννων
      • • Η υπόθεση των επιτιμίων ενώπιον του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου
      • • Οι δυο κόσμοι
      • • Ο Αμβρόσιος κρίνει το Χριστόδουλο
      • • Συναγμένοι στην Ευχαριστία-Άγιοι του Θεού
      • • Προς τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος
      • • Η πορεία της πτώσεως
      • • Η πλαστογραφία στην ανώτατη δικαιοσύνη
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Λουκά
      • • Έκθεση γραφολογικής και γραφοτεχνικής γνωμοδότησης
      • • Εκζήτηση εξηγήσεων και απάντησης για αδικία
      • • Χάραγμα βαρυτάτου πένθους
      • • Αιχμαλωσία συνειδήσεων
      • • Μεταμοντέρνα θρησκευτικότητα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ι' Λουκά
      • • Η λειτουργία του συνοδικού συστήματος στο χώρο της διοικήσεως της εκκλησιάς
      • • Θλιβερές αναμνήσεις
    • ► Νοέμβριος (32)
      • • Χριστόδουλε, λησμόνησες τους σταυρωμένους
      • • Χριστόδουλε, λησμόνησες τους σταυρωμένους (2)
      • • Το σιωπηλό μεγαλείο
      • • "εωράκαμεν..."
      • • Στον αγρό του Παπισμού
      • • Η προσφυγή κληρικών παντός βαθμού στα πολιτειακά δικαστήρια
      • • Κήρυγμα Κυριακής 23ης σ Νικόδημος
      • • Ο Μακαριστός Λαρίσης Θεολόγος σε δικαστική εκκρεμότητα
      • • "Για μια φούχτα δολλάρια"
      • • Ο Μεσσιανισμός της τεχνολογίας
      • • Όταν οι πηγές μιλούν
      • • Κήρυγμα Εισοδίων της Θεοτόκου
      • • Το μαρτύριο ενός σύγχρονου αγίου ιεράρχη
      • • Μοναξιά και μοναξιά
      • • Αφανείς ή αιχμάλωτοι;
      • • Μυστικισμός και ρεαλισμός
      • • Οι πληγές
      • • Ομιλία προ της εξορίας Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου
      • • Μια είδησι, που δε βγήκε στον αέρα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 10ης Κυριακής
      • • Μ. Βασίλειος: Προς Ευστάθιον τον Σεβαστηνόν
      • • Μια επιστολή του αγίου Νεκταρίου
      • • Ποιος έχει το πρόβλημα
      • • Ποιος έχει το πρόβλημα (2)
      • • Το παράτολμο πήδημα
      • • «Θεοδίδακτοι...»
      • • Η φωνή της Εκκλησίας πρέπει να ακούγεται
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 20ής Κυριακής
      • • Εν ου παικτοίς Πράξι δεύτερη
      • • Τα όρια του ανθρωπισμού μας
      • • Εν ου παικτοίς Πράξι πρώτη
      • • Τα είδωλα της TV
    • ► Οκτώβριος (30)
      • • Μεταβίβαση της ευθύνης
      • • Ανθρώπινα Δικαιώματα: Χρήσης ή επιλογής;
      • • Το όνειδος
      • • Σύμβολα και εμπειρίες
      • • Πρόσκληση σε υπακοή
      • • Το λάβαρο ή την εμπειρία;
      • • Συνοδικά Πρακτικά, πλαστογραφίες και γραφικότητες
      • • Κορεσμός-πείνα
      • • Η σύγχυση που επικρατεί σήμερα περί τα επιτίμια ακοινωνησίας
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 18ης Κυριακής
      • • Ο συνήγορος των δυο Μητροπολιτών γράφει:
      • • Παγκοσμιοποιημένος φαρισαϊσμός
      • • Η αποτρόπαιη καταδίκη
      • • Παγκοσμιοποίηση και Εκκλησία-2
      • • Η σιωπή του Αρχιεπισκόπου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Πατέρων Ζ' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Συνθήματα μιας χρήσεως
      • • Κραυγές αγωνίας... άγονες
      • • Ο Καλαβρύτων Αμβρόσιος γράφει:
      • • Μοναχική Κουρά
      • • Η δύναμη της προσευχής
      • • Αξιοκρατία ή φαυλοκρατία;
      • • Η αρνητική αυτοσυνειδησία
      • • Κήρυγμα Κυριακής Γ' Λουκά
      • • Τα επιτίμια της ακοινωνησίας μετά τις αποφάσεις ΔΙΣ και ΙΣΙ
      • • Ποιμένες πολλοί διέφθειραν τον αμπελώνα...
      • • Ο Πειραιώς Καλλίνικος για το "επιτίμιο ακοινωνησίας"
      • • Η φθορά των θεσμών
      • • Προς το δευτεροβάθμιο για τους αρχιερείς δικαστήριο
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 15ης Κυριακής
    • ► Σεπτέμβριος (26)
      • • Μηδέν άγαν...
      • • Η ευθύνη του "ορθοτομείν" και η υπακοή των επισκόπων
      • • Η επιστολή μου προς τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο
      • • Η επιστολή μου προς τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο (2)
      • • Η γνώμη των πλειόνων
      • • Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων γράφει για τα επιτίμια...
      • • Η καπηλεία
      • • Καταγγέλω...
      • • Η εισήγηση του Μητροπολίτου Κονίτσης Ανδρέα
      • • Ευσεβιστές-ασεβιστές
      • • Παγκοσμιοποίηση και Εκκλησία
      • • Αρετές
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Ύψωση-2
      • • Δογματική διδασκαλία και πνευματικός βίος
      • • Μέτρο κρίσεως
      • • Μη πυροβολείτε τους θεσμούς
      • • Η πλαστή "παραίτησι"
      • • Η αυθεντία της Εκκλησίας
      • • Λαρισαίων δικαίωσι
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Υψώσεως-2
      • • Το εξάμβλωμα Κακλαμάνη
      • • Αμφίπλευροι δεσμεύσεις
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Ματθαίου
      • • Το βαθύ τραύμα (1)
      • • Ένα ψευδοπρόβλημα
      • • Μαθητεία και θητεία
    • ► Αύγουστος (30)
      • • Υπέρβαση της συμβατικότητας
      • • Άκυρο...
