Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 285, 16-9-2010
Φαρμακερές μνῆμες (α)-1
Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου
Τόν τελευταῖο καιρό, μετά τίς Συνοδικές αὐθαιρεσίες τοῦ περασμένου Μαΐου, γίνομαι ἀποδέκτης ἑτερόκλητων ἀντιδράσεων.
Μιά συντριπτική πλειοψηφία, πού ἔχει παρακολουθήσει ἀπό κοντά, μέ ἄδολο ἐνδιαφέρον καί μέ συνοχή ψυχῆς, τό βαπτισμό στήν κολυμπήθρα τῆς Ἱεροκανονικῆς ἀμάθειας, τοῦ ἐκτροχιασμένου πείσματος καί τῆς σκοτεινῆς σκοπιμότητας, τό προσωρινό δικαίωμα διακοπῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας μεταξύ τῶν Ἐπισκόπων καί τήν ἀνάδειξή του σέ ποινή, ἀρκετή καί ἱκανή νά ἀπομακρύνει ἀπό τούς μητροπολιτικούς θρόνους τους καί ἀπό τήν ὑπεύθυνη ἐπισκοπική τους διακονία, τούς τρεῖς ἀδελφούς τους, τόν Λαρίσης Θεολόγο, τόν Φαναριοφερσάλων Κωνσταντῖνο (μακαριστούς ἤδη) καί τόν Ἀττικῆς Νικόδημο, στέκεται πλάϊ μου, μέ διακριτική εὐγένεια καί μοῦ διαβιβάζει τό ἀποστολικό πρόσταγμα: «Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε κραταιοῦσθε» (Α΄ Κορινθ. ιστ΄ 13).
Μιά ἐκφυλλισμένη μειοψηφία, κατά τό πλεῖστο καμουφλαρισμένη στήν ἀνωνυμία ἤ στήν ψευδωνυμία τῶν πληθωρικῶν ἱστοσελίδων, διοχετεύει στά αὐλάκια τῆς ἐνημέρωσης τήν προσωπική ἤ τήν ὑπαγορευμένη ἄποψη, ὅτι ἡ ἀποδοχή ἐκ μέρους μου ὅλων τῶν «τετελεσμένων», θά φέρει τήν εἰρήνη στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί τήν πρόοδο στό ποιμαντικό Της ἔργο.
Χρέος μου, νά δώσω ἐπαρκεῖς καί πειστικές ἐξηγήσεις καί στήν πρώτη καί στή δεύτερη ὁμάδα τῶν ἀγαπητῶν συνοδοιπόρων, πού βηματίζουν, μέ κριτικό μάτι καί μέ ἔκδηλη τήν ἀνησυχία τους, στήν αὐλή τῆς Ἐκκλησίας.
Τήν ἀπάντησή μου δέ θά τήν στοιχειοθετήσω μέ τήν κατάστρωση μόνο τῆς δικῆς μου διαλεκτικῆς ἤ καί μέ τήν ἐπικουρική ἐπιστράτευση τῶν θετικῶν καί τῶν ἀρνητικῶν ἐπισημάνσεων, πού διοχετεύτηκαν στή δημοσιότητα. Θά αἰφνιδιάσω, κυριολεκτικά, τούς ἀναγνῶστες μου, φέροντας μπροστά τους ἐπίσημα κείμενα, σκληρές δηλώσεις καί ἔντονες διαμαρτυρίες Συνοδικῶν μελῶν, πού ἀποφαίνονται, ὅτι ἡ ἐπιβολή τῶν ἐπιτιμίων τῆς ἀκοινωνησίας στούς τρεῖς ἀδελφούς τους καί ἡ πραξικοπηματική μεθόδευση μετάλλαξης τῶν ἐπιτιμίων σέ βαρύτατες ποινές, πού δικαιολογοῦν τήν ἀπομάκρυνσή τους ἀπό τήν καθέδρα τῆς ποιμαντικῆς τους εὐθύνης, εἶναι πράξη ἀσύμβατη μέ τό Ἐκκλησιαστικό Κανονικό Δίκαιο καί ἄγνωστη στή δισχιλιετή ἱστορία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας.
