†Mητροπολίτης Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικόδημος

† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

  • Ἀρχική
  • Καλῶς ὁρίσατε
  • Προσωπικότητα
    • Βιογραφικό
    • Βιογραφικά στοιχεῖα
    • Νεκρολογίες
    • Φωτογραφίες
  • Ἠχητικά
    • Κηρύγματα
      • Ἰωάννης
      • Ματθαῖος
      • Λουκᾶς
      • Μάρκος
      • Μηναῖο
      • Ἀποστολικά
        • Πεντηκοστάριο
        • Κυριακῶν
        • Μηναῖο
        • Τριώδιο
      • Παρακλήσεις
      • Χαιρετισμοί
      • Ἐπέτειος Χειροτονίας
    • Ραδιοφωνικές συζητήσεις
  • Ἄρθρα
    • Ἐκκλησία
    • Σύγχρονη ἐποχή
    • Ἐπίσκοπος
    • Χριστούγεννα
    • Θεολογικά
    • Πάσχα
    • Παναγία
    • Σύνοδος
    • Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο
    • Ἀνθρωπολογία
      • Ἀνθρωπολογικά
      • Τί ἐστιν ἄνθρωπος;
    • Ἀθεΐα
    • Παράδοση
    • Πρόοδος ἤ συντήρηση;
    • Παγκοσμιοποίηση καί Παράδοση
    • Ἀπολογητική: Ὀρθός λόγος-Πίστη
    • Ἐκκλησιαστική δικαιοσύνη
    • Σχέσεις Ἐκκλησίας-Πολιτείας
    • Ἐκκλησιαστική Ἱστορία
      • Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ
      • Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος
      • Ἀρχιερεῖς
    • Ἑορτολογικά
    • Θεία Εὐχαριστία
  • Ἐκδόσεις "ΣΠΟΡΑ"
    • Εἰσαγωγικά
    • Λειτουργική Θεολογία
    • Ἱερατικά
    • Ἐκκλησιολογία
    • Μοναχικός βίος
    • Ὁμιλητικά βοηθήματα
    • Πατέρες καί σύγχρονη ζωή
    • Σύγχρονη ἐκκλησιαστική ἱστορία
    • Ὀρθόδοξοι προσανατολισμοί
    • Σχολιασμός ἐκκλησ. ἐπικαιρότητας
    • Ὑπαρξιακές άνησυχίες
    • Διηγήματα
    • Ἄλλοι συγγραφείς
  • Περιοδικό "Ἐλεύθερη Πληροφόρηση"
    • Εἰσαγωγικά
    • Εὐρετήριο τευχῶν
  • Ἱερά Μονή Νέου Στουδίου
    • Ἱστορικό
    • Κηρύγματα
      • π. Είρηναῖος Μπουσδέκης
        • Ἠχητικά
        • Κείμενα
      • π. Μάξιμος Ἀναστόπουλος
      • μ. Ἰγνάτιος Βερβέρης
    • Δραστηριότητες
    • Φωτογραφίες
  • ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
    • Ἄρθρα
    • 12 Μητροπολίτες
      • Ἀττικῆς & Μεγαρίδος Νικόδημος
        • Βιογραφικό
        • Φωτογραφίες
      • Λαρίσης Θεολόγος
        • Βιογραφικά στοιχεῖα
        • Νεκρολογίες
        • Ἱστορικά
        • Φωτογραφίες
      • Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντῖνος
        • Βιογραφικό
        • Προσωπικότητα
        • Φωτογραφίες
      • Θεσσαλονίκης Λεωνίδας
        • Φωτογραφίες
        • Νεκρολογίες
      • Ἀλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιος
        • Βιογραφικά στοιχεῖα
        • Φωτογραφίες
      • Διδυμοτείχου Κωνσταντῖνος
        • Φωτογραφίες
      • Κιλκισίου Χαρίτων
        • Φωτογραφίες
      • Χαλκίδος Νικόλαος
        • Ἱστορικά
        • Προσωπικότητα
        • Φωτογραφίες
      • Δημητριάδος Ἠλίας
        • Φωτογραφίες
      • Παραμυθίας Παῦλος
        • Φωτογραφίες
      • Ζακύνθου Ἀπόστολος
        • Φωτογραφίες
      • Τρίκκης & Σταγῶν Σεραφείμ
        • Φωτογραφίες
      • Δημοσιεύματα
  • ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
  • ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ
    • Ἐλευθέριος Χ. Οἰκονομάκος
    • π. Alexander Schmemann
    • Ἄλλοι συγγραφεῖς
  • ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗ
    • Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ
    • Θυσίαν αἰνέσεως
    • Σπουδή ἀγάπης
    • Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου
    • Συναγμένοι στήν Εὐχαριστία
    • Τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ
    • Τό «τραῦμα» τῆς ἀγάπης
    • Ἁγία Γραφή
    • Διάφορα
  • ΠΑΤΕΡΙΚΑ
    • Ἡ ἱκεσία ἑνός ἁγίου
    • Διάφορα Πατερικά

Ἐπικοινωνία

  • Αρχική
  • Βιογραφικό
  • Προσωπικότητα
  • Μνήμη Δικαίου Ιερώνυμος Κοτσώνης Ο Αρχιεπίσκοπος της αγάπης
Δημοσιεύθηκε : 02 Ιουνίου 2020

Ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 97, 16 Νοεμβρίου 2002.

ΜΝΗΜΗ ΔΙΚΑΙΟΥ

Ἱερώνυμος Κοτσώνης

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τῆς ἀγάπης

(ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ 14 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ)

0055 Ierwnymos 7

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΜΕΣΑ

ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Στά ἄδυτα τοῦ ῾Ιεροῦ Θυσιαστηρίου καί στά ἀπύθμενα βάθη τῆς ἑλληνικῆς αὐτοσυνειδησίας ἀκούστηκε ἔντονος ὁ χτύπος μιᾶς καρδιᾶς, πού ἀναμετάδινε τό ἐνθουσιαστικό στοιχεῖο τῆς ᾿Εκκλησίας τῶν Μαρτύρων καί τούς ἀνύσταχτους μόχθους τῶν Πατέρων τῆς ᾿Ορθοδοξίας. ῾Η καρδιά αὐτή, μέ ὅλο τό θησαύρισμά της καί τόν ἁγιοπνευματικό τόνο τῶν παλμῶν της, θρονιάστηκε πρίν μερικά χρόνια στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ. «῎Ενθα ὁ τῶν ἑορταζόντων ἦχος ὁ ἀκατάπαυστος». Συνέχισε, ὅμως, νά ἀκούγεται ἀνάμεσά μας ὁ χτύπος της στό ρυθμό τῆς γνήσιας ἐκκλησιαστικῆς διακονίας καί τῆς ἀκόρεστης ἀγάπης.

῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος εἶναι πιά ἱστορία. ᾿Αλλά μιά ἱστορία πού συνεχίζει νά προκαλεῖ καί νά προσκαλεῖ. ῞Ενα πέρασμα, πού ἄφησε πίσω του βαθιά τυπώματα. Καί δέν ἀφήνει περιθώρια καί δυνατότητες σ᾿ ἐκείνους πού ἔχουν συμφέρον νά τά ἐπικαλύψουν.

῾Η δική μας γενιά τόν γνώρισε καί τόν παρακολούθησε. Στούς ὁραματισμούς του καί στούς ἀγῶνες του. Στούς ἀποστολικούς μόχθους του καί στίς πικρίες του.

Οἱ γενιές πού ἔρχονται νά ἐνσωματωθοῦν στόν κόσμο τῆς ἑλληνικῆς ᾿Εκκλησίας θά γυρίσουν μέ πολλή δίψα καί λαχτάρα στά κιτρινισμένα φύλλα τῆς ἱστορίας. Γιά νά χαροῦν καί νά διδαχθοῦν ἀπ᾿ τή ζωή καί τά ποιμαντικά ἀνοίγματα τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερωνύμου Κοτσώνη, πού στήν ἐποχή του στάθηκε πατέρας καί ποιμένας τῆς ᾿Εκκλησίας τῶν ᾿Αθηνῶν, ἀλλά στή συνείδηση τοῦ πιστοῦ λαοῦ ἐγγράφτηκε σάν πατέρας καί δάσκαλος τῆς Οἰκουμενικῆς ᾿Ορθοδοξίας.

***

ΑΙΣΘΗΜΑ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΓΙΑ

ΜΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗ ΘΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ

Δέν θά ἦταν ὁλοκληρωμένη ἐπιτέλεση χρέους, ἄν ἐξαντλούσαμε τήν ἀναφορά μας στό σεπτό πρόσωπό του, προσπαθώντας ἁπλῶς νά ζωηρέψουμε τίς μνῆμες. ῎Αν μόνο ξεδιπλώναμε πανοραματικά τό φωτεινό παράδειγμα καί τό καταπληκτικό ἔργο, πού ἄφησε πίσω του ὁ ῾Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος. Κι ἄν, μετά ἀπό αὐτή τή σύντομη ἀναδρομή, νοιώθαμε τήν ψυχή μας γεμάτη μόνο ἀπό δέος καί ἀπό εὐγνωμοσύνη.

῞Ολα αὐτά τά αἰσθήματα, γεννήματα καλλιεργημένων ψυχῶν, δέν ἐξαντλοῦν τή δική μας ἀνταπόκριση στό δικό του μόχθο.

Χρέος μας νά τόν ἀντικρύσουμε μέ ἀγάπη, ἀλλά καί μέ αἰσθήματα συντριβῆς καί μετάνοιας.

Τόν ῾Ιερώνυμο τόν ἀναγνωρίσαμε σάν τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο τῶν μεγάλων ὁραματισμῶν καί τῆς ἀκάματης δραστηριότητας, ἀλλά δέν τόν συνοδεύσαμε στό ἀνηφορικό καί τραχύ μονοπάτι τῆς προσφορᾶς του καί δέν σταθήκαμε πλάϊ του μέ τή θερμότητα τῆς πηγαίας εἰλικρίνειας στίς ὧρες τῆς πολλῆς δοκιμασίας του. ῾Η παραπληροφόρηση μᾶς πλάνησε. Τά συνθήματα τῶν ἀθέων μπῆκαν στό στόμα μας καί ἀναμεταδόθηκαν ἀπ᾿ τά χείλη μας. ῾Η ὁρμή ἐκείνων, πού εἶχαν κάθε λόγο νά μειώσουν τήν ᾿Εκκλησία ἤ νά τήν ἀπομυζήσουν σάν προσωπική πηγή πλουτισμοῦ, μᾶς παρέσυρε. Καί σταθήκαμε μουδιασμένοι ἤ διστακτικοί μπροστά στήν προσωπικότητα, πού σάν ἀναμμένη λαμπάδα δαπανήθηκε, σκορπώντας φῶς «εἰς τάς αὐλάς τοῦ Κυρίου».

Τώρα, πού ὁ ῾Ιερώνυμος εἶναι «χθές», εἶναι παρελθόν καί τό «σήμερα» μᾶς φορτίζει μέ τραγικές ἐμπειρίες, ἀνακαλύπτουμε, πώς ἐκεῖνοι οἱ δισταγμοί μας ἦταν «συσχηματισμός» μέ τόν «κόσμο» καί διακρίνουμε, στό κάδρο τῆς ἱστορίας, τά γνήσια χαράγματα τῆς μεγάλης μορφῆς τοῦ ῾Ιερωνύμου Κοτσώνη.

Καί ἡ κατάθεση τῆς μετάνοιάς μας θά ἦταν ἡ προσφορά τοῦ γνησιότερου ἄνθους στή μνήμη του. Θά ἦταν προσέγγιση τῆς καρδιᾶς μας στήν καρδιά, πού δονήθηκε μέ τούς παλμούς τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς ᾿Εκκλησίας μας. Λόγος εἰλικρίνειας καί εὐγνωμοσύνης σέ κεῖνον, πού λιτάνευσε, γιά μιά ὁλόκληρη ζωή τό Εὐαγγέλιο τῆς ἀγάπης καί προσφέρθηκε «θυσία ζῶσα, εὐάρεστος τῷ Θεῷ».

ΤΟΛΜΗΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ

Καίγοντας στό θυμιατήρι τῆς καρδιᾶς μας τό θυμίαμα αὐτῶν τῶν αἰσθημάτων, ἀποτολμοῦμε μιά συνοπτική παρουσίαση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ του ἔργου. Τῆς ἀφοσίωσής του στό πρόσωπο τοῦ ᾿Εσταυρωμένου Κυρίου μας, πού μετουσιώθηκε σέ ἀκάματη καί πρωτότυπη ἐκκλησιαστική δραστηριότητα.

᾿Αλλά πῶς νά δαμάσει κανείς καί νά φυλακίσει στά στενά περιθώρια τούς εὐρύτατους ὁραματισμούς, πού ἀγκάλιασαν τήν ᾿Ορθόδοξη Οἰκουμένη καί βυθίστηκαν μέ τό ἅρμα τῆς ἱεραποστολικῆς τόλμης στίς περιοχές, πού δέν ἄκουσαν ποτέ γιά τό Εὐαγγέλιο τοῦ Σταυροῦ καί τῆς ἀναστάσιμης εὐφροσύνης; Πῶς νά αὐτονομήσει σχεδιασμούς καί δραστηριότητες καί νά τά σκιαγραφήσει μέ δυό μολυβιές, ὅταν οἱ φαινομενικά αὐτοτελεῖς πρωτοβουλίες συμπλέκονται σέ μιά ἑνιαία καί καθολική προσφορά τῆς φλογισμένης ἀρχιεπισκοπικῆς καρδιᾶς κι᾿ ὅταν ἡ κάθε του προσπάθεια μπορεῖ νά καταστρωθεῖ σέ τόμο ὁλόκληρο μόχθου καί αἱματηρῶν θυσιῶν;

Οἱ ἱστορικοί, πού πονοῦν τήν ᾿Εκκλησία καί οἱ ρέκτες ποιμένες της θά μιλοῦν σέ μακρό διάστημα χρόνου γιά τήν προσφορά τοῦ ῾Ιερώνυμου καί θά ἀντλοῦν ἐμπνεύσεις καί συγκροτημένα προγράμματα.

᾿Εδῶ «ἄκρῳ δακτύλῳ» θά ἀγγίξουμε τήν ἱερή παρακαταθήκη τῆς προσφορᾶς του. ᾿Αλλά τό ἄγγιγμα αὐτό θά γίνει μέ τρεμάμενο χέρι ἀπ᾿ τήν ἱερή συγκίνηση καί τό φόβο μήπως φθείρουμε τήν ὁλοκληρία της.