      • • Κήρυγμα Αρχής Ινδίκτου
      • • Συνοδική συνείδησι
      • • Στον Επίσκοπο της Εκκλησίας
      • • Οι αντιστασιακοί ακροβολίζονται
      • • Η ευθύνη της ηγεσίας
      • • Θεέ μου και Σωτήρα μου
      • • Εν τη Κοιμήσει...
      • • Ηγεσία της Εκκλησίας
      • • Η βοήθεια του Θεού
      • • Κήρυγμα Κυριακής Θ' Ματθαίου
      • • Καλά έργα
      • • Παιδιά της "Πλατυτέρας"
      • • Ενάρετος και συνάνθρωποι
      • • Στον τάφο της Θεοτόκου...
      • • Εξομολόγηση και μετάνοια
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...6
      • • Ταπεινοί δούλοι
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...5
      • • Φαντασία
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...4
      • • Μελωδία και ύμνοι
      • • Χαρισματούχοι
      • • Εάν αγαπάτε με
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...3
      • • Για την ταπείνωση
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...2
      • • Επίσκοπε της αγάπης και της θυσίας, φώτισε τους σημερινούς διαδόχους σου
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...1
    • ► Ιούλιος (27)
      • • Σχέδιο διχασμού
      • • Αξιύμνητε Μιχαήλ Αρχάγγελε...
      • • Κήρυγμα Κυριακής Στ' Ματθαίου-Παραλυτικού
      • • Ο συμπαθής επισκέπτης των διωκομένων
      • • Ευρώπη και Ορθοδοξία
      • • Σταυρός: Σφραγίδα ελευθερίας και ζωής
      • • Εκκλησιαστική δημοσιογραφία
      • • Η ευπρέπεια εμπνέει την υπακοή
      • • Φιλάνθρωπος προς τους μετανοούντες
      • • Δημοσιογραφία και Εκκλησία
      • • Η στρέβλωση των ιερών κειμένων
      • • Κήρυγμα Προφήτου Ηλιού
      • • Εκκλησία ή "Χριστιανικός Πολιτισμός";
      • • Η θαυμαστή αλιεία των λαών
      • • Κήρυγμα Κυριακής Πατέρων Δ' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Έσχατη κατάπτωσι
      • • Θεμελιακή πράξη
      • • Χριστιανισμός και Ευρώπη
      • • Κυριακή Γ' Ματθαίου
      • • Η ανθρώπινη φύση μας στην αγκαλιά του Θεού
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Στέλιος Αλλαμανής
      • • Ο Σεραφείμ φοβάται τους έντιμους
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Ξενοφών Ζολώτας
      • • Παναγία
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 2ης
      • • Το μέγεθος της επισκοπικής ευθύνης
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Κωνσταντίνος Μανιαδάκης
    • ► Ιούνιος (29)
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Μιμηταί μου γίνεσθε καθώς καγώ Χριστού
      • • Πρόγευση
      • • Κήρυγμα Αγίων Αποστόλων
      • • Ύψωση Ιερού Ευαγγελίου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Αγίων Πάντων
      • • Σταυρός και Ανάσταση
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Κωνσταντίνος Τσάτσος
      • • Κρυμμένοι επίσκοποι
      • • Προσκόληση καρδιάς στον πλούτο
      • • Πάσιν εμαυτόν εδούλωσα
      • • Οι μεγιστάνες
      • • Ιεραποστολή εν μέσω διωγμών
      • • Ανάγκη επισκοπικού προτύπου!
      • • Το κόστος της ελευθερίας
      • • Η χιονοστιβάδα
      • • Κατενώπιον του λαού του Θεού
      • • Το ναρκωτικό
      • • Κήρυγμα Κυριακής των Αγίων Πατέρων
      • • Πίστη: όραμα και πράξη
      • • Τα τρία δείγματα
      • • Μίμηση Ιησού Χριστού
      • • Ιεροί κανόνες και επικαιρότητα
      • • Πρόσθες ημίν πίστην
      • • Κήρυγμα Κυριακής του τυφλού
      • • Αναπνοή ελπίδας
      • • Οι βιαστές της ελευθερίας μας
      • • Η ένοχη σιωπή
      • • Πίστις και έρευνα
    • ► Μαϊος (27)
      • • Τραγούδι ή θρήνος;
      • • Η μεγάλη κλήση
      • • Η προς το Έθνος παρακαταθήκη του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
      • • Η ανασφάλεια
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής της Σαμαρείτιδος
      • • Ειπέ τη Εκκλησία...
      • • Είμαστε άφοβοι;
      • • Ελεύθερος ή σε γκέττο;
      • • Κρίσις εις τας σχέσεις Αθηνών-Φαναρίου
      • • Κήρυγμα Κυριακής Παραλύτου
      • • Χέρι ευλογίας ή χέρι βίας;
      • • Αντίθετα στο ρεύμα
      • • Τριγμοί εις τας σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως
      • • Η σκυταλοδρομία της αγάπης
      • • Επίλογος κακότητας και ντροπής ενός συγχρόνου μητροπολίτου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής των Μυροφόρων
      • • Το εκκλησιαστικό πρόβλημα
      • • Χωρίς προκλητικότητα
      • • Σε καιρό πειρασμού
      • • Η ανεκτίμητη επένδυση
      • • Επαναφορά στην πρώτη ζωή
      • • Μοιρολατρεία ή αγών;
      • • Οι ψυχές δεν νιώθουν κορεσμό
      • • Στα προπύλαια της Ολυμπιάδας
      • • Αγάπη προς τόν Θεό
      • • Χριστός Ανέστη!
