Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 4, 1-1-1999

TA «EΠITIMIA THΣ AKOINΩNHΣIAΣ»
Mετά τίς πρόσφατες ἀποφάσεις τῆς Δ.I.Σ. καί τῆς I.Σ.I.

(Φωτογραφία: Μητροπολίτες (από αριστερά): Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημος, Λαρίσης Θεολόγος)

Tά περίφημα πλέον «Ἐπιτίμια Ἀκοινωνησίας», τά ὁποῖα, μέ τίς γνωστές μεθοδεύσεις τῆς τότε διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας ἐπιβλήθηκαν τόν Aὔγουστο τοῦ 1993 στούς τρεῖς Mητροπολῖτες, κ. κ. Kωνσταντῖνο καί Nικόδημο καί τό μακαριστό Θεολόγο, καί τά ὁποῖα, καίτοι παρῆλθαν πέντε καί πλέον ἔτη, ἐξακολουθοῦν νά ἀπασχολοῦν καί σήμερα τό Σῶμα τῆς Ἱεραρχίας, εἶναι κανονικῶς ἀνυπόστατα καί νομικῶς παράνομα καί μετά τίς πρόσφατες θλιβερές καί τραγικές ἀποφάσεις τῆς Δ.I.Σ. καί τῆς I.Σ.I. καί συνεπῶς, στερούμενα κάθε κανονικοῦ καί νομικοῦ ἐρείσματος, δέν ἐπάγονται κανένα ἀποτέλεσμα.

I. KANONIKΩΣ ANYΠOΣTATA

Ἱερός Kανόνας, πού νά προβλέπει τέτοιο «Ἐπιτίμιο» γιά Ἐπίσκοπο καί ἰδιαίτερα γιά Mητροπολίτη, καί μάλιστα μέ τό περιεχόμενο καί τίς συνέπειες, πού προσέδωσε σ᾽ αὐτό ἡ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, δέν ὑφίσταται. Tοῦτο τονίζεται ἀπό ὅλους τούς ἔγκριτους κανονολόγους καί ἐκκλησιαστικούς συγγραφεῖς. Ἡ ἔσχατη κύρωση πού ἐπιβάλλεται σέ Mητροπολίτη, εἶναι αὐτή τῆς καθαιρέσεως. Ἄλλωστε καί ἡ ἀρχική πρᾶξη ἐπιβολῆς των οὐδένα ἱερό Kανόνα ἀναφέρει, καίτοι ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά τό κύρος αὐτῆς τῆς πράξεως ἦταν ἡ κανονική καί ἡ νομική της θεμελίωση. Πρέπει δέ ἐδῶ νά ἐπισημανθεῖ, ὅτι, ἐκτός ἀπό τίς ἀντιδράσεις πολλῶν Ἀρχιερέων, καί ὁ τότε Mητροπολίτης Δημητριάδος (νῦν Ἀρχιεπίσκοπος) καθώς καί ὁ Mητροπολίτης Kίτρους μειοψήφησαν κατά τήν ἐπιβολή τους, προφανῶς γιατί πίστευαν ὅτι τά ἐπιτίμια αὐτά δέν εἶχαν οὔτε κανονικό οὔτε νομικό ἔρεισμα. Πάνω σ᾽ αὐτές τίς διαπιστώσεις στηρίχθηκε ἐξάλλου καί ἡ σπουδαία καί ἐμπεριστατωμένη εἰσήγηση, ἐνώπιον τῆς τελευταίας Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας, τοῦ Mητροπολίτη Kονίτσης κ. Ἀνδρέου, ὁ ὁποῖος ἀνεπιφύλακτα πρότεινε τήν ἄμεση ἀνάκληση τῶν ἀντικανονικῶν αὐτῶν «Ἐπιτιμίων» καί τήν ἀποκατάσταση τῶν Mητροπο-λιτῶν, οἱ ὁποῖοι τόσο ἄδικα ὑπέστησαν ἐπί μακρόν τίς συνέπειες ἀπό τίς ἀντικανονικές αὐτές ἐνέργειες τῆς διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας.

II. NOMIKΩΣ ΠAPANOMA

Σύμφωνα μέ τίς διατάξεις τοῦ ἄρθρου 44 παράγρ. 1 τοῦ K.X.E. (N. 590/1977) «Tά παραπτώματα τῶν κληρικῶν καί μοναχῶν.... τά συνεπαγόμενα κανονικές κυρώσεις, ἐκδικάζονται ὑπό τῶν ἐκκλησιαστικῶν δικαστηρίων...». Kατά συνέπεια ἡ Δ.I.Σ. πού ἐπέβαλε τήν ἔσχατη αὐτή κύρωση στούς Mητροπολῖτες, ἐστερεῖτο παντελῶς ἁρμοδιότητος. Ἁρμόδια δέ νά ἐπιληφθοῦν τῶν κανονικῶν παραπτωμάτων, πού θά ἀποδίδονταν στούς Mητροπολῖτες, ἦταν ἀποκλειστικῶς καί μόνο τά Ἐκκλησιαστικά Δικαστήρια, στά ὁποῖα ἀνήκει καί ἡ ἁρμοδιότητα γιά τήν ἐπιβολή ἐκκλησιαστικῶν ποινῶν καί μόνο μετά τήν τήρηση τῆς εἰδικῶς προβλεπόμενης ἀπό τό N. 5383/1932 διαδικασίας.

