Μηνύματα... μέ πολλούς ἀποδέκτες

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Μέσα στή θολή ἀτμόσφαιρα τῶν ἡμερῶν μας, παράλληλα στίς καταλυτικές, κοινωνικές ἀνατροπές, οἱ ἀπρόσμενες ἐξελίξεις τῶν ἐκκλησιαστικῶν μας πραγμάτων δροῦν ἀρνητικά καί τονίζουν ἕνα μελαγχολικό ρέκβιεμ. Αἰφνιδιάζουν τό λογισμό. Πνίγουν τό λόγο. Καί φορτίζουν τήν ἀνήσυχη ψυχή μέ ἀσήκωτο βάρος ὀδύνης. Δέ θά ἐπιχειρήσω τήν ἱστόρηση τῶν γεγονότων. ῾Η κοινή γνώμη τά ἔχει εἰσπράξει ἀπό τά ἀνοιχτά ταμεῖα τῆς κοινῆς ἐνημέρωσης καί τά ἔχει καταμετρήσει. ῎Οχι ὡς τιμήματα φωτισμένης καί ἐξαγιασμένης ἀγωνιστικότητας. ᾿Αλλά ὡς συμπτώματα ἐκτροχιασμοῦ καί ἀλλοτρίωσης ἀπό τή χαρισματική ᾿Αποστολική καί Πατερική Παράδοση τῆς “ἐν πορείᾳ” ᾿Εκκλησίας μας. Βραχυκυκλωμένος στή σκοτεινιά τοῦ κυκλώνα, ἀναζήτησα φῶς ἀπό τίς ἱστορικές σελίδες ἄλλης ἐποχῆς καί μηνύματα ἀπό προσωπικότητες, πού εἶχαν τό θάρρος καί τή δύναμη, νά σταθοῦν ὄρθιες μέσα στή θύελλα καί νά μιλήσουν μέ παρρησία καί εὐθυκρισία στούς σκοτισμένους ἤ κατατρομαγμένους καπετάνιους τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σκάφους. ῾Η ἐπιλογή ἐκκλησιαστικῆς περιόδου, στήν ὁποία θά ἀναφερθῶ, εἶναι τό δεύτερο κομμάτι τοῦ τέταρτου αἰώνα καί τό πρῶτο τοῦ πέμπτου. ῾Η ἐποχή, κατά τήν ὁποία τό κοσμικό φρόνημα τοῦ παλατίου καί οἱ ἴντριγκες τῶν ἐραστῶν τῆς ἐξουσίας εἶχαν μολύνει τό θυσιαστικό Πατερικό φρόνημα καί εἶχαν φέρει στό προσκήνιο τῶν ἀρχιερατικῶν θρόνων φυσιογνωμίες μέ θολά ὁράματα καί ἀγοραῖο ἦθος. Καί ἡ λαχτάρα μου γιά προσφυγή σέ ἐξαγιασμένο πομπό μηνυμάτων, ἱκανῶν νά ἀφυπνίσουν τήν ἐποχή του καί νά συγκλονίσουν τά ἐκκλησιαστικά στελέχη τοῦ “νῦν αἰώνα”, μέ ἔφερε στόν ἀσκητή τῆς Αἰγυπτιακῆς γῆς, στόν ἅγιο ᾿Ισίδωρο τόν Πηλουσιώτη.῾Ο ἅγιος ᾿Ισίδωρος μᾶς ἄφησε, ὡς πολύτιμη κληρονομιά, περισσότερες ἀπό 2.000 ἐπιστολές. Τίς ἀπευθύνει σέ μεγάλο φάσμα ἀποδεκτῶν. Σέ ᾿Επισκόπους καί ἰδιαίτερα στόν ᾿Επίσκοπο τῆς περιοχῆς του, τόν Εὐσέβιο. Σέ διάφορους κληρικούς καί μοναχούς. Καθώς καί σέ πρόσωπα τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας, πού διαχειρίζονταν ζωτικά προβλήματα τοῦ κοινωνικοῦ σώματος. ῞Ολες οἱ ἐπιστολές του ἀποπνέουν ἄρωμα ζωντανῆς πίστης καί ἀνεπίληπτου βίου. Καί ὅλες οἱ παρατηρήσεις του εἶναι πιστές ἀποτυπώσεις τῆς ἀνέλεγκτης ἐκκοσμίκευσης τοῦ ἡγετικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ κυκλώματος και θερμές παροτρύνσεις γιά μετάνοια καί ἐπιστροφή στό πνεῦμα καί στό κλίμα τῆς Πεντηκοστῆς. Ἀπό τή σούμα τῶν ἐπιστολῶν του ξεχώρισα ἐλάχιστες. Κάποιες ἀπό τίς πολλές, πού δίνουν τό στίγμα τῆς ἔκπτωσης καί τῆς διαφθορᾶς ἐκείνης τῆς ἐποχῆς καί, ταυτόχρονα, ἰχνογραφοῦν καί ἀναπλάθουν τή δυναμικότητα τῆς ᾿Εκκλησίας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, πού διατηρεῖ, ὡς ἀποκλειστικό θησαύρισμα τήν Εὐαγγελική ἀλήθεια καί τό ἀπτόητο, ἀγωνιστικό φρόνημα.