***

ΠΡΩΤΟΦΑΝΗΣ ΓΙΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ:

«ΕΙΜΑΣΤΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ;»

Ἀναγκασμένοι νά ρίξουμε γρήγορες ματιές καί νά χαράξουμε λίγες ἀλλά ζωηρές πινελιές, ἀρχίζουμε ἀπ᾿ τό τέλος τή σκιαγράφηση. ᾿Από κεῖνα τά χρόνια τοῦ ἡλιοβασιλέματος, πού δέν ἦταν χρόνια ἀδράνειας ἀλλά περίοδος μεστή πνευματικῶν ζυμώσεων καί ἀγώνων.

Στό ἥσυχο ἐρημητήριό του, μπροστά στήν ἀπεραντωσύνη τῆς θάλασσας καί τήν καθαρότητα τοῦ οὐρανοῦ, ὁ πρεσβύτης ῾Ιερώνυμος ἀναμοχλεύει καί ἐξομολογεῖται δημόσια μέσα ἀπό τίς σελίδες τοῦ βιβλίου του «Εἴμαστε Χριστιανοί;»

«Τό βιβλίο αὐτό ξεκίνησε ἀπό ἕναν αὐτοέλεγχο, πού μέ ἀπασχολοῦσε ἐπί πολύν καιρό. Σκοπός του ἦταν ν᾿ ἀπαντήσω στόν ἑαυτό μου, ἄν εἶμαι ἤ δέν εἶμαι Χριστιανός.

Τό ἐρώτημα αὐτό, ὅταν τίθεται γιά μένα, τό λιγώτερο, πού θά μποροῦσε κανείς νά πεῖ, εἶναι παράδοξο. Γιατί, τό νά ἔρχεται ἕνας ᾿Αρχιεπίσκοπος, καί μάλιστα στά ἑβδομήντα ὀκτώ του χρόνια, καί νά θέτει τό ἐρώτημα, ἄν εἶναι ἤ δέν εἶναι Χριστιανός, μόνο ὡς παραδοξολογία θά μποροῦσε νά σταθεῖ. Καί μάλιστα, ἄν ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος αὐτός εἶναι ἀριστοῦχος διδάκτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς, καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ἄν ἔχει γράψει περισσότερα ἀπό ἑκατό θεολογικά ἔργα, μπορεῖ νά διερωτᾶται στά σοβαρά, ἄν εἶναι ἤ δέν εἶναι Χριστιανός;»

Αὐτή τήν ἀγωνία, πού τή διατυπώνει μέ τόση εἰλικρίνεια καί τόση σαφήνεια στό βιβλίο του, τή διάκρινε καθαρά ὁ κάθε ἐπισκέπτης, πού εἶχε τή χαρά καί τήν εὐλογία νά περάσει λίγη ὥρα μαζί του.

῾Ο Ἀρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ἦταν ἕνας νοσταλγός τοῦ Θεοῦ. Κι᾿ ὅταν στεκόταν μπροστά στό ῞Αγιο Θυσιαστήριο κι᾿ ὅταν ἀποσυρόταν στήν ἡσυχία τοῦ κελλιοῦ του, ὕψωνε τά βλέμματα στόν οὐρανό, μιλοῦσε μέ τόν Κύριο «ὡς εἴ τις λαλήσῃ πρός τόν ἑαυτοῦ φίλον» κι᾿ ὕστερα ἐρευνοῦσε τά βάθη τῆς ψυχῆς του, γιά νά διαπιστώσει, ἄν οἱ πόθοι του καί οἱ λογισμοί του καί τά ποιμαντικά του ἔργα ἦταν σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

ΓΝΗΣΙΟΣ ΑΣΚΗΤΗΣ

᾿Ασκητής, σάν τόν πιό ἀπόμακρο ἐρημίτη, περπατοῦσε ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους καί λειτουργοῦσε τό μυστήριο τῆς σωτηρίας τῶν ψυχῶν, δίχως νά ἐπιτρέψει στόν ἑαυτό του νά ἐκκοσμικευτεῖ, ἤ νά ἀναπαυτεῖ στή γλυκύτητα τῶν ἀνέσεων.

Τήν ἀπεριόριστη ἀγάπη του στόν μοναχισμό καί τή συνέπεια, μέ τήν ὁποία ἀγωνίστηκε στά ἀσκητικά σκάμματα, τίς ἀποδεικνύουν οἱ ποικίλες φάσεις τῆς ζωῆς του. Τίς συνοψίζουν, ὅμως, δυό κείμενα, τά ὁποῖα σά θησαύρισμα ἀγώνα καί μύρο προσφορᾶς στόν Κύριο, χαράχτηκαν ἀπ᾿ τό γεροντικό, ἀσθενικό του χέρι.

Τό πρῶτο εἶναι μιά ἐπιστολή, πού ἀπηύθυνε σέ κάποιον κληρικό:

«Πανοσιολογιώτατε,

Κάνοντας τόν ἀπολογισμό τῆς μακρᾶς μου ζωῆς δέν μπορῶ νά πῶ ὅτι ὑπῆρξα ἀπό τούς καλούς μοναχούς ὅτι ὅμως προσπάθησα νά τηρήσω καθαρό τό ράσο μπορῶ νά τό ἰσχυριστῶ. ᾿Από τό κελλί τῆς Μονῆς Πετράκη ἔφυγα γιά νά πάω στήν ῾Ιερά Σύνοδο γιά τό Μεγάλο Μήνυμα, ὅτε μέ ἐξέλεξαν ᾿Αρχιεπίσκοπο ᾿Αθηνῶν. ῾Ως ᾿Αρχιεπίσκοπος ἔμενα τόν πιό πολύ καιρό στήν Μονή Πεντέλης, ἤ στό οἴκημα τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς. Καί ἀπό ἐκεῖ ἔφυγα παραιτούμενος ἀπό τόν ᾿Αρχιεπισκοπικόν θρόνον, διά νά κλεισθῶ στό ἐρημητήριό μου στά ῾Υστέρνια. ᾿Αγάπησα, ὅμως, τόν μοναχισμόν καί ἐφ᾿ ὅσον εἶχα τήν εὐθύνην τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς ὄχι μόνον κατήργησα τήν εἰσφοράν τοῦ 8% ἀπό τάς ῾Ι. Μονάς πρός τήν ᾿Αρχιεπισκοπήν, ἀλλά καί ἐπιχορηγοῦσα ἐκ τῶν “τυχηρῶν” ἐσόδων τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου τάς πτωχοτέρας ἐκ τῶν Μονῶν καί ἵδρυσα νέας.

Τοῦτο δέ μέ ἐφώτισεν ὁ Θεός νά τό πράξω, διότι ἦτο καί εἶναι πεποίθησίς μου, ὅτι αἱ Μοναί καί ὁ Μοναχισμός γενικῶς εἶναι ὁ φρουρός τῆς ᾿Ορθοδοξίας καί ὁ στυλοβάτης τῆς πίστεώς μας. ῎Αν ὡς ῎Εθνος σήμερα ὑπάρχωμεν καί ἄν εἶναι δυνατόν νά εἴμεθα ὡς ᾿Ορθόδοξοι ὑπερήφανοι διά τήν ᾿Ορθοδοξίαν μας, αὐτό τό ὀφείλομεν εἰς τά Μοναστήριά μας καί τούς εὐλαβεῖς μοναχούς των”.

Τό δεύτερο κείμενο εἶναι ἡ διαθήκη του:

«...᾿Απέριττος καί ἁπλή, ὡς ἀναξίου μοναχοῦ, ἐπιθυμῶ νά γίνῃ καί ἡ κηδεία μου. ῎Ητοι, μετά τό ἐκ τοῦ Παναγίου Τάφου σάββανό μου, νά περιβληθῶ ἕνα ἁπλοῦν ζωστικόν καί μίαν δερματίνην ζώνην, ὡς κάλυμμα δέ τῆς κεφαλῆς ἕνα σκοῦφον...»

ΦΤΩΧΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

Σάν γνήσιος ἀσκητής ἔζησε καί πέθανε φτωχός. Δέν θησαύρισε πλούτη. Δέν κυνήγησε τή χλιδή. Σ᾿ ὅλη του τή ζωή ἔμεινε διακριτικά φτωχός. Πολύ φτωχός. Κι᾿ ὅσα χρήματα περνοῦσαν ἀπό τό χέρι του τά διοχέτευε μυστικά στίς ἑστίες τοῦ πόνου καί τοῦ πένθους.

Δυό ἀποφάσεις, πού τίς πῆρε στά νεανικά του χρόνια, τίς ὑπηρέτησε εὐλαβικά ἴσαμε τήν τελευταία πνοή του.

῾Η πρώτη ἀπόφαση: Νά προσφέρει τό δέκατο τοῦ εἰσοδήματός του στά ἔργα τῆς ἀγάπης. Χαριτολογώντας γράφει κάπου, στίς σημειώσεις του, πώς ἀποφάσισε νά μιμηθεῖ τοὐλάχιστο τόν Φαρισαῖο, πού ἀποδεκατοῦσε τά ἀγαθά πού ἀποκτοῦσε.

Καί ἡ δεύτερη ἀπόφασή του: Τή στιγμή, πού θά ἔπαιρνε τίς μηνιαῖες ἀποδοχές του, νά μή βρισκόταν στό πορτοφόλι του οὔτε μιά δραχμή ἀπ᾿ τίς ἀποδοχές τοῦ προηγούμενου μήνα.

᾿Ιδιαίτερα συγκινητική εἶναι καί μιά σημείωσή του, πού ἀναφέρεται στά πικρά χρόνια τῆς Κατοχῆς.

Γράφει· «Τό αἴσθημα τῆς πείνας, ὄχι ὅμως καί τῆς δίψας, τό ἔχω νοιώσει γιά ἕνα διάστημα τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς, ὄχι, ὅμως, καί στό βαθμό, πού τό εἶχαν ζήσει τόσοι ἄλλοι, πού κυριολεκτικά πέθαναν ἀπ᾿ τήν πεῖνα. ῎Ημουν τότε ἐφημέριος στό Νοσοκομεῖο “Εὐαγγελισμός” τῶν ᾿Αθηνῶν καί ἡ διατροφή μου ἐξαρτώταν ἀπ᾿ τήν μερίδα πού μοῦ ἔδινε τό Νοσοκομεῖο καί ἀπό κανένα πιάτο λιτό μέν, ἀλλά πραγματικό φαγητό, πού μποροῦσε πότε-πότε νά φάω σέ κανένα φιλικό σπίτι, ἤ στήν ᾿Αδελφότητα “ἡ Ζωή”, γιά τό ὁποῖο νοιώθω καί θά νοιώθω γιά πάντα εὐγνωμοσύνη. Στό Νοσοκομεῖο, ὅμως, τό φαγητό μου στούς πρώτους μῆνες τοῦ 1941, ἐπειδή ἔπασχα ἀπό ἕλκος στομάχου, ἦταν ἐπί μῆνες ἡ ἑξῆς δίαιτα· τά λίγα γραμμάρια τό δῆθεν “ψωμί” τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, μιά “σοῦπα”, πού εἶχε μέσα ὄχι περισσότερο ἀπό εἴκοσι σπυριά ρύζι, καί λίγο “λάδι” μέ χρῶμα ἀκριβῶς τοῦ καφέ, πού πίνουμε στό φλυτζάνι, δηλαδή μαῦρο, καί λίγα νερόβραστα χόρτα, μέ λίγο ἀπ᾿ τό ἀπαίσο ἐκεῖνο “λάδι”. Εἶχα φθάσει πιά νά μή μπορῶ ν᾿ ἀνέβω τίς σκάλες τοῦ Νοσοκομείου. Τότε, μέ εἶδε κάποιος πνευματικός ἀδελφός καί μέ ρώτησε γιά τή διατροφή μου. Τήν ἄλλη μέρα μοῦ ἔστειλε σ᾿ ἕνα μακρουλό τενεκεδένιο κουτί ἕνα τηγανητό ψάρι ὡς μισό κιλό. Τοῦ εἶμαι καί σήμερα ἀκόμα καί ἐλπίζω καί σ᾿ ὅλη τήν ὑπόλοιπη ζωή μου βαθύτατα εὐγνώμων. Θυμᾶμαι ὅτι ἐπί δύο ἡμέρες ἔτρωγα ἀπ᾿ αὐτό καί τότε προσωπικά συνειδητοποίησα στά καλά τί θά πεῖ πεῖνα. Μέχρι τότε ἔβλεπα τά σκελετωμένα ἀπ᾿ τήν πεῖνα γεμάτα ψεῖρες κορμιά τῶν ἀρρώστων πού ἔφερναν στό Νοσοκομεῖο ἤ πού τά κουβαλοῦσαν νεκρά στά καροτσάκια, ἀλλά τί θά πεῖ πεῖνα δέν τό εἶχα γιά καλά συνειδητοποιήσει».

Στά κατοπινά του χρόνια, σάν ᾿Αρχιεπίσκοπος ἀρνήθηκε ὅλες τίς προνομιακές παροχές, πού παραδοσιακά ἦταν συνδεδεμένες μέ τό ἀξίωμά του. ῞Ολα, τά λεγόμενα τυχερά τά διοχέτευε στό Νοσοκομεῖο τῶν Κληρικῶν, πού μέ τό μόχθο του ἵδρυσε καί σ᾿ ὅλους ἐκείνους, πού εἶχαν τήν ἀνάγκη τῆς βοηθείας του καί τῆς ἀγάπης του.

῾Ο ἱστορικός τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου τῆς νεότερης ῾Ελλαδας θά ὑπογραμμίσει μέ ἔμφαση, πώς, ὕστερα ἀπ᾿ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Χρύσανθο, τόν γέροντα τοῦ ῾Ιερωνύμου, πού πέθανε φτωχός, ὁ πρῶτος ᾿Αρχιεπίσκοπος, πού τόν μιμήθηκε καί ὑπερέβαλε, ἦταν ὁ ἀγαπημένος του διάκονος καί πρεσβύτερος, ὁ ῾Ιερώνυμος.

***

ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΘΥΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ

Παράλληλα, ὅμως,  θά πρέπει νά ὑπογραμμίσουμε καί τήν ἀλλαγή τοῦ πνεύματος, πού ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ἔφερε στούς χώρους ἄσκησης τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοίκησης.