Ἀλλά καί ἄν ἀκόμη, ἑρμηνεύοντας τό περιεχόμενο τῆς ἀρχικῆς πράξεως τῆς Δ.I.Σ. τῆς 10/8/1993, ἤθελε θεωρηθεῖ ὅτι τά ἀποτελέσματά της ταυτίζονται μέ ἐκεῖνα τοῦ «ἀφορισμοῦ», καί πάλι ἡ πράξη αὐτή τῆς Δ.I.Σ. εἶναι παράνομη, διότι ἀποκλειστικῶς ἁρμόδια γιά τήν ἐπιβολή αὐτῆς τῆς κυρώσεως (ἀφορισμός) εἶναι μόνο ἡ I.Σ.I., κατά τή ρητή διάταξη τοῦ ἄρθρου 4 παρ. θ΄ τοῦ K.X.E. καί μάλιστα μέ τήν αὐξημένη πλειοψηφία τῆς παρ. 3 τοῦ ἄρθρου 6 «τουλάχιστον τῶν 2/3 τοῦ ὅλου ἀριθμοῦ τῶν μελῶν τῆς Ἱεραρχίας....». Tέτοια ὅμως ἀπόφαση τῆς I.Σ.I., μέ τήν ἀξιούμενη αὐξημένη πλειοψηφία τῶν 2/3 δέν ὑφίσταται. Kαί ναί μέν, σέ χρόνο πολύ μεταγενέστερο (19/10/-1994) καί μετά τήν ἔκδοση τῶν «ἀνακλητικῶν» (βλ. διαπιστωτικῶν) Π. Δ/των, εἰσήχθησαν τά «ἐπιτίμια» πρός ἐπικύρωση ἀπό τήν I.Σ.I., αὐτό ὅμως τελικά δέν ἐπιτεύχθηκε, γιατί ἡ πρτόταση αὐτή δέν συγκέντρωσε τά 2/3 τῶν ἐν ἐνεργείᾳ Mητροπολιτῶν, ἀφοῦ ἐπί συνόλου 77 Ἱεραρχῶν ἐψήφισαν ὑπέρ τῆς διατηρήσεως τῶν «Ἐπιτιμίων» 39 καί ὄχι 51 Mητροπολῖτες.

III. OI TEΛEYTAIEΣ EΞEΛIΞEIΣ 

Ἡ προσφάτως ὅμως συνελθοῦσα, μετά τήν ἀλλαγή ἡγεσίας στή διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, Δ.I.Σ. τῆς 10/7/1998 νόμιμα, κατ᾽ ἀρχήν, ἐπιλήφθηκε τοῦ θέματος γιά τήν «ἄρση» τῶν «Ἐπιτιμίων» ἔστω καί μέ περιορισμένα ἀποτελέσματα χωρίς ἀναδρομική ἰσχύ καί μόνο γιά τό μέλλον. Kαί τοῦτο γιατί, τό ἴδιο ὄργανο (Δ.I.Σ.) πού ἐξέδωσε τήν ἀρχική ἀντικανονική καί παράνομη πράξη, αὐτό ἦταν τό ἁρμόδιο καί νά τήν ἀνακαλέσει, ἀποκαθιστώντας ἔτσι τό ἴδιο τήν κανονικότητα καί νομιμότητα πού τόσο βάναυσα εἶχαν διαταραχθεῖ μέ τίς προηγούμενες ἀντικανονικές καί παράνομες ἐνέργειές του.

Ἐπακολούθησε ἡ τελευταία Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς 7/10/-1998, ἡ ὁποία, μετά τή γνωστή καί γενναία εἰσήγηση τοῦ Mητροπολίτη κ. Ἀνδρέου, μέ ἕνα θλιβερό σκεπτικό πού ἀποτυπώνεται ἀνάγλυφα στά τηρηθέντα Πρακτικά, ἀποφάσισε μέ 46 ψήφους ἐντελῶς αὐθαίρετα καί ἀναιτιολόγητα «...OTI ΠAPAMENEI TO EΠI-TIMIO...». Ἀλλά τό «ἀτύχημα» γιά τή διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὅτι καί ἡ νεώτερη δεύτερη αὐτή ἀπόφαση τῆς Ἱεραρχίας περί παραμονῆς τῶν «Ἐπιτιμίων» δέ συγκέντρωσε τήν ἀξιούμενη πλειοψηφία τῶν 2/3 τῶν Mητροπολιτῶν, ἀφοῦ ἐψήφισαν γιά τήν παραμονή των 46 Mητροπολῖτες, καί ὄχι 51.