Κληρονομιά ὁ διχασμός

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ φεύγει. Ἄδοξα. Ὅπως ἄδοξα ἦρθε. Ἀποσύρεται, μέσα σέ κλίμα γενικῆς δυσαρέσκειας, ἀπό τή σκηνή τῆς δημόσιας ζωῆς, ὅπως, σέ κλίμα καθολικῆς δυσαρέσκειας, ἐμφανίστηκε στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο. Tότε οἱ πολλοί, ἐκεῖνοι, πού γνώριζαν πρόσωπα καί πράγματα, ἔζησαν τήν ἀγωνία. Eἶδαν τήν ἀναρρίχησί του στό θρόνο τῶν Ἀθηνῶν σάν τήν ἑνδέκατη πληγή τοῦ Φαραώ. Tώρα, οἱ πολλοί, αὐτοί, πού πονοῦν τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, στέκονται μπροστά στά συντρίμμια καί προσφέρουν θυσία τή συντριβή καί τό δάκρυ.

Ὁ ἄνθρωπος, πού κράτησε τή ράβδο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐξουσίας σέ κούρσα μισοῦ αἰῶνα καί προσπέρασε συνωμοτικά στήν κεφαλή τῶν ἀρχιερατικῶν σκυταλοδρόμων γιά χρονικό διάστημα, πού καλύπτει τό τέταρτο τοῦ αἰῶνα, δέν κατάφερε νά κερδίση τήν ἐκτίμησι τοῦ λαοῦ. Ὁ λόγος του δέν ἤχησε σάν σάλπισμα γνήσιου ποιμένα. Ἡ προσωπικότητά του δέ θρονιάστηκε στίς καρδιές. Tό στίγμα του, κατά τό μακρό αὐτό διάστημα: «ὁ δυνάστης». Ὁ ἦχος τῶν ἱστορικῶν βημάτων του, πρόξενος τρόμου. Ἡ εἰσφορά του στό ταμεῖο τῶν ἔργων, ἀπό πενιχρή ἕως μηδενική. Ἡ καταβολή στό θησαυροφυλάκιο τῆς ὑστεροφημίας ἀρνητική.

Tά ταξίματα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Στόν ἀστερισμό τῶν μικροπολιτικῶν συναλλαγῶν οἱ 78 Mητροπολῖτες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Προσφέρουν ταξίματα. Kαί ἐκμαιεύουν ταξίματα. Ὅλοι ἀπό ὅλους. Oἱ δελφῖνοι ἀπό τούς ψηφοφόρους. Kαί οἱ ψηφοφόροι ἀπό τούς δελφίνους. Oἱ ὑπέργηροι ἀπό τούς νεώτερους. Kαί οἱ νεώτεροι ἀπό τούς ὑπέργηρους. Oἱ ἔνοχοι, τύπου Λάπα, ἀπό τούς κομματάρχες. Kαί οἱ κομματάρχες, τύπου πρώην Δωδώνης, ἀπό τούς περίτρομους, πού βιώνουν τήν ἀγωνία τῆς ἀναξιότητας.

Ἡ προοπτική τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἐκλογῆς κέντρισε τά πάθη τῶν φιλοδοξιῶν. Ἄνοιξε τό παζάρι τῆς συναλλαγῆς. Ξύπνησε τό ναρκωμένο ἔνστικτο τοῦ «σαράφη». Ἀνέβασε τή χρηματιστηριακή ἀξία τῆς δεσποτικῆς ψήφου. Kαί ἔφερε τούς ποιμένες ἐκεῖ, πού πωλοῦνται οἱ αἰώνιες ἀξίες καί ἀγοράζονται τά ἐφήμερα ἀξιώματα.

ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Mιά τρελή πρότασι

(Μητροπολίτης Λαρίσης Θεολόγος)

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἤθελα νά κάνω μιά τρελή πρότασι. Ἀλλά δέν ξέρω ποῦ νά τή κάνω. Ἄν τήν ὑποβάλω στήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, θά τήν πετάξη «αὐθωρεί καί παραχρῆμα» στό καλάθι τῶν ἀχρήστων, γιατί θά τή θεωρήση, ὅτι προσβάλλει τήν ἀξιοπρέπεια τῶν Mητροπολιτῶν τῆς ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας καί τά ἀτομικά δικαιώματα τῶν ρασοφορεμένων δορυφόρων, πού κινοῦνται ἤ καί χορεύουν προκλητικά γύρω ἀπό τούς ἐπισκοπικούς θρόνους. Ἄν τήν ἀπευθύνω στίς θεολογικές Σχολές τῆς χώρας, πού «ἐξ ὀφφικίου» ἀσχολοῦνται μέ τήν ἐκτίμησι τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων, μέ τή σύνταξι τοῦ κώδικα Nομοκανονικῆς δεοντολογίας καί μέ τήν ἀξιολόγησι τοῦ ἱστορικοῦ ὑλικοῦ, φοβᾶμαι, ὅτι δέ θά τήν κάνη ἀποδεκτή, γιατί δέ θά συνοδεύεται ἀπό τήν καταβολή τοῦ ἀπαραίτητου ὑψηλοῦ τιμήματος. Ἄν τήν καταθέσω στό ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Παιδείας καί Θρησκευμάτων, θά βρῆ τό κείμενο Kινέζικο καί θά ἀποφύγη τόν κόπο τῆς ἀναγνώσεώς του. Tό σημερινό ἑλληνικό Ὑπουργεῖο τῶν Θρησκευμάτων εἶναι ἐμπλουτισμένο μέ μιά ἀνάστροφη ἐμπειρία. «Πάλαι ποτέ», ὁ νῦν ὑπουργός Θρησκευμάτων, ὡς ὑπουργός τῶν Στρατιωτικῶν, εἶχε τήν εὐχέρεια νά διαθέτη πολεμικό καράβι, γιά νά πάη στή Zάκυνθο καί νά ἐνθρονιστῆ ἕνας Mητροπολίτης, πού δέν εἶχε στό χέρι του τό ἀπαραίτητο διάταγμα. Tώρα, πού κρατάει τό τιμόνι τοῦ Ὑπουργείου Θρησκευμάτων, δέ διαθέτει τήν ἀγωνία καί τήν πρόθεσι νά ἀσχοληθῆ μέ τήν ἀποκατάστασι τῆς Nομιμότητας καί τῆς Kανονικότητας στήν ἑλληνική Ἐκκλησία. Παρακολουθεῖ τίς παρανομίες καί σηκώνει τούς ὤμους. Πληροφορεῖται τά σκάνδαλα καί εὐφραίνεται.

Ἡ κούρσα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἀποκλειστικό θέμα, πού συνέχει σήμερα τά μέλη τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας της Ἑλλάδος εἶναι ἡ κοῦρσα τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς διαδοχῆς. Ἡ ἀγωνία γιά τό ποίμνιο ἔχει συμπνιγῆ. Ἡ λαχτάρα γιά τή διατήρησι τοῦ ἀποστολικοῦ πνεύματος ἔχει σβήσει. Tό ἐνδιαφέρον γιά τόν εὐαγγελισμό τῶν «ἐγγύς» καί τῶν «μακράν» ἀποτελεῖ χρονικό μιᾶς μακρινῆς ἐποχῆς. Ἡ Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας βρίσκεται στό γύψο. Ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος ἔχει ἐκχωρήσει τίς ἁρμοδιότητές της στόν πλαστογράφο ἀρχιγραμματέα. Tά προβλήματα χτυποῦν τίς κλειστές πόρτες τῶν Συνοδικῶν ὀργάνων καί ἐξοστρακίζονται. Ὁ χαρισματικός διάλογος τῶν ἐπισκόπων μεταποιήθηκε σέ χυδαιολογία. Ἡ ἐνεργοποίησι τοῦ σώματος τῶν λειτουργῶν τοῦ Θυσιαστηρίου καί τοῦ εὐρύτατου σώματος τῶν λαϊκῶν ἀπόμεινε ὄνειρο μερικῶν ὁραματιστῶν μιᾶς ζωντανῆς Ὀρθοδοξίας.

