Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Ἄνθη ἀπό τήν ποίηση τοῦ Γολγοθᾶ», γ' ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ»), σελ. 6-7, 67-74

ΑΝΘΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΓΟΛΓΟΘΑ

...Ὅταν κανείς ζῇ τή Μεγάλη Ἑβδομάδα μέ τή βοήθεια τῆς ὑμνολογίας, τή ζῇ μέ τό πνεῦμα καί τή θεολογική σκέψι καί τή φλογισμένη καρδιά τῶν ἁγίων.Ἔτσι ἐκεῖνο, πού δέν μπορεῖ, ἐξ αἰτίας τῆς ἀδυναμίας του νά κάνῃ μόνος του ὁ ὁποιοσδήποτε, τήν ἀνύψωσι καί τήν προσπέλασι στίς μυστικές ἀπέραντες ἐκτάσεις τῆς θείας ἀγάπης, τό κάνει μέ τή βοήθεια τή δική τους. Προχωρεῖ πέρα ἀπό τό παραπέτασμα τοῦ Οὐρανοῦ, διακρίνει τόν Θεόν, τό σχέδιό του, τό θέλημά του καί ἑρμηνεύει τήν ἐνανθρώπησί του καί τή θυσία του...

 

Ποίημα Κοσμᾶ μοναχοῦ.

Μεταλαμβάνων κρατῆρος
τοῖς μαθητές ἐβόας,
ἀθάνατε·
γεννήματος ἀμπέλου δέ
πίομαι λοιπόν,
οὐκέτι μεθ’ ὑμῶν
βιοτεύων·
τόν μονογενῆ ἐπεί μέ ἱλασμόν
ὁ πατήρ εἰς τόν κόσμον ἀπέστειλε.

Ζῶ καί ἐλπίζω.
Κοινωνῶ στό Μυστικό Δεῖπνο.
Καί ὁραματίζομαι τό Τραπέζι
τῆς οὐρανίου βασιλείας Σου.
Τότε θά εἶναι ὅλα «καινά».
«Καινοί» οἱ ἄνθρωποι,
καί «καινός» ὁ οἶνος τῆς εὐφροσύνης Σου.

Ποίημα Κοσμᾶ μοναχοῦ.

Τῷ συνδέσμῳ τῆς ἀγάπης
συνδεόμενοι οἱ Ἀπόστολοι,
τῷ δεσπόζοντι τῶν ὅλων
ἑαυτούς Χριστῷ ἀναθέμενοι,
ὡραίους πόδας ἐξαπενίζοντο (νίβονταν),
εὐαγγελιζόμενοι πᾶσιν εἰρήνην.

Δεμένοι οἱ ἕντεκα
μέ τῆς ἀγάπης τόν ἱερό δεσμό
κρεμάστηκαν μέ τήν ἀγάπη
ἀπό τό Δεσπότη καί Κύριο.
Ἀφημένοι στό Διδάσκαλο,
κυβερνημένοι ἀπ’ τό διδάσκαλο,
κίνησαν γιά τά μεγάλα ταξίδια τους.
Διάβηκαν τά βουνά,
σταύρωσαν τούς δρόμους τῆς γῆς
«εὐαγγελιζόμενοι πᾶσιν εἰρήνην».

Ὁ οἶκος.

Τῇ μυστικῇ ἐν φόβῳ τραπέζῃ,
προσεγγίσαντες πάντες
καθαραῖς ταῖς ψυχαῖς
τόν ἄρτον ὑποδεξώμεθα,
συμπαραμένοντες τῷ Δεσπότῃ,
ἵνα ἴδωμεν
τούς πόδας πῶς ἀπονίπτει τῶν μαθητῶν
καί ἐκμάσσει τῷ λεντίῳ,
καί ποιήσωμεν ὥσπερ κατείδομεν,
ἀλλήλοις ὑποταγέντες
καί ἀλλήλων τούς πόδας ἐκπλύνοντες·
αὐτός γάρ οὕτως ἐκέλευσε
τοῖς αὐτοῦ μαθηταῖς,
ὡς προέφησεν·
ἀλλ’ οὐκ ἤκουσεν
Ἰούδας ὁ δοῦλος καί δόλιος.

Τά μεγάλα μαθήματα
τά φύλαξες
γιά τούτη τήν ὥρα...
Στό Μυστικό σου δεῖπνο
δέν σ’ ἀντικρύζω
μονάχα
διδάσκαλο
καί θαυματουργό...
Σέ βλέπω νά σκύβῃς,
νά ταπεινώνεσαι,
νά μοῦ δίνῃς τό μεγάλο ὑπόδειγμα
τῆς ὑποταγῆς,
τῆς ἀγάπης,
τῆς θυσίας.

Ποίημα Κοσμᾶ μοναχοῦ.

Οἱ δαιτυμόνες οἱ μακαριστοί
ἐν τῇ Σιών τῷ Λόγῳ προσκαρτερήσαντες,
οἱ ἀπόστολοι παρείποντο
τῷ ποιμένι ὡς ἄρνες,
καί συνημμένοι,
ᾧ οὐκ ἐχωρίσθησαν Χριστῷ,
θείῳ λόγῳ τρεφόμενοι,
εὐχαρίστως ἐβόων·
Τόν Κύριον ὑμνεῖτε τά ἔργα,
καί ὑπερυψοῦτε
εἰς πάντας τούς αἰῶνας.