Ὁ ὄγκος τοῦ ἀρχειακοῦ ὑλικοῦ εἶναι ἐντυπωσιακός καί βαρύς. Ἀνατρέπει, αὐτός καί μόνο, τήν εἰσήγηση τοῦ Ζακύνθου Χρυσόστομου, γιά τό ἐπιτίμιο τῆς ἀκοινωνησίας καί τούς χειρισμούς πού ἀποτόλμησε ὁ σημερινός Πρόεδρος τοῦ Συνοδικοῦ Σώματος, γιά νά δικαιώσει ἐκείνους, πού ἄλλοτε στιγμάτιζε καί γιά νά κηρύξει κανονικές τίς πράξεις τους, πού τότε τίς ἐκήρυττε ἀπαράδεκτες.
* * *
Δυό φυσιογνωμίες προβάλλουν, κυρίαρχες, στό σημερινό, ἐκκλησιαστικό μας προσκήνιο.Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος καί ὁ Ζακύνθου Χρυσόστομος. Ὁ φιλικός τους δεσμός, στενός, μέ εὐαίσθητες ἀποχρώσεις. Συνοδοιποροῦν καί συστρατεύονται.
Ἐπικυρωτικά αὐτῆς τῆς στενῆς σχέσης τους εἶναι δυό πρόσφατα περιστατικά. Τό πρῶτο: Ὅταν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος ἐπισκέφθηκε τή Ζάκυνθο, ἐντυπωσιασμένος ἀπό τίς τελετές τῆς ὑποδοχῆς καί ἀπό τήν ἐξεζητημένη φιλοξενία, στράφηκε στόν οἰκοδεσπότη Μητροπολίτη Χρυσόστομο καί τόν ἀποζημίωσε μέ τό θαυμαστικό του λόγο: «Θαυμάζω τήν ἀρχοντιά σου». Καί τό δεύτερο: Ὅταν, πρόσφατα, ὁ Ζακύνθου Χρυσόστομος ἐπισκέφθηκε τό φίλο του Ἀρχιεπίσκοπο καί τοῦ ἀνακοίνωσε (εἰλικρινά ἤ φαρισαϊκά, ἄγνωστο) ὅτι προτίθεται νά παραιτηθεῖ, εἴτε ἀμέσως, κατά τήν περίοδο τοῦ καλοκαιριοῦ, εἴτε τό Σεπτέμβριο, λίγο πρίν ἀπό τήν Ἱεραρχία τοῦ Ὀκτωβρίου, ὥστε κατά τή Συνεδρίασή της νά γίνει ἡ ἐκλογή τοῦ διαδόχου του, ὁ Πρόεδρος Ἱερώνυμος ἀπάντησε σταράτα: «Οὔτε τώρα, οὔτε τότε, γιατί σέ χρειάζεται ἡ Ἐκκλησία».
Ἡ διακριτή, ἀλλά μή ἐπαινετή αὐτή φιλία, ὀργάνωσε τό φιάσκο τῆς εἰσηγήσεως, νά ἀναγνωρίσω καί νά ἀποδεχτῶ ὅλα τά ἀντικανονικά παρατράγουδα, πού ἐξελίχτηκαν ἀπό τή στιγμή τῆς ἐπιβολῆς, κατά παράβαση τῶν Ἱερῶν Κανόνων, τοῦ ἀνιστόρητου ἐπιτιμίου τῆς ἀκοινωνησίας καί ποδηγέτησε τή Συνοδική Συνέλευση τοῦ περασμένου Μαΐου στή διατύπωση τῆς σημαδεμένης, ὡς τραγελαφικῆς, ἀπόφασης.
Τό πῶς ὁρίστηκε ὁ εἰσηγητής καί ποιές ἦταν οἱ προτάσεις του, θά σᾶς ἐνημερώσω μέ ἄλλο μου δημοσίευμα.
Ἐδῶ, θά προσπαθήσω νά σᾶς πιάσω ἀπό τό χέρι καί νά σᾶς γυρίσω πίσω, σέ χρονικά ὅρια καί σέ περιστατικά ὄχι πολύ μακρινά, γιά νά σᾶς δείξω πῶς ἀποτίμησε τότε τήν ἐπιβολή τοῦ ἐπιτιμίου τῆς ἀκοινωνησίας καί πῶς ἀντιμετώπισε τήν προσπάθεια τῆς βίαιης ἀπομάκρυνσής μου ἀπό τά Μητροπολιτικά μου καθήκοντα, ἡ Ἱεραρχική πλειοψηφία τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καί ποιόν ἀγώνα ἔκαναν οἱ τότε δελφίνοι τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου γιά τή ματαίωση τοῦ πραξικοπήματος.