᾿Απ᾿ τήν Κωνσταντίνεια ἀναγνώριση τῆς ᾿Εκκλησίας ἴσαμε τούς κοσμογονικούς καιρούς μας, πολλές φορές ὑποτιμήθηκε ἤ παραμερίστηκε ὁ ἁγιοπνευματικός χαρακτήρας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος κι᾿ ὁ πειρασμός τῆς ἱδρυματοποίησής της καί τῆς προσαρμογῆς της στά συμβατικά σχήματα τοῦ κόσμου ἀμαύρωσε τήν κρυστάλλινη ὀμορφιά της.

᾿Ιδιαίτερα, ἡ διοίκηση τῆς ᾿Εκκλησίας, ὁ χορός τῶν ἐπισκόπων της ὑποτάχθηκε μέ κάποιους ὑπολογισμούς στόν πειρασμό καί συμμάχησε μέ τήν ἀνειλικρίνεια καί τή σκοπιμότητα.

Οἱ φορεῖς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐξουσίας μεταβλήθηκαν σέ διπλωμάτες. Καί, τίς περισσότερες φορές, σέ κακοῦ τύπου διπλωμάτες, πού ἰσχυρίζονται πώς χρησιμοποιοῦν μέ ἐπιδεξιότητα τό ψέμα ἤ τή συγκάλυψη, ἐνῶ στήν πραγματικότητα ἐκθέτουν καί τόν ἑαυτό τους καί τό Σῶμα, πού ἐκπροσωποῦν, στή χλεύη τοῦ κόσμου.

῾Ο ῾Ιερώνυμος δέν ἔστερξε νά καταποντιστεῖ σ᾿ αὐτή τή δίνη. Προτίμησε τή μαρτυρική ὁμολογία τῆς ἀλήθειας. Καί δέν συμβιβάστηκε μέ τήν ὑποκριτικότητα καί τό ψέμα.

Πέρασε ἀπ᾿ τούς χώρους, πού ἡ ἀδιαφάνεια καί τό παρασκήνιο διαμόρφωναν καταστάσεις καί ἔδιναν βηματισμό στή σύγχρονη ζωή. ῎Εζησε στό Πανεπιστήμιο, στό Παλάτι, στήν ῾Ιερά Σύνοδο. ᾿Αλλά ἔμεινε ἀτόφιος γρανίτης. Κρύσταλλο, πού δέν κρύβει τίς ἐσώτερες προθέσεις. Χρυσοστομική γλώσσα, πού δέ δέχεται νά καλύψει ἤ νά ἀλλοιώσει τήν πραγματικότητα.

Γλυκύς καί εὐγενικός, δέν ἄφηνε τόν ἑαυτό του νά ἐκτραπεῖ σέ ὕβρεις. ᾿Αλλά καί δέν ὑπέστελλε τή σημαία τῆς ἀλήθειας καί τοῦ χρέους, ὁσοδήποτε κι᾿ ἄν ἡ προβολή καί ἡ ὑπεράσπιση τῆς ἀλήθειας θά συνοδευόταν μέ ἀκριβό τίμημα. Καί στό χειρισμό τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων δέ χρησιμοποιοῦσε ποτέ πλάγια τακτική ἤ τεχνάσματα παραπλάνησης τῶν συνεργατῶν του ἤ ἀκόμα καί τῶν ἀντιπάλων του.

Οἱ ἄνθρωποι, πού τόν πολέμησαν ἦταν πολλοί. ᾿Αλλά κανένας ἀπ᾿ αὐτούς δέν τόλμησε νά τοῦ ἐκτοξεύσει τήν κατηγορία, πώς ἔπαιξε διπλωματικό παιχνίδι, ἤ ὅτι τόν παραπλάνησε.

῾Η εἰλικρίνειά του καί ἡ εὐθύτητά του πρυνάνευαν στή συνεργασία του μέ τούς στενούς συνεργάτες καί ἐπιτελεῖς του, ἀλλά ἀποτελοῦσαν τήν κατευθυντήρια ἀρχή καί κατά τό χειρισμό τῶν γενικότερων προβλημάτων τῆς ᾿Εκκλησίας.

***

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Τό συγκλονιστικότερο, ὡστόσο, μήνυμα, πού μετέδωσε ἡ προσωπικότητα τοῦ ῾Ιερωνύμου Κοτσώνη στήν ἐποχή μας, ἦταν ἡ εὐαισθησία του στήν «ἀγάπη».

῾Η «ἀγάπη» ἦταν γιά τόν ταπεινό παραστάτη τοῦ ᾿Εσταυρωμένου ἡ συνταρακτική ἀγωνία του καί τό μεγάλο πάθος του. ῞Ενας εἰδικός μελετητής, θά μποροῦσε νά τόν ἀντικρύσει καί νά τόν ἱστορήσει καί μόνο ἀπ᾿ αὐτή τή σκοπιά. Νά ἐρευνήσει τίς ἐκδηλώσεις του, πού ἀποτελοῦν ἀπηχήματα τῆς ψυχῆς του καί νά παρουσιάσει τό ἔργο του, πού ἦταν ἕνας πηγαῖος μόχθος ἀγάπης.

Εἶναι γεγονός, πώς στή νεότερη ἐκκλησιαστική ζωή παρουσιάστηκαν πολλές προσωπικότητες, σφραγισμένες μέ τήν ἀνησυχία τῆς ἀγάπης. Καί ἀναδείχθηκαν ὄχι λίγοι ἐκκλησιαστικοί λειτουργοί, ὀχήματα καί κήρυκες καί διάκονοι τῆς ὑπέρτατης ἐντολῆς. ῎Ανθρωποι, πού ἀναλώθηκαν γιά νά στηρίξουν τά κουρασμένα γηρατειά ἤ γιά νά ἀναπληρώσουν στά ἀθῶα παιδικά πρόσωπα τό πατρικό χάδι.

῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος εἶχε κάτι, πού τόν ἔκανε νά συγγενεύει μ᾿ ὅλους αὐτούς καί κάτι, πού τόν διαφοροποιοῦσε. Γεννημένος στό νησί τῆς Παναγίας, ἔδειχνε, πώς εἶχε πιάσει τό νόημα καί τή σωτηριολογική διάσταση τῆς Θεομητορικῆς στοργῆς. Καί εἶχε προσλάβει καί ἀφομοιώσει τήν εὐαισθησία καί τήν ἁπαλότητα τῆς «πρώτης καί μεγίστης» ἐντολῆς, τῆς ἀγάπης.

Μερικοί, πού βρέθηκαν πιό κοντά του κι᾿ εἶχαν τήν εὐλογημένη εὐκαιρία νά μοιραστοῦν κάποια μυστικά του, τόν ἀποκάλεσαν «Ἀρχιεπίσκοπο τῆς Ἀγάπης». ῎Αλλοι, πού στάθηκαν πιό μακριά του, ἔνοιωσαν νά τούς ἀγγίζει καί νά τούς τυλίγει ἡ εὐωδιά τοῦ μύρου τῆς ἀγάπης του. Ἀλλά ἀκόμα καί κεῖνοι, πού γιά ὁποιουσδήποτε λόγους κινήθηκαν μέ πολεμική διάθεση ἐναντίον του, δέν τόλμησαν νά τοῦ ἀμφισβητήσουν τήν πρωτοτυπία καί τή σοβαρότητα καί τήν ἔκταση τοῦ ἔργου τῆς ἀγάπης του. Καί μερικοί ἀπ᾿ αὐτούς, δίχως νά ταπεινωθοῦν μπροστά του, φιλοτιμήθηκαν νά τόν ἀντιγράψουν.

Καί δέν εἶναι μονάχα οἱ ὀργανωμένες προσπάθειες, πού τόν ἀναδεικνύουν τόν ἰσχυρότερο πομπό ἀγάπης στή σύγχρονη ἐποχή. Εἶναι καί οἱ κρυφές, προσωπικές του θυσίες στό Γολγοθά τῆς ἀγάπης.

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΤΟΥ

Δέ θά εἴχαμε καμμιά δυνατότητα νά εἰσχωρήσουμε σ᾿ αὐτά τά μυστικά φιόρδ, ἄν δέ διακρίναμε κάποιες σχισμές. Καί τίς σχισμές αὐτές δέν τίς προκάλεσε ὁ ἴδιος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, ἀλλ᾿ οἱ ἄμεσοι συνεργάτες του καί, πρό παντός, οἱ ἀποδέκτες τῆς εὐλογίας τῆς ἀγάπης του.

῾Ο Ἱερώνυμος ἀγωνίστηκε μέ πεῖσμα καί μέ ἰδιαίτερες προφυλάξεις νά πάρει στόν τάφο τά κρυφά ἔργα τῆς ἀγάπης του. Γιά νά τά παρουσιάσει ἀστραφτερά μπροστά στόν ὑπερούσιο Θρόνο τοῦ Θεοῦ. ᾿Εκεῖνοι ὅμως πού πῆραν ἀπ᾿ τό εὐλογημένο χέρι του τή στοργή δέν ἄντεξαν νά κρατήσουν μυστική τήν εὐεργεσία. ῾Ο χτύπος τῆς καρδιᾶς τους ἔγινε λόγος. Καί τό δάκρυ τους σάλπισμα.

῞Ενας ἀπ᾿ τούς στενούς συνεργάτες του κατάφερε νά τοῦ ἀποσπάσει μερικά μυστικά καί τά παρέδωκε, ὕστερα ἀπ᾿ τήν ἐκδημία τοῦ μακαριστοῦ γέροντα, στό θησαυροφυλάκιο τῆς ᾿Εκκλησίας, μέ τήν παρακάτω λιτή περιγραφή:

«῞Ενα πρωϊνό, πού ἀνέβηκα στό διαμέρισμα τοῦ Μακαριωτάτου νά πάρω τούς φακέλλους μέ τά ὑπογεγραμμένα ἔγγραφα τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς καί τῶν ἄλλων ἐκκλησιαστικῶν ὑπηρεσιῶν (πού συνήθως τά ἔβλεπε μέ τήν ἡσυχία του μετά τό βραδυνό φαγητό μέχρι ἀργά τά μεσάνυχτα) μοῦ λέει ὁ Μακαριώτατος:

-Μποροῦμε νά δώσουμε ἀπ᾿ τό “Ταμεῖον ἀρωγῆς” τριάντα χιλιάδες δραχμές σέ πρόσωπο, πού βρίσκεται σέ μεγάλη ἀνάγκη, ἀλλά χωρίς νά δώσει ἀπόδειξη καί οὔτε νά γραφεῖ πουθενά τό ὄνομά του; Εἶναι, παιδί μου, ἡ κοινωνική του θέσις τέτοια, πού δέν πρέπει νά γίνει γνωστό τό ὄνομά του.

῎Ας σημειωθεῖ ὅτι οἱ ἀποκλειστικοί πόροι τοῦ Ταμείου ᾿Αρωγῆς ἦσαν τά προσωπικά ἔσοδα τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ἀπό ἱεροτελεστίες κ.λ.π. καί τό εἶχε ὁ ἴδιος συστήσει, γιά νά ἀντιμετωπίζονται εἰδικές περιπτώσεις, πού δέν προέβλεπε ὁ Προϋπολογισμός τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς. Τά ποσά διετίθεντο μέ τήν σύμφωνον γνώμην τριμελοῦς ἐπιτροπῆς.

῞Οταν ὁ Μακαριώτατος μέ εἶδε διστακτικόν στό νά δώσουμε τά χρήματα, χωρίς στό βιβλίο τοῦ λογιστηρίου νά ἀναγραφεῖ τό ὄνομα τοῦ βοηθουμένου (τό θυμᾶμαι καί ντρέπομαι, πού τόν ἔφερα σέ δύσκολη θέση, λέτε καί δέν εἶχε τό δικαίωμα ἕνας ᾿Αρχιεπίσκοπος νά βοηθήσει ὅποιον ἐκεῖνος ἔκρινε καί μάλιστα μέ τά προσωπικά του ἔσοδα) ξαφνικά μοῦ λέγει:

-῎Α, ἔχω κάτι χρήματα ἐδῶ (καί ἄνοιξε τό συρτάρι τοῦ γραφείου του), πού τά μαζεύω, γιά νά πληρώσω τίς κολόνες τῆς Δ.Ε.Η., νά μοῦ βάλει ρεῦμα στό σπιτάκι, στό χωριό. (῾Η Δ.Ε.Η. εἶχε ἠλεκτροδοτήσει ὅλα τά σπίτια τοῦ ῞Ορμου ῾Υστερνίων, ἐκτός ἀπό τό σπίτι τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου, γιατί ἦταν ἀπομακρυσμένο ἀπό τά ἄλλα!)

Τά βγάζει, τά μετράει, ἦσαν μόνον 22.000 δραχμές, θυμᾶμαι. Συμπλήρωσε καί τίς ἄλλες 8.000 δρχ. ἀπό τό μισθό του τοῦ μηνός ἐκείνου καί ἀντιμετώπισε τήν κατάσταση. Μόνον πού ἐκεῖνες τίς 8.000 δρχ. κάποιος ἄλλος ἀσφαλῶς τίς στερήθηκε τό μήνα ἐκεῖνον. Καί τό λέω αὐτό γιατί μιά μέρα, πού εἶχε πάρει τό μισθό του, τόν βρῆκα στό δωμάτιό του νά κατανέμει σέ φακελλάκια διάφορα ποσά, γιά μιά τυφλή, ἕναν ἀνάπηρο, κάποια χήρα... καί σάν γιά νά δικαιολογηθεῖ μοῦ λέγει·

-῎Εχω τήν ἀρχή, παιδί μου, ὅταν ἔρχεται ὁ καινούργιος μισθός νά μή μένει τίποτε ὑπόλοιπο ἀπό τόν προηγούμενο».

***

ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ:

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΒΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ

ΤΗΝ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ

῞Ολα αὐτά τά ἀνοίγματα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱερωνύμου νά τά ὀνομάσουμε καινούργια στοιχεῖα στή ζωή τῆς ᾿Εκκλησίας ἤ ἐπιστροφή στό πνεῦμα καί στήν πρακτική τῶν μεγάλων Πατέ-ρων; Προσωπικά προτιμοῦμε τό δεύτερο. ῾Ωστόσο, πρέπει νά ὁμολογηθεῖ, μέ εἰλικρίνεια καί μέ ταπείνωση· Ἡ γεύση τῶν Πατερικῶν βιωμάτων καί τῆς Πατερικῆς Ποιμαντικῆς ἦταν ἄγνωστη στήν ἐποχή μας. Εἶχε τόσο πολύ λησμονηθεῖ, πού μονάχα ὁ ἀπόηχός της ἔφτανε κι᾿ αὐτός νοθευμένος. Καί ἡ ἐπαναφορά του στήν ἐκκλησιαστική ζωή ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο ἦρθε σάν κάτι τό ἐντελῶς καινούργιο καί πρωτόγνωρο.

