Κυριακή Γ΄Νηστειών
Η προσευχή στον Εσταυρωμένο
(Δοξαστικό Εσπερινού σταυροπροσκυνήσεως)
Του Αρχιμ. Ειρηναίου Μπουσδέκη
ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΙΚΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟ
Το δοξαστικό του Εσπερινού της σταυροπροσκυνήσεως αποτελεί μια προσευχή των πιστών προς τον Εσταυρωμένο Κύριο.
Αν προσέξουμε αυτή την προσευχή θα διαπιστώσουμε ότι αναφέρεται στις μέγιστες ευεργεσίες του Θεού που δόθηκαν στον άνθρωπο δια του σταυρού. Ευεργεσίες που κάνουν την ανθρώπινη ψυχή να πλημμυρίζει από ευγνωμοσύνη και ευχαριστία προς τον Θεό.
Ως προσευχή όμως έχει και την θερμή ικεσία. Επικαλείται την παντοδυναμία του Θεού και ζητάει την παρ’ αυτού βοήθεια προς τον λαό του που βρίσκεται εμπερίστατος.
Ας ερμηνεύσουμε με συντομία το δοξαστικό αυτό. Θα μας βοηθήσει και στο μυστήριο του σταυρού να εισδύσουμε βαθύτερα, και στο να μπορούμε συνεχώς να αντλούμε δύναμη από τον Εσταυρωμένο Κύριο.
«Χριστέ ο Θεός ημών, ο την εκούσιον σταύρωσιν, εις κοινήν εξανάστασιν του γένους των ανθρώπων καταδεξάμενος»
ΜΕΓΕΘΟΣ ΣΥΓΚΑΤΑΒΑΣΕΩΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Χριστέ, συ που είσαι ο Θεός μας. Εσύ που καταδέχθηκες, με την θέλησή σου, να σταυρωθείς, για να αποβεί αυτή η θυσιαστική σου πράξη εις ανάσταση όλου του γένους των ανθρώπων…
Με μια ομολογία λοιπόν ξεκινάει η προσευχή αυτή. Χριστέ συ που είσαι ο Θεός μας. Η ομολογία της θεότητας του Χριστού έχει πολλή μεγάλη σημασία και γι αυτό τονίζεται ιδιαιτέρως.
Εσύ λοιπόν που είσαι Θεός μας Χριστέ καταδέχθηκες με την θέλησή σου να σταυρωθείς. Εδώ προσμετρούμε το μέγεθος της συγκαταβάσεως και της κενώσεως του Θεού. Η συγκατάβασή του δεν περιορίστηκε στο να προσλάβει την ανθρώπινη φύση με την σάρκωσή του. Αλλά στο να υπομείνει σταυρό και θάνατο σωματικώς. Καταδέχθηκε λοιπόν με την θέλησή του να σταυρωθεί και να θανατωθεί. Ήλθε λοιπόν σε αυτή την άκρα ταπείνωση ο Θεός για να προσφέρει με το σταυρό του ένα ύψιστο δώρο στον άνθρωπο.
ΚΑΤΑΔΕΧΘΗΚΕ ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΟΛΩΝ
Καταδέχθηκες την εκούσια σταύρωση για να αποβεί αυτή εις ανάσταση όλου του γένους των ανθρώπων. Ο θεάνθρωπος σταυρώθηκε εκουσίως αλλά αναστήθηκε αυτεξουσίως (με τη δική του θεϊκή δύναμη και εξουσία). «Καθότι ουκ ην δυνατόν κρατείσθαι υπό της φθοράς τον αρχηγόν της ζωής», όπως χαρακτηριστικά διατυπώνει ο Μέγας Βασίλειος στη λειτουργία του. Τι δρομολόγησε όμως η εκ νεκρών ανάσταση του Κυρίου; Μας το λέγει το ίδιο κείμενο της λειτουργίας: «Και αναστάς τη τρίτη ημέρα, και οδοποιήσας πάση σαρκί την εκ νεκρών ανάστασιν». Την τρίτη μέρα αναστήθηκε και δρομολόγησε με την δική του ανάσταση την ανάσταση πάσης σαρκός, κάθε ανθρώπου δηλαδή. «Εγένετο απαρχή των κεκοιμημένων, πρωτότοκος εκ των νεκρών». Βλέπετε δυο εικόνες που χρησιμοποιεί; Όταν από ένα δένδρο πάρουμε τον πρώτο καρπό, την απαρχή, αυτό είναι το στοιχείο που μας βεβαιώνει ότι θα επακολουθήσουν και οι άλλοι καρποί. Κι αν μια γυναίκα γεννήσει το πρώτο παιδί, το πρωτότοκο, ακολουθούν μετά τα υστερότοκα. Η απαρχή λοιπόν των κεκοιμημένων που αναστήθηκαν, ο πρωτότοκος από τους νεκρούς είναι ο Κύριος. Και εκείνον τον ακολουθούν όλοι οι άλλοι άνθρωποι, όλες οι γενιές των ανθρώπων.
