Tο εύρος της παράδοσης

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Mε ανησυχεί η οριοθέτηση της παράδοσης. Kληρονόμοι ενός ατίμητου θησαυρού που φτάνει στην εποχή μας φορτωμένος με σοφία κι εμπειρία, διαλέγουμε πρόχειρα μερικά στοιχεία, τα τοποθετούμε στις βιτρίνες των μουσείων μας και αναπαυόμαστε στη σκέψη ότι εκπληρώσαμε στο ακέραιο το καθήκον μας.

Eίναι αφάνταστα τολμηρό να διαχωρίζονται τα καλλιτεχνήματα του αρχαίου ελληνικού κόσμου απ᾽ τις πνευματικές ανησυχίες του, ἀπ᾽ την αγωνία για την καταξίωση του προσώπου, απ᾽ το φιλοσοφικό στοχασμό που ξεπερνούσε το «φαινόμενο» και προσπαθούσε να εισχωρήσει στην ουσία των όντων.

Kι είναι ακόμα πιό τολμηρό, σχεδόν βέβηλο, να προσπαθούμε να διασώσουμε τα ερειπωμένα κτίσματα της Xριστιανικής περιόδου, τα πέτρινα απομεινάρια ενός καμάτου και τις εκφραστικές γραφές των τοίχων, δίχως να κρατάμε μέσα στα βάθη της ψυχής μας το αναμμένο κερί της πίστης και της λατρείας, δίχως να μετέχουμε στον πλούτο των αισθημάτων και στο δυναμισμό των βιωμάτων των ηρώων πατέρων μας.

Κυριακή Απόκρεω

Ο Διαχωρισμός των ανθρώπων 

(Ματθ. κε΄ 31-46) 

Κήρυγμα Αρχιμ. Ειρηναίου Μπουσδέκη 

«και συναχθήσονται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη, και αφοριεί αυτούς απ’ αλλήλων ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των ερίφων»

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΙΩΝ ΚΑΙ ΑΔΙΚΩΝ

Μια μεγαλειώδης εικόνα ξετυλίγεται σήμερα μπροστά μας, στην ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε. Ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας παρουσιάζει τον υιό του ανθρώπου τον Κύριο Ιησού Χριστό ότι θα έρθει δοξασμένος, περιτριγυρισμένος από τους αγίου αγγέλους του, και θα καθίσει στο λαμπρό και ένδοξο θρόνο του.

Θα μαζευτούν τότε ενώπιόν του όλα τα έθνη. Όλες οι γενεές των ανθρώπων θα σταθούν μπρος στο φρικτό αυτό βήμα του Κυρίου. Και τότε θα κάνει μια κίνηση με πολύ μεγάλη ευκολία. Θα διαχωρίσει τους ανθρώπους μεταξύ τους σε δυο ομάδες. Όπως ακριβώς ο τσοπάνος με πολλή ευκολία ξεχωρίζει τα πρόβατα από τα ερίφια. Και θα στήσει τους δικαίους, που είναι ήμεροι σαν τα πρόβατα, στα δεξιά του, και τους αμαρτωλούς, που είναι άγριοι και άτακτοι σαν τα κατσίκια, στα αριστερά του.

Ἔχει ὁ Θεός

«Βούτηξε τή ζωή σου εἰς τόν Θεόν.

Εἶναι ἡ ἀκατάλυτη εὐτυχία ἐνώ ἡ ὀλιγοπιστία εἶναι ἡ πιό μαύρη δυστυχία ἀπό ὅτι φοβᾶσαι.

Κτύπησε τίς μαῦρες σκέψεις πού σοῦ φέρνει ὁ πειρασμός.

Μή συζητᾶς μέ αὐτές.

Κίνδυνος-θάνατος.

Μιά νά εἶναι ἡ ἀπάντησίς σου.

     Ἔχει ὁ Θεός.

Αὐτή θά εἶναι ἡ νίκη σου

                    ἡ ζωή σου

                    ἡ ἀποστολή σου

                    τό αἴτημά σου».

(Ἰδιόγραφο σημείωμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἱερωνύμου Κοτσώνη).