Τώρα, ἄν θελήσουμε νά παρουσιάσουμε, μέ τή μεγαλύτερη δυνατή συντομία, τό ἔργο, πού πραγματοποίησε μέσα σ᾿ αὐτή τήν ἀτμόσφαιρα καί μέ κίνητρο αὐτούς τούς κατευθυντήριους ὁραματισμούς του, κυριολεκτικά θά πελαγώσουμε.

Τόμοι ὁλόκληροι δέν ἐπαρκοῦν, γιά νά ἱστορήσουν τούς τομεῖς πού ἄνοιξε, τή στελέχωση, πού μεθόδευσε, τή μόρφωση τῶν στελεχῶν τῆς ᾿Εκκλησίας καί τήν ἐπιμόρφωσή τους, πού προγραμμάτισε, τούς ἀγῶνες μέ τά πολιτικά καί τά οἰκονομικά κατεστημένα, πού ἀποτόλμησε, καί γενικότερα τήν παρουσία, πού εἶχε στά τριάντα περίπου χρόνια τῆς ἱερατικῆς του διακονίας καί στά ἕξι ἀνεπανάληπτα χρόνια τοῦ μόχθου του ἀπ᾿ τήν ἀκάνθινη καθέδρα τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου.

Η ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ ΩΣ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ

Θά περιοριστοῦμε στό νά δώσουμε τόν πίνακα τῶν περιεχομένων τῆς κολοσσιαίας προσφορᾶς του. Κι᾿ ἀπό κεῖ καί πέρα, ὁ καθένας, μέ τήν ἀγαθή ἐνόρασή του, ἄς προσπαθήσει νά ὑφάνει τόν πολύχρωμο τάπητα τῶν σχεδιασμῶν του καί τῶν ἀγωνιῶν του καί τῶν πικριῶν του, πού γιά μᾶς ἀποτελεῖ ἀγαθή κληρονομιά, ἀλλά γιά κεῖνον ἦταν αἱματόβρεχτος σταυρός.

Τό 1940 ὁ ῾Ιερώνυμος Κοτσώνης μέ τήν ἐντολή καί τήν εὐλογία τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου ὀργανώνει τήν Πρόνοια Στρατευομένων, πού συμπαραστάθηκε μέ ἀποτελεσματικότητα στίς οἰκογένειες τῶν στρατευμένων παιδιῶν τῆς ῾Ελλάδος.

Τό 1946 μετέχει στή μεγάλη ἐξόρμηση τῆς Διακήρυξης τῶν Χριστιανῶν ᾿Επιστημόνων.

Τό 1949 γίνεται πρωθιερεύς τῶν Βασιλικῶν ᾿Ανακτόρων.

Τήν ἴδια χρονιά γίνεται ὁ ὀργανωτής καί ὁ ἐμπνευστής τῆς μεγάλης ἐξόρμησης, γιά τό δέμα τοῦ ἐπαναπατριζόμενου ῞Ελληνα.

Τό 1950 ἀναλαμβάνει τήν ὑπεράνθρωπη προσπάθεια νά κινήσει τόν ἔρανο γιά τήν ἀνοικοδόμηση τῶν 1.400 κατεστραμμένων ἐκκλησιῶν.

Σ᾿ ὁλόκληρο τό διάστημα τῶν δυό δεκαετιῶν, τοῦ ᾿40 καί τοῦ ᾿50 κινεῖ τόν τεράστιο ὀργανισμό τῆς Πρόνοιας τῶν Συνεργαζομένων Χριστιανικῶν Σωματείων, πού πραγματοποιεῖ, σέ μεγάλη ἔκταση καί μέ  πλῆθος συνεργατῶν, ἕνα γνήσιο ἔργο ἀγάπης.

Τό 1959 γίνεται καθηγητής τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου στό Πανεπιστήμιο τῆς Θεσσαλονίκης καί στέκεται μέ ἀγάπη καί μέ πατερική ὑπομονή στό πλευρό τῶν φοιτητῶν.

Στίς ἐκκλησιαστικές ἀντιπαραθέσεις τοῦ 1959, τοῦ 1962 καί τοῦ 1965, πού δημιούργησαν σεισμό στό ἱερό οἰκοδόμημα τῆς ᾿Εκκλησίας καί σκανδάλισαν πλῆθος συνειδήσεων, ἐμφανίστηκε μαχητής τῆς πρώτης γραμμῆς, δίχως νά ὑπολογίσει τό τίμημα, πού θά εἶχε αὐτή ἡ ἀγωνιστική του προέλαση.

Καί τό 1967 μπαίνει στό στάδιο τῶν μεγάλων καί σκληρῶν ἀγώνων γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς ᾿Εκκλησίας ἀπό τόν κρατικό ἐναγκαλισμό καί τήν ὀργάνωσή Της στά Πατερικά πλαίσια.

***

ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΩΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

Σάν ᾿Αρχιεπίσκοπος ὁ ῾Ιερώνυμος δέν ἦταν ὁ ἡγέτης τῶν τελετῶν. ῏Ηταν ὁ «κριός ὁ ἐπίσημος, ὁ φερόμενος εἰς σφαγήν». Δέν ὀργάνωσε ἐμφανίσεις μεγαλοπρεπεῖς καί δαπανηρές δεξιώσεις. Τράβηξε μπροστά, ἀνεβάζοντας σέ ἐπίπεδα γνησιότητας καί ἀποστολικοῦ ζήλου καί κείνους, πού εἶχαν τή διάθεση νά τόν ἀκολουθήσουν.

᾿Απ᾿ τή στιγμή, πού ἀνέβηκε τίς βαθμίδες τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς τιμῆς, ρίχτηκε στή δουλειά. Σάν νά ἦταν ὁ τελευταῖος ἐργάτης τῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Απομόνωσε τά μείζονα θέματα καί δίχως νά ὑπολογίσει κόπους καί ἀντιδράσεις, δίχως  νά φοβηθεῖ τή δολιότητα καί τά τρομακτικά συμφέροντα, προχώρησε, γιά νά βρεῖ λύσεις καί νά τίς ἐφαρμόσει.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΠΟ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

Πρώτη του δουλειά νά ἐλευθερώσει τήν ᾿Εκκλησία ἀπ᾿ τό θανατηφόρο ἐναγκαλισμό τῆς ἄθεης Πολιτείας.

῾Εκατόν πενήντα χρόνια στέναζε ἡ ἑλληνική ᾿Εκκλησία κάτω ἀπ᾿ τήν ἄστοργη κηδεμονία τοῦ κράτους. ῾Ο ῾Ιερώνυμος δέν τό ἄντεχε αὐτό. Κι᾿ ἀγωνίστηκε σκληρά νά τό σπάσει. Δέν κατάφερε νά κάνει πράξη ὅλους  τούς ὁραματισμούς του. ᾿Αλλά πέτυχε πολλά. Γιά πρώτη φορά ἡ ᾿Εκκλησία ἀφέθηκε νά ρυθμίζει μέ δικούς της κανονισμούς τήν ἐσωτερική της ὀργάνωση.

ΚΑΘΑΡΣΗ ΚΛΗΡΟΥ

Δεύτερο τεράστιας σημασίας θέμα, πού τόν ἀπασχόλησε, ἦταν ἡ κάθαρση τῆς ἱερατικῆς οἰκογένειας ἀπ᾿ τά σκανδαλοποιά στοιχεῖα, πού εἶχαν εἰσχωρήσει στόν αὐλόγυρό της καί τήν ἐξέθεταν στό σῶμα τῶν πιστῶν καί στόν κύκλο τῶν ἀπίστων.

Γιά τό ἔργο τῆς κάθαρσης τόν ἐπέκριναν μέ δριμύτητα οἱ ἔνοχοι. Καί μέ τούς ἐνόχους συνέπλευσαν τά ἄθεα δημοσιογραφικά συγκροτήματα. Γιατί, γιά πολλούς, ὅπως μπορεῖ κανείς νά τό διαπιστώσει, τά σκάνδαλα τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν εἶναι ὑλικό ἐκμεταλλεύσιμο καί δέ συμφέρει νά φτάσουν στή διαδικασία τῆς κάθαρσης.

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΛΗΡΙΚΩΝ

Τρίτο κανάλι τοῦ μόχθου του ἦταν ἡ ἵδρυση καί ἡ ὀργάνωση τοῦ Νοσοκομείου τῶν κληρικῶν. Νά γίνει μιά στέγη στοργῆς καί φροντίδας, πού νά θεραπεύει τό ταλαιπωρημένο κορμί τῶν λειτουργῶν τοῦ Θεοῦ καί νά ἀναπαύει τήν ψυχή. Γιά τήν ἵδρυση αὐτοῦ τοῦ Νοσοκομείου μόχθησε καί πόνεσε. Τά ἐμπόδια ἦταν ἀλλεπάλληλα. ᾿Αλλά τά ξεπέρασε. Καί τό Νοσοκομεῖο ἄρχισε νά λειτουργεῖ ὑποδειγματικά καί νά ἐκπέμπει παλμούς ἀγάπης.

Γιά νά καλύψει τίς δαπάνες τοῦ Νοσοκομείου πρόσφερε ὅ,τι ἔφτανε στήν ᾿Αρχιεπισκοπή σάν δικαίωμα τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου. Καί τό στελέχωσε μέ προσωπικότητες, πού μποροῦσαν νά τό ὀργανώσουν καί νά τό ἀναδείξουν.

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

῎Αλλο μεγάλο θέμα τῆς ᾿Εκκλησίας, πού τό πόνεσε καί τό ἔκανε στόχο τῶν ἀγώνων του: ῾Η ἐκκλησιαστική παιδεία. Πάλεψε πολύ γιά νά τήν ἀποσπάσει ἀπ᾿ τήν ἀδιαφορία ἤ τή σκόπιμη ἐξαθλίωση, πού τῆς ἐπέβαλλε ὁ κρατικός μηχανισμός. Τό τίμημα, πού πλήρωσε, γιά νά πετύχει τό στόχο του αὐτό, ἦταν μιά καρδιακή προσβολή. Τόσο εἶχε πονέσει τό θέμα καί μέ τέτοια δύναμη ἀγωνίστηκε.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Καί πῶς νά κλείσει κανείς σέ  μιά μονοκοντυλιά τούς τιτάνιους ἀγῶνες του γιά τό νοικοκύρεμα καί τήν ἀξιοποίηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας; Στό στίβο αὐτό δέχτηκε τά περισσότερα βέλη ἀπ᾿ τά προσωπικά καί τά ὀργανωμέ-να συμφέροντα. Δυνάμεις σκοτεινές καί φανερές ἔπεσαν πάνω του, γιά νά τόν κατασπαράξουν. Μά ἐκεῖνος προχωροῦσε. Εἶχε καταφέρει νά βάλει σ᾿ ἐφαρμογή ἕνα ὑπέροχο σχέδιο, πού ἄν ἐφαρμοζόταν, θά ἔδινε στήν ᾿Εκκλησία τή δυνατότητα νά ἀντιμετωπίζει μέ ἄνεση ὅλα τά ἔξοδά της καί νά μήν ἁπλώνει χέρι ἐπαιτείας στό κράτος.

ΣΠΙΤΙΑ ΓΑΛΗΝΗΣ-ΠΡΟΝΟΙΑΚΟ ΕΡΓΟ

Στόν τομέα τῆς ἀγάπης ἔκανε κινήσεις καί ὑλοποίησε προγράμματα, πού τόν ἔφεραν στήν πρωτοπορεία. ῞Ιδρυσε τά σπίτια γαλήνης τοῦ Χριστοῦ, μέσα στά ὁποῖα ἔβρισκαν γαλήνη καί προστασία τά λυγισμένα γηρατειά. ᾿Ανάπτυξε συστηματικό προνοιακό ἔργο στήν περιφέρεια τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς. Βγῆκε ὁ ἴδιος στίς γειτονιές τῶν ᾿Αθηνῶν, γιά νά μαζέψει ὅλο τό ἄχρηστο ὑλικό, νά τό πουλήσει καί νά ἐξασφαλίσει πόρους, μέ τήν προοπτική νά τούς διοχετεύσει στά ἔργα τῆς ἀγάπης.

ΝΕΟΤΗΤΑ-ΔΙΟΡΘΟΔΟΞΟ ΚΕΝΤΡΟ

Καί μαζί μ᾿ ὅλα αὐτά τά τεράστια ἔργα, τό ἐνδιαφέρον γιά τή νεότητα, ἡ διοργάνωση εὐκαιριῶν γιά τούς φοιτητές, ἡ μεγάλη γιορτή τῶν Κατηχητικῶν στό Παναθηναϊκό Στάδιο, ἡ μεταφορά σέ καινούργιες βάσεις τοῦ ἔργου τῆς ᾿Αποστολικῆς Διακονίας, τό ἄνοιγμα τῶν ἱεραποστολῶν, ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ Διορθοδόξου Κέντρου, ἡ ἀδελφική ἐπικοινωνία μέ τίς ἀδελφές ᾿Ορθόδοξες ᾿Εκκλησίες, ὁ προσεκτικός καί νηφάλιος διάλογος μέ τόν ἔξω κόσμο.

Τελειώσαμε τήν τηλεγραφική μνημόνευση τῶν μόχθων του; ῎Οχι.

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΤΗ ΛΥΣΗ ΣΕ ΔΥΣΚΟΛΑ ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

(ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ-ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ)

Πῶς νά παραλείψει κανείς τούς ἀγῶνες του γιά νά μήν αἱματοκυλιστεῖ τό ῎Εθνος τό βράδυ τῆς 13ης Δεκεμβρίου 1967 ἤ τίς σκληρές ἐπιστολές, πού ἔστειλε στήν ἡγεσία τῆς Δικτατορίας γιά νά διαμαρτυρηθεῖ καί νά ὑποστηρίξει τίς ἐλευθερίες καί τά δικαιώματα τῶν ἄτυχων κρατουμένων;

ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Γιά ὅλα αὐτά τά ἔργα του ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος πολεμήθηκε. Μέ μανία. Μέ ἀλλεπάλληλα κύματα ἐπιθέσεων. ῎Αν ἔμενε ἀδρανής, ἄν περιέφερε τό ἀξίωμά του, εἰσπράττοντας τιμές καί πλούτη, ἄν δέν ἔβαζε τό δάχτυλο στίς πληγές καί δέν ἐνοχλοῦσε τό κατεστημένο, δέ θά δοκίμαζε τό πικρό ποτήρι τοῦ διωγμοῦ. ᾿Αλλά δέ θά ἦταν ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος. ῞Οπως ἄν ὁ ἱερός Χρυσόστομος δέν πέθαινε στήν Κουκουσό, δέ θά ἦταν ὁ Χρυσόστομος.

