Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 336, Ἰούλιος-Αὔγουστος 2014
| ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ |
Ἡ στάση
τοῦ Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου
στό
ἐκκλησιαστικό πρόβλημα
4. Τό ναυάγιο τῆς Ἱεραρχίας τῆς 7ης-3-1991
(Φωτογραφία: Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ)
Ἀρχιμ. Εἰρηναίου Μπουσδέκη
Εἴδαμε στό προηγούμενο τεῦχος ὅτι ἡ ἐργασία τῆς ἐννεαμελοῦς ἐπιτροπῆς Ἀρχιερέων προσέκρουσε στήν ἀπόλυτη ἀδιαλλαξία τῶν μητροπολιτῶν Δωροθέου Γιανναρόπουλου καί Κλεόπα Θωμόπουλου, πού ἀντικανονικά καί παράνομα (μετά τίς ἀποφάσεις τοῦ Σ.τ.Ε.) κατεῖχαν τίς μητροπόλεις Ἀττικῆς καί Θεσσαλιώτιδος. Παρ’ ὅλα αὐτά ἡ ἐπιτροπή κατάρτισε πρόταση λύσεως καί παρακάλεσε τήν Ἱεραρχία νά ἀσκήσει τήν ἐπιρροή της στούς ἀδιάλλακτους μητροπολίτες γιά νά ἐπιτευχθεῖ ἡ λύση.
Ἡ πρόταση αὐτή διαβάστηκε στήν Ἱεραρχία τήν ἑπόμενη μέρα (7-3-1991). Ἀπό ὅσα διαμείφθηκαν ὅμως στήν Ἱεραρχία, ἀποδείχθηκε ὅτι ὁ πρῶτος πού ἦταν ἀπρόθυμος καί προσπάθησε νά ἀποπροσανατολίσει τό σῶμα ἦταν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ.
Τήν στάση αὐτή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καταγγέλλει ὁ μητροπολίτης Σιδηροκάστρου Ἰωάννης σέ ἐπιστολή του πρός αὐτόν, πού ἔστειλε μερικές μέρες μετά τήν Ἱεραρχία (στίς 12-3-1991). Μιλώντας γιά τήν ἀντίδραση στήν πρόταση τῆς ἐπιτροπῆς ἐντοπίζει τά πρόσωπα πού ὁδήγησαν στό ναυάγιο τῆς ἐπίλυσης τοῦ θέματος καί τόν ἠθικό αὐτουργό, τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σεραφείμ. Λέγει, λοιπόν, ὁ Σιδηροκάστρου:
«...α) Ὁ Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντῖνος ἐδέχθη νά λάβη μόνον τόν Δομοκόν καί τά Φάρσαλα.
β) Ὁ Ζακύνθου Ἀπόστολος ἐδέχθη νά λάβη τό Κιλκίς.
γ) Ὁ Παραμυθίας Παῦλος ἐδέχθη τήν Ἁγιάν καί τό Συκούριον.
δ) Ὁ Ἀττικῆς Νικόδημος ἐδέχθη νά διχοτομηθῆ ἡ Ἀττική καί νά λάβη οἱονδήποτε τμῆμα ἐκ τῆς διχοτομήσεως αὐτῆς.
ε) Ὁ Τρίκκης Σεραφείμ ἐδέχθη νά λάβη εἴτε τά Τρίκκαλα εἴτε τήν Καλαμπάκαν. Καί
στ) Ὁ Λαρίσης Θεολόγος ἐδέχθη νά λάβη τήν Λάρισαν.
Ἡ ἀντίδρασις ὅμως κατεδείχθη ἐμφανέστατα. Ὁ Θεσσαλιώτιδος Κλεόπας ἐδήλωσεν ὅτι δέν δίδει οὔτε σπιθαμήν. Ὁ Φθιώτιδος Δαμασκηνός, ὁ ὁποῖος ἔδιδε μόνον τόν Δομοκόν, ἀνεκάλεσε καί εἶπε ὅτι καί ἐκεῖνος δέν δίδει τόν Δομοκόν. Ὁ Ἀττικῆς Δωρόθεος εἶπε ὅτι θά δώση μόνον τά Νέα Λιόσια καί αὐτά ὄχι διά τόν Ἀττικῆς Νικόδημον. Ὁ δέ Τρίκκης Ἀλέξιος δέν συνεφώνει καί αὐτός μέ τόν Τρίκκης Σεραφείμ εἰς ὡρισμένα σημεῖα. Νά πιστεύσωμεν, Μακαριώτατε, ὅτι οἱ ἀνωτέρω ἀντέδρασαν ἐξ ἰδίας πρωτοβουλίας; Ἀδυνατοῦμεν νά τό κάμωμεν.
