Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 281, 16-7-2010
ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΣΘΕ;
Συνεργάτη περιοδικοῦ «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση»
Ὅλοι ζοῦμε στὶς ἡμέρες μας τὸ πρωτόγνωρο καὶ παράδοξο γεγονὸς τῆς σοβαρῆς οἰκονομικῆς κρίσης, σὲ παγκόσμια κλίμακα. Τὸ πρόβλημα αὐτὸ τὸ ζοῦμε ἐντονότερα στὸ δικό μας τὸν Ἑλλαδικὸ χῶρο, μὲ τὶς ἰδιαίτερα σοβαρὲς ἐπιπτώσεις του. Καὶ δὲν θὰ ἦταν ὑπερβολή, ἂν τονισθεῖ ὅτι ἡ πατρίδα μας διέρχεται μιὰ ἀπὸ τὶς πλέον κρίσιμες φάσεις τῆς ἱστορίας της, μὲ τὶς ἄκρως ἀνησυχητικὲς ἐπεκτάσεις τοῦ φαινομένου καὶ σὲ ἄλλες παραμέτρους τοῦ ἐθνικοῦ μας βίου πέραν τοῦ οἰκονομικοῦ πεδίου.
Τὸ πρόβλημα αὐτὸ τῆς πρόσφατης οἰκονομικῆς κρίσης κτύπησε, ὅπως ἄλλωστε ἦταν ἑπόμενο, καὶ τὶς θύρες τῶν Συνοδικῶν Γραφείων τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ ἡ ἀντίδραση τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοίκησης δὲν ἄργησε νὰ ἐκδηλωθεῖ. Μὲ πρόσφατη Συνοδικὴ ἐγκύκλιο πρὸς τὸ «χριστεπώνυμον πλήρωμα» καὶ μὲ θέμα «Θεολογικὴ θεώρησις τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως», ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία προσδιορίζει τὰ αἴτια αὐτῆς τῆς κρίσης καὶ τονίζει μὲ ἔμφαση, μεταξὺ ἄλλων, ὅτι «ἡ φιληδονία, ἡ φιλαργυρία καὶ ἡ φιλοδοξία» εἶναι οἱ παράγοντες ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι μᾶς ὁδήγησαν στὸ οἰκονομικὸ αὐτὸ χάος, ποὺ ζοῦμε στὶς ἡμέρες μας.
Ὁ καθένας, μὲ ἁπλὴ ἀνάγνωση αὐτοῦ τοῦ κειμένου, διαπιστώνει ὅτι ἡ ἐκκλησιαστικὴ διοίκηση προσδίδει σ᾿ αὐτὴ τὴν τοποθέτηση ὅλως φιλολογικὸ χαρακτήρα. Εἶναι ἀφηρημένη καὶ γενικόλογη. Ἐνῶ ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος δίδει τὴν πνευματικὴ-θεολογικὴ διάσταση αὐτῆς τῆς κρίσης, ἀπὸ τὸ ἄλλο ἀποφεύγει νὰ προσδιορίσει καὶ νὰ ἐξειδικεύσει σὲ ποίους ἰδιαίτερα χώρους τῆς κοινωνίας ἀπευθύνεται καὶ νὰ ἀναφέρει, μὲ συγκεκριμένες τοποθετήσεις, τοὺς φορεῖς αὐτῶν τῶν καταστάσεων. Καὶ τὸ «χριστεπώνυμον πλήρωμα», στὸ ὁποῖο εἰδικὰ ἀπευθύνεται ἡ ἐγκύκλιος τῆς Συνόδου, διερωτᾶται: Σὲ ποίους ἀπευθύνεσθε, Ἅγιοι Πατέρες, χωρὶς νὰ ἐξειδικεύετε συγκεκριμένους φορεῖς καὶ χώρους, στοὺς ὁποίους παρατηροῦνται αὐτὰ τὰ φαινόμενα;
Καὶ τὴν ἀπάντηση σ᾿ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα, εἰδικὰ γιὰ τὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο, τὴ δίδει, κατὰ σχήμα πρωθύστερο, ὁ προηγούμενος Ἀρχιεπίσκοπος μακ. Χριστόδουλος, ὅταν στὶς ἀρχὲς τοῦ ἔτους 2005, στὴν ἔξαρση τῶν ἠθικῶν καὶ οἰκονομικῶν σκανδάλων ἀνώτατων κληρικῶν, ποὺ ἔρχονταν τότε στὴ δημοσιότητα σωρηδὸν ἀπὸ τὰ Μ.Μ.Ε., δήλωνε ἐνώπιον τοῦ ἀνώτατου ὀργάνου τῆς Ἐκκλησίας (βλ. Ι.Σ.Ι. 18/2/2005), ὅτι «Στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν φιλήδονοι καὶ φιλοχρήματοι κληρικοὶ καὶ συντηροῦμε θερμοκήπια ἀθλιοτήτων»!! Καὶ ἡ δήλωση αὐτὴ τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου δὲν ἀποτελεῖ μιὰ ἁπλὴ «ἐξώδικη ἀναφορά», ἀλλὰ ἦταν μία διαπίστωση, τὴν ὁποία κατέθεσε, ἐπισήμως καὶ μὲ πλήρη ἐπίγνωση, ἐνώπιον τοῦ ἀνώτατου ὀργάνου τῆς Ἐκκλησίας.