῾Ο Ἀρχιεπίσκοπος τῆς ἀγάπης. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος, ὁ στεφανωμένος μέ τό αἱματόβρεχτο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. Τώρα, τό σκῆνος του ἀναπαύεται σέ μιά ἐρημική ράχη τοῦ χωριοῦ του. Κι᾿ ἡ ψυχή του βρίσκεται στή χαρά τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Στό πρόσωπό του ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος γνώρισε ἕνα γνήσιο πατέρα καί ποιμένα. Καί πλουτίστηκε μέ ἕνα μάρτυρα.

 

Print Friendly, PDF & Email

† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)

  • Βιογραφικό
    • Βιογραφικό
    • Ἰδιόχειρος Διαθήκη
    • Αὐτοβιογραφικά
    • Προσωπικότητα
    • Νεκρολογίες
  • Ἐκλογή
  • Ἐκλογή Ἐπισκόπων
  • Ἱστορικά
  • Ἱερώνυμος - Δικτατορία
  • Ποιμαντικό Ἔργο
    • Ποιμαντικό Ἔργο ὡς Ἀρχιεπίσκοπος
      • Σχέδιο ἀναδιοργανώσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
      • Ἑτερόδοξοι
    • Ἐκκλησιαστική περιουσία
  • Ὁμιλίες
    • Ποιμαντικές
    • Ἐπετειακές
    • Ὁμιλίες περιστασιακές
  • Ἄρθρα
    • Ὁ ἀγώνας Ὀρθοδοξίας κατά ἀθεΐας
    • Πρός μαθητές...
  • Συγγραφικό Ἔργο
  • Ἐπιστολές

