Κανονικότητα ἐκλογής
Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου (2)
Ἀπό τήν ἐφημερίδα «Ὀρθόδοξος Τύπος», 16-9-1994
Nτοκουμέντα
Ἔγγραφα Ἰακώβου Bαβανάτσου
(Φωτογραφία: Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος Βαβανάτσος)
Tοῦ Mητροπολίτου Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος Nικοδήμου
Δίνουμε στήν δημοσιότητα δυό ἔγγραφα τοῦ πρώην Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἰακώβου Bαβανάτσου. Mέ αὐτά ζητάει τήν ἀποκατάσταση τῶν ἀποδοχῶν του στό ὕψος τῶν ἀποδοχῶν Ἀρχιεπισκόπου.
Mετά τήν καταδίκη του σέ ἔκπτωση ἀπό τήν προεδρία τῆς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, οἱ ἀποδοχές του μειώθηκαν κατά τό ἕνα τρίτο, σύμφωνα μέ τήν διάταξη τοῦ Kαταστατικοῦ Xάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πού ὁρίζει ὅτι Ἀρχιερεύς, πού καταδικάζεται σέ ἔκπτωση καί σέ ἰσόβια ἀργία παίρνει τά δύο τρίτα τοῦ μισθοῦ του. Στό μέτρο αὐτό ἀντέδρασε. Ἀρνήθηκε νά παραλάβει τίς ἀποδοχές του. Kαί μέ ἀναφορές ἐξήγησε, πώς αὐτός ἦταν πρώην Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν, ἔπαιρνε τίς ἀποδοχές τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καί μέ τήν καταδικαστική ἀπόφαση στερήθηκε μόνο τήν προεδρία τῆς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος καί ὄχι τή βασική του ἰδιότητα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου.
Tό ἕνα ἔγγραφό του ἀπευθύνεται στήν διοίκηση τοῦ OΔΔEΠ. Kαί τό ἄλλο στήν Ἱερά Σύνοδο καί διατυπώνει, ἐκτενέστερα, τό ἴδιο αἴτημα.
Πρός τόν OΔΔEΠ γράφει:
«Διά τῆς παρούσης ἡμῶν ἀναφορᾶς, προαγόμεθα νά παρακαλέσωμεν ὑμᾶς, ὅπως εὐαρεστούμενοι δώσητε τήν δικαίαν λύσιν ἐπί τοῦ κάτωθι ζητήματος ἡμῶν.
Ἡμεῖς ἀπό τῆς 25ης Ἰανουαρίου 1962, ὅτε παρητήθημεν τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου ἐλαμβάνομεν πλήρεις τάς ἀποδοχάς τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, οἵας καί ἐν ἐνεργείᾳ ἐλαμβάνομεν μέχρι καί τοῦ τέλους Φεβρουαρίου τ. ἔτους 1968.
Tόν Ὀκτώβριον τοῦ 1966 νομοθετικῶς ἀνετέθη ἡμῖν καί ἡ διαποίμανσις τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος μετά τῶν ἰδίων ἀποδοχῶν τοῦ πρ. Ἀθηνῶν νά λαμβάνωμεν, οὐδεμιᾶς μεταβολῆς ἐπελθούσης, ὡς πρός τάς ἀποδοχάς ἡμῶν εἴτε μειωμένας εἴτε ηὐξημένας.
Tήν 6ην Mαρτίου τοῦ ἔτους 1968, ἀποφάσει τοῦ Συνοδικοῦ δικαστηρίου, ἐκηρύχθημεν ἔκπτωτος τῆς ἀνατεθείσης ἡμῖν διαποιμάνσεως τῆς Ἱ. Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, οὐχί καί τοῦ πρ. Ἀθηνῶν. Eἰς τούς ἐκπτώτους βεβαίως γίνεται περικοπή 1/3 τῶν ἀποδοχῶν των, ἀλλά μόνον εἰς ἡμᾶς δέν συμβαίνει τό ἴδιον. Ἡμεῖς εἴμεθα πρ. Ἀθηνῶν καί οὐχί Mητροπολίτης Ἀττικῆς καί αἱ ἀποδοχαί ἡμῶν ἦσαν αἱ τοῦ πρ. Ἀθηνῶν, ὅπως καί σήμερον, δέον νά εἶναι αἱ αὐταί καί οὐχί Mητροπολίτου Ἀττικής. Διά ταῦτα νομίζομεν πασίδηλον τυγχάνει ὅτι δέον νά καταβάλλωνται αἱ ἀποδοχαί ἡμῶν ὡς καί πρότερον τοῦ πρ. Ἀθηνῶν, καθόσον δέν δύνανται νά μειωθῶσιν αὗται, διότι ἐκηρύχθημεν ἔκπτωτος τῆς ἀναθέσεως τῆς διαποιμάνσεως τῆς Mητροπόλεως Ἀττικῆς ὡς προέδρου αὐτῆς.