Τήν ἀναφορά μου στίς δυό αὐτές, ἱστορικές πτυχές τοῦ θέματος -πού οἱ σημερινοί ἐμπλεκόμενοι τίς ἀποσιωποῦν καί οἱ ἀναμεταδότες τῆς τρέχουσας ἐπικαιρότητας δέ σκύβουν νά τίς μελετήσουν, γιά νά τίς ἀξιολογήσουν καί γιά νά συνδέσουν τό νῆμα τῆς συνέχειας- δέν θά τήν κάνω μέ ἀφήγηση γεγονότων καί μέ ἀναφορές σέ ξένες ἐκτιμήσεις. Θά ἐκδιπλώσω ντοκουμέντα, γραμμένα ἀπό τά χέρια καί ἀπό τίς πένες τῶν τότε θηρευτῶν τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ πρωτείου, μεταξύ τῶν ὁποίων βρίσκουμε καί τά ὀνόματα τῶν δύο φίλων, τοῦ σημερινοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱερώνυμου καί τοῦ νῦν Ζακύνθου Χρυσόστομου.
* * *
Τό πρῶτο κείμενο εἶναι ρεπορτάζ τῆς ἐφημερίδας «Ἑστία», δημοσιευμένο στό φύλλο τῆς 8ης Ἀπριλίου 1994. Δημοσιοποιεῖ τό σάλο, πού προκλήθηκε, πρίν δυό μέρες, κατά τή Συνεδρίαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου.
Ὁ Πρόεδρος τοῦ Συνοδικοῦ Σώματος Σεραφείμ ἀπουσίαζε, γιατί ἦταν ἄρρωστος. Ἐλεύθεροι οἱ Συνοδικοί ἀνοίχτηκαν σέ κριτική καί σέ ἔντονες ἀντιπαραθέσεις.
Ἀγκάθι, πού τούς ἐνοχλοῦσε, ἦταν ἡ θρασύτατη, παρασκηνιακή κίνηση τοῦ τότε βοηθοῦ Ἐπισκόπου Δωδώνης Χρυσοστόμου, νά ἐπιτύχει τήν τροποποίηση τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέ τήν ψήφιση διατάξεως, πού θά μεταβίβαζε τή δικαιοδοσία τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας νά ἐκλέγει τούς Μητροπολίτες, στή Διαρκή Ἱερά Σύνοδο. Ἐξασφαλισμένος, ὅτι στή Διαρκή Ἱερά Σύνοδο τοῦ ἔτους ἐκείνου οἱ φίλοι του συγκροτοῦσαν πλειοψηφία, ἦταν βέβαιος, ὅτι θά μποροῦσε νά ἐκλεγεῖ στή Μητρόπολη Ἀττικῆς καί ἀπό κεῖ, νά προωθηθεῖ -ἐν καιρῷ εὐθέτῳ- στό θρόνο τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν.
Ὁ πρῶτος του στόχος ἦταν αὐτός. Ἡ μεταφορά τῶν Μητροπολιτικῶν ἐκλογῶν στή Διαρκή Ἱερά Σύνοδο. Ὁ δεύτερος, νά πετύχει τήν ἔκδοση Προεδρικῶν Διαταγμάτων, πού θά ἀνακαλοῦσαν τά διατάγματα τοποθέτησης τῶν τριῶν Μητροπολιτῶν στίς Μητροπόλεις, γιά τίς ὀποῖες ἐξελέγησαν καί χειροτονήθηκαν, ὥστε νά ἀδειάσει καί ἡ Ἀττική, ἡ Μητρόπολη τῶν ὀνείρων του.
Ἡ «Ἑστία» πληροφορεῖ:
«Θυελλώδης ὑπῆρξεν ἡ συζήτησις, ἡ ὁποία διεξήχθη, προχθές, εἰς τήν Διαρκῆ Ἱεράν Σύνοδον διά τό θέμα, ποῖος ἐκπροσωπεῖ αὐτήν. Κατά τήν συζήτησιν ἀπουσίαζεν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Σεραφείμ, ὅπως καί τήν πρώτην ἡμέραν, λόγῳ ἀσθενείας. Τόν ἀνεπλήρωσε κατά τήν δευτέραν ἡμέραν ὁ Μητροπολίτης Κοζάνης κ. Διονύσιος, ὁ ὁποῖος ἀπουσίαζε τήν πρώτην ἡμέραν.
