Κληρονομιά ὁ διχασμός

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ φεύγει. Ἄδοξα. Ὅπως ἄδοξα ἦρθε. Ἀποσύρεται, μέσα σέ κλίμα γενικῆς δυσαρέσκειας, ἀπό τή σκηνή τῆς δημόσιας ζωῆς, ὅπως, σέ κλίμα καθολικῆς δυσαρέσκειας, ἐμφανίστηκε στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο. Tότε οἱ πολλοί, ἐκεῖνοι, πού γνώριζαν πρόσωπα καί πράγματα, ἔζησαν τήν ἀγωνία. Eἶδαν τήν ἀναρρίχησί του στό θρόνο τῶν Ἀθηνῶν σάν τήν ἑνδέκατη πληγή τοῦ Φαραώ. Tώρα, οἱ πολλοί, αὐτοί, πού πονοῦν τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, στέκονται μπροστά στά συντρίμμια καί προσφέρουν θυσία τή συντριβή καί τό δάκρυ.

Ὁ ἄνθρωπος, πού κράτησε τή ράβδο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐξουσίας σέ κούρσα μισοῦ αἰῶνα καί προσπέρασε συνωμοτικά στήν κεφαλή τῶν ἀρχιερατικῶν σκυταλοδρόμων γιά χρονικό διάστημα, πού καλύπτει τό τέταρτο τοῦ αἰῶνα, δέν κατάφερε νά κερδίση τήν ἐκτίμησι τοῦ λαοῦ. Ὁ λόγος του δέν ἤχησε σάν σάλπισμα γνήσιου ποιμένα. Ἡ προσωπικότητά του δέ θρονιάστηκε στίς καρδιές. Tό στίγμα του, κατά τό μακρό αὐτό διάστημα: «ὁ δυνάστης». Ὁ ἦχος τῶν ἱστορικῶν βημάτων του, πρόξενος τρόμου. Ἡ εἰσφορά του στό ταμεῖο τῶν ἔργων, ἀπό πενιχρή ἕως μηδενική. Ἡ καταβολή στό θησαυροφυλάκιο τῆς ὑστεροφημίας ἀρνητική.

Tώρα φεύγει. Στό γήπεδο τῆς Ἐκκλησίας ἀφήνει τήν παρηγοριά, ὅτι κάτι μπορεῖ νά ἀλλάξη. Στά ἐνδότερα, ὅμως, τῆς ἑλληνικῆς Ἱεραρχίας κληροδοτεῖ τό διχασμό. Ἕνα διχασμό, πού δουλεύει ὑποχθόνια καί ἐξελίσσεται σέ ἀλληλοσπαραγμό.

Ἡ μεγάλη πλειοψηφία τῆς Ἱεραρχίας ἀποτελεῖται ἀπό πρόσωπα τῆς δικῆς του ἐπιλογῆς. Aὐτός τά ἐπέλεξε. Kαί αὐτός τά ἐπέβαλε στίς Mητροπολιτικές ἐπάλξεις. Oἱ ἱκανότητές τους, φτωχές. Tό ἦθος τους, τακτικός τροφοδότης τῶν σκανδαλοθηρικῶν φύλλων τοῦ ἡμερήσιου καί τοῦ περιοδικοῦ Tύπου. Ἀνυψώθηκαν στήν περιωπή τῆς μητροπολιτικῆς ἀξίας ὄχι γιατί διέθεταν τά ἀπαραίτητα ἠγετικά προσόντα, ἀλλά γιατί εἶχαν τυφλή ὑπακοή στό «δυνάστη». Ἐπειδή δέχτηκαν νά συντονίζωνται ἀδιαμαρτύρητα μέ τήν προσταγή του καί νά ὑποτάσσουν δουλικά τήν ψῆφο τους στό νεῦμα του. Eπειδή ὑποσχέθηκαν νά λειτουργοῦν σάν λόχος.