Ἐξ ὅλων αὐτῶν τῶν ἀντιθέσεων καί ἀντιδράσεων ἀναφέρω ἐπίσης μίαν καί μόνην ἰδικήν Σας ἀντίδρασιν. Ὅταν κατά τό δεύτερον διάλειμμα συνεζητούσατε εἰς τό γραφεῖον Σας μέ ὡρισμένους Ἀρχιερεῖς, ἦλθα καί ἐγώ μέσα καί σᾶς παρεκάλεσα νά ἔλθουν μέσα καί οἱ δύο Μητροπολίται Τρίκκης Σεραφείμ καί Ἀλέξιος νά συζητήσουν καί νά εὕρουν μίαν λύσιν εἰς τήν διαφοράν των. Σεῖς ὅμως, Μακαριώτατε, ὅταν ἦλθεν ὁ Σεραφείμ ἐδείξατε ὅλον τό ἐσωτερικόν Σας καί τήν ἔλλειψιν πάσης διαθέσεως νά διευθετηθῆ τό ζήτημα. Εἴπατε δέ ἐπί λέξει τά ἐξῆς: "Σεραφείμ, νά πᾶς στή Λάρισα. Εἶσαι ὁ Μητροπολίτης Λαρίσης. Εἶσαι ὁ Λαρίσης". Τότε ἐξανέστην καί Σᾶς εἶπα: "Τί εἶναι αὐτά ποῦ λέτε, Μακαριώτατε; διά τήν Μητρόπολιν Λαρίσης συζητοῦμεν ἤ διά τήν Μητρόπολιν Τρίκκης; Ὑμεῖς ὅμως δέν τά ἠκούσατε αὐτά. Καί ὅταν ἔπειτα ἀπό ὀλίγον εἰσήλθομεν εἰς τήν αἴθουσαν συνεδριάσεων προκειμένου νά συνεχίσωμεν ὡς ἔπρεπε τήν συζήτησιν, ὥστε νά ἐξεύρωμεν λύσιν εἰς τό θέμα, ἠκούσαμεν κατάπληκτοι τό "Δι’ εὐχῶν", ἤτοι τήν λύσιν τῆς συνεδριάσεως.................................................................................................................
Πρέπει ὅμως νά λεχθῆ ἄνευ περιστροφῶν ὅτι ἐκ μέρους Σας, Μακαριώτατε, διάθεσις ἐπιλύσεώς του (τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ θέματος) δ έ ν ὑ π ῆ ρ χ ε ! Παρά ταῦτα ὅμως ὑπάρχει καί τώρα ἀκόμη καιρός καί δυνατότης ἐπιλύσεως τοῦ θλιβεροῦ αὐτοῦ ζητήματος. Νά ἐλπίζωμεν, ὅτι, ἔστω καί τήν ὑστάτην στιγμήν, θά τό κατανοήσετε;
Ἐλάχιστος ἐν Χριστῷ Ἀδελφός
Ο ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ»
Γιά νά βεβαιωθοῦν οἱ ἀναγνῶστες γι’ αὐτό τό ἀφόρητο καί ἀποπνικτικό κλίμα πού ἐπικράτησε στήν Ἱεραρχία τῆς 7ης-3-1991, ἄς παρακολουθήσουμε κάποιους διαλόγους πού ἀποδεικνύουν τούς ὑπαίτιους πού τορπίλισαν τή συναινετική πρόταση τῆς ἐννεαμελοῦς ἐπιτροπῆς καί ὁδήγησαν σέ ναυάγιο τήν ἐπίλυση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ προβλήματος:
«ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ
ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΚΤΑΚΤΟΣ-ΣΥΝΕΔΡΙΑ Β΄
Ἐν Ἀθήναις τῇ 7ῃ Μαρτίου 1991
Ἡμέρα Πέμπτη
ὥρα 9π.μ.
...............................................................