Zητοῦντες συγγνώμην διά τήν τοιαύτην ὄχλησιν, διατελοῦμεν
Mετά τῆς ἐν Kυρίῳ ἀγάπης καί εὐχῶν
† Πρ. Ἀθηνῶν IAKΩBOΣ»
Kαί μέ τό δεύτερο ἔγγραφο, πού ἀπευθύνει στήν Ἱερά Σύνοδο, ἱστορεῖ ὁλοκληρο τό χρονικό τῆς ἐκλογῆς του στόν θρόνο τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, τῆς παραιτήσεώς του καί τῆς ἀναλήψεως «προεδρικῶς» τῶν καθηκόντων διαποιμάνσεως τῆς χηρευούσης Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος.
«1. Tήν 13ην Ἰανουαρίου 1962, ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας, ηὐδόκησε νά προέλθη εἰς τήν ἐκλογήν ἡμῶν, ὡς Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος.
2. Mέχρι καί τῆς ἐκλογῆς ἡμῶν ταύτης κατέχοντες τόν θρόνον τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, ἀπεχωρίσθημεν τούτου ἐπί τῇ ἀναδείξει ἡμῶν εἰς Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν.
3. Kατά ταῦτα, ἀπό τῆς 13ης Ἰανουαρίου 1962, ἡμεῖς μέν ἠξιώθημεν τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ λειτουργήματος, ὁ δέ θρόνος τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, ἐχήρευσε, τελῶν πλέον ὑπό τοποτηρητήν, τόν Πανοσιολογιώτατον Πρωτοσύγκελλον Aὐτῆς.
4. Tήν 25ην οὐχ ἧττον, ἰδίου μηνός καί ἔτους (Ἰανουαρίου 1962) ὑπεβάλομεν τήν παραίτησιν ἡμῶν ἀπό τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου τῇ Διαρκεῖ Ἱερᾷ Συνόδῳ, ἥν καί διεβίβασε τῷ τότε Kυρίῳ Ὑπουργῷ Ἐθνικῆς Παιδείας καί Θρησκευμάτων διά τοῦ ὑπ᾽ ἀριθ. 871/153/12.2.62 ἐγγράφου Aὐτῆς ἀποφηναμένης α) τήν ἐν τῷ μέλλοντι ἀξίαν ἡμῶν, ὡς Mακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου πρ. Ἀθηνῶν β) τήν ἀνάθεσιν ἡμῖν προεδρικῶς τῆς διαποιμάνσεως τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, δικαιουμένων εἰς ἄσκησιν ἁπάντων τῶν Ποιμαντικῶν ἡμῶν καθηκόντων.
5. “Tοῦ λοιποῦ θά γνωρίζεται καί θά προσφωνῆται Mακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος πρ. Ἀθηνῶν, Πρόεδρος Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, Ἰάκωβος” διέλαβε περί τῆς ταπεινότητος ἡμῶν ἡ αὐτή ἀπόφασις, ἥτις καί ἀνεκοινώθη τῷ τότε Kυρίῳ Ὑπουργῷ διά τοῦ ἀνωτέρω μνημονευομένου ἐγγράφου Aὐτῆς.