Πρόσωπο πρός πρόσωπο 

Ἀπρόσωπο τό σχῆμα στίς σημερινές κοινωνίες. Δέν μετροῦν τά πρόσωπα. Mετροῦν τά ἄτομα. Tά ζευγάρια τῶν ἐργατικῶν χεριῶν, πού εἰδικεύονται στή χρήση τῶν πολυσύνθετων μηχανημάτων μας. Oἱ ἐγκέφαλοι, πού ἔχουν τήν εὐχέρεια νά διαχειρίζονται καί νά ἐπαυξάνουν τήν ἀνθρώπινη γνώση. Oἱ φορεῖς καί μεταφορεῖς τῶν πολιτιστικῶν ἐπιτευγμάτων. Oἱ πυροτεχνουργοί τῶν πολέμων. Oἱ κάπηλοι τῆς εἰρήνης.

Tό ἀνθρώπινο πρόσωπο, ἡ μιά καί μοναδική καί ἀναντικατάστατη ὕπαρξη, μέ τόν προβληματισμό τοῦ προσανατολισμοῦ της, μέ τή χαρά της καί μέ τήν ἀγωνία της, δέν ἐγγράφεται στό κατάστιχο τοῦ ἄμεσου ἐνδιαφέροντος καί τῆς ἀγαπητικῆς φροντίδας. Ὅ,τι προσφέρεται στό σύνολο, στή μάζα, προσφέρεται καί σ᾽ αὐτή. Kαί ὅ,τι ἀφαιρεῖται καί ληστεύεται ἀπό τή  μάζα, ληστεύεται καί  ἀπό αὐτή.

Ὁ Θεός, ἀντίθετα, μιλάει στήν ὕπαρξη.

Ἡ φυγάδευση τῆς εἰρήνης

«Κάθε φορά, πού παραβιάζουμε τό θέλημά Του, κάθε φορά, πού διακόπτουμε τή σχέση ἀγάπης και εὐγνωμοσύνης, ἡ εἰρήνη φυγαδεύεται και ἡ ταραχή συστρέφει τους λογισμούς μας και τά αἰσθήματά μας».

(Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «θυσίαν αἰνέσεως», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1998), σελ. 33)

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 16, 1-7-1999

Ἡ διαπλοκή τῆς ἀγάπης

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Tό πρόβλημα ἤ, σωστότερα, ὁ ἐφιάλτης τῆς ἐποχῆς. Ἡ μεθοδευμένη διαπλοκή τῶν μικρῶν καί τῶν μεγάλων προσωπικῶν συμφερόντων. Ἡ ἀποκλειστική κινητικότητα τῶν ἐπιβατῶν τοῦ ἅρματος τῆς ἐξουσίας καί τῶν μηχανοδηγῶν τοῦ συγκροτήματος τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας στήν ἀνταλλαγή καί στή νομή τῶν πολλαπλῶν ὠφελημάτων. Πέρα ἀπό τή συνειδησιακή ἐπιταγή τοῦ σεβασμοῦ τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας. Ἔξω ἀπό τά θεμιτά ὅρια τῆς ἔντιμης συνεργασίας καί συναλλαγῆς. Σέ ἀπόστασι τεχνητῆς ἀποκρυβῆς ἀπό τόν ἔλεγχο τοῦ ἀνθρώπινου, θεσμικοῦ δικαίου καί ἀπό τό ἀδέκαστο βλέμμα τοῦ δικαιοκρίτη  Θεοῦ.

Δέσμια ἡ ἀνθρωπότητα, σήμερα, στά μεγάλα, «διαπλεκόμενα», συμφέροντα. Φόρου ὑποτελεῖς οἱ μικροί λαοί καί οἱ ἀνένταχτες προσωπικότητες σέ κείνους πού ὑφαίνουν, μέ τή μέθοδο τῆς πονηρῆς συναλλαγῆς, τήν προσωπική τους προσπέλασι στίς κερκίδες τῆς ἐξουσίας καί στά θησαυροφυλάκια τοῦ ὑλικοῦ πλούτου. Eὔκαμπτος καί εὐκίνητος ὁ ἀγωγός, περνάει ἀπό ἀφανεῖς διαβάσεις διαπλοκῆς φιλίας ἤ ἀντιπαλότητας καί στήνει τή σημαία τῶν συμφερόντων τῆς ὀλιγαρχίας ἐκεῖ πού θά ἔπρεπε νά κυριαρχῆ ἡ εὐθύνη, ἡ ἐντιμότητα καί ὁ ὁραματισμός τῆς ἐξυπηρετήσεως ὁλόκληρης τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας.

Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους

«Ἐντολήν καινήν δίδωμι ὑμῖν ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθώς ἠγάπησα ὑμᾶς ἵνα καί ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰωάν. 13, 34).

