† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Σύναξη ιερέων, 15-10-1993
Γεύση Πεντηκοστής, εμπειρία Γολγοθά
Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου
Δυό λόγια καρδιάς, που τα προσφέρω στους ιερείς στους συλλειτουργούς μου. Η Ιερωσύνη είναι ατίμητη γεύση της Πεντηκοστής. Και, ταυτόχρονα, άθλημα αγωνιστικό μέσα στον κόσμο και εμπειρία της θυσίας του Γολγοθά.
Ανεβαίνοντας τις βαθμίδες του Ιερού Θυσιαστηρίου γιά να προσφέρουμε την Αναίμακτη Θυσία, ανεβαίνουμε διακριτικά αλλά και αποφασιστικά στο Ανώγαιο της Πεντηκοστής. Εκεί, πού "ήσαν άπαντες ομοθυμαδόν επί το αυτό" (Πραξ. β' 1). Μετέχουμε στην προσευχή των αγίων Αποστόλων. Και γινόμαστε δέκτες της πλησμονής του Αγίου Πνεύματος.
Η Ευχαριστιακή μας διακονία είναι μιά υπέρβαση της γήινης πραγματικότητας. Του πεπερασμένου πλαισίου της λογικής μας. Των καθημερινών μεριμνών του βίου. Των στοιχείων, που μας περισφίγγουν και μας στερούν τη θέα της υπερβατικής πραγματικότητας.
"Πάσαν την βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν..." παραγγέλουμε στον εαυτό μας και στο πλήθος. Στην ύπαρξή μας, που στέκεται κατενώπιον Κυρίου και στους πιστούς που αναζητούν την κοινωνία και τον διάλογο με τον Υπερούσιο Λόγο. "Άνω σχώμεν τας καρδίας" προτρέπουμε κατά την φρικτή ώρα της Θείας Αναφοράς. Και η ανάβαση μας δεν είναι συμβολική.
Είναι πραγματική. Ντυμένοι την σάρκα και την ανθρώπινη αδυναμία, υπερβαίνουμε τα όρια της φύσης μας και διαβαίνουμε την πύλη του ουρανού. "Ενώπιοι ενωπίω, ώς εί τις λαλήσει προς τον εαυτού φίλον". Μπροστά στον θρόνο της μεγαλωσύνης. "Τα χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες και τη ζωοποιώ Τριάδι τον Τρισάγιον ύμνον προσάδοντες".
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στις περίφημες ομιλίες του "Περί Ιερωσύνης" μνημονεύει αυτή την υπέρβαση σαν μιά πράξη συγκλονιστική και αποφασιστική: "Όταν ίδης τον Χριστόν τεθυμένον και κείμενον και τον ιερέα εφεστώτα τω θύματι, άρα μετά ανθρώπων έτι είναι νομίζεις ή γυμνή τη ψυχή και τω νώ καθαρώ περιβλέπεις τα εν ουρανώ;"
Η πραγματικότητα αυτή μας δεσμεύει και μας υποχρεώνει να βιώνουμε την Ευχαριστία και όλες τις ιερατικές πράξεις σαν ανάβαση στο Σινά της θεοπτίας και στο Θαβώρ της Μεταμορφώσεως. Όχι σαν συνήθεις πράξεις. Σαν λειτουργήματα έστω ιερά και διαφοροποιημένα από τις καθημερινές απασχολήσεις των ανθρώπων. Αλλά σαν γεγονότα δυναμικά που τα ενεργοποιεί το Πανάγιο Πνεύμα. "Η Θεία Χάρις η τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα". Εισχωρούμε στον χώρο της δόξας του Θεού. Μιλούμε μαζί Του. Ακούμε τη φωνή Του. Αναστρεφόμαστε με τους τιμημένους αγίους Του. Και αποκτούμε την εμπειρία, που απόκτησαν οι μαθητές πάνω στο θαυμαστό όρος της Μεταμορφώσεως. Έτσι, που να μπορούμε να δίνουμε την ίδια μαρτυρία "ου γαρ σεσοφισμένοις μύθοις εξακολουθήσαντες εγνωρίσαμεν υμίν την του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού δύναμιν και παρουσίαν, αλλ' επόπται γεννηθέντες της εκείνου μεγαλειότητος" (Β' Πέτρ. α'16).
∗ ∗ ∗
Ωστόσο, η υπέρβαση όλου του πλαισίου της εγκόσμιας πραγματικότητας δεν είναι το μοναδικό χρέος κατά την άσκηση της ιερωσύνης μας και η μοναδική εμπειρία που μας χαρίζει το Ιερό Θυσιαστήριο.
Πλάϊ απ΄ αυτή την αγιοπνευματική μέθη και παράλληλα μ' αυτήν, εκδιπλώνεται ένας δυναμικός και ασταμάτητος αγώνας που ολοκληρώνει και καταξιώνει την ιερατική ύπαρξή μας.
