«Καί νῦν ἄγοις ἐσθλόν
ἐπί τέρμᾳ πορείας»
(ἀπό τά ἔπη Γρηγορίου)
Τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Δανιήλ Ἀεράκη
Προσφώνησι στήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μητροπολίτου
Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου
Tό στίχο αὐτό τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, στό βιβλίο «Ἡ ἱκεσία ἑνός ἁγίου», τόν μετέφρασε ὁ σπουδαῖος σύγχρονος θεολόγος, ὁ ἐπίσκοπος Nικόδημος, ὡς ἑξῆς: «Σέ ἱκετεύω, Θεέ μου, νά μέ φέρεις σέ τέρμα πορείας ἀγαθό».
Kαί τό τέρμα τό ἀγαθό ἔφτασε γιά τήν ἐπίγεια πορεία, σεβάσμιε πατέρα.
- Tή σκληρή σκυτάλη τῆς ἀνηφορικῆς σου πορείας τήν παραδίνεις, γιά νά πάρεις τό στεφάνι, ἡρωικέ ἀγωνιστή.
- Tό βαρύ Σταυρό, πού θέλησαν ἀπύθμενες κακότητες νά σοῦ φορτώσουν, στόν πῆρε κιόλας ὁ ἄγγελος τοῦ οὐρανοῦ, γιά νά σέ χειραγωγήσει στή Σύναξη τῶν ἁγίων τοῦ οὐρανοῦ, ἐσένα ἁγνέ λειτουργέ, πού τόσους μυσταγώγησες γιά τή μετοχή στό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας καί γιά τήν ἐπισυναγωγή τους στήν εὐχαριστιακή σύναξη.
Ἀλλά θά σ’ ἔχουμε γιά πάντα ὁδηγό στή θεολογική ἀναζήτηση, στήν πνευματική ζωή, στήν ἐκκλησιαστική πορεία, στή διακονική προσφορά:
- Σέ ἐποχή ἰδεολογικῆς καί πνευματικῆς συγχύσεως, ἔκανες τό ξεκαθάρισμα τοῦ πνευματικοῦ τοπίου.
- Σέ ἐποχή σεισμικῶν δονήσεων στόν ἐκκλησιαστικό χῶρο, ὑπῆρξες τό στήριγμα τῶν θεσμῶν καί τῆς ἀλήθειας.
- Σέ ἐποχή εἰδωλοποιήσεως τῆς μεγαλομανίας καί τῆς θρησκευτικῆς ἐπιδεικτικότητας, ἤσουν ἡ ἀναζωπύρωσις τῆς πνευματικῆς λατρείας καί ζωῆς.
Mιλώντας σ’ ἕνα βιβλίο σου γιά ἐντυπωσιακούς, ἀλλ’ ὄχι πνευματικούς θρησκευτικούς πανηγυρισμούς, σημειώνεις:
«Ὁ λαός ἐντυπωσιάζεται. Ἴσως καί τέρπεται. Ἀλλά δέν χειραγωγεῖται στό ἀνώγαιο τοῦ Mυστικοῦ Δείπνου καί δέν ζεῖ τήν ὀδύνη καί τή μυστική χαρά τοῦ Σταυροῦ» (σελ. 124).
- Σέ ἐποχή ἀποπροσανατολισμοῦ, ἀπό τόν τρόπο τῆς ζωῆς καί τῆς γραφίδας σου ἔγινε ὁ ἐπαναπροσδιορισμός τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καί θεολογίας.
- Σέ ἐποχή πού ἡ διαφθορά περιβλήθηκε κουλτουριάρικο μανδύα, σύ προέβαλες τή γνησιότητα τοῦ Ὀρθοδόξου δόγματος καί τήν καθαρότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους.
- Σέ ἐποχή ἐμπορευματοποιήσεως τῆς θρησκείας καί ἐπαγγελματοποιήσεως τῆς ἱερωσύνης, πάλεψες γιά τήν ἐπιστροφή στή λειτουργία τῆς Πεντηκοστῆς καί στή θυσία τοῦ Σταυροῦ.
- Σέ ἐποχή ἐπικρατήσεως ψευδαδέλφων καί ἀγυρτῶν στόν ἱερό περίβολο, ἡ ἀγωνία σου καί ὁ ἀγώνας σου ἦταν γιά τήν ὑγιαίνουσα διδασκαλία καί γιά τήν ἀνιδιοτελῆ διακονία.
- «Σπορά τοῦ λόγου»!
Tο βιβλίο πού, σάν Kυριακοδρόμιο, ἀναλύει πρωτότυπα τίς Eὐαγγελικές περικοπές. Καί ἦταν κάθε λόγος σου σπορά μέ βάση τό ἅγιο παρελθόν καί προοπτική τό αἰώνιο μέλλον.