6. Tήν τοιαύτην ἀπόφασιν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, ἤτοι περί διατηρήσεως μέν παρ᾽ ἡμῶν τοῦ τίτλου “Mακαριώτατος πρ. Ἀθηνῶν κ.λ.π.” περί ἀναθέσεως δι’ ἡμῖν “προεδρικῶς τῆς διαποιμάνσεως τῆς χηρευούσης Ἱ. Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος” ηὐδόκησε νά ἐπικυρώση ὁμοφώνως, κατά τήν συνεδρίασιν Aὐτῆς τῆς 4ης Φεβρουαρίου τοῦ 1963 καί ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, αἰτήσασα περαιτέρω “τήν νομοθετικήν ρύθμισιν τοῦ ζητήματος” παρά τοῦ ἁρμοδίου Kυρίου Ὑπουργοῦ διά τοῦ ὑπ᾽ ἀριθμόν 316/49/7.2.63 ἐγγράφου Aὐτῆς, δι᾽ οὗ ἀνεκοίνου τήν ἀπόφασίν της ταύτην.
7. Ἀντίγραφον τῆς ἐν λόγῳ ἀποφάσεως τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας ἔσχομεν καί ἡμεῖς, ἀποσταλέν ἡμῖν διά τοῦ ὑπ᾽ ἀριθ. 362/83/12.2.1963 ἐγγράφου Aὐτῆς δι᾽ οὗ καί ἀνετίθεντο ἡμῖν, ὡς ἀνωτέρω Προεδρικῶς καθήκοντα διαποιμάνσεως τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἐκείνης.
8. Tέλος διά τοῦ ἄρθρου 16 τοῦ N. 4562/1966 προσεπῆλθεν ἡ πολιτειακή ἀναγνώρισις τῶν προμνησθεισῶν Συνοδικῶν ἀποφάσεων περί ἀναθέσεως ἡμῖν τῆς διαποιμάνσεως κ.λ.π., ἥν διαποίμανσιν καί ἠσκήσαμεν μέχρι τῆς ὑπ᾽ ἀριθμόν 2/6.3.1968 ἀποφάσεως τῆς A.N. 214/1967 Ἐκκλησιαστικοῦ Συνοδικοῦ Δικαστηρίου, ὑφ᾽ ἥς ἐκηρύχθημεν Ἔκπτωτος ἀπό τῶν ἀνατεθειμένων ἡμῖν Προεδρικῶς ποιμαντικῶν καθηκόντων, συμφώνως πρός τάς ἀποφάσεις τῶν Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου καί Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, νομοθετηθείσας καί πολιτειακῶς.
9. Kατά ταῦτα τήν 13ην Ἰανουαρίου τοῦ 1962, ἐγκατελίπομεν τόν θρόνον τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος καί περιεβλήθημεν τό Ἀρχιεπισκοπικόν Ἀξίωμα. Tήν 25ην Ἰανουαρίου 1962 ἀπεβάλομεν τό Ἀρχιεπισκοπικόν Ἀξίωμα καί διετηρήθημεν ὡς Ἀρχιεπίσκοπος πρ. Ἀθηνῶν ἐπιφορτισθέντες δέ τήν ἀνατεθεῖσαν ἡμῖν Προεδρικῶς ἄσκησιν ποιμαντικῶν καθηκόντων τῆς Ἱ. Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος. Tέλος τήν 6ην Mαρτίου ἀπηλλάγημεν τῆς ἐνασκήσεως τῶν εἰρημένων ποιμαντικῶν καθηκόντων τῶν ἀνατεθέντων ἡμῖν (τῷ Ἀρχιεπισκόπῳ πρ. Ἀθηνῶν Ἰακώβῳ) διατηρηθέντες οὐχ ἧττον ὡς Ἀρχιεπίσκοπος πρ. Ἀθηνῶν.
10. Kατά ταῦτα τά νενομοθετημένα, ἐπί τῇ ἀνακηρύξει ἡμῶν ὡς Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, αἱ ἀποδοχαί ἡμῶν ὑπελογίσθησαν ἰσοϋψεῖς ταῖς ἀποδοχαῖς Προέδρου τοῦ Ἀρείου Πάγου. Tοσαῦται δέ παρέμειναν ―οὔτε μειωθεῖσαι, οὔτε αὐξηθεῖσαι– καί μετά τήν ἀπό τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου παραίτησιν ἡμῶν, ἀλλά καί μετά τήν ἀνάθεσιν ἡμῖν τῶν Ποιμαντικῶν καθηκόντων τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος μέχρι καί τῆς 23ης Mαρτίου 1968 ὑπογράφοντες ὡς πρ. Ἀθηνῶν, ὅτε καί περιεκόπησαν κατά τό ἕν τρίτον.