3. Καί οἱ Σεβ. Ἀρχιερεῖς εἶπον:
Σεβ. Ἀττικῆς κ. Δωρόθεος: Εἶπα ὅτι δίνω τά Νέα Λιόσια καί ὄχι τά Λιόσια. Παρακαλῶ νά διορθωθῆ. Κι ἕνα παράπονο. Σέ μιά ἀπό τίς πολλές συζητήσεις πού ἔγιναν, εἶχα πεῖ ἐρωτῶν «νά δώσω»; καί τό ἔδεσαν. Σέ ἄλλους ὅμως δέν τά ἔδεσαν. Κι’ ἐγώ ὅμως τώρα λέγω. Ἄν δώσουν κι ἄλλοι θά δώσω κι ἐγώ.
...............................................................
15. Ὁ Μάκ. Πρόεδρος εἶπεν: Ἐξ ἀρχῆς πρέπει νά γνωρίζετε ὅτι ἡ Κυβέρνησις δέν ἔχει καμμίαν ἀνάμιξιν εἰς τά ἐσωτερικά τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία θά βρῆ μόνη της τήν λύσιν. Μόνον διά τήν Ἱ. Μ. Λαρίσης δέν θά ἤθελε οὔτε ὁ Δημήτριος νά παραμείνη ἀλλά οὔτε κι ὁ Θεολόγος νά ἐπανέλθη. Κι αὐτό πρέπει νά τό λάβη σοβαρῶς ὑπ’ ὄψιν ἡ Ἱ.Σ. τῆς Ἱ.
16. Ὁ Σεβ. Ἀττικῆς κ. Δωρόθεος εἶπεν: Διευκρινίζω ὅτι παραχωρῶ τά Νέα Λιόσια καί ὄχι τά Λιόσια ὡς ἐγγράφη εἰς τά πρακτικά. Μητροπόλεις πού παραχωροῦνται ἔχουν 35-40.000 κατοίκους. Τά Νέα Λιόσια ἔχουν 120.000 κατοίκους. Τί ζητᾶ ἐπιτέλους ὁ Ἕλους. Τώρα ἤκουσα. Ἀπαιτήσεις. Ζητοῦν νά δώσω καί τήν Πετρούπολι καί τό Καματερό. Τό τονίζω λοιπόν τώρα. Δέν δίνω τίποτε ἀπολύτως κι ἄς κάνουν ὅ,τι θέλουν.
17. Φθιώτιδος κ. Δαμασκηνός: Ἐφ’ ὅσον ὁ Σεβ. Θεσσαλιώτιδος δέν παραχωρεῖ τήν Ἐπαρχίαν Φαρσάλων, δέν παραχωρῶ κι ἐγώ τήν Ἐπαρχίαν Δομοκοῦ. Ἡ Ἐπαρχία Δομοκοῦ ἔχει μόνον 15.000 κατοίκους.
18. Σεβ. Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων κ. Κλεόπας: Χθές πού μέ ἐκάλεσε ἡ ἐπιτροπή, τό ἐδήλωσα. Δέν δίνω σπιθαμή ἀπό τήν Ἐπαρχία μου. Ἄν ἀποφασίση ἡ Ἐκκλησία θά’ δῶ τί θά κάνω. Αὐτή τή στιγμή δέν παραχωρῶ τίποτε.
| Ἀπόσπασμα Πρακτικῶν Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας 7ης-3-1991: |
19. Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Τρίκκης καί Σταγῶν κ. Ἀλέξιος εἶπεν: ...Ὅταν ἐξεδόθη ἡ ἀπόφασις τοῦ Σ. τῆς Ε. συναντήθημεν μέ τόν Σεραφείμ καί οἱ προθέσεις του ἦταν νά διχοτομηθῆ ἡ Ἱ. Μητρόπολις. Καί νά ἔπαιρνε ἤ τά Τρίκαλα ἤ τήν Καλαμπάκα. Ἐγώ τότε τοῦ ἐδήλωσα ὅτι αὐτό δέν τό δέχομαι διότι ἐγώ ἐξελέγην Τρίκκης καί Σταγῶν καί τοῦ εἶπα ὅτι ἐπιθυμία μου εἶναι νά πεθάνω στά Τρίκαλα...
...............................................................