Καὶ μὲ τὴ βαρυσήμαντη καὶ ἐπίσημη αὐτὴ δήλωση-διαπίστωση, ποὺ δὲν εἰπώθηκε ἀπὸ κάποιον ἄσχετο ἢ ἀπὸ κάποιον κακόπιστο δημοσιογράφο, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Ἀρχιεπίσκοπο, ἐντοπίζεται ἕνας ἀπὸ τούς χώρους τῆς κοινωνίας μας, στὸν ὁποῖο παρατηροῦνται τὰ ἴδια φαινόμενα «τῆς φιληδονίας», «τῆς φιλοχρηματίας» καὶ «τῶν θερμοκηπίων ἀθλιοτήτων». Καὶ ὁ χῶρος αὐτός, ὅπως δυστυχῶς πληροφορεῖται τὸ πλήρωμα ἀπὸ τὶς παραπάνω ἀρχιεπισκοπικὲς δηλώσεις, εἶναι ὁ ἱερὸς χῶρος τῆς Ἐκκλησίας.
Καὶ ἔρχεται σήμερα ἡ ἡγεσία της, μὲ τὴν τελευταία ἐγκύκλιο τοῦ ἀνώτατου ὀργάνου της, νὰ ἐπισημάνει τὰ αἴτια τῆς σημερινῆς οἰκονομικῆς κρίσης καὶ νὰ ἐπαναλάβει, ἀπευθυνόμενη στὸ «χριστεπώνυμον πλήρωμα», τὶς ἴδιες φράσεις, τὶς ὁποῖες ὁ μακ. Χριστόδουλος χρησιμοποίησε, σχετικὰ πρόσφατα τὸ ἔτος 2005, γιὰ νὰ ἀποδώσει τὰ φαινόμενα ποὺ παρατηροῦνται καὶ μέσα στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο.
Καὶ τὸ «χριστεπώνυμον πλήρωμα» ἐξακολουθεῖ νὰ διερωτᾶται. Τί ἔπραξε ἡ τότε ἐκκλησιαστικὴ ἡγεσία ἀλλὰ καὶ ἡ σημερινὴ διοίκηση, στὸν τομέα τῆς δικαιοδοσίας της γιὰ τὴν καταστολὴ αὐτῶν τῶν ἀντιεκκλησιαστικῶν συμπεριφορῶν μετὰ τὶς ἀρχιεπισκοπικὲς ἐπίσημες διαπιστώσεις καὶ ἀναφορές, ὥστε σήμερα νὰ «νομιμοποιεῖται» καὶ νὰ ἐμφανίζεται ὡς τιμητὴς τῆς κοινωνίας καὶ τῶν φορέων της, ἐπαναλαμβάνοντας τὰ ἴδια αἴτια γιὰ τὴ σημερινὴ οἰκονομικὴ κρίση, μὲ τὴν ἴδια ἀκριβῶς ἀρχιεπισκοπικὴ φρασεολογία;
Καὶ ἡ ἀπάντηση εἶναι μία καὶ μοναδική. Τίποτε ἀπολύτως. Καὶ δὲν εἶναι δικό μας τὸ συμπέρασμα. Εἶναι πεποίθηση τοῦ συνόλου τοῦ πληρώματος. Ὅπως δὲ χαρακτηριστικὰ δήλωνε τότε καὶ ὁ ἐπίτιμος Εἰσαγγελέας τοῦ Ἀρείου Πάγου ἀείμνηστος Εὐάγ. Κρουσταλλάκης (TV, MEGA 1/3/2006) «Ἡ κάθαρση στὴν Ἐκκλησία, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴ Δικαιοσύνη, ἦταν ἕνα ἁπλὸ πυροτέχνημα».