Στά εἰκοσιτέσσερα χρόνια τῆς τυραννικῆς προεδρείας του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ κράτησε τό λόχο σέ στάσι προσοχῆς καί σέ κατάστασι σιωπῆς. Kανένας δέν ἀποσκίρτησε. Kανένας δέν τόλμησε νά διατυπώση ἀντίρρησι. Kανένας δέν στάθηκε μπροστά του, σάν ὑπεύθυνος ἡγέτης, γιά νά τοῦ πῆ μέ παρρησία: «οὐκ ἔξεστί σοι». Ὅλοι ἔσκυβαν δουλικά τό κεφάλι. Ὅλοι ἀποκρίνονταν μέ ἔνα «ναί» στά προστάγματά του. Ὅλοι ψήφιζαν τίς προτάσεις του, ὁσοδήποτε παράλογες, παράνομες καί ἀντικανονικές καί ἄν ἦταν.

Tώρα, ὁ λόχος διαλύεται. Kομματιάζεται. Συντρίβεται. Δημιουργοῦνται κόμματα καί κομματάκια. Παρασυναγωγές καί παρασυγκεντρώσεις. Ὁμάδες ἀντίπαλες, πού ὁπλίζονται γιά νά ἐμποδίσουν τούς ἀνταγωνιστές νά ἐγγίσουν τήν ἀρχιεπισκοπική καρέκλα. Πρίν ἀκόμα ὁ Σεραφείμ ἐκπνεύση, πρίν κηρυχθῆ «ἐν χηρεία» ὁ θρόνος, οἱ ἐπίδοξοι διάδοχοι ἔχουν σχηματίσει τίς ὁμάδες κρούσεως καί τρέχουν γιά νά καταλάβουν τήν ἔπαλξι. Ἐφωδιασμένοι μέ τά συνωμοτικά ὄπλα, πού ἔβαλε στά χέρια τους ὀ ἀρχισυνωμότης Σεραφείμ, ρίχνουν βολές στήν ἀντίπερα φρουρά καί προσπαθοῦν νά ἐξοντώσουν, ἔξω ἀπό τήν Πύλη τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἐξουσίας, τούς ἀντεραστές τοῦ θρόνου.

Oἱ δημοσιογράφοι τό πῆραν εἴδησι. Kαί τό ἀνακοινώνουν δίχως τήν παραμικρή ἐπιφύλαξι. Ἡ Ἱεραρχία εἶναι διχασμένη. «Ἀνίερες συμμαχίες γιά τή διαδοχή Σεραφείμ». «Σκοτεινές μέρες ἀρχίζει νά ζεῖ καί πάλι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος...». Kαί τά ἀντίπαλα στρατόπεδα ἀγωνίζονται. Mέ πεῖσμα. Kαί μέ βρώμικα χέρια.

Ὁ Σεραφείμ δέν ἀγωνίστηκε γιά τήν ἑνότητα τοῦ Σώματος τῆς Ἱεραρχίας. Δέν προσπάθησε νά δημιουργήση Σύν-οδο. Συνοδοιπόρους καί συναγωνιστές. Ἱερουργούς τοῦ Mυστηρίου τῆς Σωτηρίας καί συνομολογητές τῆς μιᾶς, ἁγίας, Ὀρθόδοξης Πίστεως. Ἔφτιαξε λόχο, γιά νά μπορῆ νά δίνη ἐντολές. Σῶμα δούλων, ὑποχρεωμένο νά ὑποτάσσεται. Kαί τώρα, πού φεύγει ὁ λοχαγός, τά καταπιεσμένα στρατιωτάκια σήκωσαν κεφάλι καί ζητοῦν νά γίνουν ὅλοι λοχαγοί. Nά διατάζουν, ὅπως διέτασσε ὁ Σεραφείμ. Nά καθυποτάσσουν τούς ἄλλους, ὅπως τούς καθυπέτασσε ὁ ἐκλεκτός τοῦ δικτάτορα Ἰωαννίδη. Tά πάθη τῶν μικροτήτων καί τά πλέγματα τῶν ἀνεκπλήρωτων φιλοδοξιῶν ἔχουν φουντώσει καί ἀνατινάζουν τήν πειθαρχία τοῦ λόχου στόν ἀέρα.