24. O Σεβ. Δρυϊνουπόλεως κ. Σεβαστιανός: Θεωρῶ τήν ὥραν πολύ κρίσιμον καί σάν Ἱεράρχης 25 ἐτῶν ἀρχιερατείας ἔχω ὑποχρέωσιν νά καταθέσω αὐτό τό ὁποῖον ἡ συνείδησίς μου μοῦ ἐπιβάλλει. Χθές ἐτάχθημεν ὑπέρ τῆς ἀποκαταστάσεώς των. Σήμερον ἤλθομεν ἐδῶ καί ὁ λαός περίμενε κάποιαν λύσιν. Καί ὅτι θά ἑορτάζαμε τήν ἑορτήν τοῦ Πάσχα ὅλοι μαζί ἀγαπημένοι. Συγχωρῆστε με, ἀλλά βλέπω ὅτι μᾶλλον δέν ὑπάρχει διάθεσις ἀποκαταστάσεως. Ὅταν προσκρούουμε σέ τέτοιες ἀρνήσεις. Διερωτῶμαι: ποῦ εἶναι τά προχθεσινά; Τό γενικόν κλῖμα παρουσιάζεται διαφορετικό. Τόν Μακαριώτατο τόν σέβομαι, ἀλλά βλέπω ὅτι τάσσεται ὑπέρ τῶν ἀρνήσεων.
...............................................................
34. Ἐν συνεχείᾳ ὁ Μακαριώτατος Πρόεδρος πρέτεινεν νά πάη στή Λάρισα ὁ ἀπό Τρίκκης Σεραφείμ ἀλλά ἡ πρότασις οὐδόλως ἐγένετο δεκτή.
...............................................................
1. Ἐγένετο λόγος περί τῆς προτεινομένης λύσεως τῆς ἱδρύσεως Ἱ. Μητροπόλεως Λιοσίων, Καματεροῦ καί Πετρουπόλεως, δι’ ἀποσπάσεως ἐκ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Ἀττικῆς. Ἡ Ἱ.Σ. τῆς Ἱ. προσέκρουσε εἰς τήν ἄρνησιν τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ἀττικῆς κ. Δωροθέου, εἰπόντος ὅτι δέν παραχωρῶ τίποτα τώρα πλέον διότι βλέπω ἄλλα λέγω ὅτι παραχωρῶ καί ἄλλα λέτε καί γράφετε καί διότι ἐνῶ ὅλοι θά ἔδιδον τώρα ζητεῖται μόνον ἀπό ἐμᾶς νά δώσουμε. Ἡ Ἱ.Σ.Ι. δέν ἐπέμεινεν, διατηρήσασα τήν ἐπιφύλαξιν νά ἀσχοληθῆ εἰς εὐθετώτερον χρόνον μέ τό θέμα τῆς ἱδρύσεως τῆς προτεινομένης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λιοσίων.
2. Ἐγένετο λόγος περί τῆς προτεινομένης ἱδρύσεως Ἱεράς Μητροπόλεως Δομοκοῦ καί Φαρσάλων, ἐξ ἀποσπάσεως ἐκ τῶν Ἱ. Μητροπόλεων Φθιώτιδος καί Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων. Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος κ. Κλεόπας ἐδήλωσεν ὅτι δέν παραχωρεῖ οὐδέ ἕν χωρίον ἐκ τῆς Ἱ. αὐτοῦ Μητροπόλεως καί ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Δαμασκηνός, ὅτι δέν θά παραχωρήση τόν Δομοκόν, ἐάν δέν παραχωρήση τά Φάρσαλα ὁ Σεβ. Θεσσαλιώτιδος, ὅστις εἶναι καί ὁ ἀμέσως ἐνδιαφερόμενος. Καί οὕτως ἡ Ι.Σ.Ι. προσκρούσασα εἰς τάς δυό ἀρνήσεις ταύτας, δέν προέβη εἰς τήν ἵδρυσιν ταύτης...».