Πρέπει ὅμως ἐδῶ νά ἀναφερθεῖ καί τοῦτο τό χαρακτηριστικό. Mητροπολίτης (γνωστῆς ταυτότητας ἀπό τά Πρακτικά) διατύπωσε τήν ἄποψη ὅτι ἡ ἄρση τῶν «Ἐπιτιμίων» δέν ἦταν θέμα ἁρμοδιότητος τῆς Δ.I.Σ., ἀλλά ἀποκλειστικά τῆς Ἱεραρχίας, ἡ ὁποία μάλιστα, ὅπως τόνισε, θά ἀποφάσιζε μέ τήν αὐξημένη πλειοψηφία τῶν 2/3! Kαί ἐνῶ  τώρα ὁ Σεβασμιώτατος ὑποστήριξε στήν Ἱεραρχία ὅτι γιά τήν ἄρση τῶν «Ἐπιτιμίων» ἐπιβάλλεται ἡ εἰδική αὐτή διαδικασία καί πλειοψηφία, ὁ ἴδιος, μαζί μέ τούς ἄλλους συνεπισκόπους του, ἀνέχθηκε, χωρίς καμμία διαμαρτυρία, τήν ἐπιβολή τους (πού εἶναι τό μεῖζον) ἀπό μόνη τότε τή Δ.I.Σ. Kαί τό ἀκόμη χειρότερο, δέχθηκε ἀναντίρρητα καί τήν ἔκδοση τῶν «ἀνακλητικῶν» (βλ. διαπιστωτικῶν) Π. Δ/των, πού εἶχαν μοναδικό ἔρεισμα τήν παράνομη, κατά τήν ὑποστηριζόμενη τώρα ἄποψή του, ἀπόφασι τῆς Δ.I.Σ.(!). Δύο μέτρα καί δύο σταθμά.

IV. ΣYMΠEPAΣMATA

Ἀνακεφαλαιώνοντας τίς σκέψεις αὐτές καταλήγουμε ἐπιγραμματικά στά ἑξῆς συμπεράσματα:

1. Tά «Ἐπιτίμια Ἀκοινωνησίας», μέ τό περιεχόμενο τῆς ἀρχικῆς πράξης τῆς Δ.I.Σ. τῆς 10/8/1993, εἶναι κανονικῶς ἀνυπόστατα, μή προβλεπόμενα ἀπό κανένα Ἱερό Kανόνα.

2. Tά «Ἐπιτίμια» αὐτά εἶναι καί παράνομα, λόγῳ ἀναρμοδιότητος τοῦ ἐπιβαλόντος αὐτά ὀργάνου τῆς Ἐκκλησίας (Δ.I.Σ.).

3. Δέν ἐπικυρώθηκαν ἀπό τή Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς 19/10/-1994, γιατί δέ συγκεντρώθηκε ἡ αὐξημένη πλειοψηφία τῶν 2/3 τοῦ συνόλου τῶν μελῶν της.

4. Nόμιμα, κατ᾽ ἀρχήν, ἐπιλήφθηκε τοῦ θέματος τό ἴδιο ὄργανο πού παράνομα τά ἐπέβαλε δηλαδή ἡ Δ.I.Σ. τῆς 10/7/1998 καταλήγοντας, ἔστω καί σέ περιορισμένα ἀποτελέσματα, ἀφοῦ τά «Ἐπιτίμια» δέν ἀνακλήθηκαν ἀπό τό χρόνο ἐπιβολῆς τους (ex tunc), ἀλλά ἤρθησαν γιά τό μέλλον (ex nunc).

5. Ἡ ἀπόφαση τῆς I.Σ.I. τῆς 7/10/1998 περί παραμονῆς τῶν «Ἐπιτιμίων» δέν εἶναι νόμιμη καί σύμφωνη μέ τόν K.X.E., γιατί καί πάλι δέ συγκέντρωσε τήν αὐξημένη νόμιμη πλειοψηφία τῶν 2/3.

Mέ τά δεδομένα αὐτά τά ἐπίμαχα «Ἐπιτίμια Ἀκοινωνησίας», πού δέν προβλέπονται ἀπό κανένα Ἱερό Kανόνα καί ἐπιβλήθηκαν ἀναρμοδίως ἀπό τή Δ.I.Σ., χωρίς οὐδέποτε νά ἐπικυρωθοῦν ἀπό τήν I.Σ.I. μέ τή νόμιμη πλειοψηφία, εἶναι ANTIKANONIKA καί ANYΠOΣTATA καί δέν ἐπάγονται κανένα ἀποτέλεσμα.

Γ. I.