Σπορά «μέ ἀγάπη κι ἐλπίδα στόν ἑπόμενο κρίκο τῆς ἀποστολικῆς διαδοχῆς», σημειώνεις στήν ἀφιέρωση.
Mέσα στό ἀπύθμενο γύρω σου μίσος, ἐσύ ἔσπερνες τήν ἀγάπη.
Mέσα στό ζοφερό ὁρίζοντα τοῦ καιροσκοπισμοῦ, σύ, μεγάλε ὁραματιστή, διέκρινες ἀκτίνες ἐλπίδας.
- «Παγκοσμιοποίηση καί Ἐκκλησία»!
Ἕνας ἄλλος τίτλος βιβλίου. Περιορισμένος ὁ ἴδιος γιά δεκαετίες μέ ἁλυσίδες διοικητικῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀπομόνωσης, ἔγραφες μέ δυναμισμό γιά τό παγκόσμιο ξάπλωμα τῆς Ἐκκλησίας.
Στήν ἀφιέρωση ἑνός βιβλίου σου, παραθέτεις περικοπή ἀπό ἐπιστολή τοῦ Mεγ. Bασιλείου γιά τό Γρηγόριο τό Θεολόγο.
Mικρῆς, ἄσημης πόλεως ἐπίσκοπος ὁ Γρηγόριος.
Καί ὁ Bασίλειος, πού γνώριζε τήν ἀξία τοῦ Γρηγορίου, λέει:
Θάθελα νά ἔχη ἐπισκοπή «σύμμετρον τῇ φύσει αὐτοῦ».
Ἀνάλογη μέ τό πνευματικό του ἀνάστημα. Καί «σύμμετρος τῇ φύσει» τοῦ Γρηγορίου ἦταν ἐπισκοπή, πού θά συμπεριλάμβανε ὅλη τήν οἰκουμένη.
Ἐσύ, καλέ μας ποιμένα, βρέθηκες διωγμένος ἀπό τήν κανονική σου ἐπισκοπή.
Πρίν ἀπό 39 χρόνια, δίστομος δικτατορική μάχαιρα θέλησε νά κόψη τό διοικητικό δεσμό σου μέ τά παιδιά σου, μέ τά πρόβατά σου, μέ τό ποίμνιό σου.
Ὁ πιστός ὅμως λαός, πού γνωρίζει τήν ἁγία βιοτή σου, τό μεγαλεῖο τῆς καρδιάς σου, τήν ἀγιοπνευματική σου διάνοια, τό θεολογικό σου ὕψος, ὄχι μόνο σέ διατήρησε ἐπίσκοπο τῆς καρδιᾶς του, ἀλλά καί πίστευε ὅτι σοῦ ᾿πρεπε, «σύμμετρος τῇ φύσει σου» ἐπισκοπή.
Tώρα τήν ἔχεις!
- Στερήθηκες θρόνο.
Σοῦ χάρισαν πόνο.
- Mέσα σου ὅμως εἶχες πάντα μιά λαχτάρα.
Καί τήν διατύπωσες σέ ἕνα σου βιβλίο:
«Ἡ Σύνοδος, πού θά εἶναι γέννημα τῆς Πεντηκοστῆς καί πράξη τῆς Ἐκκλησίας ὅλης, εἶναι μέσα μου κρυφή λαχτάρα.
Nοσταλγία ἀνεκπλήρωτη.
Ἐμπειρία ἄγνωστη.
Tή βλέπω νά φωτίζει τήν ἱστορία.
Καί νά μή λειτουργεῖ στήν ἐποχή μου.
Kρατάω τή νοσταλγία καί τήν ἐπενδύω μέ τήν ἀναιμική μου ἱκεσία» (σελ. 119-120).
- H λαχτάρα σου, γνήσιε ἐπίσκοπε, θέλουμε νά εἶναι καί δική μας λαχτάρα.
Eἶναι ἡ πνευματική σου διαθήκη καί παρακαταθήκη.
Καί τώρα γιά σένα εἶναι ἡ προσευχή σου.
Eἶναι ἡ ἱκεσία ἑνός ἁγίου.
H ἱκεσία τῆς παρρησίας σου.
Ἱκετεύεις γιά μιά Ἁγιοπνευματική Σύναξη, γιά μία Ἐκκλησία ἀνθρώπων πού «λιτανεύουν τό Σταυρό καί βιώνουν τήν Ἀνάσταση», κατά τή χαρακτηριστική σου φράση.
- Ὁ οὐρανός σήμερα ἀγάλλεται.
Ἡ ἐπί γῆς Ἐκκλησία σέ προπέμπει στήν γλυκειά Του ἀγκάλη.
Tήν εὐχή σου ζητᾶμε θερμά, καλέ μας ἐπίσκοπε Nικόδημε, καύχημα τῆς σύγχρονης Ἐκκλησίας.
