Τό “ὄχι” τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου

Τό κείμενο πού ἀκολουθεῖ εἶναι μιά ἐπιστολή τοῦ τότε ᾿Αρχιμανδρίτη ῾Ιερώνυμου Κοτσώνη (μετέπειτα ᾿Αρχιεπισκόπου ᾿Αθηνῶν), πού τήν ἔστειλε στίς 17 ᾿Απριλίου του 1950 στήν ἐφημερίδα “᾿Εθνικός Κήρυξ”. Καταθέτει τήν δική του προσωπική μαρτυρία γιά τήν ἄρνηση τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ᾿Αθηνῶν Χρυσάνθου νά ὁρκίσει τήν κατοχική Κυβέρνηση Τσολάκογλου, πού τή διόρισαν, ἀμέσως μετά τήν πτώση τοῦ μετώπου, οἱ Γερμανοί κατακτητές.

᾿Εντύπωση προκαλεῖ ἡ σταθερότητα, ἡρεμία καί ἀποφασιστικότητα τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου, κατά τήν κρίσιμη στιγμή. Αὐτό πού τόν συνέχει, εἶναι τό χρέος  ἐμμονῆς στήν παράδοση τῆς ᾿Εκκλησίας καί στό συμφέρον τοῦ ῎Εθνους. ῾Ως ἐκκλησιαστικός ἡγέτης, θεωρεῖ ἐμπαιγμό καί προδοσία, νά ὁρκίζει, γιά πίστη στήν πατρίδα, κυβέρνηση πού ἐκπροσωπεῖ τόν κατακτητή.

Τό ὑπεροχικό καί συγκλονιστικό, στή συμπεριφορά τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου, ἦταν ὅτι ἀρνήθηκε τήν ὁρκωμοσία γνωρίζοντας τίς συνέπειες αὐτῆς τῆς δυναμικῆς στάσεώς του. ῏Ηταν ἕτοιμος ἀκόμα καί νά ἀποθάνει. Τελικά ἡ γενναία του πράξη τοῦ στοίχισε τήν ἀπώλεια τοῦ ᾿Αρχιεπισκοπικοῦ θρόνου.

Σήμερα ἔχουμε μεγάλη ἀνάγκη ἀπό τέτοιες ἐκκλησιαστικές προσωπικότητες. ᾿Από ἡγέτες πού, μέ αὐτοθυσία, θά βάζουν, μπροστά ἀπό τά προσωπικά τους συμφέροντα καί τίς θέσεις ἐξουσίας, τήν πιστότητα στίς θεμελιακές ἀρχές τῆς ἡγετικῆς ἀξιοπρέπειας καί στό χρέος ἐναρμόνισης τῶν κινήσεών τους μέ τίς ἐπιταγές τῆς ᾿Ορθοδόξου συνειδήσεώς τους.