Ἡμερολόγιο Ἄρθρων

  • ► 2023 (8)
    • ► Μάρτιος (4)
      • • Εὐνοεῖ ἡ Ἐκκλησία τό φανατισμό
      • • Κήρυγμα Κυριακῆς Σταυροπροσκυνήσεως
      • • Ποιότητες συνάντησης με τον Κύριο Κήρυγμα
      • • Η Παναγία χαρά μας- Β' Χαιρετισμοί
    • ► Ιανουάριος (4)
      • • Ιεροί Κανόνες και επικαιρότητα πρόλογος
      • • Η ιερατική λειτουργία του Προδρόμου
      • • Η κόπωση
      • • Εκκοσμίκευση και επαγγελματισμός
  • ► 2022 (135)
    • ► Δεκέμβριος (7)
      • • Το αδικαίωτο πάθος
      • • Στιχηρό του Εσπερινού των Χριστουγέννων
      • • "Αυγούστου μοναρχήσαντος..."
      • • Για να μην ξεχνούν οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεώτεροι
      • • Αυτονομία ή θεονομία;
      • • Μελαγχολική αναδρομή στην πορεία του Εκκλησιαστικού προβλήματος χθες και σήμερα
      • • Κήρυγμα και ευτελισμός
    • ► Νοέμβριος (13)
      • • Οι δημοσκοπήσεις και ο Αρχιεπίσκοπος
      • • Κλέφτες όλου του κόσμου ενωθήτε...
      • • Επιβάλλεται άμεση αποκατάσταση
      • • Το κλειστό κύκλωμα
      • • Ορθοδοξία Η εν διωγμοίς αντίστασις των Αγίων Πατέρων
      • • Η εμπορευματοποιημένη αλήθεια
      • • Ερώτημα στον Μακαριώτατο κ. Χριστόδουλο (2)
      • • Περιοδεύων θίασος
      • • Εκσυγχρονισμός ή εξανδραποδισμός;
      • • Ερώτημα στον Μακαριώτατο κ. Χριστόδουλο
      • • Η εκκλησιαστική δικαιοσύνη στις ημέρες μας
      • • Το μαύρο κουτί
      • • Πανηγυρίσαμε και μετά;
    • ► Οκτώβριος (7)
      • • Ποιός θα "κονταροχτυπηθεί με το κακό...";
      • • Το ζητούμενο
      • • "Εδώ και τώρα..."
      • • Η μεταλλαγμένη θρησκευτικότητα (2)
      • • Εξοχώτατε κύριε Πρόεδρε
      • • Το θανάσιμο τρόπαιο
      • • Η ηχορρύπανσι
    • ► Σεπτέμβριος (2)
      • • Με το βλέμμα στον Εσταυρωμένο
      • • Το επιτίμιον της ακοινωνησίας
    • ► Αύγουστος (10)
      • • Η ακόρεστη πείνα
      • • Τα 25 χρόνια της εκκλησιαστικής ανωμαλίας
      • • Το χάος του παρασκηνίου
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...11
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...10
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...9
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...8
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...7
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (7)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (6)
    • ► Ιούλιος (6)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (5)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (4)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (3)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων! (2)
      • • Ο μύθος της αντικανονικότητας των 12 εκθρονισθέντων αρχιερέων!
      • • Η λυτρωτική αγάπη του Θεού-Αποστολικό κήρυγμα 3ης Κυριακής-σ Νικόδημος
    • ► Ιούνιος (11)
      • • Ο έμφυτος ηθικός Νόμος-Αποστολικό κήρυγμα 2ης Κυριακής π Ειρηναίος
      • • Αποστολικό κήρυγμα 2ης Κυριακής σ Νικόδημος
      • • Ο δρόμος των Αγίων, δρόμος Σωτηρίας Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής αγίων Πάντων μον. Ιγνάτιος Βερβέρης
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Αγίων Πάντων
      • • Κανονικότητα χρήσεως του τίτλου του: "Αττικής και Μεγαρίδος"
      • • Γεύση Πεντηκοστής, εμπειρία Γολγοθά
      • • Υποθήκες προς πρεσβυτέρους-αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 6ο
      • • Εγρήγορση της Εκκλησίας
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 5ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 5ο (2)
    • ► Μαϊος (27)
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 4ο
      • • Δαιμονική αντιπαράθεση-αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Τυφλού
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Τυφλού
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 3ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 3ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 2ο
      • • Παρά το πλευρόν των πολιτικών κρατουμένων 1ο
      • • Αγαπητική και όχι εξουσιαστική παρουσία στις τοπικές Εκκλησίες
      • • Κυριακή Σαμαρείτιδος
      • • Το χρέος της Ιεραρχίας: η μετά θάνατον αναγνώριση των αδικηθέντων 12 μητροπολιτών
      • • Το χρέος της Ιεραρχίας: η μετά θάνατον αναγνώριση των αδικηθέντων 12 μητροπολιτών (2)
      • • Εκτεθειμένη η Σύνοδος
      • • Το ιστορικό στίγμα του μάρτυρα
      • • Διωγμός Μητροπολιτών
      • • Η Αγάπη γίνεται Ανάσταση
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Αποστολικό κήρυγμα εορτής Ιωάννου Θεολόγου
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (7)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (6)
      • • Κυριακή Μυροφόρων
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (5)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (4)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (3)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (2)
      • • Η συνέπεια στην πνευματική ζωή (1)
      • • Αποστολικό κήρυγμα Κυριακής Θωμά
      • • Ειρήνη και χαρά
    • ► Απρίλιος (15)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής του Θωμά
      • • Α΄ και γ΄ ωδή του Κανόνα του Πάσχα (κείμενο-μετάφραση)
      • • Πάσχα 2022
      • • Αναστάσιμη εμπειρία
      • • "Σταυρέ πανσεβάσμιε..."
      • • Αγωνία στη Γεθσημανή και αγωνία στο σύγχρονο κόσμο
      • • Άνθη από την ποίηση του Γολγοθά-Μεγάλη Τρίτη
      • • Η Ιερά Εξέταση
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Βαΐων
      • • Η αλλοπρόσαλλη τακτική του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Χριστοδούλου
      • • Το υπόμνημα της ντροπής
      • • "Εις" και η αλήθεια
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Ε' Νηστειών-2
      • • Από την επιφάνεια στο βάθος
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Δ' Νηστειών_2
    • ► Μάρτιος (7)
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως (Γ' Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
      • • Θεολογία...
      • • Το θύμα και... ένας από τους θύτες
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Β' Νηστειών
      • • Κήρυγμα αποστολικό Κυριακής Ορθοδοξίας (Α' Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Τυρινής
    • ► Φεβρουάριος (11)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Απόκρεω
      • • Προς Μακαριώτατο...
      • • Λαός του Θεού-Θεμελιακά χαρακτηριστικά της Λειτουργικής, "Θεωρητικής" και Μυστηριακής ζωής
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 34ης Κυριακής (Ασώτου)
      • • Διάλογοι και Θεολογία
      • • Λατρεία και Βίβλος-Η πρώτη ακτίνα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Τελώνου και Φαρισαίου σ Νικόδημος
      • • Το σπασμένο πηδάλιο
      • • Τα μηνύματα του πένθους
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 17ης Κυριακής
      • • Κήρυγμα Υπαπαντής
    • ► Ιανουάριος (19)
      • • Εύρος γνώσης ή έπαρσης;
      • • Η Πύλη του Ουρανού-Μπροστά στη μυστική Τράπεζα
      • • Καιροί παρακμής
      • • Μπαλόνια... ή καρδιές;
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΔ' Λουκά (Τυφλού Ιεριχούς)
      • • Αναζητείται επιμόνως Ιερός Κανών
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Αγίου Αντωνίου
      • • Ο ρατσισμός του αντιρατσισμού
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Λουκά (Δέκα λεπρών)
      • • Εξόδιο
      • • Θεολογία-Εξουσία
      • • Πειρασμοί του εκκλησιαστικού σώματος
      • • Υπόμνησι στους σύγχρονους πλαστογράφους
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα-Ιωάννου Προδρόμου
      • • Θρίλερ στη Μητρόπολη
      • • Ένα αλλοιώτικο γαμήλιο δώρο
      • • Κανονικές και Νομικές επισημάνσεις σε αρχιερατικές δηλώσεις
      • • Το ειδικό βάρος της Συνοδικής αξιοπρέπειας
      • • Ο χρόνος
  • ► 2021 (347)
    • ► Δεκέμβριος (29)
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ Φώτων
      • • Η υπακοή
      • • Η συμπαράσταση των εγκαλουμένων κληρικών με λαϊκό συνήγορο ενώπιον των εκκλησιαστικών δικαστηρίων
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου-Θα σκύψω στο καινό μνημείο
      • • Η έκθεση-ντοκουμέντο ενός γενναίου Αρχιερέα πριν από το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων
      • • Στη Φάτνη...
      • • Το χαμένο μονοπάτι
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Χριστού Γέννηση
      • • Επιστολή στο Μητροπολίτη, που πλαστογραφήθηκε η ψήφος του
      • • Προοδευτικότητα ή αντιγραφή;
      • • "Ήλθε... και απήλθε"
      • • Ο Ιούλιος του 1974 και το σήμερα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής προ Χριστουγέννων
      • • Η υπόθεση των επιτιμίων ενώπιον του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου
      • • Οι δυο κόσμοι
      • • Ο Αμβρόσιος κρίνει το Χριστόδουλο
      • • Συναγμένοι στην Ευχαριστία-Άγιοι του Θεού
      • • Προς τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος
      • • Η πορεία της πτώσεως
      • • Η πλαστογραφία στην ανώτατη δικαιοσύνη
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Λουκά
      • • Έκθεση γραφολογικής και γραφοτεχνικής γνωμοδότησης
      • • Εκζήτηση εξηγήσεων και απάντησης για αδικία
      • • Χάραγμα βαρυτάτου πένθους
      • • Αιχμαλωσία συνειδήσεων
      • • Μεταμοντέρνα θρησκευτικότητα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ι' Λουκά
      • • Η λειτουργία του συνοδικού συστήματος στο χώρο της διοικήσεως της εκκλησιάς
      • • Θλιβερές αναμνήσεις
    • ► Νοέμβριος (32)
      • • Χριστόδουλε, λησμόνησες τους σταυρωμένους
      • • Χριστόδουλε, λησμόνησες τους σταυρωμένους (2)
      • • Το σιωπηλό μεγαλείο
      • • "εωράκαμεν..."
      • • Στον αγρό του Παπισμού
      • • Η προσφυγή κληρικών παντός βαθμού στα πολιτειακά δικαστήρια
      • • Κήρυγμα Κυριακής 23ης σ Νικόδημος
      • • Ο Μακαριστός Λαρίσης Θεολόγος σε δικαστική εκκρεμότητα
      • • "Για μια φούχτα δολλάρια"
      • • Ο Μεσσιανισμός της τεχνολογίας
      • • Όταν οι πηγές μιλούν
      • • Κήρυγμα Εισοδίων της Θεοτόκου
      • • Το μαρτύριο ενός σύγχρονου αγίου ιεράρχη
      • • Μοναξιά και μοναξιά
      • • Αφανείς ή αιχμάλωτοι;
      • • Μυστικισμός και ρεαλισμός
      • • Οι πληγές
      • • Ομιλία προ της εξορίας Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου
      • • Μια είδησι, που δε βγήκε στον αέρα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 10ης Κυριακής
      • • Μ. Βασίλειος: Προς Ευστάθιον τον Σεβαστηνόν
      • • Μια επιστολή του αγίου Νεκταρίου
      • • Ποιος έχει το πρόβλημα
      • • Ποιος έχει το πρόβλημα (2)
      • • Το παράτολμο πήδημα
      • • «Θεοδίδακτοι...»
      • • Η φωνή της Εκκλησίας πρέπει να ακούγεται
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 20ής Κυριακής
      • • Εν ου παικτοίς Πράξι δεύτερη
      • • Τα όρια του ανθρωπισμού μας
      • • Εν ου παικτοίς Πράξι πρώτη
      • • Τα είδωλα της TV
    • ► Οκτώβριος (30)
      • • Μεταβίβαση της ευθύνης
      • • Ανθρώπινα Δικαιώματα: Χρήσης ή επιλογής;
      • • Το όνειδος
      • • Σύμβολα και εμπειρίες
      • • Πρόσκληση σε υπακοή
      • • Το λάβαρο ή την εμπειρία;
      • • Συνοδικά Πρακτικά, πλαστογραφίες και γραφικότητες
      • • Κορεσμός-πείνα
      • • Η σύγχυση που επικρατεί σήμερα περί τα επιτίμια ακοινωνησίας
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 18ης Κυριακής
      • • Ο συνήγορος των δυο Μητροπολιτών γράφει:
      • • Παγκοσμιοποιημένος φαρισαϊσμός
      • • Η αποτρόπαιη καταδίκη
      • • Παγκοσμιοποίηση και Εκκλησία-2
      • • Η σιωπή του Αρχιεπισκόπου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Πατέρων Ζ' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Συνθήματα μιας χρήσεως
      • • Κραυγές αγωνίας... άγονες
      • • Ο Καλαβρύτων Αμβρόσιος γράφει:
      • • Μοναχική Κουρά
      • • Η δύναμη της προσευχής
      • • Αξιοκρατία ή φαυλοκρατία;
      • • Η αρνητική αυτοσυνειδησία
      • • Κήρυγμα Κυριακής Γ' Λουκά
      • • Τα επιτίμια της ακοινωνησίας μετά τις αποφάσεις ΔΙΣ και ΙΣΙ
      • • Ποιμένες πολλοί διέφθειραν τον αμπελώνα...
      • • Ο Πειραιώς Καλλίνικος για το "επιτίμιο ακοινωνησίας"
      • • Η φθορά των θεσμών
      • • Προς το δευτεροβάθμιο για τους αρχιερείς δικαστήριο
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 15ης Κυριακής
    • ► Σεπτέμβριος (26)
      • • Μηδέν άγαν...
      • • Η ευθύνη του "ορθοτομείν" και η υπακοή των επισκόπων
      • • Η επιστολή μου προς τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο
      • • Η επιστολή μου προς τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο (2)
      • • Η γνώμη των πλειόνων
      • • Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων γράφει για τα επιτίμια...
      • • Η καπηλεία
      • • Καταγγέλω...
      • • Η εισήγηση του Μητροπολίτου Κονίτσης Ανδρέα
      • • Ευσεβιστές-ασεβιστές
      • • Παγκοσμιοποίηση και Εκκλησία
      • • Αρετές
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Ύψωση-2
      • • Δογματική διδασκαλία και πνευματικός βίος
      • • Μέτρο κρίσεως
      • • Μη πυροβολείτε τους θεσμούς
      • • Η πλαστή "παραίτησι"
      • • Η αυθεντία της Εκκλησίας
      • • Λαρισαίων δικαίωσι
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Υψώσεως-2
      • • Το εξάμβλωμα Κακλαμάνη
      • • Αμφίπλευροι δεσμεύσεις
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Ματθαίου
      • • Το βαθύ τραύμα (1)
      • • Ένα ψευδοπρόβλημα
      • • Μαθητεία και θητεία
    • ► Αύγουστος (30)
      • • Υπέρβαση της συμβατικότητας
      • • Άκυρο...
      • • Κήρυγμα Αρχής Ινδίκτου
      • • Συνοδική συνείδησι
      • • Στον Επίσκοπο της Εκκλησίας
      • • Οι αντιστασιακοί ακροβολίζονται
      • • Η ευθύνη της ηγεσίας
      • • Θεέ μου και Σωτήρα μου
      • • Εν τη Κοιμήσει...
      • • Ηγεσία της Εκκλησίας
      • • Η βοήθεια του Θεού
      • • Κήρυγμα Κυριακής Θ' Ματθαίου
      • • Καλά έργα
      • • Παιδιά της "Πλατυτέρας"
      • • Ενάρετος και συνάνθρωποι
      • • Στον τάφο της Θεοτόκου...
      • • Εξομολόγηση και μετάνοια
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...6
      • • Ταπεινοί δούλοι
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...5
      • • Φαντασία
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...4
      • • Μελωδία και ύμνοι
      • • Χαρισματούχοι
      • • Εάν αγαπάτε με
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...3
      • • Για την ταπείνωση
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...2
      • • Επίσκοπε της αγάπης και της θυσίας, φώτισε τους σημερινούς διαδόχους σου
      • • Κήρυγμα Παράκλησης / Κύριε, εισάκουσον...1
    • ► Ιούλιος (27)
      • • Σχέδιο διχασμού
      • • Αξιύμνητε Μιχαήλ Αρχάγγελε...
      • • Κήρυγμα Κυριακής Στ' Ματθαίου-Παραλυτικού
      • • Ο συμπαθής επισκέπτης των διωκομένων
      • • Ευρώπη και Ορθοδοξία
      • • Σταυρός: Σφραγίδα ελευθερίας και ζωής
      • • Εκκλησιαστική δημοσιογραφία
      • • Η ευπρέπεια εμπνέει την υπακοή
      • • Φιλάνθρωπος προς τους μετανοούντες
      • • Δημοσιογραφία και Εκκλησία
      • • Η στρέβλωση των ιερών κειμένων
      • • Κήρυγμα Προφήτου Ηλιού
      • • Εκκλησία ή "Χριστιανικός Πολιτισμός";
      • • Η θαυμαστή αλιεία των λαών
      • • Κήρυγμα Κυριακής Πατέρων Δ' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Έσχατη κατάπτωσι
      • • Θεμελιακή πράξη
      • • Χριστιανισμός και Ευρώπη
      • • Κυριακή Γ' Ματθαίου
      • • Η ανθρώπινη φύση μας στην αγκαλιά του Θεού
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Στέλιος Αλλαμανής
      • • Ο Σεραφείμ φοβάται τους έντιμους
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Ξενοφών Ζολώτας
      • • Παναγία
      • • Κήρυγμα Αποστολικό 2ης Κυριακής