Καὶ ἰδοὺ μερικὰ ἀψευδῆ γεγονότα, ποὺ ὅλως ἐνδεικτικὰ ὑπενθυμίζουμε:
1. Μετὰ τὸ θόρυβο ποὺ εἶχε ξεσπάσει καὶ μετὰ τὶς ἐπίσημες διαπιστώσεις τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, ὑπὸ τὸ κράτος τότε τῶν πιέσεων τῶν ΜΜΕ καὶ τῶν ἐντυπώσεων, κλήθηκαν ὁρισμένοι, κυρίως ἀνώτατοι κληρικοί, νὰ παράσχουν ἐξηγήσεις. Οἱ ἐξηγήσεις τους κρίνονταν «ἐπαρκεῖς»! καὶ ἡ ὑπόθεση πήγαινε στὸ ἀρχεῖο, χωρὶς καμμιὰ ἄλλη περαιτέρω ἔρευνα ἢ ἀνακριτικὴ διαδικασία.
2. Σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις Ἀρχιερέων ἀκολουθεῖτο ἡ ἀνακριτικὴ-ἐκκλησιαστικὴ διαδικασία. Ἀλλὰ στὸ παραπεμπτήριο ἔγγραφο ἐπισημαινόταν εἰδικὰ καὶ τοῦτο, ποὺ χαρακτηρίσθηκε ἀπὸ νομικοὺς ὡς παγκόσμια δικονομικὴ πρωτοτυπία:
«Ἵνα μὴ μείνη οὐδὲ ὑποψία σπίλου εἰς βάρος τοῦ Σεβασμιωτάτου....... ἀσκοῦμεν κανονικὴν δίωξιν.......καὶ διατάσσομεν ἀνακρίσεις»! Καί, ὅπως ἦταν ἑπόμενο, μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴ Συνοδικὴ ἐπισήμανση (βλ. ἐντολή) τὸ πόρισμα θὰ κατέληγε ὁπωσδήποτε σὲ ἀπαλλαγὴ τοῦ ἐγκαλουμένου.
3. Ὅταν ἡ Ἀρχὴ Προστασίας Δεδομένων Προσωπικοῦ Χαρακτήρα, μὲ ἀπόφασή της, ἔκρινε ὁμοφώνως, ἐπὶ συγκεκριμένης ὑπόθεσης Ἀρχιερέως, ὅτι γιὰ τοὺς Μητροπολίτες δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν προσωπικὰ δεδομένα, ποὺ νὰ ἀποτρέπουν τὴ δημοσιογραφικὴ ἐνημέρωση, διότι οἱ Ἀρχιερεῖςεἶναι δημόσια πρόσωπα, λαμβανομένης ἐπιπροσθέτως ὑπόψη καὶ τῆς κανονικῆς ἰδιότητας αὐτῶν ὡς Ἐκκλησιαστικῶν Ποιμένων, ἀντὶ ἡ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας νὰ θεωρήσει αὐτὴ τὴν ἀπόφαση ὡς νομικὴ ἀποδέσμευση καὶ νὰ προχωρήσει περαιτέρω σὲ κατ᾿ οὐσία ἔρευνα τῶν καταγγελλόμενων σκανδάλων, δὲν τὴν δέχθηκε καὶ ζήτησε μὲ νέα «αἴτηση θεραπείας» τὴν ἀνάκλησή της. Ἡ ἴδια Ἀρχὴ ἀπέρριψε καὶ πάλι τὴ νέα αἴτηση μὲ τὸ ἴδιο σκεπτικὸ ὡς ἀβάσιμη. Ἀντιλαμβάνεται κανεὶς τὸ μέγεθος τῆς ἐντροπῆς, ποὺ προσῆψε ἡ νέα ἀπόφαση στὴ διοικοῦσα Ἐκκλησία.