Οἱ Μητροπολῖται Πειραιῶς κ. Καλλίνικος καί Καλαβρύτων κ. Ἀμβρόσιος ἔθεσαν εὐθαρσῶς τό θέμα καί ἐτόνισαν μεταξύ ἄλλων ὅτι τήν Δ. Ι. Σύνοδον οὐδείς ἐκπροσωπεῖ παρά μόνον ὅποιον ὁρίζει ἡ Δ.Ι.Σ. Κατά συνέπειαν ἀναρμοδίως συνηντήθη ὁ Μητροπολίτης Δωδώνης κ. Χρυσόστομος μέ τόν Πρωθυπουργόν κ. Ἀ. Παπανδρέου καί ἐζήτησαν νά ἐπιτιμηθῇ δι’ ἐγγράφου.
Μέ τάς ἀπόψεις τῶν δύο ὡς ἄνω Μητροπολιτῶν συνεφώνησεν ἡ πλειονότης τῶν Συνοδικῶν Μητροπολιτῶν, ἐκτός ἀπό τούς Μητροπολίτας Περιστερίου κ. Χρυσόστομον, Δράμας κ. Διονύσιον καί Τρίκκης κ. Ἀλέξιον.
Ἀπεφασίσθη νά συνταχθῇ σχετικόν ἀνακοινωθέν, ἀλλά ὁ ἀρχιγραμματεύς κ. Δαμασκηνός Καρπαθάκης καί οἱ δύο ἄλλοι γραμματεῖς ἀπεχώρησαν τῆς συνεδρίας τῆς Δ.Ι.Σ. κατ’ ἐντολήν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καί οὕτω διελύθη ἡ Δ.Ι.Σύνοδος, ἡ ὁποία δέν συνῆλθεν οὔτε χθές, οὔτε σήμερον, πρός ἀποφυγήν τιμωρίας τοῦ Ἀρχιγραμματέως.
Οἱ Μητροπολῖται, ὅμως, Πειραιῶς κ. Καλλίνικος καί Καλαβρύτων κ. Ἀμβρόσιος συνέχισαν τόν ἀγῶνα καί ἐκτός τῆς αἰθούσης τῶν συνεδριῶν τῆς Δ.Ι.Σ. Ἔτσι, προχθές τό ἀπόγευμα ὁ Μητροπολίτης Πειραιῶς κ. Καλλίνικος ἀπέστειλε στόν Πρωθυπουργόν κ. Ἀ. Παπανδρέου τό ἑξῆς τηλεγράφημα:
"Ἐξ ἀφορμῆς δημοσιευμάτων γύρω ἀπό τό Ἐκκλησιαστικό πρόβλημα, σᾶς πληροφορῶ μέ τήν ἰδιότητα τοῦ Συνοδικοῦ Μέλους, ὅτι ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, δέν ἀσχολήθηκε ποτέ μέ θέμα ἀλλαγῆς διατάξεων τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ΣΤΟΠ Οὔτε μέ τυχόν μεταβίβασιν τοῦ ἀποκλειστικοῦ δικαιώματος τῆς Ἱεραρχίας ἐκλογῆς Ἀρχιερέων, εἰς τήν Διαρκή Ἱεράν Σύνοδον ΣΤΟΠ Μία τοιαύτη ἀλλαγή θά ἐπιφέρῃ μεγαλυτέραν ἀναστάτωσιν ἐντός τῆς Ἐκκλησίας".
Τήν ἴδια μέρα καί ὁ Μητροπολίτης Καλαβρύτων κ. Ἀμβρόσιος ἀπέστειλε στόν Πρωθυπουργό τό ἀκόλουθο δριμύ τηλεγράφημα:
"Ὡς μέλος τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου καί ἐν βάρει τῆς ἀρχιερατικῆς μου συνειδήσεως ἐπιθυμῶ νά Σᾶς διαβεβαιώσω ὡς κάτωθι:
1. Τήν Διαρκῆ Ἱεράν Σύνοδον, ἧς καί ἡμεῖς μετέχομεν, οὐδέποτε ἀπησχόλησε τό ζήτημα τροποποιήσεως τοῦ Νόμου 590/1977, ὥστε το δικαίωμα τῆς ἐκλογῆς Ἀρχιερέων, ἀφαιρούμενον ἀπό τήν Ὁλομέλειαν τῆς Ἱεραρχίας, νά περιέλθῃ εἰς τήν δικαιοδοσίαν τῆς 13μελοῦς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου. ΣΤΟΠ
2. Τό σύνολον τῶν ἐν ἐνεργείᾳ Μητροπολιτῶν καταδικάζει ἀπεριφράστως καί a priori μίαν τοιαύτην ρύθμισιν. ΣΤΟΠ.