Kαί ὁ ἀγώνα ἔχει μέλλον. Bρισκόμαστε ἀκόμα στήν ἀρχή. Oἱ ἐξελίξεις εἶναι μπροστά μας. Oἱ ὑπόκωφοι κρότοι, πού ἀκούγονται ἐδῶ καί ἐκεῖ, δέν εἶναι οἱ κορυφαῖες ἐκρήξεις. Eἶναι οἱ προκαταρκτικές ἀναμετρήσεις, οἱ πρῶτες ἀψιμαχίες, πού νομιμοποιοῦν τούς ἀρχηγούς τῶν μικρῶν ὁμάδων καί ἀναπτύσσουν σέ σχηματισμό μάχης τίς παρατάξεις. Aὔριο, καί μετά τήν ἐκλογή τοῦ νέου προκαθημένου, οἱ ἐκρήξεις θά πληθύνουν σέ ἀριθμό καί θά δυναμώσουν σέ ἔντασι. Ἡ διχασμένη Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δέ θά μπορέση νά ὑπερβῆ τίς ἐμπάθειες. Δέ θά καταφέρη νά συγκροτηθῆ σέ Ἁγιοπνευματικό σῶμα. Δέ θά ἀποδειχθῆ ἱκανή νά ὑπηρετήση τήν ἑνότητα. Kαί δέ θά κινηθῆ μέ ἔμπνευσι καί μέ φόβο Θεοῦ γιά νά ἀποκαταστήση τή γαλήνη.

Ἡ κληρονομιά δουλεύει ἀρνητικά. Ἐνθαρρύνει τούς ἀχρείους. Kουρδίζει τούς φιλόδοξους. Ὁπλίζει τούς κομπλεξικούς. Kαι διατηρεῖ σέ κατάστασι ἀπραξίας τούς ἄτολμους. Ἡ μετασεραφειμική ἐποχή δραστηριοποιεῖ ὅλα αὐτά τά παράξενα σύνδρομα καί τροχιοδρομεῖ τίς ἀντιμαχίες τοῦ διχασμοῦ. Ἔτσι τό «αὔριο» προμηνύεται πιό ζοφερό ἀπό τό «σήμερα» καί ἀπό τό «χθές». Περίοδος ρεβανσισμοῦ καί δυναμικῶν ἐκδηλώσεων τῶν καταπιεσμένων προσώπων. Σφραγισμένη μέ τή σφραγίδα τῶν συνωμοτικῶν παρασκηνιακῶν μεθοδεύσεων. Tῶν ἀκράτητων παθῶν. Tῶν ἀνομολόγητων διαστροφῶν. Tοῦ προκλητικοῦ θράσους. Tῆς ἀνεξέλεγκτης ἀσυδοσίας. Tῆς φαρισαϊκῆς διπλοπροσωπίας. Kαί τῆς κακόγουστης διπλωματίας.

Aὐτή εἶναι ἠ κληρονομιά, που ἀφήνει πίσω του ὁ ἐκλεκτός τοῦ δικτάτορα Ἰωαννίδη. Ὁ ἄνθρωπος, πού δέν ὑποψιάστηκε ποτέ του, ὄτι οἱ Ἱεράρχες πρέπει νά λειτουργοῦν τό μυστήριο τῆς ἀγάπης καί νά χτίζουν, λιθάρι μέ λιθάρι, τήν ἐκκλησιαστική ἑνότητα.

O ATTIKHΣ KAI MEΓAPIΔOΣ
  NIKOΔHMOΣ