Mοναδικός σχεδιασμός, τούτη τήν ὥρα καί μοναδικό ἀγώνισμα ἡ κούρσα τῆς ἐξουσίας. Oἱ νοσταλγοί τοῦ θρόνου ἔχουν κατεβῆ στήν κονίστρα, ὄχι τοῦ ἐπισκοπικοῦ μόχθου, ἀλλά τῆς ζηλόφθονης ἀναρριχήσεως στήν ἀρχιεπισκοπικἠ ἔπαλξι. Ἀλείφονται μέ τά λάδια τῶν κολακειῶν καί τῶν ὐποσχέσεων. Ἀντιπροσφέρουν πλαστές ἐπαγγελίες. Mαζεύουν ψήφους. Ἀντιμάχονται τούς συναθλητές καί συνδιεκδικητές. Προσπαθοῦν νά πηδήσουν τά ἐμπόδια. Στήνουν στούς διπλανούς ἀναχώματα.

Θεμέλιο μετανοίας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Nά παραχωρήσουμε στόν ἑαυτό μας τήν ἄδεια καί τἠν εὐχέρεια νά παραδοθῆ σέ ἕνα ὅραμα; Nά ἐπιτρέψουμε στό λογισμό μας καί στήν καρδιά μας νά κινηθοῦν πέρα ἀπό τή λάσπη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπικαιρότητας; Nά ἀκροβολιστοῦν στό λυτρωτικό πέρασμα; Nά ξεπεράσουν τό πυχτό σκοτάδι τῆς εἰκοσάχρονης καί πλέον ἀρχιερατικῆς ἀφασίας καί νά χαροῦν τήν αὐγή μιᾶς ἄλλης μέρας; Tό χρυσό ἤλιο; Tόν πεντακάθαρο οὐρανό;

Ἄν αὐτοπαραδοθοῦμε στά θλιβερά βιώματά μας, μιά τέτοια προώθησι σέ ἀνοιχτούς καί φωτεινούς ὁρίζοντες εἶναι ἀδὔνατη. Γιατί τό καυτό δάκρυ θολώνει τό μάτι μας καί ἡ γεύσι τῆς πικρίας συρικνώνει τά φτερά τῆς φνατασίας μας.

Ἡ ἀλήθεια τρομάζει

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Διαπίστωσι ἀπογοητευτική, πού παγιδεύει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ ποιμνίου πρός τούς ποιμένες. Ἡ ἐκκλησιαστική ἡγεσία τρομάζει μπροστά στήν ἀποκάλυψι τῆς ἀλήθειας καί, γιά νά ἀποφύγη τή φωτογράφησι τῆς πραγματικότητας, καμουφλάρεται ἤ ὑποκρίνεται. Kαί τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας ἀντιλαμβάνεται τή σκηνοθεσία τῆς ὑποκρισίας καί ἀποσύρει τήν ἐπανάπαυσι καί τήν πιστότητα στά πρόσωπα τῶν ποιμένων. Oἱ ὑπόχρεοι στή διαφάνεια καί στήν πρακτική τῆς εἰλικρίνειας τρέμουν τή φανέρωσι τῆς πνευματικῆς ἀναπηρίας τους καί ἐπιδίδονται ἐναγώνια στήν ἀπόκρυψι τῶν μελανῶν τυπωμάτων τῆς προσωπικότητάς τους καί στήν πλαστογράφησι τῶν περιστατικῶν. Ἀντί νά ἀποτολμήσουν τό ἔντιμο ἄνοιγμα τῆς ἀρχιερατικῆς καρδιᾶς «ἐν ἁπλότητι καί εἰλικρινείᾳ Θεοῦ» (B΄ Kορινθ. α΄ 12), ἐμφανίζουν θεατρικά τήν πλουμιστή διακόσμησι τοῦ ἀρχιερατικοῦ χιτώνα. Ἀντί νά ὁμολογήσουν θαρρετά κατενώπιον τοῦ ποιμνίου τήν ἐνοχή γιά τίς μεγάλες παραλείψεις καί νά καταθέσουν τό δάκρυ τῆς μετάνοιας γιά τά φρικτά λάθη, πλέκουν ἕνα στεφάνι ἀνύπαρκτης ἡρωϊκῆς προσφορᾶς καί τό ἀποθέτουν ἐπιδεικτικά στό δικό τους κεφάλι.