Ὅπως τά πρόβατα τόν τσοπᾶνο...
Πιστά,
εἰλικρινά,
σέ ἀκολουθοῦσαν οἱ μαθηταί σου...
Αὐτή εἶναι ἡ ἀφοσίωσι
ἡ γνήσια,
ἡ καθαρή,
ἡ ἀπόλυτη...
Χριστέ μου,
δός μου τή δύναμι
νά σ’ ἀκολουθῶ καί γώ
μέ τήν ἴδια εἰλικρίνεια
καί τόν ἄδολο πόθο...

Ξενίας δεσποτικῆς
καί ἀθανάτου τραπέζης,
ἐν ὑπερῴῳ τόπῳ,
ταῖς ὑψηλαῖς φρεσί,
πιστοί,
δεῦτε ἀπολαύσωμεν,
ἐπαναβεβηκότα λόγον
ἐκ τοῦ Λόγου μαθόντες,
ὅν μεγαλύνομεν.

Κύριέ μου, Κύριέ μου...
πῶς ἐγγίζω τή Μυστική Τράπεζα;
Χρέος μου νά πλησιάσω
μέ φόβο πολύ,
μέ καθαρή τήν ψυχή
καί μέ σκέψι
ἁγνισμένη
καί δοσμένη στά οὐράνια...
Τό «ὑπερῷο» τοῦ Δείπνου Σου,
ἦταν, πρό παντός,
ἀνέβασμα
πάνω ἀπό τίς μικρότητες,
τίς ἁμαρτίες,
τούς μολυσμούς...

Σάν ἐπισφράγισμα στόν ὑμνολογικό θησαυρό, τόν σχετικό μέ τό μεγάλο μυστήριο, ἔρχεται ἡ λιτή, ἀλλά μεστή σέ νόημα καί συναισθηματικό πλοῦτο, ἱκεσία, πού ψάλλεται ἀντί γιά χερουβικό, κατά τή θ. Λειτουργία τῆς Μ. Πέμπτης. Ἡ προσευχή αὐτή εἶναι παλαιότατη. Ἀνεβαίνει στούς χρόνους τοῦ Ἡρακλείου. Ἐκτός δέ ἀπό τή Μ. Πέμπτη, πού ψάλλεται στή θέσι τοῦ Χερουβικοῦ, χρησιμοποιεῖται σέ κάθε θ. Λειτουργία. Ἔχει περιληφθῇ στίς εὐχές τῆς θ. Μεταλήψεως, τίς ὁποῖες λέει ὁ ἱερεύς καί οἱ πιστοί, προτοῦ κοινωνήσουν τό Ἅγιο Σῶμα καί τό Τίμιο Αἷμα τοῦ Λυτρωτοῦ μας.

Τοῦ δείπνου σου τοῦ μυστικοῦ
σήμερον,
Υἱέ Θεοῦ,
κοινωνόν μέ παράλαβε·
οὐ μή γάρ τοῖς ἐχθροῖς σου
τό μυστήριον εἴπω,
οὐ φίλημά σοι δώσω
καθάπερ ὁ Ἰούδας·
ἀλλ’ ὡς ὁ ληστής
ὁμολογῶ σοι·
μνήσθητί μου, Κύριε,
ὅταν ἔλθῃς
ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.

Ἀκολουθεῖ ἡ προδοσία. Ἡ τραγικώτερη φάσι τῆς αἱματηρῆς πορείας.
Ὁ Ἰούδας, ὁ μαθητής, γίνεται ὁ προδότης.
Οἱ ὑμνογράφοι χύνουν δάκρυα. Κυττοῦν μέ ἀπορία καί μέ καρδιά σφιγμένη. Ἀποροῦν. Στρέφονται στό δυστυχισμένο πλάσμα, πού, πρίν προδώσῃ τό Διδάσκαλο, πρόδωσε μέσα του τή συνείδησι, καί τοῦ μιλοῦν καί προσπαθοῦν νά τόν συγκινήσουν καί νά τόν συγκλονίσουν.

 

Κοντάκιον.

Τόν ἄρτον λαβών
εἰς χεῖρας ὁ προδότης,
κρυφίως αὐτάς ἐκτείνει
καί λαμβάνει τήν τιμήν
τοῦ πλάσαντος
ταῖς οἰκείαις χερσί τόν ἄνθρωπον·
καί ἀδιόρθωτος ἔμεινεν
Ἰούδας ὁ δοῦλος καί δόλιος.

Τά ἴδια χέρια
πῆραν τόν ἄρτο
κι’ ἀπλώθηκαν
νά δεχτοῦν
τήν τιμή τοῦ Πλάστου...
Τά χέρια μου, Χριστέ, τά τρέμω...
Δέν τά ἐξουσιάζω πάντα,
δέν τά κυβερνῶ.
Ἄλλοτε τά προσφέρω σέ Σένα,
κι’ ἄλλοτε
τά παραχωρῶ στό διάβολο...
Χριστέ, τά χέρια μου,
φύλαξέ τα
ἀπ’ τή βεβήλωσι
καί τό μολυσμό.