Τά Πρακτικά τῆς Ἱεραρχίας εἶναι εὔγλωττα καί δέν ἀπαιτεῖται κανείς ἀπολύτως σχολιασμός. Συνοψίζουμε ἁπλά τήν στάση τῶν διαφόρων προσώπων.Α) Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἐνημερώνει τήν Ἱεραρχία ὅτι ἡ Κυβέρνηση δέν ἀναμειγνύεται, ἀλλά παρ’ ὅλα αὐτά γιά τό θέμα τῆς Λαρίσης δέν ἐπιθυμεῖ οὔτε τόν Δημήτριο οὔτε τόν Θεολόγο (ἄν μετέφερε πράγματι τή θέληση τῆς Κυβέρνησης, ἀναμειγνύεται). Ζητάει λοιπόν νά τό λάβει σοβαρά ὑπ’ ὄψη της ἡ Ἱεραρχία (νά ἀποφασίσει δηλαδή ἀντίθετα μέ τήν ἀπόφαση τοῦ Σ.τ.Ε, πού λέγει ὄχι μόνο ὅτι ἦταν παράνομη ἡ ἐκλογή τοῦ Δημήτριου Μπεκιάρη ἀλλά ὅτι καί ὁ Θεολόγος εἶναι ὁ νόμιμος μητροπολίτης -ἀπόφαση τῆς διοικήσεως ἀντίθετη μέ ἀπόφαση τοῦ Σ.τ.Ε. εἶναι ποινικά κολάσιμη πράξη).Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος προτείνει γιά Λαρίσης ἕνα ἐκ τῶν ἐκπτώτων μητροπολιτῶν –τόν Τρίκκης Σεραφείμ. Πρόταση πού δέν γίνεται δεκτή.Β) Ὁ μητροπολίτης Δωρόθεος Γιανναρόπουλος θυμωμένος γιά τήν πρόταση τῆς ἐπιτροπῆς (πού ἀποσπᾶ ἀπό τή μητρόπολή του ὄχι μόνο τά Λιόσια, ὅπως ἐκεῖνος ἤθελε, ἀλλά καί τό Καματερό καί τήν Πετρούπολη) δηλώνει: «Δέν δίνω τίποτα ἀπολύτως κι ἄς κάνουν ὅ,τι θέλουν».Γ) Ὁ μητροπολίτης Κλεόπας Θωμόπουλος ἐπιμένει στήν ἀπόλυτη, ἀδιάλλακτη στάση πού ἔδειξε στήν ἐπιτροπή: «Δέν δίνω σπιθαμή ἀπό τήν ἐπαρχία μου».Δ) Ὁ μητροπολίτης Ἀλέξιος δέν δέχεται ἐπ’ οὐδενί τήν λύση τῆς διχοτομήσεως τῆς μητροπόλεώς του, παρά μόνο νά δώσει κάποια ἀπομακρυσμένα χωριά στήν Πύλη καί Μεσοχώρα.Μετά ἀπ’ αὐτά ἡ Ἱεραρχία δέν δέχθηκε (προφασιζόμενη τήν ἀντίδραση τῶν παραπάνω μητροπολιτῶν) τήν ἵδρυση τῶν μητροπόλεων: Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λιοσίων, Καματεροῦ καί Πετρουπόλεως καί Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δομοκοῦ καί Φαρσάλων, ὅσο καί τή διχοτόμηση τῆς μητροπόλεως Τρίκκης σέ δύο (Τρίκκης καί Καλαμπάκας). Ἀποφάσισε τή δημιουργία μητροπόλεως Πύλης Μεσοχώρας, πού ἀπαρτιζόταν ἀπό μερικά ἀπομακρυσμένα χωριά τῆς μητροπόλεως Τρίκκης. Ἐπίσης ἀποφάσισε τή δημιουργία μητροπόλεως Ἁγιᾶς καί Συκουρίου πού ἀπαρτιζόταν ἀπό κάποια μικρή περιοχή τῆς μητροπόλεως Δημητριάδος (γύρω ἀπό τήν Ἁγιά) καί μιά μικρή ἐπίσης περιοχή γύρω ἀπό τό Συκούρι τῆς μητροπόλεως Λαρίσης. Μέ αὐτή τήν ἀπόφαση παρωδία διέλυσε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ τήν Ἱεραρχία τῆς 7ης-3-1991.Ὅλα αὐτά τά γράφουμε, γιά νά ἀποδείξουμε, σέ ὅλες τίς φάσεις τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ προβλήματος (μετά τήν ἔκδοση τῶν ἀποφάσεων τοῦ Σ.τ.Ε.), ὅτι: Ὄχι, δέν ἦταν ὁ μητροπολίτης Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικόδημος ὁ ἀδιάλλακτος τῆς ὑπόθεσης. Ἄλλοι, ἀπό τήν ἄλλη ὄχθη, ἔδειξαν ἀπολυτότητα καί ἀδιαλλαξία καί μάλιστα ἐνορχηστρωμένη ἀπό τόν ἠθικό αὐτουργό τοῦ ναυαγίου, στό ὁποῖο πάντα ὁδηγοῦντο οἱ διαδικασίες, τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σεραφείμ.