      • • Αναστηθήκαμε μαζί με το Χριστό
    • ► Απρίλιος (30)
      • • Προσευχή χωρίς περισπασμό
      • • Οι άγιοι
      • • Το "χθές" και το "σήμερα" και το "αιώνιο"
      • • Και νέο φράγμα
      • • Αποκαλυπτικά σημειώματα
      • • Κήρυγμα Κυριακής των Βαΐων
      • • Ο Καστορίας Δωρόθεος
      • • Έγγραφα Ιακώβου Βαβανάτσου
      • • Κατάλοιπα πρωταγωνιστών
      • • Η ευχή
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (5)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (4)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Ε' Νηστειών
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (3)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (2)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (1)
      • • Ανήκουμε σ' Αυτόν
      • • Το βαθύ χάσμα
      • • Συμπόσιον των δέκα Παρθένων
      • • Το μάθημα του Σταυρού
      • • Προσφορά και αντιπροσφορά
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Δ' Νηστειών
      • • Ο ακατάληπτος Θεός
      • • Η συνθηματολογία της άρνησης
      • • Ηθική
      • • Ομάδα αγάπης
      • • Συγγνώμη χωρίς αντίκρυσμα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Γ' Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)
      • • Το σύνδρομο της εξωστρέφειας
      • • Κήρυγμα Γ' Χαιρετισμών
    • ► Μάρτιος (27)
      • • Προσέγγιση στο μυστήριο της Εκκλησίας-2
      • • Το θησαύρισμα των γενεών
      • • Πειρασμοί
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β' Νηστειών
      • • Σύναξη Θεού και ανθρώπων
      • • Κήρυγμα Β' Χαιρετισμών
      • • 150 χρόνια από την επανάσταση του 1821
      • • Δοξολογία
      • • Κατανόηση και βοήθεια
      • • Το πνεύμα της 28 Οκτωβρίου
      • • Γογγυσμός
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ορθοδοξίας (Α' Νηστειών)
      • • Υπερβαίνοντας την ατομικότητα
      • • Η Κανονικότητα της εκλογής μου
      • • Το χρυσό κύκλωμα
      • • Η δική σας συμμετοχή
      • • Ευρωπαϊκός πειρασμός (β)
      • • Κήρυγμα Κυριακής Τυροφάγου
      • • Εκγύμναση και ευσέβεια
      • • Ευρωπαϊκός πειρασμός (α)
      • • Καχεκτικό το όραμα
      • • Αττικής Νικόδημος προς Αγωνιζομένους Λαρισαίους
      • • Κήρυγμα Κυριακής Απόκρεω
      • • Προς νοσταλγούς της γαλήνης
      • • Ομάδα ψυχαγωγίας
      • • Συνάντηση και κοινωνία
      • • Αρνούμαι τη μοναξιά
    • ► Φεβρουάριος (28)
      • • Προσδοκίες καρδιών
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΖ' Λουκά (Ασώτου υιού)
      • • Ο μεγάλος εξόριστος
      • • Η εκμετάλλευση των ονείρων
      • • Φυγή από το χρέος;
      • • Ευκαιρίες αμέτρητες
      • • Η ανδρεία των εκκλησιαστικών ανδρών
      • • Κατηγορώ κι απολογούμαι
      • • 5. Η θύελλα μετά την αδιαλλαξία του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΣΤ' Λουκά (Τελώνου και Φαρισαίου)
      • • 4. Το ναυάγιο της Ιεραρχίας της 7ης-3-1991
      • • Ο παραγωγός
      • • 3. Η εννεαμελής επιτροπή
      • • Ποιό ήταν το λάθος
      • • 2. Οι πρώτες προσπάθειες Η πρώτη επιτροπή-ο Δωρόθεος
      • • Η εξομολόγηση μιας γενιάς
      • • 1. Μετά τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε.
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΖ' Ματθαίου (Χαναναίας)
      • • Το υπέροχο πλάσμα
      • • Η μάζα και ο ένας
      • • Πατέρες
      • • Πατέρες (2)
      • • Το ολέθριο λάθος
      • • Πλάνες και Εκκλησία
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 16ης
      • • Χαρακτηριστικά Κυρίου
      • • Ιερώνυμος Κοτσώνης. Ο Αρχιεπίσκοπος των αποστολικών οραματισμών.
