Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 87, 16-6-2002

Ἐκσυγχρονισμός ἤ μιμητισμός;

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Στό ἐπίκεντρο τῆς σύγχρονης ἱστορικῆς μετάλλαξης καί τοῦ ἄγχους, πού προκαλεῖ ἡ σχετική προβληματική, τό πιεστικό ἐρώτημα: Αὐτό, πού δεχόμαστε ὅλοι μας ὡς ἔμπνευση ἤ ὡς ἐντολή, ἀπό κάποιες μυστικές καί ἀπροσπέλαστες πηγές καί πού τό ὑλοποιοῦμε μέ κόπους καί μέ θυσίες, εἶναι ἐκσυγχρονισμός ἤ εἶναι στεῖρος καί ἐξουθενωτικός μιμητισμός; ῾Η πορεία τοῦ προσώπου καί τοῦ κοινωνικοῦ σχήματος, στόν αἰώνα τῶν κοσμογονικῶν ἀνακατατάξεων,  εἶναι ἐξέλιξη ἀπό τό ἀτελέστερο στό τελειότερο, ἀπό τό βάρβαρο στό ἀνθρωπινότερο, ἀπό τό ἐνστικτῶδες στήν αὐτοσυνειδησία καί στήν ἐλευθερία; Μπορεῖ κανείς, σήμερα, νά βάλει τό χέρι στήν καρδιά καί νά ἀναπαύσει τή συνείδησή του καί τήν ἀνησυχία τοῦ περιβάλλοντός του, βεβαιώνοντας, πώς ἀκολουθοῦμε, μελετημένα καί αὐτόβουλα, “ἀνάντη”, ἀνηφορικό δρόμο, πού ἡ κάθε του στροφή ἀποκαλύπτει ὁρίζοντες εὐρύτερους, καθαρότερους καί φωτεινότερους;

Τό σύνθημα “ἐκσυγχρονισμός” εἶναι κυρίαρχο στό σύγχρονο γλωσσάριο. Καί τό ἐπιστημονικό καί τό τεχνολογικό, ἀλλά καί τό “πνευματικό”. ῞Ολες οἱ ἀνθρώπινες προσπάθειες, ἀκόμα καί οἱ ἑλιγμοί τῆς σκοπιμότητας καί οἱ κομπίνες τῆς σκοτεινῆς διαπλοκῆς, καταλογογραφοῦνται στά κατάστιχα τοῦ “ἐκσυγχρονιστικοῦ μετασχηματισμοῦ” καί διαφημίζονται στίς πλατειές, ἀνυποψίαστες, μάζες σάν κατακτήσεις, μεθοδικές καί ἠλεγμένες, πού καταξιώνουν τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη καί προωθοῦν τό ἅρμα τοῦ πολιτισμοῦ σέ ἀποκάθαρση τῆς ποιότητας καί σέ σταδιακή προσέγγιση τῆς πληρότητας.

Οἱ ἀφίσες, οἱ διαφημίσεις καί τά τηλεοπτικά σπότς, πού λανσάρουν τά νέα προϊόντα καί τό καινούργο lifestyle, ἀπό τά ὑπερσύγχρονα διαστημόπλοια ἤ τά ἔξυπνα ὅπλα, ἴσαμε τό καινούργιο μοντέλο τῆς οἰκογενειακῆς δομῆς ἤ τοῦ νεανικοῦ ὁραματισμοῦ, δέ βρίσκουν ἄλλο, πειστικό σλόγκαν, γιά νά συνοδέψουν τήν παρουσίαση τῶν “εἰκονοκλαστικῶν” προτάσεών τους καί ἀναρτοῦν μονότονα καί μονότροπα τήν “εἴδηση”, ὅτι σηματοδοτοῦν τήν κλίμακα τῆς ἐξέλιξης καί ἐνεργοποιοῦν τά ὁράματα τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ.            

Ὡστόσο, τό ἐρώτημα παραμένει καί σέρνεται. ᾿Αναπάντητο καί πιεστικό. Αὐτό, πού ὑπόσχεται ἡ διαφήμιση, ἀποτελεῖ ἱστορική πραγματικότητα ἤ ὑποκρύπτει δόλο καί παραπλάνηση; Ὅταν ἀφηνόμαστε στήν καθοδήγηση καί στήν προπόνηση τοῦ παράγοντα τῆς ἀθέατης παραπολιτικῆς ἤ παραοικονομικῆς σχεδίασης, πορευόμαστε ἐλεύθερα καί ὑπεύθυνα πρός τόν ἐκσυγχρονισμό ἤ αὐτοπαραδινόμαστε στό μιμητισμό; Διαμορφώνουμε προσωπικότητες μέ δύναμη βούλησης καί μέ κριτήρια ἐπιλογῆς, ἤ πέφτουμε ἀσυναίσθητα στό ὁρμητικό ρεῦμα τῆς ξενοκίνητης προπαγάνδας καί καταντοῦμε μόρια τῆς μάζας, πού τήν ἀποκοιμίζουν οἱ ἰσχυροί καί τήν ἐκμεταλλεύονται οἱ δυνάστες τῆς οἰκουμένης; 

Τά δείγματα, πού μπορεῖ νά ἀντλήσει κανείς ἀπό τά διάφορα σημεῖα τῆς γήϊνης σφαίρας μας καί πού μαρτυροῦν, ὅτι ἔχουμε μπεῖ ὅλοι μας στή διαδικασία τῆς τυποποίησης και τῆς ὁμοιομορφίας, δέ δικαιώνουν τή θεωρία τοῦ ἐλεύθερου καί ὑπεύθυνου ἐκσυγχρονισμοῦ. Τοῦ σεβασμοῦ τῆς προσωπικότητας καί τῆς ἀνοδικῆς πορείας τοῦ πολιτισμοῦ της. Ἀφήνουν μέσα μας τό πικρό κατακάθι, τήν ἐμπειρία τῆς ἀνελεύθερης πρόσδεσης στό ἅρμα τῆς σκοπιμότητας καί τοῦ ἐξαναγκασμοῦ σέ δουλικό μιμητισμό.