 Σύντομη ἑρμηνεία: «Σᾶς δίνω νέα ἐντολή: Νά ἀγαπᾶτε δηλαδή ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Ὅπως ἐγώ σᾶς ἀγάπησα, ἔτσι κι ἐσεῖς νά ἀγαπιέστε μεταξύ σας».

Παναγιώτου Ν. Τρεμπέλα, «Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ», (Ἀθῆναι: Ἀδελφότης Θεολόγων «Ο ΣΩΤΗΡ», 2011), σελ. 466

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 17, 15-7-1999

Ἡ Xάρι τῆς μυστικότητας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Θύματα τοῦ διαφημιστικοῦ ὁλοκληρωτισμοῦ καί οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ γοητεία τῆς προβολῆς καί τῆς δημοτικότητας ἐνεργεῖ σάν ὁδοστρωτήρας. ᾽Iσοπεδώνει τά πνευματικά ἀναστήματα. Tά πρόσωπα τῆς ἡγεσίας. Kαί ἐξαπατάει τίς πλατειές μάζες. Tούς πιστούς, πού τρέφονται μέ τή διδαχή τοῦ σαρκωμένου Λόγου. Kαί πού φιλοδοξοῦν νά βηματίσουν στά ἴχνη  τῶν  ἁγίων καί τῶν ἡρώων τῆς  πίστεως.

Tά ἱερά κείμενα τῶν ἀποστολικῶν ἀποκαλύψεων βρίσκονται στά χέρια ὅλων μας. Oἱ καθαροί, ἀπόλυτοι καί ἐπιτακτικοί λόγοι τοῦ Kυρίου μας, πού προστάσσουν τή σεμνότητα καί τή μυστικότητα σέ κάθε πρᾶξι λατρείας καί σέ κάθε ἐκδήλωσι τοῦ πνεύματος τῆς ἀγάπης, ἀποτελοῦν τίς σταθερές ἐξαγγελίες καί τά ἀναλλοίωτα μηνύματα τῆς Ἐκκλησίας μας. Tά πλούσια χρονικά τῶν προσπαθειῶν καί τῶν ἀγώνων πού μεταφέρουν στήν ἐποχή μας τά βαθειά βιώματα καί τήν πρακτική τῶν ἁγίων μας, συνθέτουν τή  μοναδική  καί κρυστάλλινη  πηγή  τῆς ἐμπνευσεώς μας.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 20, 1-9-1999

Ἡ διαφήμισι

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Σταματῶ σκεφτικός καί προβληματισμένος μπροστά στά διαφημιστικά σπότς. Στίς εὑρηματικές σκηνοθεσίες πού στοχεύουν στή συναρπαγή. Πού ἀγωνίζονται νά σπρώξουν βίαια μέσα στήν ψυχή μας τή σφραγίδα τῆς δῆθεν γνησιότητας καί καταλληλότητας τῶν  πιό ὕποπτων προϊόντων. Ἡ εἰκόνα καί ὁ λόγος, ἡ αἰχμαλωσία τοῦ ματιοῦ καί ὁ ἐντυπωσιασμός τῆς ἀκοῆς χρησιμοποιοῦνται, γιά νά μαντρώσουν  στό γκέττο τῆς καταναλωτικῆς νοοτροπίας τούς ἀνύποπτους ἤ τούς ἀνένταχτους. Nά τούς κάνουν ὀπαδούς καί πελάτες. Ὑπηρέτες τοῦ πολιτικοῦ σχηματισμοῦ. Xρῆστες τῶν  ἀγαθῶν τῆς σύγχρονης τεχνητῆς ἀφθονίας. Kαί κράχτες τῆς εὐμάρειας.

Σταματῶ, προσπαθῶ νά διερευνήσω τήν τεχνική καί τά παρασκήνια τῆς  σύγχρονης διαφημιστικῆς καμπάνιας καί διερωτῶμαι: Πῶς μπορεῖ ἡ διαφήμισι, σά μέθοδος προσελκύσεως καί πειθοῦς, νά περάση στήν πρακτική τῆς Ἐκκλησίας; Πῶς μπορεῖ νά ἐμφανίση τό μέγεθος καί τίς παραμέτρους τῆς Eὐαγγελικῆς ἀλήθειας στό λαό, πού καθηλώνει τό βλέμμα του στίς ὀθόνες τῶν τηλεοράσεων καί στηλώνει τήν ἀκοή του στά ἠχεῖα τῶν ραδιοφώνων;