      • • 20 Χρόνια "Ελεύθερη Πληροφόρηση"
    • ► Ιανουάριος (30)
      • • Η διάδοσις του Χριστιανισμού κατά τους χρόνους των Τριών Ιεραρχών
      • • Προφητεία και θαύμα
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΕ' Λουκά (Ζακχαίου)
      • • Εξήγηση προς τους λίγους
      • • Κορεσμός ακόρεστος
      • • Καθυστερημένο ξύπνημα
      • • Επιτάφιος και συντομή του αυτού βίου
      • • Μαρτυρία απ' τα σπλάχνα της γης
      • • Η παρουσία Του
      • • Προσευχή εις Χριστόν
      • • Ευμάρεια και ευτυχία
      • • Το μυστήριο
      • • Κήρυγμα Αγίου Αθανασίου
      • • Προς Χριστόν (2)
      • • Η ολοκληρία της ζωής
      • • Η ολοκληρία της ζωής (2)
      • • Αρχίζοντας αμέσως
      • • Παρακλητικόν
      • • Εκκλησία σήμερα; (2)
      • • Η νέμεση της ιστορίας
      • • Πόσο θα περιμένουμε;
      • • Η μυστική χάρη
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα
      • • Το οδοιπορικό μιας μοναχής
      • • Η ιερατική λειτουργία του Προδρόμου
      • • Το ένα και σπουδαίο
      • • Η παθολογία της Συνοδικής απορρύθμισης
      • • Λατρεία και Βίβλος
      • • Δἐησις εν τη νόσω
      • • “Τι εστιν άνθρωπος;”
  • ► 2020 (317)
    • ► Δεκέμβριος (36)
      • • Ποιό από τα τρία;
      • • Ξόδεμα;
      • • Ξόδεμα; (2)
      • • Το πρόσωπο του Ιησού
      • • Άλλη
      • • Σκοταδιστική πτώχευση
      • • Ένα μέρος για τους φτωχούς
      • • Το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων
      • • Η πύλη της αγάπης
      • • Η πύλη της αγάπης (2)
      • • Τρία σπουδαία πράγματα
      • • Δέησις προς τον Χριστόν
      • • «Εις εαυτόν»
      • • Η μεγάλη εκτροπή
      • • Η μεγάλη εκτροπή (2)
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως
      • • Η "ανία" της ευμάρειας
      • • Εις εαυτόν
      • • Ποιό βάζουμε πρώτο;
      • • Έλλειμμα κρίσης ή έλλειμα συνέπειας;
      • • Η ελπίδα μου
      • • Επικοινωνιακή απάτη (2)
      • • Τα δυο μοτίβα
      • • Το πραξικόπημα
      • • Βαδίζοντας με τον Χριστό
      • • Το βαθύ τραύμα (2)
      • • Φωνή θρηνούντων ποιμένων
      • • Το είδωλο της εποχής μας
      • • Το είδωλο της εποχής μας (2)
      • • Μοναχικοί οδοιπόροι
      • • Θρήνος
      • • Για να γίνωμε άφοβοι
      • • 2004 μετά Χριστό...
      • • Η ενότητα της Ορθοδοξίας
      • • Εμπλοκή και διαπλοκή
      • • Πήχης προόδου!!!
    • ► Νοέμβριος (31)
      • • Στον υπουργό της Δικαιοσύνης κ. Χατζηγάκη
      • • Καμουφλαρισμένη δειλία
      • • Αδελφοσύνη
      • • Το «τραύμα» της αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΓ' Λουκά
      • • Κριτική-αυτοκριτική
      • • Ανώμαλη προσγείωση
      • • Θρήνος προς τον Χριστόν
      • • Η εκλογή του Ιερωνύμου
      • • Ο Νέος Αρχιεπίσκοπος
      • • Ιστορικά αποτυπώματα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 24ης
      • • Υπάρχει έλεγχος ποιότητας;
      • • "Η μέριμνα η καθ' ημέραν"
      • • Τρία πορτρέτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος
      • • Μαθητεία στο σχολείο της ερήμου
      • • Προς Χριστόν
      • • Απόσταγμα σοφίας
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Υπόδειγμα φιλανθρωπίας
      • • Το κέντρισμα
      • • Θυσίαν αινέσεως
      • • Πόθος του θανάτου
      • • Το ιστορικό απόκτημα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ζ' Λουκά (Αιμορρούσης)
      • • Υπόδειγμα αγάπης
      • • Ο φόβος της μικρής θυσίας
      • • Ο κώδικας της αγάπης
      • • Το αλφαβητάριο της προσευχής
      • • Γνήσια αγάπη
      • • Όραμα με απόρρητη ταυτότητα
    • ► Οκτώβριος (34)
      • • Η αγωνία του Αρχιεπισκόπου
      • • Η πνοή του Θεού
      • • Καταφιλήσω...
      • • Αμοιβαία πιστότητα και εκσυγχρονισμός
      • • Πατήματα και στραβοπατήματα
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Επικήδειος Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Β'
      • • Η λαϊκή απόρριψη
      • • Εκκλησία σήμερα;
      • • Κήρυγμα Κυριακής Στ' Λουκά
      • • Ο στεναγμός ενός μάρτυρα
      • • Η αδόκιμη δοκιμή
      • • Ανήκουμε στον Εσταυρωμένο
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αθηνών Ιερώνυμος-Βιογραφικά στοιχεία
      • • Θρήνος
      • • Προσέγγιση στο μυστήριο της Εκκλησίας
      • • Το όραμα της "κοινωνίας"
      • • Επιλογές... "στο πόδι"
      • • Ελπίδα αιώνιας ζωής
      • • Προς το Δ' Πανελλήνιον Συνέδριον Θεολόγων
      • • Δἐησις προς Χριστόν τη επαύριον
      • • Λαός του Θεού
      • • Δυό πλάνα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σπορέως (Δ' Λουκά)
      • • Επικαλούμαι την κρίση σας
      • • Τό "όχι" του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου
      • • Έπεσεν η δρυς
      • • Εκλογή Μητροπολιτών επί Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η αγωνία ενός ιερέως
      • • Εκσυγχρονισμός ή μιμητισμός;
      • • Οι κοινές μας επιφυλάξεις
      • • Η άλλη δίαιτα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β' Λουκά
      • • Ομιλία αρχιεπ. Ιερωνύμου Α' σε συνέδριο Ελλήνων που ζουν στην Αμερική
    • ► Σεπτέμβριος (34)
      • • Λόγος περί διαφθοράς
      • • Μνησθείη Κύριος ο Θεός
      • • Πρόταση ζωής, ή πρόταση χλιδής;
      • • Κοινές διαδρομές
      • • Το Άγιο Πνεύμα
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος της Αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής Α' Λουκά
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι"
      • • Γράμματα σ' ένα νέο Ιερέα
      • • Το σκάφος της Εκκλησίας
      • • Σημαίες δίχως ταυτότητες
      • • Το παράσημο
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1970
      • • Η καταγγελία της σιμωνίας
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Ύψωση
      • • Γίνε ιερεύς μου
      • • Πιέσεις-εμπολκαί-αναστολαί
      • • Πρόοδος ή συντήρηση;
      • • Προς εσπέραν θρήνος
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1969
      • • Αγιασμός
      • • Η Πύλη του ουρανού
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Υψώσεως
      • • Πατριαρχικαί νουθεσίαι
      • • Λαχανιασμένοι δρομείς
      • • Τα γραπτά μένουν. Και προδίδουν.