Η Ιερωσύνη μας είναι στάδιο αγώνων, καθημερινή συνάντηση με τον αντίπαλο της Εκκλησίας τον Διάβολο, μαρτυρία και μαρτύριο στον στίβο της αναμέτρησης και της πνευματικής αντιπαλότητας.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι ακριβώς τη μέρα που πραγματοποιήθηκε η Πεντηκοστή οι εκπρόσωποι του θρησκευτικού και του κοσμικού κατεστημένου δεν αποδέχτηκαν με αγαθή καρδιά τo γεγονός, αλλά "χλευάζοντες έλεγον ότι γλεύκους μεμεστωμένοι εισί" (Πράξ, β' 13). Αντί να χαρούν την έκχυση του Αγίου Πνεύματος, βρήκαν την αντοχή να χλευάσουν και να στιγματίσουν τον τίμιο χορό των αγίων Αποστόλων.
Και στην συνέχεια γράφτηκε το τραγικό χρονικό των διωγμών και η ηρωική στάση των πνευματοφόρων Αποστόλων. Οι μαθητές του Χριστού μας, οι φορείς του Αγίου Πνεύματος και της Χάριτος οδηγήθηκαν μπροστά στο Συνέδριο. Ο απόστολος Ιάκωβος ο αδελφός Ιωάννου, προσφέρθηκε θυσία ζωντανή κάτω από το μαχαίρι των μανιασμένων αρχόντων. Ο πρωτομάρτυρας και Αρχιδιάκονος Στέφανος λιθοβολήθηκε. Ο απόστολος Παύλος οδηγήθηκε πολλές φορές στην φυλακή και στήθηκε μπροστά στούς δικαστές γιά να απολογηθεί σαν κοινός εγκληματίας. Και, συνοψίζοντας την πλούσια εμπειρία των παθημάτων του και την γεύση της οδύνης του, γράφει στη δεύτερη επιστολή του, που απευθύνει πρός τους Κορινθίους "εν κόποις περισσοτέρως εν πληγαίς υπερβαλλόντως εν φυλακαίς περισσοτέρως εν θανάτοις πολλάκις" (Β' Κορινθ, ια' 23). Και συνεχίζει, με ζωηρές εκφράσεις να περιγράφει τις περιπέτειες του και τα παθήματά του.
Οι εμπειρίες των αγίων Αποστόλων και στη συνέχεια των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας μας αποτελούν οδηγητικό τόξο στη δική μας ιερωσύνη.
Αυτή η Ιερωσύνη, που είναι υπέρβαση και πρόσβαση στο Ανώγαιο της Πεντηκοστής είναι και μαρτυρία αίματος.
Συχνά εμείς προσπαθούμε να την οργανώσουμε και να την βιώσουμε σαν άνετη λιτάνευση του Εσταυρωμένου Κυρίου μας. Σαν μιά προβολή του Σταυρού, που κοσμείται με τους πολύτιμους λίθους και με τα άνθη της ευλάβειάς μας. Και φοβόμαστε να την ζήσουμε σαν προσωπική άρση του Σταυρού. Επιχειρούμε να δώσουμε μαρτυρία αποφεύγοντας το μαρτύριο.
Μιά τέτοια πράξη είναι ακρωτηριασμός της Ιερωσύνης μας. Είναι αποδυνάμωσή της. Είναι υποβιβασμός της σε τελετουργία και απογύμνωσή της από τον δυναμισμό της και την μαχητική της διάσταση.
Πραγματοποιούμε τις τελετουργίες μας σήμερα, μα δεν μαχόμαστε. Δεν αντιπαραθέτουμε την αλήθεια στο πολύμορφο ψέμα. Δεν λιτανεύουμε αίροντες τον Σταυρόν του Κυρίου μας. Δεν προβάλλουμε την μέθη του Αγίου Πνεύματος.
Η Ιερωσύνη μας χλιαρή, ανήμπορη να πολεμήσει, φοβισμένη μπροστά στο ξίφος του κόσμου και της κοσμικής εξουσίας μένει ανενέργητη. Καταντάει πολλές φορές προσφορά θεάματος και ακροάματος. Και δεν δυναμιτίζει τις δυνάμεις του αντιχρίστου και δεν διαλύει τις πλεκτάνες της αθεΐας.
Σε μας απόκειται να αποκαταστήσουμε την Ιερωσύνη μας στο βάθρο της. Να την καθαρίσουμε από τις σκοπιμότητες και τις ιδιοτέλειες. Και να την βιώσουμε σαν το μεγάλο δώρο του Θεού. Σαν την εμπειρία του Θαβώρ και του Γολγοθά. Μιά τέτοια Ιερωσύνη μας παρέδωκε ο Κύριος. Μιά τέτοια Ιερωσύνη έζησαν οι Πατέρες μας. Μιά τέτοια Ιερωσύνη αναζητάει η εποχή μας.
† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)
Ἡμερολόγιο Ἄρθρων