ΖΩΟΠΟΙΗΣΗ: ΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Ερώτημα καίριο βέβαια είναι: Τι είναι αυτό που μας χαρίζει αυτή την πληροφορία, την βεβαιότητα για την ανάστασή μας. Η απάντηση είναι απλή. Η κοινωνία μας με τον Χριστό. «Ίνα οι εν τω Αδάμ αποθνήσκοντες ζωοποιηθώσιν εν αυτώ τω Χριστώ». Οι μετέχοντες στην αμαρτία του Αδάμ, και με τη δική τους αμαρτωλότητα, αποθνήσκουν, πεθαίνουν. Αν θέλουν να ζωοποιηθούν πρέπει να πετύχουν να μετάσχουν στην αγιότητα του Χριστού. Αρχικά ζωοποιούνται πνευματικά, αναγεννώνται, και αυτή η αναγέννηση η πνευματική τους χαρίζει και την πληροφορία για την ανάσταση και των σωμάτων τους.
Όταν λοιπόν βλέπουμε τον επονείδιστο σταυρικό θάνατο του Κυρίου μας να αναγνωρίζουμε από πίσω την μέγιστη ευεργεσία στο γένος των ανθρώπων, το χάρισμα της αναστάσεως των ανθρώπων και τη δωρεά της αιώνιας ζωής.
«και τω καλάμω του Σταυρού, βαφαίς ερυθραίς, τους σαυτού δακτύλους αιματώσας, ταις αφεσίμοις ημίν, βασιλικώς υπεγράψαι φιλανθρωπευσάμενος».
ΣΥΜΠΑΘΗΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΔΙΝΕΙ ΧΑΡΗ, ΣΥΓΧΩΡΕΙ.
ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΑΦΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ.
Και με τον κάλαμο του σταυρού, αφού γέμισες με αίμα τα δικά σου δάκτυλα, με τέτοιες βαφές ερυθρές, ως βασιλιάς που φέρεται με φιλανθρωπία υπέγραψες για να χαρίσεις την άφεση σε όσα πρέπει να συγχωρεθούν αμαρτήματα των υπηκόων σου.
Δείτε την όμορφη εικόνα που χρησιμοποιεί εδώ αυτός ο ύμνος. Ο καταδικασμένος που ζητάει χάρη από τον βασιλιά. Δεν είναι αθώος. Ομολογεί την παρεκτροπή του, δηλώνει τη μετάνοιά του για την πράξη. Ζητάει όμως τη συμπάθεια του βασιλιά για να μη χάσει τη ζωή του. Κάνει αίτηση χάριτος στο βασιλιά. Κι ο βασιλιάς κινούμενος από φιλανθρωπία με το κόκκινο μελάνι υπογράφει τη σωτηρία του από τη θανατική ποινή. Του αφήνει την αμαρτία του για την οποία έπρεπε να τιμωρηθεί σκληρά με θάνατο. Του χαρίζει τη ζωή.
Αυτή την υπογραφή της άφεσης την έβαλε ο Θεός για όλους τους μετανιωμένους για τις αμαρτίες τους ανθρώπους. Κινούμενος από μεγίστη φιλανθρωπία. Συγχώρησε τα παραπτώματα, χάρισε τη ζωή. Κι αυτό όχι από μια θέση ισχύος και εξουσίας. Ο κάλαμος με τον οποίο υπέγραψε την άφεση ήταν ο σταυρός. Πάνω του μάτωσε τα δάκτυλά του, και αυτό το αίμα χρησιμοποίησε ως μελάνι, για να υπογράψει την συγχώρηση του ανθρώπου, για να του χαρίσει την ζωή.
ΑΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ: ΑΦΕΣΗ ΑΜΑΡΤΙΩΝ-ΖΩΗ ΑΙΩΝΙΟΣ
Με το σταυρό λοιπόν ο Θεός δίνει την άφεση στον αμαρτωλό άνθρωπο, χαρίζει τη ζωή. Δεν είναι ότι ταπεινώνεται μόνο και συγκαταβαίνει στην ανθρώπινη αδυναμία. Δείχνει και ύψιστη αυτοθυσία χάριν της σωτηρίας των ανθρώπων.
Μη ξεχνάμε αδελφοί μου ότι «το αίμα του Χριστού καθαριεί την συνείδησιν ημών από νεκρών έργων» (Εβρ. Θ΄, 14). Η συνείδηση που βρωμίζεται από τα έργα της αμαρτίας και ταλαιπωρεί τον άνθρωπο με τις τύψεις δεν έχει άλλο τρόπο να καθαρισθεί από αυτά τα έργα που οδηγούν την ψυχή στη νέκρωση παρά μόνον το αίμα του Κυρίου. «Το αίμα λοιπόν Ιησού Χριστού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας». (Α΄ Ιωάννου 1, 7)
Χρειάσθηκε λοιπόν το αίμα του υιού του Θεού για να συγχωρηθούμε, έπρεπε να χυθεί άφθονο κατά τον σταυρικό του θάνατο για να χαρίσει σε μας τη ζωή. Μ’ αυτόν τον τρόπο κάνει χάρη στους ανθρώπους ο Θεός. Θυσιάζεται.
Ας κλείσουμε την ερμηνεία στο δοξαστικό αυτό του Εσπερινού, με την θερμή ικεσία που εκπέμπει ο υμνωδός στον Εσταυρωμένο. Μοιάζει να λέγει. Με την σταύρωσή σου μας πλούτισες με ύψιστες ευεργεσίες και δωρεές. Χάρισες την ανάσταση στο γένος των ανθρώπων. Δώρισες την άφεση των αμαρτιών για όποιον μετανιώνει για τις αμαρτίες του. Χάρισες τη ζωή στον καταδικασμένο σε θάνατο αμαρτωλό άνθρωπο. Τώρα όμως,
«Μη παρίδης ημάς κινδυνεύοντας, και πάλιν την από σου διάστασιν. Αλλ’ οικτείρισον μόνε μακρόθυμε, τον εν περιστάσει λαό σου, και ανάστηθι, πολέμησον τους πολεμούντας ημάς, ως Παντοδύναμος»
ΙΚΕΣΙΑ: ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΜΑΣ Ο ΚΥΡΙΟΣ, ΙΣΧΥΡΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΩΝ
Μη παραβλέψεις εμάς που κινδυνεύουμε και πάλι να χωριστούμε με τις αμαρτίες μας από εσένα. Αλλά σπλαχνίσου τον εμπερίστατο από την πτώση στην αμαρτία λαό σου, μόνε μακρόθυμε. Και σήκω να πολεμήσεις αυτούς που μας πολεμούν (τους δαίμονες), και να τους νικήσεις ως παντοδύναμος.
Βλέπετε ποια πρέπει να είναι η συνεχής ικεσία μας προς τον Εσταυρωμένο; Κάθε ώρα και στιγμή και ως πρόσωπα και ως λαός χωριζόμαστε με τις αμαρτίες μας από τον Κύριο. Ο πόλεμος των δαιμόνων είναι αδυσώπητος και συνεχής. Η αμέλειά μας μας οδηγεί κάθε τόσο μακράν του Κυρίου μας. Οι αμαρτίες μας, μας χωρίζουν και πάλι από εκείνον.
Ο φόβος μας είναι τότε να μη μας παραβλέψει ο Κύριος. Να φανεί και πάλι μακρόθυμος. Να μας σπλαχνιστεί στην εμπερίστατη κατάσταση που βρισκόμαστε. Να μας ξανακαλέσει και πάλι κοντά του.
Και το κυριότερο να δείξει την παντοδυναμία του νικώντας τους εχθρούς μας. Να πολεμήσει εκείνος για εμάς αυτούς που μας πολεμούν. Εμείς απλά πρέπει να τον καλέσουμε με τη θερμή ικεσία μας να αναλάβει αυτόν τον αγώνα υπέρ ημών και κατά των πολεμίων μας.
Ο Εσταυρωμένος λοιπόν πέρα από τις εφ’ άπαξ μέγιστες ευεργεσίες που μας χάρισε με τη λυτρωτική θυσία του, βρίσκεται στο πλευρό μας ως ο ισχυρότερος αγωνιστής κατά των αντιστρατευομένων στην σωτηρία μας.