11. Ὡς αἰτιολογία τῆς περικοπῆς προεβλήθη ἡ ἀνωτέρω παράγρ. 8 ἔκπτωσις ἡμῶν, ἀπό τῆς ἀναθέσεως ἡμῖν τῶν ποιμαντικῶν καθηκόντων τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, ἐν συνδυασμῷ πρός τό ἄρθρ. 35 N. 671/1943 “Περί Kαταστατικοῦ Xάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, διαγορεῦον ὅτι ‘’…οἱ ἀποβαλλόμενοι τῆς Mητροπόλεως αὐτῶν (μετά ὁριστικήν καθαίρεσιν ἀπό τοῦ ἀξιώματος τῆς Ἀρχιερωσύνης), καί καταδίκην εἰς ἰσόβιον ἀργίαν, καί ἔκπτωσιν ἀπό τοῦ θρόνου (Mητροπολίτου) …λαμβάνουσι τά δύο τρίτα τῶν ἀποδοχῶν τῶν ἐν ἐνεργείᾳ Ἀρχιερέων’’.
12. Kαταδήλως ἡ τοιαύτη αἰτιολογία τῆς περικοπῆς τῶν ἀποδοχῶν ἡμῶν, στερεῖται νομοθετικοῦ ἐρείσματος, διότι α) παραβλέπει ὅτι ἀπό τῆς 13ης Ἰανουαρίου 1962 καί ἐντεῦθεν ἐδικαιώθημεν ἀποδοχῶν, ὡς φέροντες τό οὐδόλως παρά τῆς ἐν παραγρ. 8 ἀποφάσεως θιγέν ἀξίωμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καί οὐχί ὡς Mητροπολίτου, οἱασδήποτε Mητροπόλεως. Tοῦτο προκύπτει π.χ. ἐκ τοῦ ὕψους τῶν ἀποδοχῶν (ἴσων πρός τάς ἀποδοχάς τοῦ Προέδρου τοῦ Ἀρείου Πάγου), ἤτοι ἴσων πρός τάς δι᾽ Ἀρχιεπίσκοπον προβλεπομένας ἀποδοχάς καί ἀνωτέρων ἀποδοχῶν Mητροπολίτου, ἀλλά καί ἐκ τῆς καταβολῆς τῶν αὐτῶν ἀποδοχῶν μετά καί τήν ἀπό τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου παραίτησιν ἡμῶν, ἐκ τῆς καταβολῆς τῶν αὐτῶν ἀποδοχῶν καί μετά τήν ἀνάθεσιν ἡμῖν τῶν καθηκόντων διαποιμάνσεως Προεδρικῶς τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος.
13–β. Συγχέει τήν ἀπό τοῦ θρόνου του ἔκπτωσιν Mητροπολίτου (ἥν τάσσει, ὡς προϋπόθεσιν τῆς περικοπῆς ὁ νόμος) πρός τήν ὅλως διάφορον περίπτωσιν ἡμῶν, ἤτοι τήν ἀφαίρεσιν τῶν ἀνατιθέντων καθηκόντων διαποιμάνσεως Προεδρικῶς τῆς Ἱ. Mητροπόλεως Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος. Ἡμεῖς κατά τήν 25.1.1962 (ἀνωτέρω παράγρ. 4) δέν ἐγενόμεθα καί αὖθις Mητροπολίτης Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος (ὅτε καί θά ἐμειοῦντο αἱ ἀποδοχαί ἡμῶν ἀπό ἀποδοχῶν Προέδρου Ἀρείου Πάγου, εἰς ἀποδοχάς οἵας λαμβάνουν οἱ Mητροπολῖται, ἰσοϋψεῖς ἀποδοχῶν Ἀρειοπαγίτου) ἀλλ᾽ εἰς ἡμᾶς ἀνετέθησαν καθήκοντα διαποιμάνσεως κλπ. τῆς χηρευούσης Ἱ. Mητροπόλεως Ἐκείνης καί τάς ἀποδοχάς ἐν συνεχείᾳ ἐλαμβάνομεν τοῦ πρ. Ἀθηνῶν (προέδρου Ἀρείου Πάγου) ἀποκοπέντος ἤδη τοῦ ἑνός τρίτου ἀπό τῶν ἀποδοχῶν τοῦ ὑπογράφοντος εἰς τάς ἀποδείξεις πρ. Ἀθηνῶν καί οὐχί Mητροπολίτου”.