4. Ὁ πρώην «Μητροπολίτης Ἀττικῆς» ἐπὶ πολλά χρόνια ταλαιπώρησε τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ τοῦτο δὲν εἶναι προσωπικὴ ἄποψη, ἀλλὰ ἀντικειμενικὴ διαπίστωση. Καὶ μόνο μετὰ τὴν ἀμετάκλητη ποινικὴ καταδίκη του σὲ κάθειρξη ἕξι ἐτῶν ἀπὸ τὸν Ἄρειο Πάγο (μετὰ δυὸ προηγούμενες οὐσιαστικὲς καταδίκες τοῦ Ἐφετείου) γιὰ ὑπεξαίρεση σὲ βαθμὸ κακουργήματος μεγάλου χρηματικοῦ ποσοῦ ἀπὸ Ἱ. Μονὴ τῆς δικαιοδοσίας του, ὁδηγήθηκε ἡ Ἐκκλησία, κατὰ δέσμια ὑποχρεωτικὴ ἐνέργεια, στὴν καθαίρεσή του. Καὶ τοῦτο ὄχι σὰν ἀποτέλεσμα ἐκκλησιαστικῆς δίκης, ποὺ κινήθηκε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ κατὰ ρητὴ ἐπιταγὴ τοῦ πολιτειακοῦ-ἐκκλησιαστικοῦ νόμου 5383/1932 (ἄρθ. 160) καὶ τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας (Ν. 590/1977). Ἡ Ἐκκλησία, πολὺ πρὶν ἀπὸ τὴν ποινικὴ καταδίκη, ἐγνώριζε ὅλα τὰ περιστατικά. Ὑπῆρχε μάλιστα καὶ ἐπίσημη ἀναφορά της Ἱ. Μονῆς στὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπο καὶ ἐπιβεβαίωση αὐτῶν ἀπὸ ἐνεργὸ μέλος τῆς Ἱεραρχίας. Ἡ ἐκκλησιαστικὴ διοίκηση ὅμως σιωποῦσε καὶ ἀπρακτοῦσε, μέχρι τότε, ποὺ ἔντιμοι δικαστὲς μὲ τὴν ἀμετάκλητη καταδικαστικὴ ἀπόφαση, τῆς ὑπέδειξαν τὸ καθῆκον της. Εἶναι χαρακτηριστικὸ καὶ τοῦτο. Λίγο χρόνο πρὸ τῆς παραπάνω ἀμετάκλητης ποινικῆς καταδίκης καὶ ἐνῶ εἶχαν προηγηθεῖ δυὸ καταδικαστικὲς ἀποφάσεις τοῦ Ἐφετείου, ἡ Σύνοδος μὲ ἀπόφασή της ὑπέδειξε στὸν φερόμενο ὡς Τοποτηρητή Μητροπολίτη νὰ παράσχει στὸν καταδικασθέντα ἄδεια νὰ λειτουργεῖ, ἂν ὁ ἴδιος τὸ ζητήσει. Προσέκρουσε ὅμως στὴν κατηγορηματικὴ ἄρνηση τοῦ τελευταίου.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ. Καὶ τὸ ἐρώτημα στὴ διοικοῦσα Ἐκκλησία, τὸ ὁποῖο τέθηκε ὡς ἐπικεφαλίδα τοῦ σχολίου, ἐπαναλαμβάνεται: Σὲ ποίους ἀπευθύνεσθε; Καὶ ἐδῶ ἡ ἀπάντηση εἶναι μία καὶ μοναδική. Πρὶν προσδιορίσετε, μὲ τὴν πρόσφατη ἐγκύκλιο, ὡς αἰτία τῆς οἰκονομικῆς κρίσης, ποὺ διέρχεται ἡ πατρίδα μας, «τὴ φιληδονία, τὴ φιλοχρηματία καὶ τὴ φιλοδοξία», θὰ ἔπρεπε πρώτα νὰ ξεκαθαρίσετε τὸ χῶρο τῆς δικῆς σας δικαιοδοσίας, ποὺ καὶ ἐκεῖ, κατὰ τὶς προαναφερθεῖσες ἐπίσημες ἀρχιεπισκοπικὲς διαπιστώσεις, παρατηροῦνται τέτοια φαινόμενα καὶ μετὰ θὰ εἴχατε «τὴ νομιμοποίηση» νὰ ἀνοίξετε τὴ θύρα, νὰ ἀπευθυνθῆτε στὸ «χριστεπώνυμον πλήρωμα» καὶ νὰ διατυπώσετε κρίσεις καὶ ὑποδείξεις. Καὶ ἀφοῦ τὸ πρῶτο δὲν ἔγινε, τὸ δεύτερο καθίσταται ἀλυσιτελές. Καὶ καλὸ θὰ εἶναι νὰ ἀποφεύγονται τέτοιες πρωθύστερες ἐνέργειες, ποὺ ὁ καθένας θὰ μπορεῖ νὰ προσδώσει σ᾿ αὐτές, εἴτε καλόπιστα εἴτε κακόπιστα, καθαρὸ ἐπικοινωνιακὸ χαρακτήρα.
Ὁ Σχολιαστὴς
