Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 152, 1-3-2005

“Ποίημα λογικόν”

 

Ἕνας ἀπό τούς πασίγνωστους ἐρευνητές τῆς ἀνθρωπογένεσης, ὁ Δαρβῖνος, θεωρήθηκε καί ἀναγνωρίστηκε ὡς ὁ αὐθεντικότερος σχεδιαστής τῆς ἐξελικτικῆς κλίμακας. Λές καί βρισκόταν, παρατηρητής καί μελετητής, κατά τή μακρά διαδρομή τῶν ἀπροσδιόριστων χιλιετιῶν, κατά τίς ὁποῖες ὁ πρῶτος, μονοκύτταρος ὀργανισμός ἐμπλουτίστηκε καί ἀναπτύχθηκε καί μετεξελίχθηκε στήν ἀπέραντη ποικιλία τῶν εἰδῶν καί, τελικά (κατά τήν ἀναπόδεικτη κρίση του), στήν ἀνθρώπινη προσωπικότητα.

Τό φαινόμενο, πού μέ ἀναστατώνει καί πού γεννάει στήν ψυχή μου κύμα ἀντίδρασης, εἶναι ἡ παράτολμη αὐτοπεποίθηση τῆς ὁμάδας τῶν ἐρευνητῶν ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Πίστεψαν, πώς μέ τόν πήχη τοῦ ὑλισμοῦ, μέ τή θεωρία τῆς τυχαίας ἐμφάνισης τῆς ζωῆς, τῆς σταδιακῆς ἐξέλιξης τῶν ζωντανῶν ὀργανισμῶν καί τῆς φυσικῆς ἐπιλογῆς, θά κατόρθωναν νά ἑρμηνεύσουν, ἴσαμε τήν τελευταία του λεπτομέρεια, τό μυστήριο τῆς ἀπέραντης Δημιουργίας. Νά ἀποτυπώσουν τή γένεση τοῦ σύμπαντος. Καί νά σηματοδοτήσουν τήν ἐξελικτική πορεία, πού, ἐντελῶς τυχαῖα καί μέ ἀποκλειστικό ρυθμιστή τήν “ἄλογη” φυσική ἐπιλογή, ἐξασφάλισε στόν πλανήτη μας τήν ἀρχηγική παρουσία τοῦ τελειότατου πλάσματος, τοῦ ἀνθρώπου.

Δέν παραχωρῶ στόν ἑαυτό μου τό δικαίωμα νά ἀμφισβητήσει ἤ νά ἀρνηθεῖ, στό σύνολό της ἤ στίς ἐπί μέρους ἐξειδικεύσεις της, τήν ἐπιστημονική ἔρευνα. Μιά τέτοια πράξη, θά σήμαινε ἀκύρωση ἤ ἀπόρριψη τῆς ἀτίμητης ἱκανότητας τοῦ ἀνθρώπινου μυαλοῦ, νά σκέφτεται, νά ἐρευνάει καί νά συνθέτει σέ κώδικα ἠλεγμένης γνώσης καί σέ σύστημα πρακτικῶν ἐφαρμογῶν τά συμπεράσματα τῶν ἐρευνῶν του.

Ἡ πρωτοβουλία, ὅμως, ὅλων τῶν ἐξελικτικῶν “ἐρευνητῶν” ἦταν ἔξω ἀπό τό αὐστηρό πλαίσιο τῆς ἐπιστημονικῆς δεοντολογίας. ῾Η ἐπιστήμη ψάχνει, ἐρευνάει, συνδέει τούς ἁρμούς τῆς ἀποκτημένης γνώσης, συνθέτει ἕνα πίνακα, πού φιλοδοξεῖ νά εἶναι ἀντίγραφο, κατά προσέγγιση, τῆς πραγματικότητας. Ποτέ δέ βγαίνει ἔξω ἀπό τά ὅριά της. Ποτέ δέν ἀναρριχᾶται ἐκεῖ, πού δέν μπορεῖ νά φτάσει τό μάτι της καί νά προωθηθεῖ τό ἐκλεπτυσμένο ὄργανο τῶν μετρήσεών της.

Ἡ κάθε προσπέλαση στό ἀπώτατο παρελθόν, καταλήγει στή συγγραφή μύθου. Στήν ἀποτύπωση φανταστικοῦ σχήματος, πού ἐπιχειρεῖ, τολμηρά ἀλλά καί ἐπικίνδυνα, νά συμπληρώσει τά κενά τῆς ἐπιστήμης καί νά δώσει μιά κάποια ἐξήγηση στό μεγάλο ἐρώτημα τῆς δημιουργίας τοῦ σύμπαντος καί στόν προβληματισμό τῆς ἀνθρωπογένεσης. Ὅμως, ὁ λόγος τῆς φαντασίας δέν εἶναι ἐπιστημονική ἐνημέρωση. Εἶναι ἀποκοτιά ἐπιλήψιμη. Καί ὁ σχεδιασμός κώδικα γνώσης γιά χῶρο καί χρόνο, πού δέν τούς προσεγγίζουμε, εἶναι αὐθαίρετη πράξη, πού δέν ἀπέχει πολύ ἀπό τίς μεθοδεύσεις τῆς ἀγυρτείας. ῾Η μόνη αὐθεντική πληροφόρηση ἔρχεται ἀπό τήν ᾿Αποκάλυψη τοῦ Δημιουργοῦ. ᾿Από τήν ἴδια τή Δημιουργία, πού, αὐθόρμητα, “διηγεῖται δόξαν Θεοῦ” (Ψαλμ. ιη΄ 1). Καί ἀπό τή μαρτυρία ᾿Εκείνου, πού δημιούργησε, “ἐν σοφίᾳ”, τά “πάντα καλά λίαν” (Γενέσ. α΄ 31) καί ἅπλωσε παντοῦ, μέ σοφή πρόνοια, τή λάμψη τῆς ὀμορφιᾶς καί τή χάρη τῆς παγκόσμιας ἁρμονίας.

Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