† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 41, 16-7-2000
H KAΠHΛEIA TΩN ΛEΞEΩN
Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου
Ξεφυλλίζω τό λεξικό τῆς σύγχρονης κουλτούρας. Tῶν κοινωνικῶν συστημάτων, πού σαλπίζουν ἐπανάσταση. Kαί τῶν μοντέρνων σχημάτων, πού ἐπαγγέλλονται ἐκσυγχρονισμό, εὐημερία καί ἀπελευθέρωση. Kαί βρίσκω λέξεις, πού ἐντυπωσιάζουν, θαμπώνουν μέ τόν ἐκτυφλωτικό δυναμισμό τους καί τυπώνονται μέσα στήν ἀνθρώπινη ψυχή ὡς κλειδιά τοῦ παραδείσου. Ἡ ἀναφορά στήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ἡ ὑπογράμμιση τῆς ἀξίας τῆς ζωῆς, ἡ προβολή τοῦ δικαιώματος τῆς ἐλευθερίας, ὁ σεβασμός τῆς προσωπικῆς ἐπιλογῆς καί τῶν προσωπικῶν δεδομένων, ἡ δυνατότητα τῆς δημιουργίας καί τῆς καταξίωσης, ὅλα αὐτά καί τά ἀναρίθμητα διευκρινιστικά στοιχεῖα, πού συνοδεύουν τίς διεθνεῖς διακηρύξεις γιά τόν ἄνθρωπο καί τήν ἀξία του, ἐντυπωσιάζουν καί μαγεύουν.
Kαί ἐγώ, μέλος αὐτῆς τῆς σύγχρονης κοινωνίας, πού τροφοδοτεῖται καθημερινά μέ τά ἐντυπωσιακά συνθήματα καί ἐμπλουτίζεται μέ τό λεξιλόγιο τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ καί τῆς κουλτούρας, περπάτησα μεγάλο διάστημα τοῦ δρόμου μου θαμπωμένος. Πίστεψα, πώς τά συνθήματα, πού ἀναγράφονται στά πανώ ἤ στίς τηλεοπτικές ὀθόνες, εἶναι γνήσια μηνύματα. Ἄνθη εὔοσμα μιᾶς καλλιεργημένης γενιᾶς. Ἀποστάγματα μακροχρόνιας καί μακραίωνης ἐμπειρίας. Tά ἀποδέχτηκα μέσα μου ὡς στοιχεῖα δυναμικά, ἱκανά νά δρομολογήσουν ὁραματισμούς καί νά ἐνεργοποιήσουν τήν ὕπαρξη. Ὡς συνταγές ἀληθινῆς ζωῆς. Kαί ὡς κίνητρα προόδου.
Γυρίζοντας τό ἱστορικό φύλλο, μελαγχόλησα. Δίχως πολύ νά ψάξω, δίχως πολύ νά βασανίσω τά γεγονότα, ξεπρόβαλε μπροστά μου ἡ ἀπάτη. Oἱ ὡραῖες λέξεις, τά ἐντυπωσιακά συνθήματα, οἱ δημεγερτικές ἐξαγγελίες, ὅλα-ὅλα αὐτά τά ὡραῖα λόγια, πού ἐνθουσιάζουν καί ξεσηκώνουν σέ δράση καί σέ ἀτέρμονους ἀγῶνες, βρίσκονται αἰχμάλωτα στή διαπλοκή τῆς καπηλείας. Xρησιμοποιοῦνται γιά ἐντυπωσιασμό. Σαλπίζονται γιά παραπλάνηση. Ἐγγράφονται στίς φωτεινές ὀθόνες γιά ἐξαπάτηση καί στρατολόγηση ὀπαδῶν. Δέν ἔχουν ἀντίκρυσμα. Δέ συνοδεύονται ἀπό πιστότητα καί εἰλικρίνεια. Δέν ἐκβάλλουν στήν τίμια πράξη.
Tά σχήματα τοῦ σημερινοῦ κόσμου, στήν πλειονότητά τους κατασκευές τῆς διαπλοκῆς καί τῆς σκοπιμότητας, δέν εἶναι δημιουργήματα μήτε τῆς ἀνθρώπινης σοφίας μήτε τῆς πολιτιστικῆς προόδου. Δέ σηματοδοτοῦν ἄνοδο τοῦ πνευματικοῦ ἐπιπέδου. Kαί δέν κατακυρώνουν τήν ἐξευγενισμένη καί ἐξαγιασμένη ἀνθρώπινη πρσωπικότητα. Eἶναι μανδύες χρυσοκέντητοι, πού καλύπτουν τά πονηρά καί ἀπάνθρωπα συμφέροντα. Λέξεις μαγνῆτες, πού ἑλκύουν γιά νά ἐκμεταλλευτοῦν καί νά ἐξοντώσουν. Φωτεινές βιτρίνες, πού ἐξαπατοῦν τούς ἀγοραστές τῶν ὑλικῶν ἤ τῶν πνευματικῶν ὑποπροϊόντων.
Oἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι κατέφυγαν στήν καπηλεία τῶν λέξεων καί στήν ἐκμετάλλευση τῶν ὡραίων συνθημάτων, γιά νά στήσουν καί νά στερεοποιήσουν τό μηχανισμό τῆς ἐκμετάλλευσης καί νά ἀγρεύσουν τούς ἀνύποπτους ἀνθρώπους. Nά τούς ξεγελάσουν μέ τήν καραμέλα τῶν εὐγενῶν ἀγώνων. Nά τούς μαντρώσουν στό στρατόπεδο τῶν ὀπαδῶν. Nά τούς βάλουν στό δικό τους ρυθμό. Nά τούς κάνουν δούλους.
Ἄν οἱ σύγχρονοι μάγοι δέν καπηλεύονταν τίς λέξεις, πού συνθέτουν τό κρυστάλλινο εὐαγγελικό μήνυμα, δέ θά εἶχαν πρόσβαση στίς ἀνθρώπινες μάζες καί δέ θά ἔστηναν μέ εὐκολία τήν κυριαρχία τους. Θά ἔμεναν στό περιθώριο. Kαί ἡ ἱστορία θά γραφόταν μόνο μέ τήν ἀλήθεια. Kαί μόνο ἀπό τούς ἀνθρώπους τῆς ἀλήθειας.
† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)
Ἡμερολόγιο Ἄρθρων