      • • Η εκδημία του π. Αρχιεπισκόπου Αθηνών (Ιερωνύμου Α')
      • • Άλλο
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου
      • • Προσευχόμενοι
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 13ης
      • • Μάταιος μόχθος
      • • Ευχή Εωθινή
      • • Κάλεσμα σε πνευματική επιστράτευση
    • ► Αύγουστος (38)
      • • Συναγμένοι στην Ευχαριστία
      • • Κήρυγμα Αρχής Ινδίκτου
      • • Έγκληση κατά των Συνοδικών Αρχιερέων για την κηδεία του Λαρίσης Θεολόγου
      • • Το κολύμπι στην ακροθαλασσιά
      • • Τότε και τώρα!
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Ματθαίου (Πλούσιου νεανίσκου)
      • • Θύμιση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ μοχλός της δικτατορίας
      • • Γιατί οι εκρήξεις;
      • • Το "ενέχυρο"
      • • Το πολίτευμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας
      • • Ικετήριον
      • • Στην παρυφή του παράλογου
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Εμπειρίες ιατρού με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο
      • • Εις τόν πονηρόν
      • • Από το ίδιο εφαλτήριο
      • • "Ας σκεφτόμαστε τα άνω"
      • • Επιλογές ευθύνης
      • • Νοσούντος ευχή προς Χριστόν
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Οι ζάλες του βίου
      • • Ομολογία πίστεως
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Χαρά
      • • Ενταγμένη και στρατευμένη αθεΐα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Μεσιτεία
      • • Προς τους φθονούντας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Ελπίδα
      • • Μια μεγάλη μορφή
      • • Η διελκυστίνδα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Αθυμία
      • • Η θεοποίηση της εξουσίας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Βοήθεια
      • • Τα δυό ντοκουμέντα
      • • Ομιλία στη Ριζάρειο Σχολή για τον Αθηνών Χρυσόστομο Παπαδόπουλο
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Παρρησία
      • • Κοινωνία ή απομόνωση;
      • • Ασυμμάζευτη έπαρση
      • • "Κοινωνία"... δίχως κοινωνία
    • ► Ιούλιος (34)
      • • Φύλλα μητρώου
      • • Εκκλησία και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός
      • • Ο αρχιεπίσκοπος της Συγγνώμης
      • • Ο δικαιωμένος αδικαίωτος
      • • Γιατί;...
      • • Εκλογή Λαρίσης Θεολόγου
      • • Η αποστολή των Θεολόγων και η ευθύνη απέναντι στη νεολαία
      • • Προς Κανονολόγους παραχαράκτες
      • • Από την αγνωσία στη γνώση
      • • Λυπητερό!
      • • Κρίσεις στο ταμείο της ιστορίας
      • • Οι ανάγκες του ανθρώπου και η πίστη
      • • Η πλασματική παγγνωσία μας
      • • Προφήτου Ηλιού (Θ. Λειτουργία)
      • • Αρχή και τέλος
      • • Ο Προκαθήμενος της Αγάπης
      • • Ζητώ πιστή αποτύπωση της ιστορίας
      • • Η οδυνηρή εμπειρία μου
      • • Μιά γενιά χάνεται
      • • Μήνυμα για τον ιερέα του Θεού του Υψίστου
      • • Έμπονη διάγνωση
      • • Η προσωπικότης του κοινωνικού εργάτου
      • • Κυριακή Ε' Ματθαίου
      • • Αθεϊσμός σκοπιμότητας;
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Ο προσδοκώμενος
      • • Ιστορικός ισολογισμός
      • • Ιερώνυμος ο κλητός του Θεού
      • • Διαφωτιστές και σκοταδιστές
      • • Ιδιόχειρος Διαθήκη αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η κοινή αγωνία
      • • Ό,τι και να γράψη κανείς...
      • • Κατάθεση συντριβής
      • • Κυριακή Δ' Ματθαίου
      • • Η Σύνοδος του Αρχ. Ιερωνύμου για την Οικουμενική Κίνηση
    • ► Ιούνιος (16)
      • • Μια αμερόληπτη κρίση...
      • • Μιμηταί μου γίνεσθε...
      • • Αδύνατο, χωρίς την αγάπη
      • • Οι ασεβείς και οι δίκαιοι
      • • Άλλη εις ταυτό προσευχή
      • • Απόκτηση της αληθινής πίστεως
      • • Αγάπη και πίστη
      • • Άλλη περί ευοδίας προσευχή
      • • Η πικρία του πληρώματος
      • • Επανάπαυση στο θείο έλεος
      • • Στη σκιά του Σταυρού
      • • Δόξα στο Θεό
      • • Και ένα υστερόγραφο
      • • Πάθη
      • • Μνήμη Δικαίου Ιερώνυμος Κοτσώνης Ο Αρχιεπίσκοπος της αγάπης
      • • Θεογνωσία
    • ► Μαϊος (35)
      • • Ο Τρισάγιος ύμνος
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Ιερώνυμος καί εκλογές επισκόπων 2
      • • “Ρήματα ζωής αιωνίου”
      • • Ιερώνυμος και εκλογές επισκόπων
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Εκ βαθέων...(3) Αυτοβιογραφικό
      • • Λυτρωτική Χάρη
      • • Επίκλησις προ της των Γραφών αναγνώσεως
      • • Ύπαρξη του Θεού
      • • Κυριακή Τυφλού
      • • Ο Λαρίσης Θεολόγος Ο στεφανωμένος μάρτυρας
      • • Θυμίαμα, στόν ιερομάρτυρα της Λαρίσης Θεολόγο
      • • Στόμα της Αλήθειας
      • • Μνήμη δωρεών
      • • Ευχαριστήριον
      • • Θεία Κοινωνία εν μέσω πανδημίας
      • • Αγάπη και προσφορά
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Αρετή
      • • Ύμνος άλλος
      • • Σχέση αγάπης
      • • "Θεοδίδακτοι..."
