Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ,
Εκκλησιαστική δημοσιογραφία
Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
Το πρόβλημα της δημοσιογραφίας είναι καυτό από οποιαδήποτε γωνιά κι αν το προσεγγίσει κανείς.
Στα οργανωμένα δημοσιογραφικά συμφέροντα η διοίκησι της Εκκλησίας της Ελλάδος προσπάθησε να αντιπαρατάξει μια αυτόνομη και καθαρά εκκλησιαστική δημοσιογραφία. Να ανοίξει δικούς της δίαυλους πρόσβασης στο λαό και ενημέρωσης.
Η όλη προσπάθεια, ίσαμε τούτη τη στιγμή διακλαδώνεται σε τέσσερες βασικές κατευθύνσεις.
1. Στην ίδρυση και τη λειτουργία εκκλησιαστικού ραδιοφωνικού σταθμού. Ο ραδιοφωνικός αυτός σταθμός φέρει την επίσημη σφραγίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος, στεγάζεται στα κεντρικά κτίρια διοικήσεως και ελέγχεται πλήρως από τα πρόσωπα, που ασκούν φανερά ή παρασκηνιακά την διαχείριση της εκκλησιαστικής εξουσίας.
2. Στην έκδοση εφημερίδας, με τον τίτλο "Εκκλησιαστική αλήθεια", που συντάσσεται από τα ίδια βασικά πρόσωπα κι απηχεί περισσότερο τις απόψεις του παρασκηνίου.
3. Στην προσπάθεια επηρεασμού του καθημερινού τύπου. Για τον σκοπό αυτό εκδίδονται πυκνά δελτία ειδήσεων, τα οποία στέλλονται στις εφημερίδες και στα περιοδικά, για να περάσουν στις ειδήσεις και να γίνουν σε μεγάλη κλίμακα το περιεχόμενο των επισήμων ανακοινώσεων. Οι ψίθυροι, που ακούγονται ευρύτατα, δίχως να μπορεί κανείς να διαψεύσει ή να επιβεβαιώσει, είναι, ότι η διανομή αυτή των δελτίων ειδήσεων συνοδεύεται και με την παροχή του σχετικού χρηματικού ποσού, ανάλογου με την απαίτηση της εφημερίδας ή του δημοσιογράφου.
4. Αντίστοιχη προσπάθεια γίνεται και προς την κατεύθυνση των τηλεοπτικών καναλιών. Στέλλονται ειδήσεις η διοργανώνονται συνεντεύξεις από μικρή ομάδα προσώπων, που περιχορεύουν την κεντρική εκκλησιαστική διοίκηση. Στόχος αυτών όλων των προσπαθειών είναι να διοχετευθούν και δια μέσου της τηλεοράσεως οι επιθυμητές πληροφορίες και να αποφευχθούν άλλες, που θα εκθέσουν την κατεστημένη διοίκηση. Βέβαια, και για τις τηλεοπτικές αυτές παραστάσεις υπάρχουν οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, ότι στήνονται με τη βοήθεια των χρηματικών παροχών, που δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες.
* * *
Κανένας δεν δικαιούται να κατηγορήσει την διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος, επειδή αντέδρασε κατά του δημοσιογραφικού μονοπωλείου, ανοίγοντας δικούς της δρόμους προς την κοινή γνώμη. Εκκλησία είναι όλος ο πιστός λαός. Και έχει το δικαίωμα να μαθαίνει από πρώτη πηγή την εκδίπλωση και τη χροιά των γεγονότων.
Το κακό και μεμπτό είναι, πως η προσπάθεια δεν κρατήθηκε σε επίπεδο ήθους. Δεν επιστρατεύτηκαν πρόσωπα ανεπίληπτα. Και δεν αποκλείστηκαν τα τεχνάσματα της αισχύνης.
Στον προγραμματισμό και την ανάπτυξη της δημοσιογραφικής πρωτοβουλίας χρησιμοποιήθηκαν σκοτεινά παιχνίδια, αντιγράφηκαν μεθοδεύσεις ραδιουργίας κι έγιναν λάθη, που έσυραν την εκκλησιαστική υπηρεσία ενημέρωσης έξω απ το γήπεδο της ευπρέπειας, της διαφάνειας και της καθολικά παραδεκτής δεοντολογίας. Αντί για ενημέρωση επίσημη, σοβαρή κι έντιμη, η δημοσιογραφία της Εκκλησίας κατάντησε επικίνδυνο λόμπυ παραπληροφόρησης. Διαμορφώθηκε σε προσπάθεια απόκρυψης της αλήθειας. Σε εσκεμμένη αλλοίωση των γεγονότων. Σε κακόγουστη και κακόβουλη κάλυψη των βραχυπρόθεσμων και των μακροπρόθεσμων στόχων του σημερινού εκκλησιαστικού κατεστημένου. Σε παραπλανητική παραποίηση του πραγματικού νοήματος των αντικανονικών και παρανόμων διοικητικών πράξεων. Σε κατασυκοφάντηση των εκκλησιαστικών προσώπων, που διαφωνούν ή και αντιδρούν στις παρανομίες και τον εκχυδαϊσμό της διοίκησης. Σε σκιαγραφία μιας ολότελα πλαστής, εξωραϊσμένης εικόνας των εκπροσώπων της κατεστημένης ολιγαρχίας.