      • • Το μέγεθος της επισκοπικής ευθύνης
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Κωνσταντίνος Μανιαδάκης
    • ► Ιούνιος (29)
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Μιμηταί μου γίνεσθε καθώς καγώ Χριστού
      • • Πρόγευση
      • • Κήρυγμα Αγίων Αποστόλων
      • • Ύψωση Ιερού Ευαγγελίου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Αγίων Πάντων
      • • Σταυρός και Ανάσταση
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χουντικός; Κωνσταντίνος Τσάτσος
      • • Κρυμμένοι επίσκοποι
      • • Προσκόληση καρδιάς στον πλούτο
      • • Πάσιν εμαυτόν εδούλωσα
      • • Οι μεγιστάνες
      • • Ιεραποστολή εν μέσω διωγμών
      • • Ανάγκη επισκοπικού προτύπου!
      • • Το κόστος της ελευθερίας
      • • Η χιονοστιβάδα
      • • Κατενώπιον του λαού του Θεού
      • • Το ναρκωτικό
      • • Κήρυγμα Κυριακής των Αγίων Πατέρων
      • • Πίστη: όραμα και πράξη
      • • Τα τρία δείγματα
      • • Μίμηση Ιησού Χριστού
      • • Ιεροί κανόνες και επικαιρότητα
      • • Πρόσθες ημίν πίστην
      • • Κήρυγμα Κυριακής του τυφλού
      • • Αναπνοή ελπίδας
      • • Οι βιαστές της ελευθερίας μας
      • • Η ένοχη σιωπή
      • • Πίστις και έρευνα
    • ► Μαϊος (28)
      • • Τραγούδι ή θρήνος;
      • • Η μεγάλη κλήση
      • • Η προς το Έθνος παρακαταθήκη του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
      • • Η ανασφάλεια
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής της Σαμαρείτιδος
      • • Ειπέ τη Εκκλησία...
      • • Είμαστε άφοβοι;
      • • Ελεύθερος ή σε γκέττο;
      • • Κρίσις εις τας σχέσεις Αθηνών-Φαναρίου
      • • Κήρυγμα Κυριακής Παραλύτου
      • • Χέρι ευλογίας ή χέρι βίας;
      • • Αντίθετα στο ρεύμα
      • • Τριγμοί εις τας σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως
      • • Η σκυταλοδρομία της αγάπης
      • • Επίλογος κακότητας και ντροπής ενός συγχρόνου μητροπολίτου
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής των Μυροφόρων
      • • Το εκκλησιαστικό πρόβλημα
      • • Χωρίς προκλητικότητα
      • • Σε καιρό πειρασμού
      • • Η ανεκτίμητη επένδυση
      • • Επαναφορά στην πρώτη ζωή
      • • Μοιρολατρεία ή αγών;
      • • Οι ψυχές δεν νιώθουν κορεσμό
      • • Στα προπύλαια της Ολυμπιάδας
      • • Αγάπη προς τόν Θεό
      • • Χριστός Ανέστη!
      • • Αναστηθήκαμε μαζί με το Χριστό
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου (2)
    • ► Απρίλιος (31)
      • • Προσευχή χωρίς περισπασμό
      • • Άνθη από την ποίηση του Γολγοθά
      • • Οι άγιοι
      • • Το "χθές" και το "σήμερα" και το "αιώνιο"
      • • Και νέο φράγμα
      • • Αποκαλυπτικά σημειώματα
      • • Κήρυγμα Κυριακής των Βαΐων
      • • Ο Καστορίας Δωρόθεος
      • • Έγγραφα Ιακώβου Βαβανάτσου
      • • Κατάλοιπα πρωταγωνιστών
      • • Η ευχή
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (5)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (4)
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Ε' Νηστειών
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (3)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (2)
      • • Η κακή πληγή: Δικαιοδοσιαρχία (1)
      • • Ανήκουμε σ' Αυτόν
      • • Το βαθύ χάσμα
      • • Συμπόσιον των δέκα Παρθένων
      • • Το μάθημα του Σταυρού
      • • Προσφορά και αντιπροσφορά
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής Δ' Νηστειών
      • • Ο ακατάληπτος Θεός
      • • Η συνθηματολογία της άρνησης
      • • Ηθική
      • • Ομάδα αγάπης
      • • Συγγνώμη χωρίς αντίκρυσμα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Γ' Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)
      • • Το σύνδρομο της εξωστρέφειας
      • • Κήρυγμα Γ' Χαιρετισμών
    • ► Μάρτιος (27)
      • • Προσέγγιση στο μυστήριο της Εκκλησίας-2
      • • Το θησαύρισμα των γενεών
      • • Πειρασμοί
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β' Νηστειών
      • • Σύναξη Θεού και ανθρώπων
      • • Κήρυγμα Β' Χαιρετισμών
      • • 150 χρόνια από την επανάσταση του 1821
      • • Δοξολογία
      • • Κατανόηση και βοήθεια
      • • Το πνεύμα της 28 Οκτωβρίου
      • • Γογγυσμός
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ορθοδοξίας (Α' Νηστειών)
      • • Υπερβαίνοντας την ατομικότητα
      • • Η Κανονικότητα της εκλογής μου
      • • Το χρυσό κύκλωμα
      • • Η δική σας συμμετοχή
      • • Ευρωπαϊκός πειρασμός (β)
      • • Κήρυγμα Κυριακής Τυροφάγου
      • • Εκγύμναση και ευσέβεια
      • • Ευρωπαϊκός πειρασμός (α)
      • • Καχεκτικό το όραμα
      • • Αττικής Νικόδημος προς Αγωνιζομένους Λαρισαίους
      • • Κήρυγμα Κυριακής Απόκρεω
      • • Προς νοσταλγούς της γαλήνης
      • • Ομάδα ψυχαγωγίας
      • • Συνάντηση και κοινωνία
      • • Αρνούμαι τη μοναξιά
    • ► Φεβρουάριος (28)
      • • Προσδοκίες καρδιών
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΖ' Λουκά (Ασώτου υιού)
      • • Ο μεγάλος εξόριστος
      • • Η εκμετάλλευση των ονείρων
      • • Φυγή από το χρέος;
      • • Ευκαιρίες αμέτρητες
      • • Η ανδρεία των εκκλησιαστικών ανδρών
      • • Κατηγορώ κι απολογούμαι
      • • 5. Η θύελλα μετά την αδιαλλαξία του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΣΤ' Λουκά (Τελώνου και Φαρισαίου)
      • • 4. Το ναυάγιο της Ιεραρχίας της 7ης-3-1991
      • • Ο παραγωγός
      • • 3. Η εννεαμελής επιτροπή
      • • Ποιό ήταν το λάθος
      • • 2. Οι πρώτες προσπάθειες Η πρώτη επιτροπή-ο Δωρόθεος
      • • Η εξομολόγηση μιας γενιάς
      • • 1. Μετά τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε.
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΖ' Ματθαίου (Χαναναίας)
      • • Το υπέροχο πλάσμα
      • • Η μάζα και ο ένας
      • • Πατέρες
      • • Πατέρες (2)
      • • Το ολέθριο λάθος
      • • Πλάνες και Εκκλησία
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 16ης
      • • Χαρακτηριστικά Κυρίου
      • • Ιερώνυμος Κοτσώνης. Ο Αρχιεπίσκοπος των αποστολικών οραματισμών.
      • • 20 Χρόνια "Ελεύθερη Πληροφόρηση"
    • ► Ιανουάριος (30)
      • • Η διάδοσις του Χριστιανισμού κατά τους χρόνους των Τριών Ιεραρχών
      • • Προφητεία και θαύμα
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΕ' Λουκά (Ζακχαίου)
      • • Εξήγηση προς τους λίγους
      • • Κορεσμός ακόρεστος
      • • Καθυστερημένο ξύπνημα
      • • Επιτάφιος και συντομή του αυτού βίου
      • • Μαρτυρία απ' τα σπλάχνα της γης
      • • Η παρουσία Του
      • • Προσευχή εις Χριστόν
      • • Ευμάρεια και ευτυχία
      • • Το μυστήριο
      • • Κήρυγμα Αγίου Αθανασίου
      • • Προς Χριστόν (2)
      • • Η ολοκληρία της ζωής
      • • Η ολοκληρία της ζωής (2)
      • • Αρχίζοντας αμέσως
      • • Παρακλητικόν
      • • Εκκλησία σήμερα; (2)
      • • Η νέμεση της ιστορίας
      • • Πόσο θα περιμένουμε;
      • • Η μυστική χάρη
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα
      • • Το οδοιπορικό μιας μοναχής
      • • Η ιερατική λειτουργία του Προδρόμου
      • • Το ένα και σπουδαίο
      • • Η παθολογία της Συνοδικής απορρύθμισης
      • • Λατρεία και Βίβλος
      • • Δἐησις εν τη νόσω
      • • “Τι εστιν άνθρωπος;”
  • ► 2020 (322)
    • ► Δεκέμβριος (36)
      • • Ποιό από τα τρία;
      • • Ξόδεμα;
      • • Ξόδεμα; (2)
      • • Το πρόσωπο του Ιησού
      • • Άλλη
      • • Σκοταδιστική πτώχευση
      • • Ένα μέρος για τους φτωχούς
      • • Το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων
      • • Η πύλη της αγάπης
      • • Η πύλη της αγάπης (2)
      • • Τρία σπουδαία πράγματα
      • • Δέησις προς τον Χριστόν
      • • «Εις εαυτόν»
      • • Η μεγάλη εκτροπή
      • • Η μεγάλη εκτροπή (2)
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως
      • • Η "ανία" της ευμάρειας
      • • Εις εαυτόν
      • • Ποιό βάζουμε πρώτο;
      • • Έλλειμμα κρίσης ή έλλειμα συνέπειας;
      • • Η ελπίδα μου
      • • Επικοινωνιακή απάτη (2)
      • • Τα δυο μοτίβα
      • • Το πραξικόπημα
      • • Βαδίζοντας με τον Χριστό
      • • Το βαθύ τραύμα (2)
      • • Φωνή θρηνούντων ποιμένων
      • • Το είδωλο της εποχής μας
      • • Το είδωλο της εποχής μας (2)
      • • Μοναχικοί οδοιπόροι
      • • Θρήνος
      • • Για να γίνωμε άφοβοι
      • • 2004 μετά Χριστό...
      • • Η ενότητα της Ορθοδοξίας
      • • Εμπλοκή και διαπλοκή
      • • Πήχης προόδου!!!
    • ► Νοέμβριος (32)
      • • Στον υπουργό της Δικαιοσύνης κ. Χατζηγάκη
      • • Καμουφλαρισμένη δειλία
      • • Αδελφοσύνη
      • • Το «τραύμα» της αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΓ' Λουκά
      • • Κριτική-αυτοκριτική
      • • Ανώμαλη προσγείωση
      • • Θρήνος προς τον Χριστόν
      • • Η εκλογή του Ιερωνύμου
      • • Ο Νέος Αρχιεπίσκοπος
      • • Ιστορικά αποτυπώματα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 24ης
      • • Υπάρχει έλεγχος ποιότητας;
      • • "Η μέριμνα η καθ' ημέραν"
      • • Η αξία της μικρής θυσίας
      • • Τρία πορτρέτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος
      • • Μαθητεία στο σχολείο της ερήμου
      • • Προς Χριστόν
      • • Απόσταγμα σοφίας
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Υπόδειγμα φιλανθρωπίας
      • • Το κέντρισμα
      • • Θυσίαν αινέσεως
      • • Πόθος του θανάτου
      • • Το ιστορικό απόκτημα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ζ' Λουκά (Αιμορρούσης)
      • • Υπόδειγμα αγάπης
      • • Ο φόβος της μικρής θυσίας
      • • Ο κώδικας της αγάπης
      • • Το αλφαβητάριο της προσευχής
      • • Γνήσια αγάπη
      • • Όραμα με απόρρητη ταυτότητα
    • ► Οκτώβριος (34)
      • • Η αγωνία του Αρχιεπισκόπου
      • • Η πνοή του Θεού
      • • Καταφιλήσω...
      • • Αμοιβαία πιστότητα και εκσυγχρονισμός
      • • Πατήματα και στραβοπατήματα
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Επικήδειος Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Β'
      • • Η λαϊκή απόρριψη
      • • Εκκλησία σήμερα;
      • • Κήρυγμα Κυριακής Στ' Λουκά
      • • Ο στεναγμός ενός μάρτυρα
      • • Η αδόκιμη δοκιμή
      • • Ανήκουμε στον Εσταυρωμένο
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αθηνών Ιερώνυμος-Βιογραφικά στοιχεία
      • • Θρήνος
      • • Προσέγγιση στο μυστήριο της Εκκλησίας
      • • Το όραμα της "κοινωνίας"
      • • Επιλογές... "στο πόδι"
      • • Ελπίδα αιώνιας ζωής
      • • Προς το Δ' Πανελλήνιον Συνέδριον Θεολόγων
      • • Δἐησις προς Χριστόν τη επαύριον
      • • Λαός του Θεού
      • • Δυό πλάνα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σπορέως (Δ' Λουκά)
      • • Επικαλούμαι την κρίση σας
      • • Τό "όχι" του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου
      • • Έπεσεν η δρυς
      • • Εκλογή Μητροπολιτών επί Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η αγωνία ενός ιερέως
      • • Εκσυγχρονισμός ή μιμητισμός;
      • • Οι κοινές μας επιφυλάξεις
      • • Η άλλη δίαιτα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β' Λουκά
      • • Ομιλία αρχιεπ. Ιερωνύμου Α' σε συνέδριο Ελλήνων που ζουν στην Αμερική
    • ► Σεπτέμβριος (34)
      • • Λόγος περί διαφθοράς
      • • Μνησθείη Κύριος ο Θεός
      • • Πρόταση ζωής, ή πρόταση χλιδής;
      • • Κοινές διαδρομές
      • • Το Άγιο Πνεύμα
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος της Αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής Α' Λουκά
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι"
      • • Γράμματα σ' ένα νέο Ιερέα
      • • Το σκάφος της Εκκλησίας
      • • Σημαίες δίχως ταυτότητες
      • • Το παράσημο
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1970
      • • Η καταγγελία της σιμωνίας
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Ύψωση
      • • Γίνε ιερεύς μου
      • • Πιέσεις-εμπολκαί-αναστολαί
      • • Πρόοδος ή συντήρηση;
      • • Προς εσπέραν θρήνος
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1969
      • • Αγιασμός
      • • Η Πύλη του ουρανού
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Υψώσεως
      • • Πατριαρχικαί νουθεσίαι
      • • Λαχανιασμένοι δρομείς
      • • Τα γραπτά μένουν. Και προδίδουν.
      • • Η εκδημία του π. Αρχιεπισκόπου Αθηνών (Ιερωνύμου Α')
      • • Άλλο
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου
      • • Προσευχόμενοι
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 13ης
      • • Μάταιος μόχθος
      • • Ευχή Εωθινή
      • • Κάλεσμα σε πνευματική επιστράτευση
    • ► Αύγουστος (41)
      • • Συναγμένοι στην Ευχαριστία
      • • Κήρυγμα Αρχής Ινδίκτου
      • • Έγκληση κατά των Συνοδικών Αρχιερέων για την κηδεία του Λαρίσης Θεολόγου
      • • Το κολύμπι στην ακροθαλασσιά
      • • Τότε και τώρα!
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Ματθαίου (Πλούσιου νεανίσκου)
      • • Θύμιση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ μοχλός της δικτατορίας
      • • Γιατί οι εκρήξεις;
      • • Το "ενέχυρο"
      • • Το πολίτευμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας
      • • Ικετήριον
      • • Στην παρυφή του παράλογου
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Εμπειρίες ιατρού με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο
      • • Εις τόν πονηρόν
      • • Από το ίδιο εφαλτήριο
      • • "Ας σκεφτόμαστε τα άνω"
      • • Επιλογές ευθύνης
      • • Νοσούντος ευχή προς Χριστόν
      • • Ευθύνη των δημοσιογράφων
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Οι ζάλες του βίου
      • • Ομολογία πίστεως
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Χαρά
      • • Ενταγμένη και στρατευμένη αθεΐα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Μεσιτεία
      • • Προς τους φθονούντας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Ελπίδα
      • • Μια μεγάλη μορφή
      • • Η διελκυστίνδα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Αθυμία
      • • Η θεοποίηση της εξουσίας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Βοήθεια
      • • Τα δυό ντοκουμέντα
      • • Ομιλία στη Ριζάρειο Σχολή για τον Αθηνών Χρυσόστομο Παπαδόπουλο
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Παρρησία
      • • Κοινωνία ή απομόνωση;
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Θεία Αγάπη
      • • Ασυμμάζευτη έπαρση
      • • "Κοινωνία"... δίχως κοινωνία
      • • Ειδική μέριμνα υπερηλίκων
    • ► Ιούλιος (35)
      • • Φύλλα μητρώου
      • • Εκκλησία και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός
      • • Ο αρχιεπίσκοπος της Συγγνώμης
      • • Ο δικαιωμένος αδικαίωτος
      • • Γιατί;...
      • • Εκλογή Λαρίσης Θεολόγου
      • • Η αποστολή των Θεολόγων και η ευθύνη απέναντι στη νεολαία
      • • Προς Κανονολόγους παραχαράκτες
      • • Από την αγνωσία στη γνώση
      • • Λυπητερό!
      • • Κρίσεις στο ταμείο της ιστορίας
      • • Οι ανάγκες του ανθρώπου και η πίστη
      • • Η πλασματική παγγνωσία μας
      • • Προφήτου Ηλιού (Θ. Λειτουργία)
      • • Αρχή και τέλος
      • • Ο Προκαθήμενος της Αγάπης
      • • Ζητώ πιστή αποτύπωση της ιστορίας
      • • Η οδυνηρή εμπειρία μου
      • • Μιά γενιά χάνεται
      • • Μήνυμα για τον ιερέα του Θεού του Υψίστου
      • • Έμπονη διάγνωση
      • • Η προσωπικότης του κοινωνικού εργάτου
      • • Κυριακή Ε' Ματθαίου
      • • Αθεϊσμός σκοπιμότητας;
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Ο προσδοκώμενος
      • • Κυριακή 5η
      • • Ιστορικός ισολογισμός
      • • Ιερώνυμος ο κλητός του Θεού
      • • Διαφωτιστές και σκοταδιστές
      • • Ιδιόχειρος Διαθήκη αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η κοινή αγωνία
      • • Ό,τι και να γράψη κανείς...
      • • Κατάθεση συντριβής
      • • Κυριακή Δ' Ματθαίου