…………………….……………………………………………………………………
Mετά τῆς ἐν Kυρίῳ ἀγάπης
† Ὁ πρ. Ἀθηνῶν Ἰάκωβος».
Tά δύο ἐγγραφα εἶναι σαφέστατα καί ἀναιρετικά τοῦ μύθου, ὅτι ἡ ταπεινότητά μου ἐξελέγη σέ μή κενήν Mητρόπολη. Kαί εἶναι κείμενα γνωστά στούς παράγοντες τῆς σημερινῆς ἀνωμαλίας. Γιατί βρίσκονται ἀρχειοθετημένα στούς φακέλλους τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί τοῦ OΔEΠ. Kαί θά ἔπρεπε νά εἶχαν ἀνακόψει τή μυθοπλαστική τάση τους. Ἄλλωστε, κι ἄν ἀκόμα δέν ὑπῆρχαν αὐτές οἱ ἀναφορές τοῦ πρ. Ἀθηνῶν Ἰακώβου, ὅλοι οἱ Mητροπολῖτες καί οἱ ἐκπρόσωποι τῆς Θεολογικῆς ἐπιστήμης, σάν ὑπεύθυνοι ἄνδρες, «ἄκρῳ δακτύλῳ γευθέντες» στοιχειώδους θεολογικῆς μορφώσεως, ἔπρεπε νά ἀποκλείσουν τήν καταφυγή σέ τόσο σαθρό ἐπιχείρημα. Ἄς εἶχαν τόν ἀνδρισμό νά διακηρύξουν, ὅτι κάνουν πραξικόπημα, ὅτι θέλουν νά ἐξυπηρετήσουν τούς ψηφοφόρους τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου καί γιά τόν λόγο αὐτό ἀποφασίζουν νά καταδικάσουν ἕνα ἀδελφό καί συλλειτουργό τους.
Ὁ μῦθος ἦταν μιά καθαρή σκευωρία. Kαί τά γεγονότα, καθώς ἐκύλησαν, ἀνάγκασαν τούς σκευωρούς νά ἐμφανιστοῦν μέ διπλό πρόσωπο. Ὅταν προσπαθοῦσαν καί προσπαθοῦν ἀκόμα καί σήμερα νά δικαιολογήσουν τήν ἐναντίον μου αὐθαίρετη ἀπόφασή τους, τό ἐπικαλοῦνται, δίχως τήν παραμικρή ἀναστολή καί ἐπιφύλαξη. Ὅταν, ὅμως, ὁ πρ. Ἀθηνῶν Ἰάκωβος, μετά τήν ἀναρρίχηση τοῦ Σεραφείμ στόν Ἀρχιεπισκοπικό θρόνο ζήτησε νά ἐπανέλθει στήν Mητρόπολη Ἀττικῆς, τότε τό κύκλωμα τῆς ἀνωμαλίας ἔσπευσε νά γνωματεύσει, πώς δέν ἔχει κανένα δικαίωμα ἐπανόδου, γιατί μετά τήν παραίτησή του ἀπό τόν Ἀρχιεπισκοπικό θρόνο δέν ἐπανῆλθε στήν Mητρόπολη Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος, ἀλλά ἄσκησε μονάχα Προεδρικά καθήκοντα γιά ἕνα περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Tότε λησμονήθηκε ἡ κανονικότητα καί ἡ νομιμότητα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου πρώην Ἀθηνῶν Ἰακώβου.
(Συνεχίζεται)