Είναι ατύχημα, ότι μιά προσπάθεια, που θα μπορούσε να αντισταθμίσει την κοσμική δημοσιογραφική έκπτωση και αλλοίωση του ήθους κατάληξε στη δημιουργία ενός πανομοιότυπου σχήματος, με όλες τις αδυναμίες των συγχρόνων μαζικών μέσων ενημέρωσης και δίχως το στοιχειωδέστατο κι ελαφρότατο επίχρισμα της εκκλησιαστικής εντιμότητας κι ευπρέπειας.
* * *
Υπογραμμίζουμε με πόνο τίς βασικές αδυναμίες αυτού του συστήματος μαζικής εκκλησιαστικής ενημέρωσης.
1. Περιήλθε στα χέρια μιας πολύ μικρής εκκλησιαστικής ομάδας, η οποία, δίχως ηθικές αναστολές παίζει το παιχνίδι της δικής της κοινωνικής και οικονομικής εξυπηρέτησης.
Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος συγκροτείται από ογδόντα Αρχιερείς. Και γύρω από τους Αρχιερείς αυτούς και σε συνεργασία μαζί τους κινείται ένας πολύ μεγάλος αριθμός πρεσβυτέρων και διακόνων. Και σ' ένα ευρύτερο κύκλο αναπτύσσονται σε σχηματισμό αποστολικής στρατιάς και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους πολλοί Θεολόγοι, με καλλιέργεια και μόρφωση και εξαίρετο ήθος.
Όλοι αυτοί βρίσκονται σε καραντίνα. Σε ανεπίτρεπτο κι ανεξήγητο παροπλισμό. Δεν έχουν καμμιά πρόσβαση και την παραμικρή μετοχή στο σύστημα και στα μέσα της εκκλησιαστικής ενημέρωσης. Το ποσοστό, που καλείται, είναι μηδαμινό. Κι αυτό μονάχα αν το εγκρίνει η κατεστημένη ολιγαρχία κι αν υπηρετήσει πιστά και τυφλά τους στόχους όχι της Εκκλησίας, αλλά της εξουσίας.
Ο λαός υποχρεώνεται να ακούει πάντοτε τον ευτραφή διαχειριστή του δημοσιογραφικού μαγειρείου, δίχως να του παρέχεται η ευχέρεια να διασταυρώσει τις πληροφορίες με τις ανακοινώσεις ή τις αντιδράσεις κάποιου άλλου εκκλησιαστικού παράγοντα.
Είναι δε τόση η αυθάδεια και η απολυτότητα του καθημερινού αποκλειστικού πληροφοριοδότου, που αν τυχόν από κάποιο άλλο κανάλι ακουστεί δεύτερη γνώμη ή αντίθετη άποψη, θα σπεύσει να τον αντικρούσει με επιχειρήματα, που διαστρέφουν την αλήθεια και να τον κατακεραυνώσει με επίθετα του πεζοδρομίου.
2. Το θράσος της μικρής ομάδας έχει και μια άλλη προέκταση. Οι λίγοι, οι δυο ή τρεις, που περιέσφιξαν τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, αυτοανυψώθηκαν και αυτοανακηρύχτηκαν σε υπερεκκλησία. Και ανάλαβαν την εκπροσώπηση όλων των υπευθύνων ηγετών της Εκκλησίας μας και όλων των υπευθύνων διοικητικών σωμάτων. Έτσι παρουσιάζονται αυτοί σαν εκπρόσωποι της Εκκλησίας, σαν αρμόδιοι να απαντήσουν σε όλα τα θέματα και σε όλες τις απορίες και σαν εξουσιαστές, που δικαιούνται να στιγματίσουν και να σπιλώσουν όλους εκείνους, εκκλησιαστικούς και κοσμικούς παράγοντες, που δεν αποδέχονται τη δική τους κρίση και τη δική τους τοποθέτηση.