      • • Η Σύνοδος του Αρχ. Ιερωνύμου για την Οικουμενική Κίνηση
    • ► Ιούνιος (16)
      • • Μια αμερόληπτη κρίση...
      • • Μιμηταί μου γίνεσθε...
      • • Αδύνατο, χωρίς την αγάπη
      • • Οι ασεβείς και οι δίκαιοι
      • • Άλλη εις ταυτό προσευχή
      • • Απόκτηση της αληθινής πίστεως
      • • Αγάπη και πίστη
      • • Άλλη περί ευοδίας προσευχή
      • • Η πικρία του πληρώματος
      • • Επανάπαυση στο θείο έλεος
      • • Στη σκιά του Σταυρού
      • • Δόξα στο Θεό
      • • Και ένα υστερόγραφο
      • • Πάθη
      • • Μνήμη Δικαίου Ιερώνυμος Κοτσώνης Ο Αρχιεπίσκοπος της αγάπης
      • • Θεογνωσία
    • ► Μαϊος (35)
      • • Ο Τρισάγιος ύμνος
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Ιερώνυμος καί εκλογές επισκόπων 2
      • • “Ρήματα ζωής αιωνίου”
      • • Ιερώνυμος και εκλογές επισκόπων
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Εκ βαθέων...(3) Αυτοβιογραφικό
      • • Λυτρωτική Χάρη
      • • Επίκλησις προ της των Γραφών αναγνώσεως
      • • Ύπαρξη του Θεού
      • • Κυριακή Τυφλού
      • • Ο Λαρίσης Θεολόγος Ο στεφανωμένος μάρτυρας
      • • Θυμίαμα, στόν ιερομάρτυρα της Λαρίσης Θεολόγο
      • • Στόμα της Αλήθειας
      • • Μνήμη δωρεών
      • • Ευχαριστήριον
      • • Θεία Κοινωνία εν μέσω πανδημίας
      • • Αγάπη και προσφορά
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Αρετή
      • • Ύμνος άλλος
      • • Σχέση αγάπης
      • • "Θεοδίδακτοι..."
      • • Ο νους μας στο Θεό
      • • Το ήθος της Ορθοδοξίας
      • • Ισοτιμία ανθρώπων
      • • Η αλήθεια σχετικά με τά περί παραιτήσεως του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου (Χατζησταύρου)
      • • Τέλεια αγάπη
      • • "Ο πάμπλουτος επαίτης"
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Η καπηλεία...
      • • Η μεσιτεία των Αγίων
      • • Ο κοινός παρανομαστής
      • • Καθαρή συνείδηση
    • ► Απρίλιος (46)
      • • Ύμνος εις τον Θεόν
      • • Η εκζήτηση του ελέους
      • • Τα ξηλώματα
      • • Τα ξηλώματα
      • • Το έλεός σου, Κύριε
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Το Κύριε ελέησον
      • • Κυριακή του Θωμά
      • • Ο λαός έχει μνήμη
      • • Κύριε ελέησον
      • • Δυναμικό καί δυναμισμός
      • • Η ειρήνη
      • • Τα κίνητρα της αγάπης
      • • Μια προφητική φωνή
      • • Ιερά Αναγνώσματα
      • • Γευόμαστε την ειρήνη
      • • Εγκληματούν οι αρχιερείς;
      • • Δοξολογική λατρεία
      • • Tά νυσταγμένα μας μάτια
      • • Αλληλένδετα
      • • Στόν κολοφώνα της «ορθοπολιτικής» ζούγκλας
      • • Προσευχή και αγάπη
      • • Κήρυγμα Κυριακής Βαΐων
      • • Αποστολική παράδοση καί παραχάραξη
      • • Η δοξολογία του Κυρίου
      • • Συνοδικές ακυρότητες
      • • Μίμηση Χριστού
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι..."
      • • Η εκούσια στέρηση
      • • Mύρο πνευματικής ευωδίας
      • • Βιογραφικό Τρίκκης καί Σταγών Σεραφείμ
      • • Βιογραφικό Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Βιογραφικό Παραμυθίας Παύλου
      • • Βιογραφικό Δημητριάδος Ηλία
      • • Βιογραφικό Χαλκίδος Νικολάου
      • • Βιογραφικό Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Βιογραφικό Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Βιογραφικό Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Βιογραφικό Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Λαρίσης Θεολόγου
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ε΄ Νηστειών
      • • Προχωρούμε και νικάμε
      • • Ένοχη ανοχή!!!
      • • Ο αδιάσπαστος δεσμός
    • ► Μάρτιος (12)
      • • Μπροστά σέ Κείνον
      • • Mνήμη Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Κήρυγμα Κυριακής Δ΄ Νηστειών
      • • Ο Mακαριστός Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ήταν εκλεκτός τίνος;
      • • Κήρυγμα Δ' Χαιρετισμών
      • • Μισή αλήθεια... γεμάτο ψέμα
      • • Δ΄ Κυριακή Νηστειών
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως (Γ΄ Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β΄ Νηστειών
      • • "Απόφαση" χωρίς ψηφοφορία
    • ► Φεβρουάριος (1)
      • • Κηρύγματα - Επίκαιρα
  • ► 2019 (301)
    • ► Δεκέμβριος (37)
      • • Φωτογραφίες Χαλκίδος Νικολάου
      • • Φωτογραφίες Τρίκκης Σεραφείμ
      • • Φωτογραφίες Παραμυθίας Παύλου
      • • Φωτογραφίες Λαρίσης Θεολόγου
      • • Φωτογραφίες Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Φωτογραφίες Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Φωτογραφίες Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Δημητριάδος Ηλία
      • • Φωτογραφίες Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Το πλαστό όραμα
      • • Τί εστιν άνθρωπος;
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (7)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (6)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (5)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (4)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (3)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (2)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (1)
      • • Συνειδησιακός διχασμός
      • • Προσευχόμενοι με τους ύμνους της θείας Λειτουργίας
      • • Μηνύματα... με πολλούς αποδέκτες
      • • Μαζί Σου πάντοτε!...
      • • Κλήρος και λαός
      • • Η φρικτή θυσία
      • • Η συνοδικότητα της Εκκλησίας
      • • Η κοινή μας αγωνία
      • • Η δική μας προσφορά στον Κύριο
      • • Η Αναστάσιμη θεία Λειτουργία
      • • Εμπειρίες αιώνων
      • • Διάλογος με την ύπαρξή μου
      • • Βαβέλ και Πεντηκοστή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Ανάσταση όλων των αγαπημένων μας
      • • Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην...
    • ► Οκτώβριος (11)
      • • Και Συνοδική πράξι
      • • Η αποστολική γνησιότητα
      • • Κληρονομιά ο διχασμός
      • • Τα ταξίματα
      • • Περί Μοναστηριού και "Εγκλείστρας"
      • • Μια τρελή πρόταση
      • • Ελπίδα Αναστάσεως
      • • Εκκλησία και Θεσμοί
      • • Αγάπη στον άνθρωπο
      • • Η κούρσα
      • • Σχέση αδελφωσύνης
    • ► Σεπτέμβριος (35)
      • • Ουχ ούτως έσται εν υμίν...
      • • Μίσος και αγάπη
      • • Το μονοπάτι της υπέρβασης
      • • Το μίσος
      • • Απελευθέρωση από τα ειδωλικά σχήματα
      • • Το υπερούσιο φως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Το άπειρο φως
      • • Ορθός λόγος-Πίστη
      • • Αγάπη και γνώση
      • • Ιδιόγραφη Διαθήκη του Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Ο Επίσκοπος και η Εκκλησία
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (2) Αυτοβιογραφικό
      • • Ολοκληρωτικό δόσιμο
      • • Μας λείπει...
      • • Φυσική εκδήλωση
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (1) Αυτοβιογραφικό
      • • Η εμπειρία της πίστης
      • • Σταυρωμένος Μέγας Αρχιερέας και Σταυρωμένη Αρχιερωσύνη
      • • Απάθεια
      • • Θρόμβοι αίματος
      • • Η ελπίδα
      • • Άξιος εργάτης της Εκκλησίας
      • • Η εγκράτεια είναι απελευθέρωση
      • • Στον απόηχο της Κοιμήσεώς του
      • • Φόβος Θεού
      • • Σταυρωθήτω
      • • Η πνευματική λειτουργία της πίστης
      • • Στιγμές αδυναμίας
      • • Αγάπη και πνευματική ζωή
      • • Μνημόσυνο διωγμών και εξορίας
      • • Το μυστήριο της θείας Αγάπης
      • • Στην Κουκουσό της Πάρνηθας
      • • Το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος
    • ► Αύγουστος (26)
      • • Και νυν άγοις εσθλόν επί τέρμα πορείας
      • • Υποκατάστατα αγάπης
      • • Σελίδες αυτοκριτικής
      • • Οι Άγιοι
      • • Ο πόλεμος
      • • Μετοχή στην αποκάλυψη του Θεού
      • • Το ιερότερο και δυσκολότερο έργο
      • • Πίστη στην Ανάσταση
      • • Διά πίστεως περιπατούμεν...
      • • Μη στενάζετε εναντίον του άλλου
      • • Η έγκληση
      • • Όλα όσα κάνετε, ας γίνονται με αγάπη
      • • Προσωπικοί προβληματισμοί
      • • Θα καταδιωχθούν όλοι οι ευσεβείς;
      • • Προσοχή! Κυκλοφορούν σχισματικοί επίσκοποι
      • • Πειστήρια αναστάσεως
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Η αξία "άνθρωπος"
      • • Η αξία “άνθρωπος”
      • • Ο κλειστός ορίζοντας
      • • Δίψα ψυχής
      • • Άγιοι Πατέρες: φωτεινοί οδηγοί
      • • Η πλατειά αγάπη
      • • Ο παράδεισος των Γραφών
      • • Η ανταπόκριση του Κυρίου
      • • Παρακλήσεις στη Μονή Νέου Στουδίου
    • ► Ιούλιος (34)
      • • Η κατανόηση του Θεού
      • • Η απιστία και η πίστη
      • • Το παράθυρο του Θεού
      • • Η προσευχή
      • • Το αξίωμα-γέφυρα
      • • Συνδαιτημόνες, όχι θεατές
      • • Τα όρια του ορθού λόγου
      • • Το καλλιτέχνημα του Θεού
      • • Η καταξιωμένη ηγεσία
      • • Η διαφορά με την άλογη κτίση
      • • Το παρασκήνιο...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Η αποκάλυψη
      • • Η σωτήρια κίνηση
      • • Ο ανθρώπινος στεναγμός
      • • Ο κόσμος του πνεύματος
      • • Εις εαυτόν
      • • Ένα θαύμα
      • • Υπεύθυνοι διαχειριστές
      • • Το μεγαλύτερο θαύμα
      • • Άρχων επλάσθης
      • • Πληρότητα και αιωνιότητα
      • • Πανήγυρις Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Η διαλεκτική των Πατέρων
      • • Η πρωταρχική αγωνία
      • • Εκτίμηση ή υποτίμηση;
      • • Κραυγαλέα αντίφαση
      • • Η Χαοτική απόσταση
      • • Ουδέν άνθρωπος και μέγα άνθρωπος
      • • Τα πρώτα σημάδια
      • • Η ψηλάφηση του κάλλους
      • • Η αναγνώριση των προσόντων μας
      • • Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός
    • ► Ιούνιος (9)
      • • Χάρτης
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Περιφέρουμε την εικόνα του Θεού
      • • Μιλούν οι εικόνες του ναού
      • • Η κίνηση στη λατρεία
      • • Ευθύνη-Εξουσία-Ελευθερία
      • • Το ατίμητο δώρημα
      • • Η πλαστή ταυτότητα
      • • Ποίημα λογικόν
    • ► Μαϊος (26)
      • • Κηρύγματα - π. Μάξιμος
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σαμαρείτιδος
      • • Συμμετοχή στη λατρεία κυρίως με την ψυχή
      • • Μυστήριο αλλά όχι ακαθόριστο η θ. Λειτουργία
      • • Να ξαναγυρίσουμε στα λόγια του Κυρίου
      • • Το κέντρο της Εκκλησίας
      • • Εις παράταξιν μάχης
      • • Ραγιά ξύπνα
      • • Η δουλωμένη Εκκλησία. Το καταχθόνιο σχέδιο.
      • • Ξενόφερτη εισβολή
      • • Η ακαταμάχητη Ελληνική Ορθοδοξία
      • • Μαχητική Ορθοδοξία
      • • Και οι τριακόσιοι!
      • • Ημών το Πολίτευμα
      • • Και τώρα θα περιμένουμε πότε θα γίνουν εκλογές;
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Θεμέλιο μετανοίας
      • • Η αλήθεια τρομάζει
      • • Το μικρό δίπτυχο
      • • Η συμμετοχή όλης της Εκκλησίας
      • • Η ρουτίνα στην πνευματική ζωή
      • • Η Ιεραρχία. Σώμα χαρισματικό ή ομάδα ασύδοτης εξουσίας;
      • • Δυο οδηγητικά κείμενα
      • • Δικαιοσύνη δυο ταχυτήτων
      • • Ο Μοναχισμός στην Ορθοδοξία
      • • Συνδέομαι μαζί Του
    • ► Απρίλιος (30)
      • • Ο εκκολαπτόμενος «ανθρωποβόρος» Νέος Κόσμος
      • • Αναστάσιμο μήνυμα της Ιεράς Μονής Στουδίου
      • • Αργύρια ικανά έδωκαν...
      • • Μεγάλη Εβδομάδα στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Η Θεία Λειτουργία είναι πηγή ζωής
      • • Το γλωσσόκομον
      • • Κηρύγματα - μ. Ιγνάτιος
      • • Κηρύγματα - π. Ειρηναίος
      • • Ο «Εκτρωσικός» Δημογραφικός Μαρασμός των Ελλήνων
      • • Κραυγή οδύνης (2)
      • • Κραυγή οδύνης
      • • Συγχωρεί όσους τον πίκραναν
      • • Αγάπη στην Εκκλησία
      • • Περί εκκλησιολογικών και εκκλησιαστικών θεμάτων
      • • Κήρυγμα Ε΄ Νηστειών
      • • Ο λαός ξυπνάει
      • • Έμπνευσι ή καταναγκασμός;
      • • Προτεσταντισμός και Φεμινισμός
      • • Ίση αγάπη σε όλους
      • • Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Προσευχή και αγάπη στο Θεό
      • • Μεγάλος Κανόνας στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Αγάπη στα φθαρτά ή στον Κύριο;
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Κυριακή Δ΄ Νηστειών
      • • Κύρος ή γόητρο;
      • • Η έκβασι της αναστροφής
      • • Ο πειρασμός των δημοσίων σχέσεων
      • • Μίσος προς την αμαρτία
    • ► Μάρτιος (36)
      • • Ευθιξία
      • • Εξαετές μνημόσυνο Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Κήρυγμα Γ΄ Νηστειών
      • • Η ασυλία της σιωπής
      • • Χρωστάτε εξήγησι
      • • Δανεική μίτρα
      • • Χαιρετισμοί της Θεοτόκου
      • • Κάθε Κυριακή Εκκλησιασμός
      • • Άμβων ή πασαρέλα;
      • • Κυριακή Β' Νηστειών
      • • Καταργήθηκε το Αυτοκέφαλο;
      • • Το προδομένο ράσο
      • • Ο πειρασμός της «Pώμης»
      • • Αγάπη: βασική επιλογή ζωής
      • • Σημερινοί ιεραπόστολοι
      • • Ο άνθρωπος μετά την ενανθρώπιση του Θεού
      • • Πάντοτε να χαίρεστε
      • • Κυριακή της Ορθοδοξίας
      • • Το “μείζον” θέμα
      • • Γνωρίσματα πίστεως
      • • Μεταμεσονύκτια αγωνία ενός Ποιμενάρχη
      • • Γεύτηκα το γλυκό δάκρυ
      • • Δεν ήταν ο εκλεκτός της Χούντας ο Ιερώνυμος
      • • Χουντικός ο Ιερώνυμος (Κοτσώνης);
      • • Επιστημονικό και συγγραφικό έργο Ιερωνύμου
      • • Κυριακή Τυρινής
      • • Υψηλός δείκτης δημοτικότητας
      • • Η γνώσις φυσιοί, η δε αγάπη οικοδομεί
      • • Η μητρότητα στο νεωτερικό «άφυλο» κόσμο
      • • Η προσέγγιση του αοράτου
      • • Επιστροφή στις πηγές
      • • Διωγμός: γνήσιος τρόπος ζωής
      • • Η θεολογική αναιμία
      • • Μετάνοια, Mεταβίβασι της ευθύνης
      • • Το θυμίαμα της αθεΐας
      • • Το εύρος της παράδοσης
    • ► Φεβρουάριος (57)
      • • Κυριακή Απόκρεω
      • • Έχει ο Θεός
      • • Η μεταλλαγμένη θρησκευτικότητα
      • • Πρόσωπο πρός πρόσωπο
      • • Η φυγάδευση της ειρήνης
      • • Η διαπλοκή της αγάπης
      • • Αγαπάτε αλλήλους
      • • Η Χάρι της μυστικότητας
      • • Η διαφήμισι
      • • Διάσημοι και άσημοι
      • • Το όραμα της σύνθεσης
      • • Ουκ ερίσει ουδέ κραυγάσει...
      • • Η μετάνοια
      • • Μη ρυπαίνετε το καλλιτέχνημα
      • • Ερήμην του λαού;
      • • Η υπακοή
      • • Το κόστος της «ευπρέπειας»
      • • Το κόστος της «απρέπειας»
      • • Το νέο ήθος
      • • Συνδιδασκαλίτης
      • • Εν “λόγῳ” και εν “διαλόγῳ”
      • • Νεοχωρίτης
      • • Περιπατείν εν αληθεία
      • • Ιδιωτικοποίηση ή κοινωνία;
      • • Ιστορικό Ιεράς Μονής
      • • Βιογραφικό Αττικής Νικοδήμου
      • • Βιογραφικό Ιερώνυμου Κοτσώνη
      • • Κηρύγματα - Παρακλήσεις
      • • Κηρύγματα - Χαιρετισμοί
      • • Καλώς ορίσατε
      • • Εκδόσεις Σπορά - Άλλοι συγγραφείς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Διηγήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Υπαρξιακές ανησυχίες
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σχολιασμός της εκκλησιαστικής επικαιρότητας
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ορθόδοξοι προσανατολισμοί
      • • Εκδόσεις Σπορά - Πατέρες και σύγχρονη ζωή
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ομιλητικά βοηθήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Μοναχικός βίος
      • • Φωτογραφίες Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Επικοινωνία
      • • Ραδιοφωνικές Συζητήσεις
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Κυριακών
      • • Κηρύγματα - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Μάρκος
      • • Κηρύγματα - Ματθαίος
      • • Κηρύγματα - Ιωάννης
      • • Κηρύγματα - Λουκάς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Εκκλησιολογία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ιερατικά
      • • Εκδόσεις Σπορά
      • • Ελεύθερη Πληροφόρηση
      • • Φωτογραφίες Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Εκδόσεις Σπορά - Λειτουργική Θεολογία
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Πεντηκοστάριο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Τριώδιο