      • • Ο νους μας στο Θεό
      • • Το ήθος της Ορθοδοξίας
      • • Ισοτιμία ανθρώπων
      • • Η αλήθεια σχετικά με τά περί παραιτήσεως του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου (Χατζησταύρου)
      • • Τέλεια αγάπη
      • • "Ο πάμπλουτος επαίτης"
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Η καπηλεία...
      • • Η μεσιτεία των Αγίων
      • • Ο κοινός παρανομαστής
      • • Καθαρή συνείδηση
    • ► Απρίλιος (46)
      • • Ύμνος εις τον Θεόν
      • • Η εκζήτηση του ελέους
      • • Τα ξηλώματα
      • • Τα ξηλώματα
      • • Το έλεός σου, Κύριε
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Το Κύριε ελέησον
      • • Κυριακή του Θωμά
      • • Ο λαός έχει μνήμη
      • • Κύριε ελέησον
      • • Δυναμικό καί δυναμισμός
      • • Η ειρήνη
      • • Τα κίνητρα της αγάπης
      • • Μια προφητική φωνή
      • • Ιερά Αναγνώσματα
      • • Γευόμαστε την ειρήνη
      • • Εγκληματούν οι αρχιερείς;
      • • Δοξολογική λατρεία
      • • Tά νυσταγμένα μας μάτια
      • • Αλληλένδετα
      • • Στόν κολοφώνα της «ορθοπολιτικής» ζούγκλας
      • • Προσευχή και αγάπη
      • • Κήρυγμα Κυριακής Βαΐων
      • • Αποστολική παράδοση καί παραχάραξη
      • • Η δοξολογία του Κυρίου
      • • Συνοδικές ακυρότητες
      • • Μίμηση Χριστού
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι..."
      • • Η εκούσια στέρηση
      • • Mύρο πνευματικής ευωδίας
      • • Βιογραφικό Τρίκκης καί Σταγών Σεραφείμ
      • • Βιογραφικό Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Βιογραφικό Παραμυθίας Παύλου
      • • Βιογραφικό Δημητριάδος Ηλία
      • • Βιογραφικό Χαλκίδος Νικολάου
      • • Βιογραφικό Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Βιογραφικό Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Βιογραφικό Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Βιογραφικό Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Λαρίσης Θεολόγου
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ε΄ Νηστειών
      • • Προχωρούμε και νικάμε
      • • Ένοχη ανοχή!!!
      • • Ο αδιάσπαστος δεσμός
    • ► Μάρτιος (12)
      • • Μπροστά σέ Κείνον
      • • Mνήμη Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Κήρυγμα Κυριακής Δ΄ Νηστειών
      • • Ο Mακαριστός Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ήταν εκλεκτός τίνος;
      • • Κήρυγμα Δ' Χαιρετισμών
      • • Μισή αλήθεια... γεμάτο ψέμα
      • • Δ΄ Κυριακή Νηστειών
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως (Γ΄ Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β΄ Νηστειών
      • • "Απόφαση" χωρίς ψηφοφορία
    • ► Φεβρουάριος (1)
      • • Κηρύγματα - Επίκαιρα
  • ► 2019 (300)
    • ► Δεκέμβριος (37)
      • • Φωτογραφίες Χαλκίδος Νικολάου
      • • Φωτογραφίες Τρίκκης Σεραφείμ
      • • Φωτογραφίες Παραμυθίας Παύλου
      • • Φωτογραφίες Λαρίσης Θεολόγου
      • • Φωτογραφίες Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Φωτογραφίες Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Φωτογραφίες Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Δημητριάδος Ηλία
      • • Φωτογραφίες Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Το πλαστό όραμα
      • • Τί εστιν άνθρωπος;
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (7)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (6)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (5)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (4)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (3)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (2)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (1)
      • • Συνειδησιακός διχασμός
      • • Προσευχόμενοι με τους ύμνους της θείας Λειτουργίας
      • • Μηνύματα... με πολλούς αποδέκτες
      • • Μαζί Σου πάντοτε!...
      • • Κλήρος και λαός
      • • Η φρικτή θυσία
      • • Η συνοδικότητα της Εκκλησίας
      • • Η κοινή μας αγωνία
      • • Η δική μας προσφορά στον Κύριο
      • • Η Αναστάσιμη θεία Λειτουργία
      • • Εμπειρίες αιώνων
      • • Διάλογος με την ύπαρξή μου
      • • Βαβέλ και Πεντηκοστή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Ανάσταση όλων των αγαπημένων μας
      • • Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην...
    • ► Οκτώβριος (11)
      • • Και Συνοδική πράξι
      • • Η αποστολική γνησιότητα
      • • Κληρονομιά ο διχασμός
      • • Τα ταξίματα
      • • Περί Μοναστηριού και "Εγκλείστρας"
      • • Μια τρελή πρόταση
      • • Ελπίδα Αναστάσεως
      • • Εκκλησία και Θεσμοί
      • • Αγάπη στον άνθρωπο
      • • Η κούρσα
      • • Σχέση αδελφωσύνης
    • ► Σεπτέμβριος (35)
      • • Ουχ ούτως έσται εν υμίν...
      • • Μίσος και αγάπη
      • • Το μονοπάτι της υπέρβασης
      • • Το μίσος
      • • Απελευθέρωση από τα ειδωλικά σχήματα
      • • Το υπερούσιο φως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Το άπειρο φως
      • • Ορθός λόγος-Πίστη
      • • Αγάπη και γνώση
      • • Ιδιόγραφη Διαθήκη του Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Ο Επίσκοπος και η Εκκλησία
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (2) Αυτοβιογραφικό
      • • Ολοκληρωτικό δόσιμο
      • • Μας λείπει...