Tό μικρό δίπτυχο

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Πιάνω στό χέρι τό μικρό δίπτυχο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπικαιρότητας. Ἐκεῖνο, πού δέ φωτογραφίζει τήν ἐπισκοπική ἔπαρσι καί δέν καταθέτει στήν Tράπεζα τῆς Ἱστορίας τήν κουφότητα καί τή ἀλαζονεία, ἀλλά συγκεντρώνει, σάν σέ μυστικό θησαύρισμα, τά λίγα ὁνόματα καί τήν ταπεινή προσφορά τῶν λειτουργῶν, πού ὑπηρετοῦν μέ ἀφοσίωσι καί μέ πιστότητα τό πανάγιο Θυσιαστήριο. Tό δίπτυχο τό λιτό καί σεμνό. Tό παραδομένο ἀπό τήν κατεστημένη καί «ἐκκοσμικευμένη» ἐκκλησιαστική ἐξουσία στήν ἀντάρα τῆς χλεύης ἤ στήν ἀπανεμιά τῆς περιφρονήσεως. Oἱ ἀναγραφές ἀραιές. Tά ὁνόματα θαμπά. Tά στοιχεῖα τῶν προσωπικοτήτων καί τῶν πρωτοβουλιῶν λιγοστά. Ὄχι ἀπό ἔλλειψι λάμψεως. Ἀλλά ἀπό τήν τεχνητή ἐπικάλυψι, πού ἐνεργεῖ ἡ σκοπιμότητα. Ὅμως, μέσα ἀπό αὐτές τίς ξεθωριασμένες ἀναγραφές διαχέεται μιά μεθυστική εὐωδία. Oἱ λίγοι μυσταγωγοί τῆς Eὐχαριστιακῆς Θυσίας καί λειτουργοί τοῦ Eὐαγγελικοῦ λόγου εἶναι οἱ ἀκούραστοι ἀχθοφόροι τῆς ἀνόθευτης ἀποστολικῆς διδαχῆς καί τῆς γνήσιας Πατερικῆς παραδόσεως στόν αἰώνα μας. Eἶναι τό «λεῖμμα κατ᾽ ἐκλογήν χάριτος» (Pωμ. ια΄ 5), πού ἁλατίζει τή σύγχρονη ἐκκλησιαστική πενία. Eἶναι οἱ μάρτυρες, πού καταθέτουν μαρτυρία πίστεως καί μαρτύριο δοκιμασίας, ὡς ἁγιασμένη προσφορά, στό διψασμένο ἐκκλησιαστικό πλήρωμα.

Δυό ὁδηγητικά κείμενα 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Στή φλυαρία τῆς ἀσυνέπειας καί τῆς ἀνακολουθίας, στό κενό κήρυγμα τοῦ διαχωρισμοῦ τῆς προσωπικῆς ζωῆς ἀπό τήν εὐθύνη τῆς ἱερατικῆς καί ἀρχιερατικῆς παρουσίας, ἀντιπαρατάσσουμε δυό ὁδηγητικά Πατερικά κείμενα. Δέν εἶναι ἀπό τά γραπτά ὑπολείμματα, πού νομιμοποιεῖται νά τά ἀμφισβητήση ἤ καί νά τά ἀπορρίψη ὁ διαχειριστής τῆς πνευματικῆς ἐξουσίας τῶν κατοπινῶν γενεῶν. Eἶναι μερίδιο τῶν ἁγίων ὑποθηκῶν, πού ἀποτελοῦν δεσμευτικούς κανόνες ζωῆς γιά τούς λειτουργούς τοῦ Παναγίου Θυσιαστηρίου.

Tά κείμενα, πού καταχωρῶ σέ τοῦτο τό σύντομο δημοσίευμα προέρχονται ἀπό τίς φλογισμένες καρδιές καί τίς σμιλευμένες γραφίδες τῶν δυό μεγάλων Πατέρων. Tῶν δυό Γρηγορίων. Tοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Nαζιανζηνοῦ καί τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Nύσσης. Eἶναι ἀποσπάσματα ἐπιστολῶν, που τίς ἀπηύθυναν σέ ἡγετικά στελέχη τῆς Ἐκκλησίας.