3. Ὁ τιτουλάριος Μητροπολίτης Δωδώνης κ. Χρυσόστομος δέν ἀνήκει εἰς τό Ἐπιτελεῖον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. ΣΤΟΠ Δέν μετέχει τῶν ὀργάνων Διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας. ΣΤΟΠ Δέν συναριθμεῖται εἰς τό Σῶμα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας. ΣΤΟΠ Δέν συμμετέχει εἰς τήν λῆψιν ἀποφάσεων. ΣΤΟΠ Οὔτε τήν Ἱεράν Σύνοδον τῆς Ἱεραρχίας ἐκφράζει, οὔτε τήν Διαρκῆ Ἱεράν Σύνοδον ἐκπροσωπεῖ. ΣΤΟΠ Αἱ μετ’ αὐτοῦ συζητήσεις δέν δεσμεύουν τήν Ἱεράν Σύνοδον. ΣΤΟΠ
4. Ὁ Τιτουλάριος Μητροπολίτης Δωδώνης οὐδέποτε ἔλαβεν ἐξουσιοδότησιν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου ἵνα συζητήσῃ μετά τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος ἤ ἄλλων Κυβερνητικῶν παραγόντων θέματα μείζονος σημασίας καί σπουδαιότητος, ὡς π.χ. τό περί τρόπου ἐκλογῆς Ἀρχιερέων, τό ἐκκλησιαστικό ζήτημα, τήν Ἔκδοσιν Νόμων ἐπί ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων κλπ. ΣΤΟΠ Παρακαλοῦμεν νά τόν ἀγνοήσετε. ΣΤΟΠ
5. Δημοσιεύματα Τύπου τῆς 2ας καί 3ης Ἀπριλίου ἐ.ἔ. καθ’ ἅ "ὁ Πρωθυπουργός ἀπέρριψε τό αἴτημα τοῦ Μητροπολίτου Δωδώνης" ἐχαροποίησαν σύμπασαν τήν Ἱεραρχίαν. ΣΤΟΠ Παρακαλοῦμεν μή παρασύρεσθε. ΣΤΟΠ Ἐμμείνατε εἰς τήν θέσιν αὐτήν. ΣΤΟΠ".
Τό τηλεγράφημά του ὁ Σεβ. Καλαβρύτων ἐκοινοποίησεν εἰς τόν Ὑπουργόν Παιδείας καί Θρησκευμάτων, εἰς τόν Ὑφυπουργόν Τύπου καί Πληροφοριῶν, εἰς τόν Τύπον.
Συνεπείᾳ τῆς ἐντόνου ἀντιδράσεως τῶν δύο Μητροπολιτῶν ἡ προγραμματισθεῖσα διά χθές νέα συνάντησις Πρωθυπουργοῦ καί Μητροπολίτου Δωδώνης εἰς τό μέγαρον Μαξίμου ἐματαιώθη, ὁ δέ Μητροπολίτης εἰσήχθη ἐκτάκτως εἰς τό "Ὠνάσειον" Καρδιοχειρουργικόν Ἵδρυμα.
Χθές ἐπίσης ἐπραγματοποιήθη συνάντησις μεταξύ τοῦ Πρωθυπουργοῦ, τοῦ κυβερνητικοῦ ἐκπροσώπου κ. Ε. Βενιζέλου καί τοῦ νομικοῦ συμβούλου κ. Γ. Λιλαίου, κατά τήν ὁποίαν ἐξητάσθη τό ἐκκλησιαστικόν ζήτημα, τό ὁποῖον χρήζει μεγάλης προσοχῆς, ὡς ἀνεκοινώθη. Τάς πρώτας πρωϊνάς ὥρας ἐγνώσθη ὅτι ἡ Κυβέρνησις προσανατολίζεται πρός τήν "ἐπίλυσιν" τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ προβλήματος ἐντός τῆς προσεχοῦς ἑβδομάδος διά τῆς ἐκδόσεως τριῶν Προεδρικῶν Διαταγμάτων, τά ὁποῖα θά αἴρουν τήν ἰσχύν τῶν Διαταγμάτων, διά τῶν ὁποίων ἀναγνωρίζονται ὡς νόμιμοι οἱ τρεῖς Μητροπολῖται Λαρίσης κ. Θεολόγος, Ἀττικῆς κ. Νικόδημος καί Θεσσαλιώτιδος κ. Κωνσταντῖνος»...