      • • Φυσική εκδήλωση
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (1) Αυτοβιογραφικό
      • • Η εμπειρία της πίστης
      • • Σταυρωμένος Μέγας Αρχιερέας και Σταυρωμένη Αρχιερωσύνη
      • • Απάθεια
      • • Θρόμβοι αίματος
      • • Η ελπίδα
      • • Άξιος εργάτης της Εκκλησίας
      • • Η εγκράτεια είναι απελευθέρωση
      • • Στον απόηχο της Κοιμήσεώς του
      • • Φόβος Θεού
      • • Σταυρωθήτω
      • • Η πνευματική λειτουργία της πίστης
      • • Στιγμές αδυναμίας
      • • Αγάπη και πνευματική ζωή
      • • Μνημόσυνο διωγμών και εξορίας
      • • Το μυστήριο της θείας Αγάπης
      • • Στην Κουκουσό της Πάρνηθας
      • • Το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος
    • ► Αύγουστος (26)
      • • Και νυν άγοις εσθλόν επί τέρμα πορείας
      • • Υποκατάστατα αγάπης
      • • Σελίδες αυτοκριτικής
      • • Οι Άγιοι
      • • Ο πόλεμος
      • • Μετοχή στην αποκάλυψη του Θεού
      • • Το ιερότερο και δυσκολότερο έργο
      • • Πίστη στην Ανάσταση
      • • Διά πίστεως περιπατούμεν...
      • • Μη στενάζετε εναντίον του άλλου
      • • Η έγκληση
      • • Όλα όσα κάνετε, ας γίνονται με αγάπη
      • • Προσωπικοί προβληματισμοί
      • • Θα καταδιωχθούν όλοι οι ευσεβείς;
      • • Προσοχή! Κυκλοφορούν σχισματικοί επίσκοποι
      • • Πειστήρια αναστάσεως
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Η αξία "άνθρωπος"
      • • Η αξία “άνθρωπος”
      • • Ο κλειστός ορίζοντας
      • • Δίψα ψυχής
      • • Άγιοι Πατέρες: φωτεινοί οδηγοί
      • • Η πλατειά αγάπη
      • • Ο παράδεισος των Γραφών
      • • Η ανταπόκριση του Κυρίου
      • • Παρακλήσεις στη Μονή Νέου Στουδίου
    • ► Ιούλιος (34)
      • • Η κατανόηση του Θεού
      • • Η απιστία και η πίστη
      • • Το παράθυρο του Θεού
      • • Η προσευχή
      • • Το αξίωμα-γέφυρα
      • • Συνδαιτημόνες, όχι θεατές
      • • Τα όρια του ορθού λόγου
      • • Το καλλιτέχνημα του Θεού
      • • Η καταξιωμένη ηγεσία
      • • Η διαφορά με την άλογη κτίση
      • • Το παρασκήνιο...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Η αποκάλυψη
      • • Η σωτήρια κίνηση
      • • Ο ανθρώπινος στεναγμός
      • • Ο κόσμος του πνεύματος
      • • Εις εαυτόν
      • • Ένα θαύμα
      • • Υπεύθυνοι διαχειριστές
      • • Το μεγαλύτερο θαύμα
      • • Άρχων επλάσθης
      • • Πληρότητα και αιωνιότητα
      • • Πανήγυρις Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Η διαλεκτική των Πατέρων
      • • Η πρωταρχική αγωνία
      • • Εκτίμηση ή υποτίμηση;
      • • Κραυγαλέα αντίφαση
      • • Η Χαοτική απόσταση
      • • Ουδέν άνθρωπος και μέγα άνθρωπος
      • • Τα πρώτα σημάδια
      • • Η ψηλάφηση του κάλλους
      • • Η αναγνώριση των προσόντων μας
      • • Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός
    • ► Ιούνιος (8)
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Περιφέρουμε την εικόνα του Θεού
      • • Μιλούν οι εικόνες του ναού
      • • Η κίνηση στη λατρεία
      • • Ευθύνη-Εξουσία-Ελευθερία
      • • Το ατίμητο δώρημα
      • • Η πλαστή ταυτότητα
      • • Ποίημα λογικόν
    • ► Μαϊος (25)
      • • Κηρύγματα - π. Μάξιμος
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σαμαρείτιδος
      • • Συμμετοχή στη λατρεία κυρίως με την ψυχή
      • • Μυστήριο αλλά όχι ακαθόριστο η θ. Λειτουργία
      • • Να ξαναγυρίσουμε στα λόγια του Κυρίου
      • • Το κέντρο της Εκκλησίας
      • • Εις παράταξιν μάχης
      • • Η δουλωμένη Εκκλησία. Το καταχθόνιο σχέδιο.
      • • Ξενόφερτη εισβολή
      • • Η ακαταμάχητη Ελληνική Ορθοδοξία
      • • Μαχητική Ορθοδοξία
      • • Και οι τριακόσιοι!
      • • Ημών το Πολίτευμα
      • • Και τώρα θα περιμένουμε πότε θα γίνουν εκλογές;
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Θεμέλιο μετανοίας
      • • Η αλήθεια τρομάζει
      • • Το μικρό δίπτυχο
      • • Η συμμετοχή όλης της Εκκλησίας
      • • Η ρουτίνα στην πνευματική ζωή
      • • Η Ιεραρχία. Σώμα χαρισματικό ή ομάδα ασύδοτης εξουσίας;
      • • Δυο οδηγητικά κείμενα
      • • Δικαιοσύνη δυο ταχυτήτων
      • • Ο Μοναχισμός στην Ορθοδοξία
      • • Συνδέομαι μαζί Του
    • ► Απρίλιος (30)
      • • Ο εκκολαπτόμενος «ανθρωποβόρος» Νέος Κόσμος
      • • Αναστάσιμο μήνυμα της Ιεράς Μονής Στουδίου
      • • Αργύρια ικανά έδωκαν...