3. Μιά τρίτη, καταλυτική αδυναμία του συστήματος είναι ότι οι πληρωμένοι κοντυλοφόροι δεν σκιαγραφούν και δεν διοχετεύουν έντιμα τις ειδήσεις. Τις χαλκεύουν. Τις παραποιούν. Και τις διαμορφώνουν σύμφωνα με το γενικό τους σχέδιο. Ασκούν μια κατευθυνόμενη κι ελεγχόμενη δημοσιογραφία. Το βασικό μειονέκτημα, που αλλοτριώνει τα κοσμικά μέσα ενημέρωσης και τα καθιστά ανυπόληπτα, το έχουν μεταφέρει αυτούσιο στην εκκλησιαστική ειδησεογραφία. Κι έχουν υποβιβάσει το λειτούργημα ενημέρωσης στο επίπεδο της επαγγελματικής σκοπιμότητας και της πλύσης εγκεφάλου.
Ψεύτικες ειδήσεις, παραποιημένες πληροφορίες, ωραιοποιημένες περιγραφές μικροτήτων, βέλη κατά των αντιπάλων, κακόβουλα σχόλια, πικρόχολες απαντήσεις, όλα αυτά παρελαύνουν σαν μια λιτανεία ντροπής, με σκηνοθέτες κι εκτελεστές τα πρόσωπα, που έχουν εισβάλει στον εκκλησιαστικό περίβολο και ασκούν με ιδιοτέλεια ένα τόσο λεπτό και υπεύθυνο υπούργημα.
4. Μία άλλη πρωτοβουλία, που καταρρακώνει το κύρος της υπεύθυνης κεντρικής εκκλησιαστικής μας διοίκησης είναι η συστηματική προσπάθεια εξαγοράς των γενικών μέσων ενημέρωσης. Αν οι ψίθυροι, που διολισθαίνουν απ’ τους Συνοδικούς διαδρόμους και οι πληροφορίες, ότι αμύθητα ποσά διοχετεύονται προς τα μεγάλα δημοσιογραφικά συγκροτήματα ή και εγκλείονται σε φακέλλους φιλοδωρημάτων προς εκπροσώπους του τύπου, είναι σωστά, τότε έχουμε μια κλασική περίπτωση εξαγοράς συνειδήσεων και παραπλάνησης του πληρώματος της Εκκλησίας.
Αυτή τη στιγμή κανένας δεν γνωρίζει πόσα χρήματα διαρρέουν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Είναι, όμως, γνωστό και ψηλαφητό το γεγονός, ότι στα είκοσι χρόνια, κατά τα οποία την πρώτη επισκοπική καθέδρα και την προεδρεία των ανωτάτων διοικητικών Σωμάτων της Εκκλησίας κατέχει ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, κανένα έργο δεν προωθήθηκε και καμμιά επένδυση δεν πραγματοποιήθηκε. Στην περίοδο του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, που κράτησε μόνο έξη χρόνια, έγιναν τεράστιες δαπάνες και υλοποιήθηκαν ωραιότατες πρωτοβουλίες. Στην εικοσαετή περίοδο του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ δεν μπήκε ούτε ένα καρφί. Πού, λοιπόν, διοχετεύθηκαν οι οικονομίες της Εκκλησίας;
Ποιούς σκοπούς εξυπηρέτησε το εκκλησιαστικό χρήμα;
* * *
Είναι, δυστυχώς, ομολογημένο, ότι η εκκλησιαστική δημοσιογραφία απέτυχε. Γιατί έπεσε σε αναρμόδια και μη καθαρά χέρια. Γιατί χρησιμοποιήθηκαν οι κοσμικοί προγραμματισμοί, οι σκοτεινές κινήσεις και η μέθοδος παραπληροφόρησης της κοινής γνώμης, που χρησιμοποιούν οι παράγοντες του κόσμου τούτου.
Έλειψε το εκκλησιαστικό ήθος. Η ειλικρίνεια. Η διαφάνεια. Η εντιμότητα. Ο σεβασμός της προσωπικότητας. Η αίσθηση, ότι με την πληροφόρηση οδηγούμε τον λαό στην αλήθεια και του δίνουμε την ευχέρεια να αναλάβει υπεύθυνα πρωτοβουλία για την προώθηση του αποστολικού έργου της Εκκλησίας.
Η μόνη ελπίδα, πού απομένει, είναι η διάδοχη κατάσταση, να σεβαστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και να χαράξει άλλη γραμμή στα θέματα της ενημέρωσης.