      • • Μεγάλη Εβδομάδα στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Η Θεία Λειτουργία είναι πηγή ζωής
      • • Το γλωσσόκομον
      • • Κηρύγματα - μ. Ιγνάτιος
      • • Κηρύγματα - π. Ειρηναίος
      • • Ο «Εκτρωσικός» Δημογραφικός Μαρασμός των Ελλήνων
      • • Κραυγή οδύνης (2)
      • • Κραυγή οδύνης
      • • Συγχωρεί όσους τον πίκραναν
      • • Αγάπη στην Εκκλησία
      • • Περί εκκλησιολογικών και εκκλησιαστικών θεμάτων
      • • Κήρυγμα Ε΄ Νηστειών
      • • Ο λαός ξυπνάει
      • • Έμπνευσι ή καταναγκασμός;
      • • Προτεσταντισμός και Φεμινισμός
      • • Ίση αγάπη σε όλους
      • • Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Προσευχή και αγάπη στο Θεό
      • • Μεγάλος Κανόνας στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Αγάπη στα φθαρτά ή στον Κύριο;
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Κυριακή Δ΄ Νηστειών
      • • Κύρος ή γόητρο;
      • • Η έκβασι της αναστροφής
      • • Ο πειρασμός των δημοσίων σχέσεων
      • • Μίσος προς την αμαρτία
    • ► Μάρτιος (36)
      • • Ευθιξία
      • • Εξαετές μνημόσυνο Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Κήρυγμα Γ΄ Νηστειών
      • • Η ασυλία της σιωπής
      • • Χρωστάτε εξήγησι
      • • Δανεική μίτρα
      • • Χαιρετισμοί της Θεοτόκου
      • • Κάθε Κυριακή Εκκλησιασμός
      • • Άμβων ή πασαρέλα;
      • • Κυριακή Β' Νηστειών
      • • Καταργήθηκε το Αυτοκέφαλο;
      • • Το προδομένο ράσο
      • • Ο πειρασμός της «Pώμης»
      • • Αγάπη: βασική επιλογή ζωής
      • • Σημερινοί ιεραπόστολοι
      • • Ο άνθρωπος μετά την ενανθρώπιση του Θεού
      • • Πάντοτε να χαίρεστε
      • • Κυριακή της Ορθοδοξίας
      • • Το “μείζον” θέμα
      • • Γνωρίσματα πίστεως
      • • Μεταμεσονύκτια αγωνία ενός Ποιμενάρχη
      • • Γεύτηκα το γλυκό δάκρυ
      • • Δεν ήταν ο εκλεκτός της Χούντας ο Ιερώνυμος
      • • Χουντικός ο Ιερώνυμος (Κοτσώνης);
      • • Επιστημονικό και συγγραφικό έργο Ιερωνύμου
      • • Κυριακή Τυρινής
      • • Υψηλός δείκτης δημοτικότητας
      • • Η γνώσις φυσιοί, η δε αγάπη οικοδομεί
      • • Η μητρότητα στο νεωτερικό «άφυλο» κόσμο
      • • Η προσέγγιση του αοράτου
      • • Επιστροφή στις πηγές
      • • Διωγμός: γνήσιος τρόπος ζωής
      • • Η θεολογική αναιμία
      • • Μετάνοια, Mεταβίβασι της ευθύνης
      • • Το θυμίαμα της αθεΐας
      • • Το εύρος της παράδοσης
    • ► Φεβρουάριος (58)
      • • Κυριακή Απόκρεω
      • • Έχει ο Θεός
      • • Η μεταλλαγμένη θρησκευτικότητα
      • • Πρόσωπο πρός πρόσωπο
      • • Η φυγάδευση της ειρήνης
      • • Η διαπλοκή της αγάπης
      • • Αγαπάτε αλλήλους
      • • Η Χάρι της μυστικότητας
      • • Η διαφήμισι
      • • Διάσημοι και άσημοι
      • • Το όραμα της σύνθεσης
      • • Ουκ ερίσει ουδέ κραυγάσει...
      • • Η μετάνοια
      • • Μη ρυπαίνετε το καλλιτέχνημα
      • • Ερήμην του λαού;
      • • Η υπακοή
      • • Το κόστος της «ευπρέπειας»
      • • Το κόστος της «απρέπειας»
      • • Το νέο ήθος
      • • Συνδιδασκαλίτης
      • • Εν “λόγῳ” και εν “διαλόγῳ”
      • • Νεοχωρίτης
      • • Περιπατείν εν αληθεία
      • • Ιδιωτικοποίηση ή κοινωνία;
      • • Ιστορικό Ιεράς Μονής
      • • Βιογραφικό Αττικής Νικοδήμου
      • • Βιογραφικό Ιερώνυμου Κοτσώνη
      • • Κηρύγματα - Παρακλήσεις
      • • Κηρύγματα - Χαιρετισμοί
      • • Καλώς ορίσατε
      • • Εκδόσεις Σπορά - Άλλοι συγγραφείς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Διηγήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Υπαρξιακές ανησυχίες
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σχολιασμός της εκκλησιαστικής επικαιρότητας
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ορθόδοξοι προσανατολισμοί
      • • Εκδόσεις Σπορά - Πατέρες και σύγχρονη ζωή
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ομιλητικά βοηθήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Μοναχικός βίος
      • • Φωτογραφίες Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Επικοινωνία
      • • Ραδιοφωνικές Συζητήσεις
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Κυριακών
      • • Κηρύγματα - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Μάρκος
      • • Κηρύγματα - Ματθαίος
      • • Κηρύγματα - Ιωάννης
      • • Κηρύγματα - Λουκάς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Εκκλησιολογία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ιερατικά
      • • Εκδόσεις Σπορά
      • • Ελεύθερη Πληροφόρηση
      • • Φωτογραφίες Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Εκδόσεις Σπορά - Λειτουργική Θεολογία
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Πεντηκοστάριο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Τριώδιο
      • • Εκδόσεις Σπορά - Νεανικά θέματα